نبوغِ جنون‌آمیز یا جنونِ آمیخته با نبوغ؟
این نمایشنامه بیش از هرچیز تاثیر پذیرفته از تجربیات خود استریندبرگه. تجربه جنون و نبوغِ هم‌زمان و زندگیِ خانوادگی.

استریندبرگ در جوانی پزشکی خونده بود و برای همین انقدر خوب می‌تونست در حالات مختلف خودش و دیگران کاوش کنه. با این که استریندبرگ پزشکی رو رها کرد، اما باز هم به کارهای علمی مشغول بود و به خصوص به تئوری هیپنوتیزم بورنهایم علاقه‌مند بود. او مقاله‌ای به نام جنگ مغزها: The battle of th brains نوشت و در این مقاله قابلیت انسان در تلقین افکارش به دیگران رو مورد بررسی قرار داد. در نمایشنامه پدر هم این موضوع رو می‌بینیم که لارا که می‌دونست سروان استعداد جنون داره، افکارش رو به سروان القا میکنه و عاقبت موفق به دیوانه کردنش میشه.

آیا کتاب درمورد رنج مردان بود؟ بعضی قسمت‌هاش قابل بسط به اکثر مردان بود ولی بعضی جاهاش هم تجربه شخصی خود نویسنده است و نمیشه گفت رنج همه مردانه. 
خیلی بده که مرد تمام عمرش رو برای رفاه خانواده‌اش بذاره و در آخر ببینه که این خانواده کم‌ترین تعلقی بهش نداره و فقط به چشم ابزار بهش نگاه می‌کرده. همین‌طور این کلیشه که مردان احساسات کم‌تری از زنان دارن و به اندازه اونا رنج نمی‌کشن :(

در این نمایشنامه هم نمادهای مختلفی حضور داره. آدولف، پدر داستان، افسر نظامیه و نماد خشونت و داشتن قدرت در جامعه است. اما قدرت دیگه‌ای هم وجود داره که سروان ازش بی‌بهره است و اون قدرتِ داشتنِ فرزند و ادامه زندگیِ روح فرد، در فرزنده. در این‌جا داشتن فرزند به عنوان ادامه داشتن زندگی پس از مرگ عنوان میشه و در این نوع از قدرته که سروان شکست میخوره.

قطعاً کارهای لارا اشتباه بود، اما نمیشه این رو هم نادیده گرفت که سروان با وجود دوست داشتن همسرش، بهش می‌گفت که حقی در خصوص بچه‌ها نداره و اختیار بچه به دست پدرشه. خب تحقیر یک زن بدین طریق هم کار شایسته‌ای نیست و همون طور که کارهای لارا جنون نهفته در سروان رو بیدار کرد، تحقیرهای سروان هم خشونت و شیطان‌صفتی لارا رو بیدار کرد. 
به نظرم در کتاب انقیاد زنان این موضوع خیلی خوب تشریح شده. ج.ا.میل میگه: "زن اگر نتواند در مقابل قدرت مطلق مرد عملاً به مبارزه برخیزد، دست کم می‌تواند انتقام بگیرد؛ او نیز می‌تواند زندگی را بر مرد جهنم کند، و با توسل به این قدرت امتیازهایی را به دست آورد که حق اوست و نیز امتیازهایی را طلب کند که نباید. اما این ابزار حمایت از خویش، که شاید بتوان روش زنان سلیطه یا بددهن نامیدش، عیب بسیار بزرگی دارد، و آن این است که آن را فقط علیه ضعیف‌ترین سلطه‌گران می‌توان به کار گرفت و از قضا در اختیار کسانی است که از همه کم‌تر به آن نیاز دارند... زنان نرمخو هرگز نمی‎توانند از چنین ابزاری استفاده کنند و زنان فرهیخته از توسل به آن عار دارند. و از سوی دیگر شوهرانی که در برابر چنین اسلحه‌ای سر تسلیم فرود می‌آورند مردان نرمخوتر و بی‌آزارتری هستند که حتی اگر تحریک شوند، باز هم چندان تمایلی به اعمال قدرت از طریق خشونت ندارند... اما نه در این امور و نه در امور خانوادگی، سلطه زن نمی‌تواند فقدان آزادی را جبران کند. سلطه زن در غالب موارد او را در عرصه‌هایی صاحب نفوذ می‎سازد که در صلاحیت او نیست، و با وجود این او را در مقامی قرار نمی‌دهد که از حقوق واقعی خود دفاع کند... وقتی زن وجودش در وجود مرد مستحیل شده باشد، وقتی او اراده‌ای از خود نداشته باشد (یا دست کم بکوشد به شوهر خود بقبولاند که اراده‌ای از خود ندارد) و در همه اموری که به هر دوی آن‌ها مربوط است یکسره مطیع اراده شوهرش باشد، و وقتی که تمام زندگی زن در این خلاصه شود که عواطف و علائق شوهرش را پاس بدارد، در چنین وضعیتی ممکن است یکی از لذات زن این باشد که به طریقی، در اموری بر رفتار شوهر تاثیر بگذارد که مربوط به او نیست و او صلاحیت پرداختن به آن‌ها را ندارد و چه بسا قضاوتش درباره آن‌ها یکسره بر مبنای پیشداوری و تعصبات شخصی باشد؛ و البته در چنین شرایطی، زن به احتمال بسیار مرد را از راه صواب دور خواهد کرد."

پ.ن: باز هم جا داره بیشتر درمورد این نمایشنامه بخونم.
        

          این اولین مواجهه‌ی من با استریندبرگ بود و باید بگویم در مقایسه با ایبسن که هم‌ از نظر زمانی به او نزدیک است و هم از نظر جغرافیایی، ایبسن را بی‌نهایت بیشتر دوست دارم. اما شاید این مقایسه و قضاوتی زودهنگام است و باید بیشتر بخوانم تا با قطعیت بیشتری بتوانم نظر بدهم و البته می‌دانم بخش زیادی از این جهت‌گیری‌ام به‌خاطر رویکرد ضدزن استریندبرگ دست‌کم در این نمایشنامه است. رویکردش شبیه کسانی بود که جنبش‌های فمینستی را معادل برتری‌جویی زنان می‌دادند و این خیلی نگاه تقلیل‌گرایانه و شاید حتی بشود گفت اشتباهی است. شاید اگر تقابل بین آدولف و لورا را به جای تقابلی میان جنس مذکر و مونث، تقابلی میان دو انسان به‌تصویر می‌کشید موقعیت غریب و غیرانسانی پیش‌آمده تأثیر بیشتری روی من به‌شخصه داشت. اما من تمام تلاشم را کردم تا نه از منظر ضدفمینیستی بودنش، بلکه از منظری انسانی به موقعیت پیش‌آمده نگاه کنم و می‌شود گفت بله، آدولف در موقعیت بسیار دشوار و چالش‌برانگیزی است؛ موقعیتی که هرکسی را می‌تواند دچارجنون کند. اما نمی‌دانم. واقعاً سختم است. باید بیشتر بخوانم تا به فضای ذهنی‌اش آن‌قدری نزدیک بشوم که بتوانم با اطمینان بیشتری در موردش نظر بدهم.
        

            چیزی ویرانگرتر از این نیست که دریابیم فــریب همان کسانی را خورده ایم که باورشان داشته ایم.

نمایشنامه در سه پرده تراژیک به رشته تحریر درآمده است فضای نمایش نامه سراسر اعتراضات ونمایش بغضهای فروخورده مردان درمقابل زنان سلطه جو است.
سروان شخصیت اصلی نمایش نامه فردی که از نزدیکترین افراد زندگی اش ضربه خورد برای من استریندبرگ بود که از مذمت خدعه های زنانه درقبال صداقت ومظلومیت مردان  سخن میگفت
قهرمان تراژدی ، کسی است که نسبت به دیگران دارای فضیلت‌های برتر و نیک‌بختی بوده، اما در اثر «اشتباه ِخود» یا هامارتیا سقوط می‌کند و بیچارگی و مصیبت زندگی‌اش نیز به دست خودش اتفاق می‌افتد.بهترین طرح  برانگیختن شقفت مخاطب،وقتی است کسی ناروا دچار بدبختی میشود،مورد ظلم اطرافیان واقع میشود
خطر اسپویل:کاپیتان که تمام زندگی آیندة خود را در وجود فرزند می‌بیند، این فکر چون سم مهلکی او را به سوی جنون می‌کشاند.آدولف دوست دارد که دخترش را از آن محیطی که به نظرش ناپسند و عقب مانده است جدا کند و برای ادامه ی تحصیل به شهر بفرستد تا آموزگار شود. اما لورا با این نظر مخالف است و چون می بیند که آدولف به هیچ وجه حاضر نیست کوتاه بیاید، برای دستیابی به خواسته خویش، تصمیم می گیرد تا کاری کند که همه شوهرش را دیوانه بپندارند تا امتیازهای قانونی پدر بودن از او سلب شود. بنابراین دکتر استرمارک و پدر روحانی تصمیم می‌گیرند، او را به تیمارستان ببرند اما قبل از اقدام به این عمل، کاپیتان در بستر خود دار فانی را وداع می‌گوید.
لورا زنی که اصلا بااو احساس همدردی نمیشود داشت زنی که برای نابودی نزدیکترین مرد زندگی اش نقشه میکشد!!!!چه چیزهایی باعث شده تا لورا شوهری با شغل و موقعیت خوب، وظیفه شناس،مهربان، با وفا و مورد احترامِ جامعه را سدّی بر سر راه، و سنگی بر روی قلب خود بپندارد؟ آیا این همان حسِ مشترکِ زنان پیشرو در عصر آن زمان نیست؟ و آیا این آزادیِ از دست شوهر، آزاد شدن از دست شوهری نیست که از همسرش زنی پاکدامن، معشوقی صفابخش و باوفا، و مادری مسئول برای تربیت فرزندانش می خواهد؟ اما  لورا به اینها اعتراض دارد و میخواهد “زن بودن” را از ارزشهای کهنه و بازدارنده پاک سازد.طغیان بی رحمانه ای با مکروحیله واستفاده ابزاری از فرزندش میکند


جبر زمان و تأثیر آن بر زندگی در آن دوران را میتوان به رساترین و کوتاهترین شکل در این نمایشنامه دید.در زندگی سروان آدولف مظلوم 

هامارتیای سروان:تمام فکروذکرش دخترش هست واین علاقه شدید را لورا میداند وازهمین علاقه برای به جنون کشیدن همسرش استفاده میکند.خرد شدن سروان لحظه ای بود که دخترش هم پدر بودن اورا انکار کرد.

انتخاب نمایش نامه  پدر بعد از عروسکخانه بهترین انتخابی بود که باشگاه میتوانست داشته باشد.




        

          در سه پرده مردی که به دنبال مقابله با قدرت همیشه قاهر زنش بر خود بر می‌آید و تلاش می کند با امر و حکم، وی را متبوع خود سازد، در دام ظن افتاده، مجنون و بی‌چاره می‌گردد. 
گویا مرحوم کلا زندگی مشقت‌بار و رنج‌آوری را از سر گذرانده و در زناشوئی نیز توفیقی کسب نکرده، ناگزیر زنان آثارش فریبکار و بدجنسند. 
شخصیت‌پردازی‌ها از طریق دیالوگ‌ها و روند داستان نمونه‌هایی جالبند برای آموختن.

        

          استریندبرگ و ایبسن از پایه‌های نمایشنامه‌نویسی مدرن سوئد هستند و پدر اولین نمایشنامه‌ای بود که از استریندبرگ خوندم. نکته‌ی جالب این بود که نمایشنامه به شدت از شرایط زندگی نویسنده با همسرش متأثر می‌شد. استریندبرگ به سیری، همسرش شک کرده بوده و به هر طریقی حالی جنون‌آمیز بهش دست داده بوده و البته سالیان بعد بستری هم می‌شه... اما انگار این نمایشنامه بیشتر خطاب به نزدیکانش مخصوصاً سیری بوده و اعتقاد داشته اونا به جنون کشوندنش. نمایشنامه من رو یاد فیلم «چراغ گاز» می‌انداخت... بد نیست این فیلم هم ببینید.
        

          با اینکه بنظرم به چند اتفاق به اندازه کافی پرداخته نشده بود و احساس کردم ناقص روایت شده، اما خوب بود و تونستم باهاش ارتباط بگیرم. زندگی نویسنده خیلی برام جالب بود. ارتباط آثار نویسنده با زندگی شخصی‌اش موضوعی بود که جذابیت اثر رو بالا برده بود. خواننده رو به اکتشاف و رمزگشایی از زندگی نویسنده تشویق می کرد.
هم این اثر و هم خانه عروسک، کارهایی هستند که در نوع هنری خودشون اثار خوب و ماندگاری شدن.
به این هم قائلم که اثر هنری باید بازتابنده واقعیت و روح حاکم در جامعه باشه. گاهی با نشون دادن چهره زشت وقایع و گاهی با به تصویر کشیدن زیبایی آرمان ها و ...
اما کدوم هنرمند میتونه مسیر درست رو تشخیص بده و از نظر محتوایی و نه هنری، یک اثر خوب، درست و بجا به جامعه ارائه بده؟
        

          به لطف باشگاه نمایشنامه خوانی فرصتی شد تا دوباره این اثر مرور بشه...
استریندبرگ به همراه ایبسن از غول های نمایشنامه نویسی تاریخند و در این شکی نیست ، هرچند که استریندبرگ سایه ایبسن رو با تیر میزده..
این دوگانگی و دشمنی بین غول های ادبیات کم سابقه نیست...
از دعوای یوسا و مارکز بگیرید که یکی با مشت تو صورت اون یکی میزنه تا دعوای تورگنیف و تولستوی 
گرچه این آخری ختم به خیر شد و تورگنیف در آخر عمرش در نامه ای به تولستوی نوشت :
از شما خواهش میکنم بنویسید ، ما به نوشتن شما احتیاج داریم.
اما دشمنی استریندبرگ و ایبسن از نوع دیگه ای بود...
ایبسن با خانه عروسک و هدا گابلر طرفداری زنها رو می‌کرد اما استریندبرگ به علت شکست ها و ناکامی های زندگی اش که در بیشتر اونها پای یک زن در میان بود ، دید خوبی نسبت به زنها نداشت 
استریندبرگ نویسنده پر آوازه تری از ایبسنه و در این شکی نیست و پدر هم یکی از آثار خوب خلق شده توسط این نویسنده ست.
پدر به نوعی واکنش و جوابی به خانه عروسک ایبسنه اما هیچوقت به قدرتمندی اون اثر نیست به این علت که مسئله اصلی نمایش امروزه با یک آزمایش DNA قابل حل شدنه اما همین آزمایش گرفتن خودش توهین بزرگی میشه به زن و کار راحتی نیست...
نمایشنامه دردناکه ، نمیشه گفت زنی مثل لارا وجود نداره ... اگر نورا هست ، لورا هم هست و اگر هلمری وجود داره ، سروان هم وجود داره...
اما ای کاش این داستان زن و مرد و این دوگانگی روزی تموم و حل بشه و همه قبول کنیم که انسانیم و به یک اندازه از این جهان حق داریم...
پدر همونقدر مهمه که مادر  اهمیت داره
زن همونقدر ارزش داره که مرد اررش داره