یادداشت‌های آزاده شریفی (18)

          ارزش خوندن داشت
        

          آخرش که فهمیدم نویسنده انگلیسی است و داستان‌های رومانی را جمع کرده از همه بیشتر  شگفت‌زده شدم. کتاب را یک دختر کلاس هشتمی به من معرفی کرد. از نظر من، یک رمان بزرگسال بود. امیدوارم یک روزی ناشران به این نتیجه برسند که هر رمانی که قهرمانش نوجوان است الزاماً رمان نوجوان نیست.
ترجمه بسیار روان و روند داستان دلچسب بود. به خصوص در اهمیت شعر و قصه.
        

          وقتی زندگی سخت شد ... اسطوره هست.
امسال سه تا کلاس ادبیات تکمیلی دارم که هر جلسه براشون یه قصه می‌گم. فعلا اسطوره‌های یونان.
هیچ چیز مثل قصه نمی‌تواند ما و کلاس‌های مان را نجات دهد.
        

          باید دوباره می‌رفتم سراغش. یا خودش آمده بود سراغم. از همان روز که کیمیا خودش را از طبقه پنجم انداخت پایین. از ناتوانی دست‌های سیمانی یک معلم در نظام مضحک آموزشی.
انتظار نداشتم خوشحالم کند قبلاً هم نکرده بود، حتی حالا که معلمی سالخورده‌ام و دغدغه‌های نوجوانانه برایم خیلی کوچک است.
این کتاب درباره شنیدن است یا بهتر بگویم درباره عوارض نشنیدن. همان لحظه‌هایی که ساده و بی‌تفاوت رد می‌شویم سرنوشت یک نفر دارد رقم می‌خورد.
وقتی خواندم فهمیدم به کجای این کتاب روانم می‌خواست برگردد. به شعر، به شعرهای هانا بیکر، به شعر نوشتنش در کافه. به عضو شدن در گروه شعر: دوست داشتن زندگی. و شعرهایی که خالی است از زندگی.
چرا به شعرهای خوشحال کننده نمی‌رسیم؟
دوباره حالم بد شد ...
از نوجوان‌هایی که کاری از دستم برایشان برنمی‌آید، جز درس دادن مزخرفات همیشگی
از کلاس شعر که پناه نیست
از یاد کیمیا که تا زنده ام هر روز در من از طبقه پنجم سقوط می‌کند ...
از کیمیاها ... کیمیاها ...
        

          معمولی بود. قصه دوستی، سفر، راه و جنگ.
برای ما که تمام عمر زیر سایه جنگ زیسته‌ایم، تصویرش از جنگ کمی رمانتیک و ناواضح بود.
عناصر جادویی و امدادهای غیبی و همزمانی‌ها هم لابد برای رمان نوجوان مناسب‌اند.
توصیف‌ها و صحنه‌پردازی‌ها خیلی قشنگ بود و ترجمه بی‌نقص.
مدام حسم این بود که مشابه این داستان را جایی خوانده ام اما نمی‌دانم کجا.
به یک بار خواندن می‌ارزید.
        

          بایزید خبر داده بود از عارفی که صد سال پس از او از دیه دزدان برمی‌خیزد. نامش علی و کنیتش ابوالحسن.
« به سه مرتبه از من پیش بود: بار عیال کشد و کشت کند و درخت نشاند»
ابوالحسن خرقانی جزو معدود عارفانی است که در اوج تصوفش هم کار می‌کرده، آن هم کشاورزی و باغداری در جغرافیایی که هنوز هم خشن است و ناهموار.
نیز از معدود عارفانی است که شفقت خلق و تساهل با مردم در قلب تعلیمات اوست.
« هر که در این سرا درآید، نامش دهید و از ایمانش مپرسید چه هر که بر درگاه خدای تعالی به جان ارزد البته بر خوان بوالحسن به نان ارزد»
کسی که درخت می‌کارد و نان به سختی درآورده خود را با دیگران قسمت می‌کند، شفقت را می‌آموزد.
آن که مراقبت از خاک و دانه و درخت را پیشه کرده باشد می‌تواند از انسان‌ها نیز مراقبت کند. 
        

          از سنی که به خاطر نخواندن کتابی خجالت بکشم گذشته‌ام. حالا مطمئنم باید زمان خواندنش فرا برسد. دیروز در تاریکی بود که این کتاب صدایم زد، امروز تمامش کردم.
تلخ بود و پرمعنا. قصه مردن تدریجی و قدرت زندگی.
هر قدر از رمان‌های شیک و کلاسیک روسی و انگلیسی حوصله ام سر می‌رود، این روی دیگر سکه را دوست دارم.
داستان مومو مربوط به دهه 1970 است، رزا خانم برایم صورت اولیه مامی‌رز بود در داستان اشمیت.
و کل فضای داستان مرا یاد «محله من»(اولاد حارتنا) نجیب محفوظ انداخت. با عربی نیم‌بند تا تهش را مثل شرابی تلخ سرکشیدم. گمان نکنم بشود به فارسی ترجمه‌اش کرد.
لحنی که لیلی گلستان در ترجمه درآورده بود بی‌نظیر بود. هویت داشت.
ادبیات فرانسه این شانس را داشته که مترجمانی بی‌نظیر به فارسی‌اش برگردانده‌اند. 

        

          امروز تولد سیمین دانشور است و من بیش از آنکه سیمین و جلال را به عنوان دو نویسنده و مترجم خوانده باشم، از نامه‌هایشان آموخته‌ام. از رابطه پر فراز و نشیب‌شان. ما خیلی‌ها را داشتیم برای آموختن داستان و نویسندگی و تفکر چپ و گاهی راست. اما برای آموختن رابطه، آموختن زندگی واقعی و عشقی که در زندگی روزانه جاری می‌شود آموزگاری نداشتیم. من بعدها دانستم چقدر از نامه‌های سیمین و جلال و غروب جلال زندگی، عشق، همراهی و رابطه آموخته‌ام. عشق و رابطه‌ای که واقعی و وفادارانه است پر از قهر و آشتی و لحظه‌های تردید و تنهایی. 
...
گفت: عهد و عیال، روزگار به آدم سیلی می‌زند، سیلی را که خوردی یا گیج می‌شوی و خلاص. می‌افتی و هیچکس دست تو را نخواهد گرفت. باید دست بگذاری سرزانویت و بگویی یا علی و خودت بلند بشوی که شاید نتوانی. اما از سیلی روزگار هوشیار هم می‌شود شد، تو سعی کن هوشیار بشوی.
از کتاب غروب جلال
        

          کتاب را نمی‌شد زمین گذاشت. ترجمه هم روان بود فقط غلط‌های املایی عجیبی در نسخه الکترونیک بود که لابد طاقچه باید گردن بگیرد.
دو چیز برایم شگفت‌انگیز بود:
- ظلم و حماقت بی‌پایان انسان و البته دوام آوردنش ( دارم سعی می‌کنم داستان را لو ندهم). مسیری چقدر طولانی در پیش است تا روزی که انسان‌ها همدیگر را بفهمند و یاری کنند و نکشند و نرانند.
- ارتباط عمیق تجربه و نوشتن: دختری که تحصیلات خاصی نداشته، کلاس نویسندگی نرفته. از روی رمان‌های بزرگ مشق ننوشته، آن قدر سخت و پرحادثه زیسته که می‌تواند سرگذشتش را این قدر هیجان‌انگیز بنویسد. از خدمات ویراستاران خارجی بی‌خبر نیستم البته. اما باز هم عمیقأ ایمان آوردم که آن که بسیار زیسته، می‌تواند خوب بنویسد حتی اگر کم خوانده باشد. مشکل ننویسندگانی که من می‌شناسم کم زیستن است و با قلب نزیستن البته که دست ادامه قلب است و قلم ادامه دست.
        

          روان بود و یک ضرب خواندمش. با اینکه کمی در نقد فضای استارت‌آپی اغراق کرده بود ولی تصویر جالب و صادقانه‌ای به دست می‌داد که بسیار هم هوشمندانه بود. عنوان کتاب جذاب بود اما هیچ توضیحی برایش پیدا نکردم. در جهان تولید محتوا و نوشته‌های یکی دو هفته‌ای تاریخ مصرف‌دار نوشتن کتاب ریسک بزرگی است. به خواندنش می‌ارزید.
پ.ن رسم الخط و ویرایش و زبان فوق‌العاده بود و با آن همه اشارات خارجی و اصطلاحی تمیز از آب درآمده بود.
        

          جذاب بود، این همه دقت رولینگ در جزییات همیشه حیرت‌زده‌م می‌کنه.
        

          دوستش داشتم. بیشتر به خاطر اینکه مربوط به هری پاتر بود و به جای مرور هزار باره کتاب‌ها و فیلم‌ها می‌توانستم با فیلسوفی همراه شوم و صحنه‌ها و آدم‌ها و کتاب‌ها را مرور کنم. مسائل فلسفی در همان حد مخاطب عام بود و خیلی قسمت‌ها به بهانه هری پاتر. با این حال، تحلیل‌ها ارزش خواندن داشت. مقاله‌ها جالب و کافی بودند و ترجمه روان بود. اینکه آدم‌هایی در این سطح هم هوادار هری‌پاتر اند و می‌خوانند و تحلیل می‌کنند برایم جالب بود. از ما که گذشت، امیدوارم جغدهای شما زودتر برسد و مسافر هاگوارتز شوید.