لبه ی تیغ

لبه ی تیغ

لبه ی تیغ

3.9
71 نفر |
25 یادداشت

با انتخاب ستاره‌ها به این کتاب امتیاز دهید.

در حال خواندن

5

خوانده‌ام

108

خواهم خواند

66

ناشر
ماهی
شابک
9789642091966
تعداد صفحات
368
تاریخ انتشار
1399/7/8

توضیحات

        
لبه ی تیغ داستان جوان شوریده حالی است سرخورده از جنگ جهانی اول که پشت به بخت خویش می کند و قدم در سلوکی عرفانی می گذارد تا پاسخی برای پرسش هایش پیدا کند. سامرست موام، نویسنده ی شهیر بریتانیایی، دست خواننده را می گیرد و او را به اروپای دهه ی سی می برد، به خیابان های خیس و باران خورده ی لندن، به کافه های شلوغ و مه گرفته از دود پاریس، و در قالب قص های دلکش و زیبا، حکایت زندگی قهرمانانش را باز می گوید. این کتاب بی شک یکی از خواندنی ترین و جذاب ترین آثار ادبیات انگلیسی در قرن بیستم است.لبه ی تیغ از جمله مهم ترین آثار سامرست موام، نویسنده ی شهیر بریتانیایی، است و یکی از خواندنی ترین و جذاب ترین آثار ادبیات انگلیسی در قرن بیستم به شمار می رود. این کتاب اولین بار در سال 1944منتشر شد و تاکنون دو فیلم سینمایی براساس داستان آن ساخته شده است: یک بار در سال 1946 و بار دیگر در سال 1984، وقایع رمان در سال های دهه ی سی در اروپا می گذرد؛ سال های میان دو جنگ جهانی اول و دوم. لبه ی تیغ روایت زندگی جوانی به نام لری است که در جنگ جهانی اول شرکت کرده و حالا سال های پس از جنگ را با سرخوردگی و شوریده حالی ناشی از جنگ و تجربیاتش می گذراند. او پشت به بخت خویش می کند و قدم در سلوکی عرفانی می گذارد تا پاسخی برای پرسش هایش پیدا کند. درباره این کتاب بیشتر بخوانید
      

لیست‌های مرتبط به لبه ی تیغ

جین ایرغرور و تعصبصبحانه قهرمانان

پیشنهادهای کتاب‌فروشان هاروارد

100 کتاب

کتاب‌فروشی جای محشری است! هم به خاطر حضور کتاب‌ها و هم کتاب‌فروشان. کتاب‌فروشان [خوب]، اطلاعات کاملی در مورد کتاب‌ها دارند و کافیست سلیقه‌ی کتاب‌خوانی شما دستشان بیاید تا با پیشنهادهای معرکه‌شان غافلگیرتان کنند. یک کتاب‌فروش خوب می‌تواند شما را به کتاب محبوبِ بعدی‌تان معرفی کند و حتی بر مسیر کتاب‌خوانی شما تأثیر بگذارد. یکی از دلایل منحصربه‌فرد بودن تجربه‌ی خرید از کتاب‌فروشی، همین کتاب‌فروشان هستند. در همین راستا، کتاب‌فروشی هاروارد، اوایل دهه‌ی 2000 میلادی، در یک اقدام تحسین برانگیز پیشنهادهای عمومی کتاب‌فروشانش را جمع‌آوری و مرتب و نتیجه را در قالب یک لیست صدتایی منتشر کرده است. حالا افرادی هم که به صورت مجازی از این کتاب‌فروشی خرید می‌کنند، می‌توانند پیشنهادهای عمومی کتاب‌فروشان را ببینند تا تجربه‌ی خرید حضوری از کتاب‌فروشی برایشان تا حدی شبیه‌سازی شود. (به دلیل محدودیت صدتایی بهخوان صرفاً کتاب‌های اول مجموعه‌های ارباب حلقه‌ها، کمدی الهی، نیروی اهریمنی‌اش و نارنیا ضمیمه شده‌اند)

86

اعترافبر استخوان‌های مردگانپیاده روی؛ و سکوت، در زمانه ی هیاهو

" ۳۲ حرف، ۳۲ کتاب" چالش کتابخوانی بر اساس حروف الفبا

32 کتاب

برای هر کتابخوان، شروع یک چالش جدید پر از لذت و تجربه لحظه‌های جالب خواهد بود. معمولا چالش های هفتگی و ماهانه زیادی را می‌توانید در اینترنت جستجو کرده و آن‌ها را طبق سلیقه‌ی خود تغییر دهید. با توجه به حجم بالای کتاب‌های خوانده نشده در کتابخانه‌ی شخصی‌ام، تصمیم گرفتم تا برای خود چالشی طراحی کنم تحت عنوان "چالش حروف الفبا،۳۲ کتاب" . در این چالش محدودیت زمانی و ترتیب خاصی وجود ندارد اما کتاب‌ها از دسته‌بندی‌ها و ژانر‌های مختلفی هستند. این تصمیم را به دو دلیل گرفتم: یک آن‌که روال خوانش تکراری نشود و دو حتما به سراغ کتاب‌هایی بروم که از خواندن آن‌ها در موقعیت‌های مختلف سر باز می‌زدم. شما نیز می‌توانید این چالش را با کتاب‌های در دسترس خود انجام دهید و این لیست ۳۲ کتابی، تنها پیشنهادی است از طرف من. ●می‌توانید این چالش را در طول یکسال ادامه دهید. ●پیدا کردن کتاب با بعضی حروف مانند "ث" و "ض" بسیار دشوار است به همین دلیل بعضی کتاب‌ها ممکن است استثنا با این حروف شروع نشوند. ●در قسمت نظرات، پیشنهاد‌های خود را بنویسید. ●اگر به سراغ این چالش رفتید، حتما تجربه خود را با من به اشتراک بگذارید.

38

خانواده من و بقیه حیواناتخداحافظ گاری کوپرلیدی ال

سیاهه‌ی صدتایی رمان

100 کتاب

اولا صد تا بيش‌تر شد، گفتيم صد و ده تا بشود تيمنا و تبركا، آن هم نشد! مي‌توانيد خودتان تا صد و ده را پر كنيد. ثانيا براي بعضي از كتاب‌ها كه ترجمه‌هاي متعدد داشت، ترجمه‌ي به‌تر را -به انتخابِ خودم!- برگزيدم. ثالثا نه كسي با خواندنِ رمان بي‌دين مي‌شود، نه دين‌دار، اين هر دو، كارِ آخوند است! رابعا اين‌چنين سياهه‌اي را آن‌چنان كه پيش‌تر گفته‌ام، قديم‌ها ناصرزاده‌ي عزيز به ما -به دوستانم و نه به من!- پيش‌نهاد كرده بود، اما از آن‌جا كه سياهه‌ي وي را نيافتم، سياهه‌ي خود را نوشتم، كه يحتمل حذف و اضافاتي دارد. خامسا شايد بعضي از رمان‌هاي تازه منتشر شده مثلِ "سورِ بز" از دستم در رفته باشند، اما از آن‌طرفِ قضيه شايد بعضي از رمان‌هاي قديمي را نيز فراموش كرده باشم، مثلِ "هكلبري فين" يا "تام ساير". اين به آن در. سادسا در اين سياهه‌ي رمان، كتاب‌هايي وجود دارند كه اصالتا رمان نيستند، مثلِ "هفت روزِ آخر" رضا بايرامي. سابعا اگر پنج دقيقه‌ي ديگر به من وقت مي‌دادند، نامِ بيست رمانِ ديگر را اضافه مي‌كردم، و يحتمل نامِ ده كتاب را نيز حذف. اما به هر رو شما مي‌توانيد مطمئن باشيد كه از اين صد و اندي، دستِ كم پنجاه تا را بايد (حتا در دورانِ سپري‌شده‌ي بايدها و نبايدها!) بايد خواند... ثامناً -كه خيلي سخت است- همان هشتماً! بعضي از جاهاي خالي را كه بدجوري توي ذوق مي‌زد با توضيحاتي بي‌ربط پر كرده‌ام. ترتيب هم كاملا تصادفي است. تاسعاً اين قلم آن‌قدر از استعداد و فروتنيِ توامان برخوردار مي‌باشد كه كارهاي خودش را در اين سياهه نياورده باشد. منتقدانِ گرامي بي‌جهت دنبال‌شان نگردند!!! رضا امیرخانی، اردیبهشت 1397 *هشت‌تایش اینجا جا نشد: سنگ صبور (صادق چوبک)، بارون درخت نشین (ایتالو کالوینو)، سنگ‌اندازان غارِ کبود (داوود غفارزادگان)، روی ماه خداوند را ببوس (مصطفا مستور)، مرغان شاخسار طرب (کالین مک کالوی)، صد سال تنهایی (گابریل گارسیا مارکز)، مجمع الجزایر گولاک (الکساندر سولژنیتسین)، مسخ و درباره‌ی سمخ (کافکا و ناباکوف).

114

یادداشت‌ها

رها

1400/12/2

          شخصیت اصلی این داستان ،"لاری"، اساسا" شخصیت خوب و بی گناهی نیست، فیلسوف و عارف هم نیست. فقط خودشه، دل مهربونی داره و با اون لبخند گرم و دلنشینش دوست داره همه ی زندگی رو به همراه تمام زیبایی ها و عظمتش، تجربه کنه. پای هیچ آرمان بزرگ و خارق العاده ای در میون نیست، صحبت از کارهای بزرگ و خاص هم نیست، اما در این میون سرنوشت تک تک آدم هایی که به نوعی با"لاری" رابطه دارن، به شخصیتی گره خورده که هر وقت ازش سوال می پرسن: دوست داری چه شغلی داشته باشی!؟ جواب میده : ولگردی:)) 

لاری در حقیقت به دنبال دلیل و برهانی برای زندگی و حضورش در این جهان پهناوره، به دنبال دلیلی برای وجود این همه زشتی و تباهی و فلاکت در کنار همه ی زیبایی ها و عظمتی که زندگی و طبیعت عرضه میکنه.

جوابش رو البته به باور خودش در انتهای داستان پیدا میکنه و به اون آرامشی که تمام این سال ها به دنبالش بوده می رسه، اما اشکالی که به وجود میاد اینه که این جواب نه تنها شخصیت های دیگه ی داستان رو که حتی خواننده ی کتاب رو هم اونجوری که باید اقناع نمیکنه
دلیل این ناخرسندی، اینه که اصولا جواب خاص و واحدی برای سوالاتی از این قبیل وجود نداره، بلکه به فراخور شخصیت ها و باورهای فردی، جواب های متفاوتی وجود داره که لزوما درست و حقیقی هم نیستن، اما باورپذیرن و اونقدری قانع کننده هستند تا آرامشی رو که در جستجوی اون هستیم، برای مدتی کوتاه در اختیارمون بزارن. حالا یه نفر جوابش رو در دین و مذهب پیدا میکنه، یکی در پول و ثروت، یکی دیگه در فداکاری و ایثار، یکی هم در نابودی بشر و نسل کشی!

اوایل نظرم این بود که "لاری" اونقدرها هم هنر نکرد که وقتی همه ی شرایط (پول و وقت) براش فراهم بود عازم چنین سفری شد... اما واقعیت اینه که، همین که تصمیم بگیری پاتو از "قلمروی امنت" بیرون بزاری و عازم سفری بشی که خودت هم نمیدونی قراره آخرش به چی و کجا ختم بشه، اگر نشه اسمش رو جسارت گذاشت حماقت هم نیست، بلکه یه "تجربه" ست، تجربه ای که اگر به جاش خودت رو تو چهار دیواری اتاقت حبس کنی و هزار هزارتا کتاب هم بخونی هرگز بدستش نمی آری و لمسش نمی کنی.

با تمام این اوصاف کتاب اونجوری که دلم می خواست انتظاراتم رو برآورده نکرد. پراکنده و نامنسجم بودن داستان و حضور کمرنگ "لاری" انقدر آزاردهنده بود که نمی شد از داستان لذت کافی برد. اصلا این کتاب حول محور شخصیت "لاری" شکل گرفته بود دیگه!؟ پس چرا هر 50 صفحه یه بار و اونم در حد یکی دو صفحه ظاهر می شد و بعد دوباره خدافظ تا پنج سال آینده !؟ ...انصاف نبود واقعا
:|
----
در مورد ترجمه ی کتاب اینکه من دوتا ترجمه از این کتاب دارم. به نظرم ترجمه ی آقای "نبیلی" از هر جهت بهتر و روان تر از ترجمه ی جناب "کرمی فر" بود.

تاریخ خوانش: 2019 June
        

6

          چند روز قبل سر یکی از کلاس هایم به ناگاه و بر اثر چند بحث متوالی به گفتگو پیرامون این نکته رسیدیم که ظاهرا انسان ها تنها موجوداتی هستند که می توانند با نگارش یک اثر از " خود" فراتر روند و دیگران نیز از راه تخیل و تصور با آنها در آن تجربه شریک شوند.
اگر بخواهم یک نمونه درخشان از این تجربه را بازگو کنم بی شک به نوشته بی نظیر آقای موام متوسل خواهم شد. در سراسر این داستان ما با مجموعه ای از شخصیت ها و فراز و نشیب های زندگی شان در طول چند سال روبرو می شویم و بی گمان اگر شما نیز کتاب را بخوانید گاه در کنار یک شخصیت و عقایدش و گاه در کنار دیگری قرار خواهید گرفت.
 می گویند رمان و داستان انسان را متساهل می کند چرا که به آنها این امکان را می دهد بی آنکه نیاز باشد قضاوتی کنند از بیرون به درون یک ماجرا نگاهی بیاندازند و همزمان با کشاکش های روحی شخصیت های یک داستان همراه شوند و چنین حسی در گذر زمان اثرش را بر روی زیست افراد خواهد گذاشت.
 کتاب روایت پسری به نام لاری یک خلبان جنگ جهانی است که پس از بازگشت از جنگ دچار طغیان های روحی عظیمی شده و به دنبال معنای زندگیست و در مقابل، شخصیت های دیگری در داستان روایت می شوند که هر کدام خوشبختی و سعادت و شادکامی را به شکلی متفاوت از هم و به کل متفاوت از لاری می بینند و نویسنده با مهارت هر چه تمام تر هر چندگاه این شخصیت ها را در برخورد با یکدیگر قرار می دهد و سرنوشت آنها را روایت می کند. فکر میکنم کتاب موآم می تواند برای بسیاری از ما الهام بخش باشد و دید عمیقا تازه ای به زندگی به همه ما ببخشد.

#لبه_تیغ
#سامر_ست_موام 

پ.ن: نشر  ماهی نیز ترجمه دیگری از این اثر کلاسیک و مهم دارد من اما با احترام تمام این ترجمه قدیمی دهه چهل را که توسط انتشارات علمی و فرهنگی تجدید چاپ شده بیشتر دوست دارم.
        

3

          داستان درباره ی فردی‌ست به نام «لری».
نویسنده ی این کتاب از طریق یک فرد دیگری با لری آشنا میشه.
و لری داستان جالبی داره.

به نظر من داستان زندگی «لری» برای نویسنده جذابه چون کمتر کسی در اون سال‌هایی که همه ی ادم‌ها به دنبال پول و خوشگذرونی بودند به دنبال چیرهای عجیب غریب بود و از اون سردنیا به این سر دنیا سفر می‌کرد تا به جواب سوال‌های ذهنش دست پیدا کنه و براشون بجنگه.
افرادی مثل «لری» کم هستند و یا اگر هم باشند و مثل «لری» بزرگ نشده باشند، جمعیت «ایزابل ها ، الویت ها و گری‌ها» اون ‌ها رو میبلعه.

در ابتدای داستان متوجه می‌شیم که «لری» عاشقه، عین همه ی ادما که عاشق میشن اون هم عاشق فردی به نام «ایزابل» شده.
ولی ایا عشق می‌تونه برنده باشه؟

و همیشه هستن افرادی که مثل «لری» سعی می‌کنن خودشون و پیدا کنند یا دنبال جواب سوال‌هاشون باشند و اصلا شاید ما خودمون یک «لری» باشیم در حال کشف سوالات ذهنی و درونیمون.
خواستم بگم تعداد «لری»ها ی جهان مشخص نیست، و به نظرم نویسنده ی کتاب داستان «لری» رو برامون تعریف کرد که بهمون بفهمونه، هیچکس شبیه فرد دیگری نیست و ما نباید از انسان‌ها انتظار داشته باشیم همونجوری که ما فکر می‌کنیم زندگی درسته، زندگی کنه. چون هرشخص مسیر کاملا جدایی از ما داره طی میکنه و کی میدونه شاید ما فقط رهگذران ساده‌ی زندگی کسایی باشیم که می‌بینیمشون.
        

0

          .

اگر بخواهیم رمانی را معرفی کنیم که به معنای دقیق کلمه، معنویت «موضوع» آن باشد، باید از «لبه تیغ» سامرست موآم اسم ببریم. وقتی می‌گوییم معنویت موضوع این رمان است، دو نکته را مد نظر داریم. اول این که نویسنده در تمام طول اثر، معنویت را کاویده و از ابعاد مختلف به آن پرداخته است. شخصیت اصلی را زیر ذره‌بین گرفته و مناسبات گوناگون مرتبط با امر معنوی را بررسیده است. چونان پژوهشی درباره معنویت، همه عناصر را در خدمت شناخته شدن موضوع قرار داده و روایت را معطوف به سیر شخصیت اصلی در این مسیر، کانونی کرده است. دومین نکته که باید به آن توجه کرد این است که نویسنده تا توانسته از شخصیت اصلی و موضوع رمان یعنی «معنویت» دور ایستاده است تا زاویه پژوهشی کار مورد خدشه قرار نگیرد. نویسنده (و راوی) به هیچ وجه با معنویت تماسی پیدا نمی‌کند و موضع خویش را نسبت به موضوع از دست نمی‌دهد. در دورترین نقطه نسبت آن می‌ایستد تا بتواند متنی گزارشی درمورد آن تولید بکند. بنابراین خواننده‌ی متن هم، درگیر معنویت نمی‌شود و تنها ذهنیتش نسبت به آن، تغییر می‌کند. نویسنده تصمیم نگرفته تا چونان شخصیت اصلی، «به گونه‌ای دیگر» بزید که آن دیگرگونه‌زیستن، دیگران (یعنی خوانندگان متنش) را هم بدان‌سو بکشاند. او گزارش‌گر زندگی خاص شخصیت اصلی رمان است، که الحق هم خوب از عهده آن برآمده است. 
به نظرم برای پرداختن به شخصیت اصلی رمان (یعنی لاری)، خوب است این بخش از صفحات ابتدایی رمان را بخوانیم که بسیار در شناخت روشِ پرداختن نویسنده به موضوع راه گشاست: «مردم را شناختن کاری بس دشوار است و من گمان نمی‌کنم انسان هرگز بتواند جز هم‌میهانان خود، مردمی را به درستی بشناسد، زیرا هستی مردان و زنان، تنها وجود خود آنان نیست. هر انسانی ترکیبی است از بخشی که در آن به جهان چشم گشوده، خانه شهری یا کلبه روستایی‌ای که در آن راه رفتن آموخته، بازی‌هایی که به کودکی کرده، افسانه‌هایی که از دیگران بازشنیده، غذایی که خورده، مدرسه‌ای که به آن رفته، ورزش‌هایی که دنبال کرده، شاعرانی که شعر آنان را خوانده و خدایی که در او ایمان نهاده است.» 
همان ابتدا مخاطراتِ نزدیک شدن به انسان‌ها را گوشزد می‌کند تا ما را از توهم شناخت انسان‌ها (با توجه به چند چیز جزئی از زندگی آنان) بر حذر بدارد. چون می‌داند خواننده در انتها فکر خواهد کرد لاری را «شناخته» و به آن چیزی که او رسیده بود، دست یافته است.
اما برویم سراغ شخصیت اصلی که قرار است برود زیر ذره‌بین نویسنده. ما زمانی با او مواجه می شویم که جنگ جهانی اول تمام شده، و وی به عنوان یک خلبانِ ایثارگر به آمریکا باز می‌گردد. (قهرمانی که دریافتی مستمری و در نتیجه استقلال مالی برای خود دارد.) ایزابل توصیفی از لاریِ پیش از جنگ دارد که موقعیت فعلی او را کامل نشان می‌دهد: «پیش از جنگ، او هم مثل دیگران بود. از ظاهرش برنمی آید، اما تنیس باز خیلی خوبی است و گلف را هم خوب بازی می‌کند. پیش از جنگ، همه کارهایی را که ماها می‌کردیم، می‌کرد. پسرک کاملاً معمولی و عاقلی بود و هیچ کس نمی‌توانست بگوید وقتی بزرگ شد، مردی معمولی و عاقل نخواهد شد.» 
پس موضوع بسیار حیاتی است. لاری پس از جنگ به گونه‌ای شده که دیگران او را عاقل نمی‌دانند. چرا این اتفاق افتاده؟ آیا در جنگ مصدوم شده؟ خیر. آیا تحت تأثیر اثرات شدید رزم، دچار روان‌پریشی شده است؟ خیر. پس چه شده؟ او صحنه‌ای دیده که از درون منقلب و تمام جهانش را سست کرده است. لاری مواجهه وجودی با مرگ پیدا کرده است: «یاد آن یارویی می‌افتم که یک ساعت پیش پر از شور زندگی بود و اکنون مرده افتاده است. چقدر ظالمانه و بی‌معنی است! آدم بی‌اختیار از خود می‌پرسد: این زندگی چیست؟ چه معنی دارد؟ آیا راستی از آن منظوری هست یا بودن آن، فقط معلول یک اشتباه کورکورانه تقدیر است؟» 
در یک لحظه، به شناختی جوهری از مرگ و نیستی انسان رسیده است. این شناخت چنان ضربه‌ای به او وارد کرده که همه نظام فکری و شناختی او را دگرگون ساخته است. او دیگر نمی‌تواند همان آدم قبلی باشد. بعدها لاری برای نویسنده تعریف می‌کند که «آن جوان که فقط سه چهار سال از من بزرگ‌تر بود، که آنقدر نیرو و شجاعت داشت، که آنقدر پاک و خوب بود که یک دقیقه پیش از آن آنقدر کوشش و تقلا در وجودش دیده می‌شد، دیگر گوشت و استخوان درهمی بیشتر نبود. گویی هیچ وقت زنده نبوده.»
نوینسده می2نویسد: «نخستین احساسی که دیدن جسدی بی‌جان در من برمی‌انگیخت، این بود که انسان پس از مرگ چه ناچیز می‌نماید. در مرده وقاری نیست. هر جسد لعبتکی است که نمایشگر هستی‌اش به دور انداخته است.»
این اولین ضربه کتاب است؛ همان ضربه بیداری. مواجهه با مرگ کافی است تا هرکسی را از خوابِ زندگی روزمره بیدار کند. پس از این مقطع، کتاب به سفرِ لاری می‌پردازد که برای یافتن پاسخ سوال‌هایش آغاز می‌کند. او از شیکاگو قصد پاریس را می‌کند. پیش از سفر به ایزابل می‌گوید: «می‌خواهم فکر خودم را یکباره یکسره کنم که آیا خدایی هست یا خدایی نیست. می‌خواهم دریابم چرا بدی وجود دارد. می‌خواهم بدانم آیا در تن من روحی نیستی‌ناپذیر هست یا آنکه وقتی مردم، کارم به آخر رسیده.»
در مقابل، راه روزمرگی هست که ایزابل به او گوشزد می‌کند (و بعدها به واسطه ازدواج با گری، خود همان راه را می‌رود): «اروپا دیگر به آخر کار خود رسیده. حالا ما بزرگ‌ترین و نیرومندترین ملت دنیا هستیم و هرروز داریم با سرعت پیش می‌رویم. ما همه چیز داریم. وظیفه توست که در پیشرفت مملکت خودت سهیم باشی. تو یادت رفته. نمی‌دانی امروز زندگی در آمریکا چقدر پرشور و لذت‌بخش است.» اما لاری در مواجهه با مرگ، به شناختی رسیده که دیگر نمی‌تواند دنیا را این چنین بخواهد، چون دیگرگونه می‌بیند. 
در پاریس مدتی ول می‌گردد. بعد به سراغ کار در معدن می‌رود و با یک لهستانی آشنا می‌شود. آنجا اولین بار نام برخی افراد را می‌شنود که تا پیش از این به گوشش هم نخورده بودند. این لهستانی هنگام مستی چیزهایی عجیب می‌گوید که لاری را دچار چالش درونی می‌کند. بعد با هم به آلمان می‌روند تا در مزرعه‌ای کار بکنند. سپس لاری تنهایی سفری را پیش می‌گیرد. در آلمان در صومعه‌ای با مردی اهل فلسفه و فکر، که البته راهبی اهل عبادت و معنویت نیز هست آشنا می‌شود. لاری به نقطه جمعِ علم و تقدسِ توآمان می‌رسد: «سه ماه آنجا ماندم و در این سه ماه، خیلی به من خوش گذشت. درست همان زندگی‌ای بود که می‌خواستم.»
تا اینجا، لاری از یک انسان معمولی در آمریکا شروع کرده و به سیر در اروپا پرداخته تا پاسخ سوال‌های بنیادینش را بگیرد. خیلی زود از کتاب می‌گذرد (و می‌فهمد که پاسخش در صفحات کتب نیست) هرچند تا آخر کتابخوان باقی می‌ماند. همه این ها بدون آن که خودش بفهمد، برای افتادن در مسیری است که برای یافتن آن پاسخ ها، ضروری است. درست در همین جاست که به نقطه عطف زندگی خویش می‌رسد. دست تقدیر او را به هندوستان می‌کشاند تا با جهانی به کل متفاوت آشنا شود. ایجا لاری آماده خارج شدن از ذهنیت غربی است تا معنویت را نه به عنوانِ مرحله‌ای کامل‌تر از زندگی پیشین، که به مثابه چیزی دربرگیرنده تمام عالم دریابد؛ چیزی که جهانِ او را دگرگون می‌کند و تحت‌الشعاع خویش قرا می‌دهد. در کشتی در راه بمبئی، یک هندی به او می‌گوید: «باید سر راهت در هندوستان بمانی. شرق چیزها می‌تواند یاد غرب بدهد که شما غربی‌ها فکرش را هم نمی‌توانید بکنید.» 
بعدها متوجه می‌شود معنویت یک افزودنی نیست که بشود به زندگی روزمره متداول در دنیای جدید چسباند، بلکه جوهری است که همه ساحات زندگی را دگرگون می‌سازد. وقتی جواب پرسش‌هایش را یافت، درکی متفاوت نسبت به اصلِ زندگی (و در نتیجه) مسیری که طی کرده بود پیدا کرد. از تقدیر، معنای تصادف و ضرورت در زندگی فهمی نو یافت که هنگامِ بودن در اروپا به آن نرسیده بود و نمی‌توانست برسد: «روزهای اول فکر می‌کردم بر سبیل تصادف به هندوستان رفته‌ام، اما حالا می‌بینم نتیجه اجتناب‌ناپذیر چند سال زندگی کردنم در اروپا این بوده که سفری هم به هندوستان بروم. چیز عجیبی است که من تمام کسانی را که در زندگی‌ام تأثیر داشته‌اند، به ظاهر، تصادفاً دیده‌ام، اما وقتی به عقب برمی‌گردم و ماجرای برخورد با آن‌ها را به یاد می‌آورم، می‌بینم لاجرم می‌بایستی با آن‌ها برخوردی پیدا می‌کرده‌ام. مثل این که همه منتظر بودند که تا من به وجودشان احتیاج پیدا کردم، پیش بیایند.» 
حالا باید پرسید این معنویت چیست؟ غربی‌هایی که پس از بازگشتِ لاری او را مورد سوال قرار می‌دهند (که نویسنده هم جزو آن‌هاست)، معنویت را چیزی بیرون از زندگی به عنوان خرق عادت می‌بینند، اما لاری از دوگانه‌های ذهنی غرب گذشته و با گوهری آشنا شده که فارغ از سود و زیان مادی و معادلات قدرت، هستی را در بیابد. لاری در یکی از گفت‌وگوهایش با دوستان، چنین تعریف می‌کند که «یادم هست یکی از بزرگان علم روزی برایم حکایت می‌کرد که یکی از این جوکی‌ها به کنار رودخانه‌ای رسید. از قضا پول آن را نداشت که به کشتی گذاره بنشیند و از آب بگذرد. قایقران هم حاضر نمی‌شد او را بی‌اجر به آن سوی آب ببرد. این بود که مرد جوکی بر روی آب قدم گذاشت و بر فراز آب از رودخانه گذشت و به آن طرف رسید. کسی که این داستان را برای من می‌گفت، بعد از اتمام حکایت، شانه‌های خود را بالا انداخت و گفت: «این طور معجزه‌ها ارزش همان یک شاهی را دارد که می‌بایست بدهند و با کشتی از آب بگذرند.»» 
یک بار ایزابل از موآم در دیداری خصوصی می‌پرسد لاری در این همه سال دنبال چه بوده؟ او هم حدس می‌زند: «در جستوجوی فلسفه یا مذهبی بوده که هم دلش را راضی کند و هم عقلش را.» به همین دلیل است که چند سال در هند ماند تا جوکی‌های مختلفی را (به عنوان استاد) ببیند و بالاخره به آن نقطه شهودِ بی‌بازگشت برسد؛ لحظه اشراقی در دل طبیعت، که دیگر از ذهنیت محدود خویش بگذرد و با بی‌نهایت مواجه شود. وقتی لاری آن لحظه را با نویسنده در میان می‌گذارد، او از دیدگاه یک غربی، سعی می‌کند که آن حالات را به ویژگی‌های ذهنی-احساسی لاری در آن لحظه مرتبط بداند، اما لاری گوشزد می‌کند که سخنش درباره «واقعیت» هستی است نه چیزی وابسته به مغز و خیال ما. البته طبیعی است که سخنان او توسط غربی‌ها درک نشود، اما لاری بر حقیقی بودن دریافت خود پا می‌فشارد: «مگر برهمن‌های هندوستان، صوفی‌های ایران، کاتولیک‌های اسپانیا، پروتستان‌های آمریکا، همه این تجربه را نداشته‌اند و تا آنجا که توانسته‌اند این حالت وصف‌ناپذیر را توصیف کنند، آن را به همین زبان توصیف نکرده‌اند؟ حقیقت وجود آن را نمی‌شود انکار کرد. اشکال تنها در تشریح و بیان آن است. من هم از توصیف آن عاجزم. شاید در ضمیر هرکسی با روح مطلق، پیوندی وجود دارد و جزئی از آن روح مطلق در وجود هرکسی هست. شاید هم آن روز من برای یک آن، با «مطلق» یکی شده بودم. نمی‌دانم.» 
نشانه واقعی بودن این تغییر در لاری چیست؟ اتفاقی است که او قبلاً پیش چشم آنها رقم زده است و برای هیچ عقل سلیمی قابل انکار نیست. 
گری (شوهر ایزابل) پس از ورشکستیِ (ناشی از اوضاع اقتصادی سال 1929 آمریکا) دچار سردردهای عجیبی می‌شود که هیچ پزشکی نتوانست معالجه‌اش بکند. هیچ راه حلی پیش رویش نبود و خود را محکوم به غذاب و شکنجه در ادامه زندگی می‌دید. حال به این صحنه از رمان توجه بکنید:
«گری در صندلی بزرگی لمیده بود و مشتی تصویر در برابر خود بر زمین گسترده بود. چشمانش بسته و چهره سرخ‌رنگش اندکی مات بود. چهره‌اش نشان می‌داد که با دردی شدید دست به گریبان است. هنگامی که من از در آمدم، به قصد برپاخاستن تکانی خورد، اما نگذاشتم از جا برخیزد. از ایزابل پرسیدم: «به او آسپیرین داده‌ای؟»
- آسپیرین دردش را دوا نمی‌کند. در امریکا دکتر نسخه‌ای برای سردرد او داده، اما آن هم چندان تأثیری ندارد.
گری به زبان آمد و گفت: «به خودت زحمت نده عزیزم. فردا حالم خوب خواهد شد.» آنگاه لبخندی نیم‌مرده زد و به من گفت: «خیلی معذرت می‌خواهم که برنامه شما را به هم زدم. شماها دسته‌جمعی بروید و شامتان را بخورید.»
ایزابل گفت: «مگر می‌شود؟ فکر می‌کنی من می‌توانم با علم به اینکه تو داری اینجا درد می‌کشی، بروم و خوش بگذارنم؟»
چهره گری ناگهان در هم رفت. انسان می‌توانست دردی را که گریبان‌گیر او بود، در چهره‌اش ببیند. در این هنگام، در آهسته باز شد و لاری به درون آمد. ایزابل ماجرا را برای او بازگفت. لاری در حالی که نگاهی شفقت‌آمیز به گری می‌کرد، گفت: «آدم نمی‌تواند کاری بکند که سردرد او بهتر بشود؟»
گری با چشمان بسته پاسخ داد: «نه، کاری از کسی ساخته نیست. تنها کاری که می‌توانید بکنید، آن است که مرا تنها بگذارید. بروید شامتان را بخورید.»
در نظر من نیز این عاقلانه‌ترین راه بود، اما البته ایزابل نمی‌توانست وجدان خود را به چنین کاری راضی کند. لاری از گری پرسید: «می‌گذاری ببینم از دستم چه کاری برمی‌آید؟»
گری با لحنی خسته پاسخ داد: «کسی نمی‌تواند به حالم کمکی بکند. این درد دارد مرا می‌کشد. بعضی وقت‌ها از خدا می‌خواهم که یک‌دفعه مرا بکشد و راحتم کند.»
- من بی‌خود گفتم می‌توانم به تو کمک کنم. منظورم این بود که می‌توانم به تو کمک کنم که به خودت کمک کنی.
گری چشمان خود را آرام گشود و به لاری خیره شد: «یعنی چه؟ چطور می‌توانی این کار را بکنی؟»
لاری چیزی شبیه به یک سکه نقره از جیب به در آورد و آن را در دست گری نهاد.
- دستت را ببند و رو به پایین نگاه دار. با من نجنگ. فقط این سکه را محکم در مشت خودت نگاه دار. پیش از آنکه من تا بیست بشمارم، دستت خودبه خود باز خواهد شد و سکه از آن خواهد افتاد.
گری دستورهای لاری را اجرا کرد. لاری بر گوشه میز تحریر نشست و آغاز شمردن کرد. ایزابل و من همان گونه بر سر پا ماندیم...
- یک، دو، سه، چهار
لاری تا پانزده شمرد و در گری حرکتی به چشم نیامد. آنگاه دست او لرزید و من احساس کردم انگشتانش در حال از هم باز شدن است. شست او از انگشتان دیگر جدا شد. هنگامی که لاری به نوزده رسید، سکه از دست گری بیرون افتاد و تا پیش پای من غلتید. آن را برداشتم و به آن نگاه کردم. سکه سنگین و ازشکل افتاده‌ای بود که بر یک روی آن تصویر اسکندر به چشم می‌آمد. گری حسرت‌زده به دست خود خیره مانده بود.
- من به عمد سکه را نینداختم. خودش از دستم افتاد. 
- توی آن صندلی کاملا راحت هستی؟ 
- تا آنجا که سردردم می‌گذارد، راحتم.
- خب، حالا تمام تنت را سست کن، آسوده باش. هیچ کار نکن. دست از مقاومت بردارد. پیش از آنکه من تا بیست بشمارم، دست راستت از روی دسته صندلی بلند خواهد شد و آرام تا بالای سرت خواهد رفت.
- یک، دو، سه، چهار 
لاری با آن لحن گرم و خوش‌آهنگ خود به شمردن ادامه می‌داد. هنگامی که به نه رسید، دست گری آرام از دسته چرم پوش صندلی حرکت کرد و چند گره به بالا آمد و آنجا از حرکت باز ایستاد.
- ده، یازده، دوازده....
دست گری تکان مختصری خورد و آنگاه آرام به سوی بالا حرکت کرد. ایزابل هراسناک دست مرا گرفت. حال شگفتی بود. حرکت دست گری عمل خودخواسته را نمی‌مانست. من هرگز ندیده بودم که کسی در خواب راه برود، اما در آن لحظه احساس می‌کردم که او نیز همان‌گونه حالی خواهد داشت، چنان به نظر می‌رسید که حرکت دست گری ارادی نیست، زیرا گمان نمی‌کردم کسی بتواند به خواست خود، دستش را آن گونه آرام و نرم بالا ببرد. چنان به نظر می‌رسید که نیرویی غیرارادی از ضمیر ناخودآگاه، دست او را به بالا حرکت می دهد.
- پانزده، شانزده، هفده...
كلمات لاري آرام، آرام، آرام، چون قطره‌های آبی که از شیر شکسته ای به درون لگنی بچکد، در هوا می‌دوید. دست گری بالاتر و بالاتر رفت تا به بالای سر او رسید و چون لاری به بیست رسید، بی‌اختیار باز بر روی دسته صندلی افتاد.
- من نمی‌خواستم دستم را بالا ببرم، اما نمی‌توانستم از حرکت آن هم جلوگیری کنم. خودش بالا می‌رفت. لاری لبخندی مات زد و گفت: «مهم نیست. فقط می‌خواستم در تو به خود اعتماد ایجاد کنم. آن سکه یونانی کجاست؟»
سکه را به او دادم. لاری رو به گری کرد و گفت: «این را در دستت بگیر.»
گری سکه را گرفت. لاری به ساعت خود نظری انداخت و گفت: «سیزده دقیقه از هشت گذشته. در ظرف شصت ثانیه پلک‌هایت آن قدر سنگین خواهد شد که مجبور می‌شوی چشم‌هایت را ببندی. آن وقت به خواب خواهی رفت. شش دقیقه خواهی خوابید. بیست دقیقه که از هشت گذشت، بیدار خواهی شد و دیگر سرت درد نخواهد کرد.»
ایزابل و من، هیچ یک حرفی نزدیم. چشمانمان به روی لاری دوخته بود، اما او نیز دیگر چیزی نگفت. نگاه خود را به گری دوخت، اما چنان که گویی او را نمی‌بیند و ورای او به چیزی خیره است. سکوتی پرهراس حکم فرما شد که آرامش گل‌های باغ را در شامگاه می‌مانست. ناگهان احساس کردم که ایزابل دست مرا سخت می‌فشارد. چشمانم را به سوی گری گرداندم. دیدگانش بر هم آمده بود و آرام و یکنواخت نفس میزد. به خواب فرورفته بود. چند لحظه پایان‌ناپذیر همان‌گونه ایستادیم. دلم می‌خواست سیگاری روشن کنم، اما این هوس را در خود کشتم. لاری بی‌حرکت ایستاده بود. نمی‌دانم دیدگان او به کدام دورگاه دوخته شده بود. اگر چشمانش باز نمی‌بود، می‌گفتم خوابیده است. ناگهان گویی سکوتی بر وجودش مستولی شد. چشمانش به حال عادی برگشت. به ساعت خود نگاه کرد. در همان هنگام، گری نیز چشمان خود را گشود. 
- عجب! مثل اینکه خوابم برده بود. 
آن‌گاه یکه‌ای خورد و گفت: «سردردم خوب شده!»» 
این تصرفِ لاری در واقعیت مادی است که نشان می ‌دهد حالاتِ خاصی که بر او گذشته، نه یک تکامل ذهنی، که ملاقاتی دیگرگون با هستی بوده است. اما این رفتار لاری ادامه پیدا نمی‌کند، چون اساساً معنویت برای او چیزی دیگر فرای ماده است، و نه قدرتی در عرضِ توانِ تکنولوژیک تسلط بر آن. نوعی دعوت به زندگی متفاوت است. یک زندگی که در ظاهر هیچ فرقی با زندگی بقیه ندارد، اما به کلی تغییریافته است. توصیف نویسنده از حالت معنوی لاری جالب است: «با همه صمیمیتش، همیشه مثل این که همه فکر و دلش اینجا نیست. مثل این که در گوشه روح خودش چیزی، سرّی، آرزویی، علمی، نمی‌دانم چه چیزی را پنهان کرده است که او را از دیگران جدا نگه می‌دارد. »
        

0

محمد

6 روز پیش

          قبل هر چیز باید بدونیم که این رمان راجب زندگی لاری نیست بلکه راجب نحوه ی برداشت موآم از زندگی و انتخاب های لاری هست.
از اونجایی که کاراکتر ها واقعی هستن کار هایی که انجام میدن رو با خیال راحت‌تری میتونیم موشکافی کنیم و به طبع تاثیری هم که رومون میذارن عمیق تر و پایا تر هست.
به شخصه در ابتدای رمان از شخصیت لاری چندان لذتی نمی‌بردم ولی هر چی جلو تر می‌رفتم بیشتر عمق کاراکتر رو درک میکردم؛ لاری جوانی بود که مرگ رو لمس کرده بود و از این اتفاق بدجور جا خورده بود، به نحوی که: فردی چطور می‌تونه این همه فعال و پویا باشه ولی بر حسب یه اتفاق به یه تیکه گوشت بی جون تبدیل بشه، و همین باعث شده به زندگی جور دیگه ای نگاه بکنه و به دنبال اهداف عمیق تری توی زندگیش باشه و این چون خلاف عرف جامعه هست، نتیجه طبیعی اون انزوا ست ؛ فک نمیکنم حتی اگه خودم هم بجای این کاراکتر توی دنیای واقعیش می‌بودم زندگی متفاوتی رو رقم میزدم، بخاطر همین این کتاب رو مناسب خودم دونستم.
زندگی و نحوه نگاهش به اون در الیوت به نوعی نقطه مخالف نظرات لاری هست و نویسنده با نشون دادن هر دو این کاراکتر ها مقایسه زیبایی رو برای خواننده به وجود آورده؛ هرچند با نشون دادن سرانجام و نحوه ی مرگ این کاراکتر و قلب بزرگی که این کاراکتر دنیوی داره می‌خواسته به خواننده بگه که نتیجه زندگی هر دو فرد از نظر خودشون پذیرفته شده ست و کیه که این وسط بیاد بگه فلانی بد زندگی کرد یا خوب؛ به نظر من تنها چیزی که اهمیت داره اینه که انسان در کنار گسترش محبت، باید جوری زندگی کنه که از زندگیش راضی باشه و اهدافی رو که دوست داره رو دنبال کنه، هر چند که مثل لاری بهشون نرسه یا مثل تمپلتون بهشون برسه...
در کل باید گفت که رمان به هدفی که می‌خواسته رسیده و کارش رو درست انجام داده که این موضوع رمان رو شایسته ی خوانده شدن می‌کنه.
فضا سازی ها نه تنها کسل کننده نیست بلکه لازم و زیبا هم هست، کاراکتر ها عالی ساخته و پرداخته شدن و کاراکتر های جدید به موقع وارد داستان میشن(البته بجز یکی دو مورد که خود نویسنده هم اذعان می‌کنه که ممکنه خواننده فلان کاراکتر رو بجا نیاره)، دیالوگ های زیبایی از زبان شخصیت ها به ویژه لاری و خود نویسنده جاری میشه که تاثیر گذار و درخور تامله و همچنین تفاوت فرهنگ ها در کتاب به خوبی مدیریت میشه تا در خدمت داستان باشه.
با همه این تفاسیر این کتاب بسیار خواندنیه و اگر از این دست مضامین در رمان ها لذت می‌برید حتما این کتاب رو مطالعه کنید.
🙏🏻
        

1