یادداشت‌های توکلی (54)

          _بسم الله الرحمن الرحیم_

واای که چقدر با عبارت‌های من‌در‌آوردیش عشق کردم مثل زبان کوهستانی و برف بهشت و مهمتر از همه اسم بچه‌ها :)

کتاب به غایت نمکین بود و خوشمزه
البته اینطوری که داستان رقم خورد، نشد به نتیجه برسم که دوست بهتره یا کلوچه؟

پ.ن : نمیدونم چرا یاد فیلم "تنهای تنهای تنها" افتادم و دوستی رنجرو و اولگ...

        

          _بسم الله الرحمن الرحیم_

نزار در یکی از گفتگوهایش در زمینه‌ی ترجمه‌ی شعر می‌گوید:«مترجم یا باید شاعر باشد یا از حساسیت شعری برخوردار باشد.»  به نظرم نقطه‌ی قوت کتاب در مترجم شاعرپیشه‌اش است. اگرچه شعر نیست، اما کلام شعرگونه‌ی جناب قبانی را به خوبی منعکس کرده‌است.

اگر بخواهم صحبت‌ها و پاسخ‌های شاعر را فقط در یک کلمه توصیف کنم، "دیوانه‌وار"بودن است. اصلا عجیب غریب حرف می‌زند، صریح و گاهی خنده‌دار.(البته برای من جنبه‌ی طنز داشته، نه اینکه شاعر به جد نگفته باشد.).
گاهی البته پاسخ‌ها از سوالات فاصله می‌گرفتند و حس میکردم که نزار فقط می‌خواهد یک‌سری حرف‌ها را بزند و اهمیتی نمی‌دهد که پرسش چه بوده!

کتاب خوب است نه برای الگو گرفتن و هم‌ذات پنداری! بلکه برای حیرت کردن، تامل ورزیدن و گاه متعجبانه خندیدن.

دوست‌داشتنی  و در عین حال گاه ناپذیرفتنی بود؛ البته که حق هم این است که  اندیشه‌های یکسانی نداشته‌باشیم!

        

          _بسم الله الرحمن الرحیم_

رویکرد کتاب اینطوریه : کلا از بیخ خیالتو راحت میکنه که قرار نیست به بهره‌وری مورد انتظارت برسی پس زور اضافه_یعنی فشار روانی_نزن!  درواقع با نقش‌ بر آب کردن رویای مدیریت زمان، به جریان‌یافتن بهتر در رودخانه‌ی زمان کمک میکنه.
اینقدر هم خوب نظرش رو بسط میده که از یه عالمه کتاب مثبت‌اندیشی و از این دست بهتر جوابه؛ هرچند ظاهرا کمی ناامیدکننده به نظر میرسه اولش.

در مجموع تجربه‌ی جذابی بود. فقط یه نکته رو باید خواننده توجه داشته باشه_ که البته خودشم یه جاهایی ریز میاد_ به اینکه نویسنده جاودانگی رو معتقد نیست_آنطور که فهمیده میشه_ و بعضی از حرفاش زیرآب این قضیه رو میزنه.  در کل گوشه چشمی داشته باشیم موقع خوندن به این قضیه بد نیست.
        

          _بسم الله الرحمن الرحیم_

اگر بخواهی مجموعه‌ی اشعار یک شاعر را در یک واژه توصیف کنی، آن واژه چه خواهد بود؟
اولین‌بار طی مطالعه‌ی کتاب شعری با یکی از دوستان بود که به "نجابت" رسیدیم. بعد از آن من هر کتابی را که می‌خوانم به این می‌اندیشم که واژه‌اش چیست، آن‌چه بر تمامی شعرهای شاعر سایه انداخته.
درباره‌ی آنات هم همین رویه بود و من به "ملکوت"رسیدم؛ چرا که سیم اغلب رباعی‌ها به بالا وصل بود.  خلاف بسیاری از شاعران که حتی آسمان را هم خاکی و زمینی میکنند، اینجا حتی مسائل مادی هم دوست‌دارند رنگ معنویت ببینند و این خیلی خیلی ارزشمند است.

من شیفته‌ی کتاب شعرهایی هستم که حس میکنی گزیده اشعار شاعر است. انگار که خود شاعر با وسواس تمام، فقط میوه‌های نوبر شعرش را دستچین کرده و در سبد کتابش تقدیم تو کرده باشد و آنات از این دست است. برای همین، تک‌تک رباعی‌هایش میتواند تحسین مخاطب را _با شدت و ضعف متفاوت ولی بلاخره_ برانگیزاند.

از طرح جلد، ابعاد و کلا ظاهر کتاب هم نگویم که چقدر دوست‌داشتنی است. :)

خلاصه که پیشنهاد ما مکث روی "آنات" است.
به نظر شما چه چیزهایی توی زندگی ارزش مکث کردن دارن؟*

* : تیکه کلام خانومه در بخش معرفی کتاب برنامه‌ی اکنون!😅
        

          _بسم الله الرحمن الرحیم_

راستش قبل از این وقتی از زبون دانشجوهای مهاجر میشنیدم سختیای فضای کارآفرینی مرتبط با رشته‌شون در ایران رو، ته دلم میگفتم همه‌اش بهانه است.  الآن هم میگم بهانه است ولی نه بخش زیادیش!
ینی به جای نقش اولای ماجرا، کمر من شکست در طول روایت.  واقعا دمشون گرم.

سیر داستانی‌ای که مولف داده بود و از زبان کارورزی که به شرکت میره روایت میکرد، ایده‌ی جالبی بود! هرچند یه جاهایی صحبتاش کلیشه‌ای بود به نظرم.

و ممنون از مجموعه‌ی "روایت پیشرفت" راه یار که در عین ترسیم دشواریای مسیر، نشون میده چطور  یه سریا بلاخره تونستن چراغی روشن کنن...

پ.ن : رشته‌ام و مسیر شغلیم مرتبط نیست، اما فکر کنم داستان این‌ها همون چیزیه که دانش‌آموزای آینده‌ام بهش نیاز دارن :) 
پ.ن۲ : و اما امیدی که بعد از مطالعه‌ی این کتابا ته دلم خیس میخوره...


        

          _بسم الله الرحمن الرحیم_

دنبال روضه‌ی دل‌خواه که میگردم، مهم‌ترین ملاکم این است که روضه‌خوان تا حد امکان ورود مستقیم به متن ماجرا نکند، اکتفا کند به اشاره‌ای و بقیه‌اش را به خود مخاطب بسپارد؛ روضه‌ی باز که دیگر حرفش را نزن.
در شعر آیینی هم انتخاب‌هایم کم‌وبیش همین‌گونه‌اند. دوست دارم شاعر سرنخ‌ها را بسپارد دست مخاطب و خودش را کنار بکشد.  شعرهای این مجموعه تقریبا از همین دستند. بعضی‌هایشان_مثل "صلح معنای دیگری دارد"_ اوج هنرنمایی شاعرند اگرچه بعضی‌ترها گاهی نزدیک به معمولی میشوند، ولی نه تکراری.

نقطه‌ی قوت دیگر این مجموعه به نظرم در تبلور روشن عصر شاعر در شعر است.  در بسیاری از شعرهای آیینی اگرچه زبان به روز شده اما محتوا همان است که قدیم‌تر بوده؛ در واقع فارغ از انتخاب واژه‌ها چیزی در دل شعر نیست که اعلام کند شعر مال همین امروز است.  شعرهای آقای ملکیان اما در تلاش است ردی از حضور شاعر همین زمانه به جا بگذارد. البته در این‌باره ظرافتی دارد که شعر را شعاری و کلیشه‌ای یا عامی نمیکند.

در نهایت اینکه در صدر اشعار دل‌خواه آیینی‌م نشسته و ملاقاتش را میگذارم به پای نگاه خود ائمه. شکر.

پ.ن : نسخه‌ی رایگان کتاب را میتوانید از طاقچه دریافت کنید.
        

          _بسم الله الرحمن الرحیم_

بخش کوچکی از کتاب صرفا به حادثه‌ی سربرنیتسا در بوسنی اشاره میکند و بخش عمده‌ی ماجرا درباره‌ی بعد از حادثه‌ی راوی است.  اوایل چون نیت مطالعه‌ام کسب اطلاعات بیشتر از ماجرا بود، توی ذوقم خورد اما بعد دیدم که چقدر اتفاقا روایت بعد حادثه مهم است و گزاره‌هایی ارزشمند درباره‌ی مواجهه‌ی مردم دور از حادثه با بازماندگان به دست می‌دهد. به طور کلی هم خیلی از ترکش‌های جنگ بعدا خودشان را نشان میدهند.(کمتر در آثار دفاع مقدس دیده‌ام که به این برهه بپردازند.)

میدانم که نمونه‌های داخلی توقعم را بالا برده‌اند! اما دست خودم نیست، دوست دارم شخصیت راوی طوری باشد که بیش از دل به رحم آمدن به روحیه‌اش غبطه بخورم؛ اتفاقی که در این کتاب نیفتاد.  اگرچه جوآ به شدت تلاشگر مینمود اما نتوانستم در دل دشواری‌هایی که پشت‌سر گذاشته، باورهایی مقاوم و تحسین‌برانگیز بیابم.
شاید حرف مهملی باشد اما به نظرم دشوارتر از خود جنگ و هجومی که بر فرد تحمیل میشود، این است که هیچ چیز قابل افتخاری به دنبال نداشته باشد_در جنگ‌های داخلی این بحران بیشتر است_.  

پ.ن : خوشحالم در هوایی نفس میکشم که بعد از جنگ تحمیلی میتوان سری بالا گرفت!
        

          _بسم الله الرحمن الرحیم_

کتاب از چند حیث خیلی ارزش مطالعه‌دارد :
اول اینکه جبهه‌ی کردستان را از دید یک محلی پاسدار روایت میکند؛ روایتی که متفاوت با روایت غیرکردها از این خطه است.(برای نمونه راوی، جبهه‌ی جنوب را که یک‌بار تجربه میکند دشوارتر از جبهه‌ی کردستان میداند؛ درحالیکه من عکس این را در سایر آثار دیده‌بودم)   
دوم اینکه چون راوی کرد است و فصل‌های کتاب یک‌درمیان از زبان همسرش روایت میشود؛ جزئیاتی از فضای زندگی مردم کرد در آن دوران را طرح میکند.
سوم اینکه جریانات مهمی از جنگ را اشاره میکند که حداقل برای من جدید بود، مثل جریان توپ‌کوره.
همه‌ی  این‌ها تصویر دقیق‌تری از این خاک در ذهن میسازد.

گزارشی‌بودن صرف و عدم  هنرنمایی مولف_از نظر من_، اوایل کتاب برایم آزاردهنده بود اما در ادامه با کِشندگی روایت، قابل تحمل شد.
سعید شخصیتی قهرمان و نخبه‌ی جنگی در نوع خودش است و  آنچه بر او  گذشته واقعا عجیب و دشوار مینماید.  یعنی یک‌جاهایی واقعا مخم سوت میکشید که چطور آدم در چنین شرایطی از اسارت‌ها و عملیات‌ها و اوضاع سخت خانواده‌اش کم نیاورد!

پ.ن : ملاقاتم با این کتاب کاملا اتفاقی و از آن رزق‌های کتابی بود. خداروشکر.
        

          _بسم الله الرحمن الرحیم_

چطور از یک موضوع جذاب، یک اثر ناجذاب بسازیم!؟ هر آینه پاسخ سوال را در متن این کتاب گرفتم!
انگار کن که از هوش مصنوعی پرسیدی کاربردای چفیه در زمان جنگ چی بوده و اونم برات فهرست کرده. فقط به جای هوش مصنوعی چفیه داره خودش صحبت میکنه، همین!
آخه من موندم این موضوع جالب و محتوای پرپتانسیل_یعنی به قول یکی از دوستان، بعضی کاربردای چفیه رو حتی من بزرگسال هم نمیدونستم!_ چرا باید اینقدر ساده و یکنواخت ارائه بشه.
تصاویری که همون تصویرای دفاع‌مقدسی کلیشه‌ایه و زبانی که سر ارتباط  با مخاطب نداره و داستانی که نیست در حالیکه میتونست خیلی خوب شکل بگیره. حیف...

پ.ن : اینقدر تو ذوقم خورد که نتونستم ننویسم هرچند نیتشو نداشتم.
        

          _بسم الله الرحمن الرحیم_

یه خونه‌ی درختی میتونه باکلاس‌تر و پیشرفته‌تر از خونه‌ی درختی من باشه، اما لزوما بهتر نیست؛ بلکه بعضی معنادهنده‌ها ارزشمندتری یه چیز رو رقم میزنن.
به نظرم ایده‌ی کلی تا حد زیادی شبیه به "خانه‌ی عروسکی من" هست و عملا تو مقایسه پیاده‌سازی میکنه مفهوم اصلیو.
راوی داستان اما پسربچه‌ی زیادی مثبتیه.  درحالیکه من توقع داشتم ابتدا یکم درگیر بشه و اذیت بشه توی مقایسه با دیگری و بعد کشف کنه نتیجه‌ی پایانیو، اما از همون اول توجیهه. یکم هندیه اینطوری آخه!

پ.ن : چقدر همیشه دوست داشتم یه خونه‌ی درختی داشته‌باشم. ای کاش میتونستم کتابو به بچگیم هدیه کنم :)
        

          _بسم الله الرحمن الرحیم_

چقدر قشنگ اینکه محرومیت، خلاقیت میاره رو رسونده‌بود.
ایده‌ی اولیه فوق جذاب و برای من جدید بود.
یعنی یه روح‌نواز واقعی دوست داشتنی با تصاویر جالب توجه :)
شخصیت اصلی داستان یه روح "آنشرلی"وار خیال‌پرداز داره که میتونه فارغ از محدودیت‌های محیط اونطور که میخواد خلق کنه و پیش ببره.
ازوناست که برای هدیه‌دادن به بچه‌ها میچسبه و به نظرم خیلی کیف کنن باهاش!
        

          _بسم الله الرحمن الرحیم_

داستان واقعی کتاب به طرز عجیبی عجیبه با پایانی معجزه‌گونه و دور از انتظار!
در رابطه با خود جنگ، چرایی وقوع و جزئیات جنایات جنگی میشه گفت چندان  اطلاعاتی دستگیرم نشد. بیشتر کمک میکرد به آشنایی با زیست مردمِ در محاصره و مهم‌تر ازون باورها، دیدگاه‌ها و شکل مواجهه‌شون با چنین پدیده‌ای.
اما شکل روایت که با دو راوی در دو موقعیت متفاوت پیش میرفت تا حدزیادی به فهم شرایط داخل و خارج محاصره کمک‌کننده بود. روایتی که پر از تنوع و پرداخت جزئیاته.
راستش اینکه تهش به زندگی در نیوزیلند ختم بشه کمی ناامیدکننده بودم برام و اینکه راوی‌ها برنگشته‌ان.

پ.ن : جرقه‌ی مطالعه‌ی کتاب، همزمان با ایام پیاده‌روی مارش‌میرای سال گذشته و تلاش برای آشنایی با جنگ بوسنی زده‌شد. حالا که تمومش کردم همزمان شده با ثبت‌نام امسال مارش‌میرا !  مثلا قرار بود لیست بلندبالایی از کتاب‌ها در زمینه‌ی بوسنی رو تابستون پارسال بخونم!
        

          _بسم الله الرحمن الرحیم_

رباعی، قالب شعری محبوب منه که خوب‌هاش در شعر امروز کم‌یاب‌تر از غزل و این‌هاست فکر کنم.
بعد از تجربه‌ی "آنات"، پیدا کردن رباعی دل‌خواه برام سخت‌تر شد.  کتابی که تک‌تک شعرهاش جالب توجهه رو که میخونی دیگه سخته بری سراغ اونایی که تک‌و‌توک توشون اصل جنس پیدا میشن.
به هررو باید بگم "محال" هم از این جنس تجربه‌ها بود تقریبا. بیشتر شعرها مجبورم میکردند که مکث کنم، چیزی که از یه شعر خوب انتظار دارم.
در کل امیر مرادی از اون دست شاعرها نیست که هرجور شعری رو_قوی و ضعیف_بیارن چاپ کنن و این ارزشمنده.

پ.ن : خوب‌، قابل‌توجه‌ و اصل‌جنس بودنِ یک شعر تا حدودی زیادی به سلیقه و ذائقه‌ی شعری ما برمیگرده؛ پس نسخه‌ی واحدی وجود نداره.
پ.ن۲ : ممنون میشم اگر رباعی خوبی خوانده یا میخوانید، معرفی کنید.
        

          _بسم الله الرحمن الرحیم_

از این جهت سراغش رفتم که مقدمه‌ای برای بهشتی‌خوانی باشد و واقعا چیزی ورای انتظارم بود.
کتاب در واقع شامل مقالاتی است که در چندین موضوع کلی_مثل  اخلاق، انسان، حکومت، تشکیلات و..._ به بررسی دیدگاه و موضع‌گیری‌های دکتر بهشتی پرداخته. مولف هر قسمت طبیعتا متفاوت است و شناسنامه‌ی مختصری از هرکدام در ابتدا می‌آید.
نقطه‌ی قوت کار برای منِ تازه وارد لااقل، این بود که در بسیاری از مباحث قبل از ورود به شرح موضع ایشان، درباره‌ی نگرش‌های مختلف موجود و تمایزات آن‌ها میگفت که هم کمک میکرد به آشنایی با اصطلاحات آن حوزه و هم عمیق‌تر فهمیدن اختلافات و ریشه‌های تعارضات.

در مجموع علاوه بر دریافت یک تصویر نسبتا کلی از دکتر بهشتی، انگیزه‌ی خوبی بود برای مطالعات تاملی‌تر درباره‌ی مباحث ذکرشده.
        

          _بسم الله الرحمن الرحیم_

یک روایت خوش‌خوان، صمیمی و متفاوت از مواجهه‌ی خونواده‌ای با جنگ و ترکش‌هاش... 
راوی ساده و باصفایی که از تشکیل خانواده‌اش قبل از انقلاب مخاطب رو با خودش همراه میکنه تا بعد از جنگ؛ یک پدر شهید.
چقدر کتاب زندگی داشت، چقدر بی‌شیله پیله و دوست‌داشتنی بود.  البته هرچه نیمه‌ی اولش بانمک و شوق‌آور، نیمه‌ی پایانی دردآور و سنگین بود.

دست مریزاد به نویسنده و تلاشش در حفظ لهجه‌ی راوی_مریانج همدان_ در کتاب و تلاش‌ من برای ادای دقیق لهجه‌ها در طول مطالعه!

اگه فقط چند عنوان گزیده از دفاع مقدس بخوام معرفی کنم، حتما جزوشونه.
        

          _بسم الله الرحمن الرحیم_

برای بچه‌ها و حتی بزرگترهایی که نمیتوانند قصه/انشا بنویسند...
اینکه اول کار خیلی از سر حوصله مشکل رالف و تقلاهایش را روایت کرد ، از نقاط قوتش بود.
اوج کتاب موقع پرسش‌های بچه‌ها بود به نظرم که نقش علامت سوال‌ها در کمک به نوشتن را به خوبی ترسیم کرده‌بود.
به نظرم این کتاب یک گزینه‌ی کمکی خوب برای زنگ انشای مقطع ابتدایی می‌تواند باشد.
خلاصه که خیلی کیف کردم، مخصوصا با قسمت پایانی و عناوین خفن داستان‌ها :)
        

          _بسم الله الرحمن الرحیم_

از آن کتاب‌های اگولی‌پگولی که جان می‌دهد برای خواندن در جمع و به گفتگو کشانده‌شدن...

"نسبت به محیط تعریف شدن" واقعا موضوع قابل تاملی است!
و چه قدر تصویرها دوست‌داشتنی‌اند در کتاب🙃

        

          _بسم الله الرحمن الرحیم_

چه قدر خوب بود حاجی!
کی گفته نمیشه از مناسبات قدرت و سیاست و.. برای بچه‌ها گفت؟!
قشنگ یاد یه سری قسمتای "سرگذشت استعمار" افتادم. چه قدر همینه قضیه.
و پایانی که برای خودم هم شوکه کننده بود...
        

          _بسم الله الرحمن الرحیم_

واقعا توانمندی کتاب در به طنز و سخره‌گرفتن _ یا بهتر است بگویم نمایش مسخرگی- همه‌ تیپ شخصیت‌هایش بدون استثناء، شگفت‌زده‌ام کرد!
پایان‌بندی به جا و درجه یک...
در فصل پایانی مکالمه‌ی  ایگنیشس و میرنا بدجور باحال بود و چسبید. عجب جوونوری هستی ایگنیشس!😇

نسخه‌ی صوتی کتاب را از طاقچه گوش دادم و انصافا عجب انتخاب صدا و لحنی داشت و هم سرعت مناسب؛ اینقدر که مطمئن نیستم خواندن نسخه‌ی فیزیکی هم همین‌قدر هیجان‌انگیز باشد.

پ.ن : باید اعتراف کنم به وجود رگه‌هایی از ایگنیشس د  وجودم.😁
        

          _بسم الله الرحمن الرحیم_

نام آشنای "دستمال سرخ‌ها" کافی است تا پرت شوم میان سکانس‌هایی از فیلم "چ" و مرور کاراکتر محبوبم_اصغر_ و مقاومتم را در برابر مطالعه‌ی کتاب از دست بدهم!

روایت جالب و عجیبی بود که مشتاقانه دنبالش کردم درباره‌ی یکی از اعضای این گروه که پیش از شروع جنگ تحمیلی برای ماموریتی به انگلیس میرود و بعد از دستگیری، 8 سال آزگار در زندان‌های آنجا به سر می‌برد...
چینش فصل‌ها و وقایع را خیلی دوست داشتم. اینکه هی پشت روایتی مربوط به دوران زندان عبدالله، گریزی می‌زد به دوران قبل از زندان و خاطراتش از انقلاب و گروه جذاب دستمال سرخ‌ها...
دست مریزاد به مولف که حلقه‌های اتصال را اینقدر خوب چیده‌بود.

پ.ن : ولی انصافا زندان هم زندانای اونجا! این امکاناتو ما بیرون زندانم نداریم😁