بریده‌های کتاب ایرانی تر

امروز تو را دسترس فردا نیست و اندیشه فردات به جز سودا نیست…

♦️ داریوش (شایگان) چون ژان کلود (کری‌یر) و اومبرتو اکو، دانش شادی‌بخش داشت؛ با جدیت کار می‌کرد اما خود را جدی نمی‌گرفت. شاید نمودار جمله شمس بود: «در اندرون من بشارنی هست عجبم می‌آیند از این مردمان که بی آن بشارت شادند»

روزی خبرنگار تایمز آو ایندیا از او پرسید پس از پنجاه سال رفت و آمد چه می‌تواند از هند بگوید. ژان کلود به شرح صحنه‌ای از مهابهاراتا پرداخت:دراپادی، همسر پنج برادر پانداوا، بر اثر شرط بندی در قمار باخته می‌شود و دشمن قصد دارد برهنه‌اش کند. او به نیایش می‌پردازد و درحالی که بدخواهان لباس اورا می‌درند، خداوند به پوشش او می‌افزاید و او هرگز عریان نمی‌شود: پرده روی پرده تا نا امیدی حریفان. پس از گفتن این قصه... ژان کلود افزود: هند برای من دراپادی است. پنجاه سال است می‌خواهم به آن دست یابم، ولی خود را از من می‌پوشاند

♦️ ژان کلود کری‌یر در سوگ داریوش شایگان نوشت: «وقتی یک فیلسوف می‌میرد، بدن از بین می‌رود و اندیشه باقی می‌ماند»

♦️ ماندالاها نماد ناپایداری چیزهایند، یادآوری زودگذری همه چیز. ناماندگاری مفهومی مهم در سنت بودایی باید ما را به زودگذری برساند و درک اینکه سرچشمه رنج در دلبستگی به اشیا و اشخاص است؛ بودیسم با تخریب ماندالا، می‌گوید که فقط تجربه مهم است و نه نتیجه. ◀️ پی‌نوشت: واژه ماندالا (Mandala) در زبان باستانی مردم هندوستان به معنی دایره است. این واژه از ریشه «ماندا» به معنای ذات یا جوهر و پسوند «لا» به معنای ظرف یا در بردارنده، گرفته شده است. از این رو «ظرف جوهر» یا «چرخ زمانه» هم معنا می دهد و یک کهن الگو محسوب می شود. در واقع ماندالا یک شکل هندسی است که در ادیان هندو و بودا به عنوان دایره‌هایی نمادین برای نمایش جهان هسـتی، و تمرکز بر خویشتن و جستجو در درون انسان هستند.

ماندالاها نماد ناپایداری چیزهایند، یادآور زودگذری همه چیز. ناماندگاری مفهومی مهم در سنت بودایی، باید ما را به زودگذری برساند و درک این که سرچشمهٔ رنج در دلبستگی به اشیا و اشخاص است. بودیسم، با تخریب ماندالا، می‌گوید که فقط تجربه مهم است و نه نتیجه.

و آنگاه زن ايرانى خود مبحثى است نيازمندِ بررسى. چالاك و ژرف، هم شرم وحيا دارد، هم برانگيزاننده است. كسى را مى نگرد و درعين حال ناديده اش مى گيرد، اما به او مى فهماند كه رؤيت شده است.)

تجربه و سن و سال نباید به نگاه کودکانه چیره شود

پیتر بروک می گوید : (( در تئاتر و سینما ، تجربه و سن و سال نباید بر نگاه کودکانه چیره شود )).

هنر نمی تواند بایستد ، مکث کند ، منجمد شود ، چرا که از ما قوی تر است ، چرا که تنها فعالیت انسانی ای است که قادر به شکستن تمام موانع است ، به خصوص آن هایی که بدون آگاهی در درون خود برپا می کنیم. هنر ، در یک سطح بخصوص ، تنها حریفی است که ما هنوز می توانیم در برابر مرگ به کار گیریم.

هر اندازه ¹داریوش فاصله‌ی مرا با فرهنگ چین نمی‌پسندید،به همان اندازه پرکاری ژان کلود عذابش می‌داد. همیشه می‌گفت: "بیارش ایران. قیلوله،چرت بعد از چلوکباب،لهوولعب،تا بفهمه دنیا دست کیه و لذت ببرید. چه خبره؟کار،کار،کار!" و این سخن را پر کارترین و موثرترین روشنفکر ما می‌گفت. ۱: داریوش شایگان ۱۳۱۳.۱۳۹۷ فیلسوف،نویسنده،هند شناش،شاعر

هنرمند واقعی کسی است که از سنتی بسیار کهن می آید ، سنتی که شاید می پندارد همه چیز را گفته و نشان داده است ، ولی او بدون زحمت خود را با تکنیک های زمانش وفق می دهد و ناگاه یک نگاه ، یک صدا ، یک حس جدید می آفریند.

دشمن شادکام بسیارند/دوستی غمگسار بایستی (مولانا)

می‌دانست این سرزمین تنها مرهم من خواهد بود.

اما اکنون من و شما در حال زنده‌ایم، هرچند او دیگر نیست‌. با «زبان‌حال» (خیام)‌ سخن می‌گوییم و به یاریِ واژگان فارسی، که به ما اختیار انتخاب می‌دهد، بین «حالِ» زمان حاضر و «حالِ» حالت یا وضعیت، «در حالِ خود نظر می‌کنیم» (سعدی)، « با اصحاب حال» (مولانا) پیش می‌رویم، «با کسانی از حال می‌گوییم که حالی دارند» (سعدی) و امید داریم «به هر حالی که باشیم و پیش او باشیم» (مولانا).

♦️ بشنو این نی چون حکایت می‌کند از جدایی‌ها شکایت می‌کند این آغاز مثنوی، قرآن فارسی، مرا به یاد جمله‌ای از آرتور رامبو می‌اندازد: «چه جای افسوس، برای چوبی که ویلون شود». به عبارت دیگر برای نی شدن، برای ویلون شدن، باید از اطراف برید و درد کشید.

هنوز هم گاهی یک جمله را به فرانسه(از چپ به راست)،به فارسی(از راست به چپ) و به چینی(از بالا به پایین)می نویسد. اعتراف می‌کنم که شناخت او از این سه خط(و کمی هم سریانی و سغدی)،درمانده ام می‌کند‌. پ.ن: نقل قولی از همسر نهال تجدد،ژان کلود کری یر