بریده‌های کتاب کلیدر؛ جلد اول و دوم

بیهوده شتاب مکن. چرخ می‌چرخد.دم از پی دم می‌گریزد و به فنا می‌ریزد.

کشنده‌تر از این چیست که آدم به کاری خلاف طبعش واداشته شود؟

غربت در غروب گلوگیرتر است.

دلش چنین می‌خواست. اما کو جرأت؟! این است که آدمیزاد - دست‌کم - دو گونه زندگانی می‌کند؛ یکی آن که هست و دیگری آن که می‌خواهد.

چشم های آدم از زبانش راست تر حرف می زند.

چگونه اما عشق می‌‌آید؟ من چه می‌دانم؟ نسیم را مگر که دیده است؟ غرش رعد را چه کسی پیش از غرش شنیده است؟ چشم کدام سر، تاب باز ‌نگاه آذرخش داشته است؟ از کجا می‌روید؟ در کجا جان می‌گیرد؟ در کدام راه پیش می‌رود؟ رو به کدام سوی؟ چه می‌دانم؟ دیوانه را مگر مقصدی هست؟ بگذار جهان برآشوبد!

پذیرفته بود که تنها و در تنهایی خاک غم بر سر کند. اندوه دل بقچه ای باید بپیچد و کناری بگذارد. این درد به دیگری نشت نباید بکند.

-بر نمی آمد که شماها اینجا به جنگ آمده باشید! اول این جور فهمیدم که به صلح آمده اید؟! - جنگ و صلح کی از هم جدا بوده اند؟! ... زبان را برای صلح در دهان داریم و تفنگ را برای جنگ در دستها. رسم مردی همین است!

عشق اگر چه می‌سوزاند، اما جلای جان نیز هست. لحظه‌ها را رنگین می‌کند. سرخ. خون را داغ می‌کند. آفتاب است. فراز و فرود جان. کوهستانی افسانه‌ای است. هموار به ناهموار، ناهموار به هموار. کشف تازه‌ای از خود در خود. ریشه‌هایی تازه در قلب به جنبش و رویش آغاز می‌کنند. در انبوه غبار باطن، موجی نو پدید می‌آید. تا کی جای باز کند و بروید و بماند، چیزی ناشناخته است. خود را مگر در گمشدگی خود بازیابد. چگونه اما عشق می‌آید؟ من چه می‌دانم؟ نسیم را مگر که دیده است؟ غرش رعد را چه کسی پیش از غرش شنیده است؟ چشم کدام سر، تاب بازنگاه آذرخش داشته است؟ از کجا می‌روید؟ در کجا جان می‌گیرد؟ در کدام راه پیش می‌رود؟ رو به کدام سوی؟ چه می‌دانم؟ دیوانه را مگر مقصدی هست؟ بگذار جهان برآشوبد!

عشق، اگر چه می‌سوزاند، اما جلای جان نیز هست. لحظه‌ها را رنگین می‌کند‌. سرخ. خون را داغ می‌کند. آفتاب است. فراز و فرود جان. کوهستانی افسانه‌ایست. هموار به ناهموار، ناهموار به هموار. کشف تازه‌ای از خود در خود. ریشه‌هایی تازه در قلب به جنبش و رویش آغاز می‌کنند. در انبوه غبار باطن، موجی نو پدید می‌آید. تا کی جا باز کند و بروید و بماند، چیزی ناشناخته است. خود را مگر در گمشدگی خود بازیابد. چگونه اما عشق می‌آید؟ من چه می‌دانم؟ نسیم را مگر که دیده‌ است؟ غرش رعد را چه کسی پیش از غرش شنیده است؟ چشم کدام سر، تاب باز نگاه آذرخش داشته است؟ از کجا می‌روید؟ در کجا جان می‌گیرد؟ در کدام راه پیش می‌رود؟ رو به کدام سوی؟ چه می‌دانم؟ دیوانه را مگر مقصدی هست؟ بگذار جهان برآشوبد!

دریغا روزهایی که بی‌دلبستگی بگذرند. دریغا بیگانگی. اما آدمیزاد را مگر تاب و توان آن هست که از هر کس و هر چیز ببرّد؟ دمی شاید؛ یا روزی و ماهی شاید به اراده چنین کند. اما سرشت او چنین نیست. پیوند می‌یابد و می‌پیوندد. جذب می‌شود. شوق یگانگی. خود را به دیگری بست می‌زند. خود را به دیگری می‌سپرد. خود از آن او، او از آن خود. می‌خواهد پس خواها دارد. خواها دارد، پس می‌خواهد. هست، پس چنین است. مگر نباشد تا نپیوندد. مگر بمیرد.

بیم پاها را سست می‌کند.

روز رنگ دیگری می گیرد هنگامی که روزگار تو زیر و زبر شده است.

تب اگرچه تن را نزار می‌کند، اما گرمایی دیگرگونه می‌بخشد.

در این چشم‌ها چه نیرویی نهفته بود؟ چه در خود پنهان داشتند؟ چیست آنچه نرم‌نرم به جان می‌خلد - خلیده است! - و تا مرز باژگونگی، تو آن را حس نمی‌کنی؟ ذره. ذره. نورند؟ روشنایی‌اند؟ روشنایی را که می‌توان دید. پس این چیست؟ در تو نفوذ می‌کند، اما تو نمی‌توانی دریابی‌اش. شعله است. اما مگر شعله گم از چشم می‌ماند؟ از کجای جان، این نگاه برمی‌خیزد؟ گاه دردی به جان می‌بخشد و گاه جان از شوق لبریز می‌کند. گاه در تردیدی کشنده منگنه‌ات می‌کند و گاه در هجوم ناشناخته‌های خود، بی‌تابت می‌کند. هم اکنون؛ چنان که هم اکنون. در چمبر گیر کرده‌ای.

کینه در انسان ساقط - یا انسانی که خود می‌پندارد ساقط شده است - روی به یک چیز یا یک کس ندارد. کینه‌ی چنین کس، رو به دیوار، به معشوق و به خاک بیابان هم دارد.

پس «مارال» به نام «دلاور» چوپان رفته بود. چو که دلاور ... قلچماق و دلپاک و سر براه و دل به کار بود، مرد را همین بس!

در چشم انسان بیابان‌گرد، طبیعی‌تر از طبیعت هیچ نیست.