کاراکتر AM تا مدت ها قراره تو ذهنم بمونه، یه ابر کامپیوتر که فقط یکبار در داستان دیالوگ داره و بیشتر با کارهایی که سر پنج شخصیت داستان در میاره میشناسیمش. توی تک دیالوگش حس تنفر بی حد اندازه ش به گونه بشر رو به زبون میاره اونم در حالی که در داخل ذهن شخصیت اصلی داستانه.
این یه داستان کوتاهه که کلا ۲۲ صفحه داره و اگرچه ترجمه فارسی چاپ شده نداره ولی فربد آذسن در اینترنت یه ترجمه از خودش منتشر کرده که بصورت رایگان میشه بهش دسترسی پیدا کرد و باید بگم ترجمه زیبا و گیرایی هست؛ بشخصه هیچ مشکلی با ترجمه نداشتم درحالی که متن داستان مدلیه که براحتی میشه با یه ترجمه بد کل مفهوم داستان زیرسوال بره.
خود داستان دیالوگ های خیلی قشنگی داره که تا مدت ها تو ذهن آدم میمونه. جاهایی از داستان به عمد گنگ نوشته شده و این گنگ بودن به شدت به روند داستان کمک کرده، تا جایی که خیلی راحت میتونید تئوری های پیچیده ترس نسبت به خود متن داستان تو ذهنتون خلق کنید.
یه جاهایی از داستان بنظر میرسه که AM  مثل یه دکتر همه چی تمومه جوری که حتی ممکنه حتی مرده رو هم زنده کنه چرا می‌تونه انسان رو شبیه میمون کنه فردی رو کور کنه و کسی که بشدت زخمی شده رو تو مدت کوتاهی از اولش هم بهتر کنه.... اما آخر داستان که تد میزنم دوستانش رو میکشه AM اونا رو برنمیگردونه و تد میگه که اون خدا نیست که اینا رو زنده کنه و چیزی که مرده دیگه مرده ست؛ اما این یجور تناقض تو داستانه و آدم نمیدونه آیا می‌تونه به دیالوگ تد اعتماد کنه یا صرفا AM خودش نخواسته اونا رو برگردونه. من که به شخصه میخوام. حداقل حق با تد باشه، چون اینجوری حداقل بعد از صد و نه سال تد تونسته یه ضربه (هرچند کوچکی به AM بزنه.
      

        جاسوس، رمانی بر اساس زندگی واقعی «ماتا هاری»  ست که در اون پائولو کوئیلو گفتگو هایی را خلق کرده و مواردی را که نیازی به توضیح در داستان نبوده حذف کرده تا داستانی جذاب تر و گیراتر خلق کنه. ماتا هاری زنی ست که همون ابتدای داستان می‌دونیم به دلیل جاسوسی دو جانبه محکوم به اعدام شده و بخاطر داشتن ارتباطات زیاد با افراد مهم کشور و همچنین بیگناه دونستن خودش، امید داره که با عفو رئیس جمهور از زندان آزاد بشه؛ اما این وسط باید گفت که اتهام اون فقط جاسوسی دو جانبه نیست، بلکه اغواگری هم از دلایل داخل زندان بودنشه؛ توجه کنید که اغواگری و رابطه داشتن با افراد مهم کشور های مختلف به طور مستقیم جرم محسوب نشده بلکه اتهام به جاسوسی به نوعی پوششی برای اغواگری اون محسوب میشه، چون اگه رابطه های نامشروع این زن با افراد مهم علنی بشه کسانی که بیشترین ضرر رو می‌کنن افراد مهم کشورن که اعتبار و آبروی خودشون رو از دست میدن. پس، واضحه که این وسط نیاز به یک قربانی وجود داره، قربانی عی که فدا بشه تا افراد با نفوذ همچنان با اعتبار بمونن، و اون قربانی «ماتا هاری» هست، که تنها گناهش رابطه داشتن با افراد مختلف بوده.
ماتا هاری یه رقصنده و بازیگر صحنه نمایش هست و بخاطر داشتن زیبایی بسیار زیاد معشوقه های متعددی داره که این معشوقه ها بعضا همون افراد با نفوذ و قدرتمندن؛ درسته که رابطه با افراد متاهل و متعدد، کاری به دور از اخلاقه ولی دلیل تیرباران شدن ماتا هاری که در دادگاه های نظامی مهر تاییدش خورده شده جاسوسی دو جانبه ثبت شده در حالی که میشه گفت ماتا هاری جاسوس نبوده و اگر هم بوده به نفع فرانسه جاسوسی میکرده نه آلمان، اما در دادگاه های فرانسه به جاسوسی متهم و اعدام میشه؛ اما مدارکی که بر علیه ش برای جاسوسی ارائه شده حتی برای محکوم کردن یک سگ هم کافی نبوده. ولی همونطور که گفتم به یک قربانی نیاز بود تا بقیه در امان بمونن. برای درک بهتر این موضوع بنظرم باید کتاب رو شما هم بخونید.
تقریبا تا وسط های داستان هر جا که به جاسوس بودن ماتا هاری فکر میکردم تا حدی تعجب میکردم، چون طبق روایت اصلا فردی نبود که به دنبال جاسوسی یا کسب درآمد از اون باشه. درسته که آدم اغواگری بود و با افراد مختلف در ارتباط بود ولی از اونجا که داستان تا حد زیادی بر اساس واقعیته، من میدونستم که ماتا هاری به اتهام جاسوسی اعدام میشه و این برایم تا اواسط رمان عجیب بود، اونم جاسوسی بر علیه فرانسه که ماتا هاری بسیار به اون کشور علاقه داشت. سیر داستان در تبدیل شدن فردی از دختری تحت ظلم در خانواده به فردی مستقل، مشهور، محبوب در اروپا و البته اغواگر برام جالب بود و همینطور تبدیل شدن این چهره سرشناس در هنر به یه جاسوس برای آلمان و بعد از اون جاسوس دوجانبه برای فرانسه از زیبایی های رمان برای من بود؛ وقتی اولین بار ماتا هاری پیشنهاد جاسوسی رو دریافت می‌کنه و شرایطی که در اون مجبور به پذیرفتن این موضوع میشه، یکی از جالب ترین قسمت های داستان برای من بود.
این داستان چون تا حد زیادی بر اساس واقعیت بود از این بابت تجربه جدیدی برام بود که خوندن کتاب رو برام جالب تر کرد.
      

        این رمان، داستانی از زبون شخصیت های مختلف داستانه،  راوی ثابتی ندارد که هر کدوم از این راوی ها اتفاقات مختلف داستان رو بصورت پراکنده بازگو میکنن، یعنی اتفاقاتی که روایت میکنن بصورت خطی، از گذشته به حال نیست و ترتیب زمانی توش رعایت نشده، یعنی ممکنه اتفاقاتی که دیرتر انجام شدن زودتر بازگو بشن؛ به این موضوعات سبک نویسنده رو که «جریان سیال ذهن» هست رو اضافه کنیم به این نتیجه میرسیم که با یه اثر پیچیده طرفیم که قراره ذهنمون رو به چالش بکشه. شخصا هر جا که می‌دیدم دارم متوجه داستان میشم خودم رو دچار غمی که کاراکتر ها باهاش دست و پنجه نرم میکنن پیدا میکردم. جمیع دلایل بالا باعث شد خوندن این رمان نسبت به رمان های هم حجم زمان بیشتری ازم بگیره.
این کتاب راجب مشکلات عجیب و بزرگیه که تک تک اعضای خانواده درگیرشن که فاحش ترینش تفاوتیه که در زندگیه دو برادر بوجود اومده. اما این فاحش ترینشونه، مشکلات دیگه ای هم این وسط وجود داره مشکلاتی که ممکنه یه نفر رو به کام خودسوزی سوق بده یا دیگری رو به کام زوال عقل. اما همه ی این مشکلات منبعی داره این منبع پدر خانواده ست که تحت تاثیر تعصب، کوته فکری و عقب ماندگی اجتماعی و همچنین تحت تاثیر هشدارهای به اصطلاح دلسوزانه یک رفیق (به اسم ایاز) اساس یک خانواده رو به باد میده و همه رو به کام مرگی تلخ میکشونه مرگی که نویسنده اون رو به یک سمفونی برای مردگان تشبیه کرده...
***از این به بعد قسمت های از داستان لو می‌ره...
بعد از خوندن این رمان بصورت اتفاقی متوجه شدم هر کسی که این رمان رو خونده معتقده اورهان، آیدین رو به قتل رسونده، تو گوگل که سرچ زدم نوشته بود اورهان برادرش رو مسموم کرده، حتی جایی خود عباس معروفی نویسنده داستان از زبان گلشیری گفته که(( پسر بازاری پس شاعر رو کشت))؛ اما من هیچ کجای داستان متوجه قتل آیدین توسط اورهان نشدم، تنها جایی که یادم میاد راجب مسمومیت صحبتی شده باشه اونجا بود که مادر خانواده رو به اورهان میگه «چی به خوردش دادی؟!» که بنظرم قتل نمیتونه اونجا صورت گرفته باشه چون تا جایی که متوجه شدم آیدین حداقل تا زمان مرگ مادرش زنده بود؛ از طرفی تو خط های پایانی رمان اورهان توی توهماتش به برادرش میگه «برادر، من تورو نمی‌کشم تو هم منو نکش». این دلایل باعث شد که من فکر کنم، یا من متوجه اتفاقات رمان نشدم یا این موضوع واقعا جای شک و شبهه داره....
من هنوز هم جوابی برای این سوالم پیدا نکردم و ممنون میشم اگه کسی اطلاعی راجب این موضوع داره که می‌تونه این مسئله رو برام روشن کنه زیر این پست کامنتی بذاره🙏🏻🙏🏻🙏🏻
      

        تو این کتاب هم مثل چندتا اثر دیگه ای که از کافکا خوندم منظور دقیق نویسنده رو نمیشه کامل متوجه شد و یجاهایی رو بنظرم افراد مختلف به صورت متفاوت برداشت خواهند کرد.
کتاب درباره یه افسر که بشدت پایبنده افکار فرمانده پیشینه، افکاری که میشه گفت بشدت سختگیرانه هستن افکاری که در زمان جنگ شاید خیلی بکار بیان ولی در زمان صلح نشان دهنده ذات پلید انسانیه. افسر و به طبع فرمانده پیشین به این معتقدن که کوچکترین خطا، حتی سرپیچی از دستور فرمانده و کل کل کردن با فرمانده مجازاتش مرگه و سرباز باید شکنجه و اعدام  بشه که خب این مجازات رو با هر دیدگاهی بهش نگاه کنیم زیادیه....
در داستان افسر که بشدت وفادار به فرمانده پیشینه در کار اجرای اعدام تبحر خاصی داره و دقت و ظرافت مثال زدنی رو به خرج میده تا شکنجه و اعدام به نحو احسن انجام بشه و در کنار سیاح که برای بازدید اومده همه کار های دستگاه شکنجه رو هم توضیح میده و جلو تر توی داستان راجب فرمانده کنونی صحبت هایی می‌کنه که به نظر من دقیقو حساب شدن و نشون از ذهنیت تیز و فعال افسر داره.
این دو مورد یعنی ظرافت و دقت در کار و همچنین تیز هوشی افسر یه نکته ای رو به من میرسونه...
گاهی اوقات ما پیش خودمون فکر میکنیم که فلان گروه یا فلان حذب عقاید خیلی مضحکی دارن چطور میشه باز هم دارن روز به روز عضو جدید میگیرن؟! چطور میشه که کسی به اون حرف های مضحک گوش بده ولی براش قابل قبول باشه و خودش رو از اون گروه یا حذب بدونه؟؟؟؟؟؟
توی این داستان هم ما فرماده پیشینی داریم که بشدت بیرحمه و جای تعجب داره که کسی اینقدر طرفدارش باشه؛ اما وقتی بیشتر تجسس میکنیم میبینیم که چه بسا همون فردی که اون تفکرات رو قبول داره از ما هم متفکرتر و دانا تر باشه.... پس چرا متوجه اشتباه بودن حرف های گروهش نمیشه و تا این حد وفاداره به گروه؟؟؟؟
چیزی که سعی دارم بگم اینه که ما نمی‌تونیم توقع داشته باشیم همه یک جور به خوبی و بدی نگاه میکنن... بعضی ها طرفدار پرسپولیس اند و بعضی استقلال، حالا ما بیایم بگیم که «این تیم که خیلی بد بازی کرده این چند فصل اخیر رو پس چرا باز هم طرفدار داره؟!» بنظرم سوال درستی نیست چرا که کسایی که طرفدار تیم ضعیفن نحوه نگاهشون با ما فرق داره که طرفدار تیمی غیر از تیم ما شدن هر چند از نظر ما طرفدار تیم ضعیف شدن منطقی نیست.
در رابطه با گروه های سیاسی یا دینی یا غیره هم همین موضوع صادقه و دلیل انتخاب جناح های متفاوت رو باید خیلی ریشه ای تر دنبال کنیم و اگه بخوایم خیلی سطحی به قضیه نگاه کنیم از انتخاب یک جناح عجیب سیاسی ممکنه بسیار تعجب کنیم. فردی که ما از انتخابش متعجب شدیم ممکنه آدم باهوش تر، دنیا دیده تر و با دانایی بیشتری نسبت به ما باشه ولی بنا به دلایل بنیادی تر انتخاب اون از نظر ما عجیبه و انتخاب ما برای اون مضحکه.
این مطلب نکته ای بود که منو در حین خواندن این کتاب خیلی به فکر فرو برد و لازم دونستم اینجا یادداشتش کنم.
پایان بندی داستان برای جای سوال داره و هدف سیاح رو از راه ندادن سرباز و محکوم به قایق رو نتونستم متوجه بشم؛ شاید دلیلش این باشه که نمی‌خواسته تو کار های اون جزیره دخالتی داشته باشه و خودش رو درگیر فرار اون دو نفر بکنه. ولی خب این فقط یه حدسه.
تو کتابی که میخونم یه مقدمه از صادق هدایت نوشته شده که هنوز اون رو نخوندم و خیلی دوست دارم زودتر برم سراغش تا داستان گروه محکومین از فرانسه کافکا رو بیشتر و عمیق‌تر درک کنم.
      

        این کتاب راجب موفقیت در کار هاست که نویسنده اون رو برای موفقیت تو هنر تنظیم کرده ولی بنظرم برای همه کارهاست. این کتاب ده تا نکته رو که بنظر نویسنده برای هنرمند شدن لازمه رو عنوان کرده و راجب هر کدوم توضیحاتی رو میده و از نقل قول افراد مشهور تو زمینه های مختلف هم استفاده می‌کنه.
عنوان کتاب در واقع اولین و شاید بهترین توصیه از بین توصیه های نویسنده هست. این عنوان به قدری جذاب بود که من رو ترغیب کرد این کتاب رو انتخاب کنم در حالی که من از این مدل کتاب ها یعنی کتاب های روانشناسی موفقیت (روانشناسی زرد) چندان خوشم نمیاد؛ ولی حالا که این کتاب صوتی رو من گوش کردم دلم میخواد چندتا نکته رو راجب این کتاب باهاتون در میون بذارم:
اولیش نکات مثبت کتابه؛ همونطور که بالا تر گفتم عنوان کتاب که توصیه اول هم هست توصیه ای جالب و شنیدنی برای من بود اینکه چطور به این باور برسیم که هیچ شاهکار هنری عی بدیع و تازه نیست و شامل برداشت های متعدد هنرمند از شاهکار های هنرمندانی قبل خودشه..... که یعنی ما بجای اینکه دنبال این باشیم که ایده خاص خودمون رو پیدا کنیم بهتره که از ایده های هنرمندانی بزرگ استفاده کنیم اونا رو بهتر یا حداقل شخصی سازی کنیم.
دومین نکته مثبت این کتاب نقل قول هاشه که تو جاهایی که واقعا بهشون نیاز بوده اشاره کرده تا به مخاطب بگه که فقط منه نویسنده نیستم که به این مطلب معتقدم بلکه هنرمندان بزرگی هم این عقیده رو داشتن
راجب نکته های منفی کتاب بخوام بگم باید گفت که در جاهایی که بنظرم نیاز هم بود نویسنده توضیح کاملی راجب عناوینی که داره بکار میبره به مخاطب نمیده و من توقع داشتم که برخی عناوین رو بیشتر باز کنه که البته این ایراد چندان محسوس نیست و شاید افراد دیگه با من هم عقیده نباشن
ایراد دوم اینکه برخی از این عناوین ده گانه اصلا نیازی نبود که وارد کتاب بشن و بنظرم نویسنده واسه اینکه ده مورد عنوانش کامل بشه اینا رو اضافه کرده و رابجشون توضیح داده... مثلاً اینکه «جغرافیا دیگر محدودیت نیست» .... بنظر من این عنوان و توضیحاتی که راجبش داده می‌تونست کلا از کتاب حذف بشه و بجا راجب عنوان های دیگه صحبت بشه و مثال های واقعی براشون بیاره... اینکه جغرافیا دیگه مهم نیست چیزی نیست که من در راه هنرمند شدن بهش فک کنم و دغدغه روز و شبم باشه کسی که بخواد هنرمند بشه به این چیز ها فکر نمیکنه، این قبیل مسائل برای بچه های راهنمایی یا دبیرستانی شاید دغدغه حساب بشه اما برای انسان بالغ بیشتر یه شوخیه.
ایراد آخر هم راجب عنوان کتابه. این عنوان جوری انتخاب شده که من فکر کردم کلا قراره راجب این موضوع صحبت بشه و مثال هایی درباره ی این عنوان گفته بشه که کاربردی تره ولی بعد از خوندن کتاب متوجه شدم که این یکی از ده مورد عنوانی هست که در کتاب بهش پرداخته شده و این مثل این میمونه که اسم یه گروه از افراد رو از اسم نفر اول گروه برداریم که خب این اسم دقیقی برای اون گروه محسوب نمیشه و اسم باید نمایان گر همه ی اون گروه یا کتاب باشه نه فقط یکی از اعضای گروه؛ البته اینم بگم که بصورت ریزتر اسمی طولانی تر برای کتاب روی جلد هست و شاید این بیان من سخت گیری راجب کتاب باشه.
خیلی ممنون که مطالعه کردید.
      

        «نترسیدن از همرنگ نشدن با جماعت» و «شجاعت»  اصلی ترین هدف های این داستان کوتاه هست.
این کتاب که برای کودکان تحریر شده، درباره‌ی یه ماهی کوچولوعه که از مادرش اجازه میگیره که بره بزنه به سفر و دنیا رو ببینه اما مادرش اجازه نمیده و بقیه اطرافیان هم مسخره میکنن یا سعی میکنن منصرفش کنن، اما این ماهی کوچولو دست آخر کار خودشو می‌کنه و دل به جریان جویبار میسپاره و تو راه با موجودات عجیب و جدیدی آشنا میشه و اتفاقات خاصی براش میوفته.
جاهایی از کتاب خشونت هایی اتفاق میوفته که بنظرم مناسب سن بچه ها نیست، مثلاً یه جای داستان چند تا از دوستای این ماهی کوچولو توسط یه پرنده شکار میشن که این قبیل موضوعات برای دنیای بچه ها چندان مناسب نیست.
اگه میخواید این کتاب رو بخونید توصیه که براتون دارم اینه که از ذهن یه کودک به کتاب نگاه کنید تا بتونید لذت ببرید؛ تو یکی از یادداشت های دوستان راجب این کتاب خوندم که نوشته بود «نماد گذاری ها و مفاهیم خیلی سطحی بودن»؛ انگار که این کتاب واسه استاد های دانشگاه نوشته شده!!!!
      

        راستش رو بخوای نمی‌دونم اصلا در حدی هستم که بخوام راجب یکی از شاهکارهای تاریخ ادبیات جهان چیزی بنویسم یا نه...
این کتاب جز صد کتاب برتر تاریخ بشریت به انتخاب گاردین شده و جایگاه خودش رو همون ابتدا تو ادبیات جهان پیدا کرده و صد البته نیازی نیست من اینجا توضیح خاصی بخوام بدم تا کسی رو ترغیب کنم این شاهکار رو مطالعه کنه... ولی می‌خوام چند تا چیز رو به اشتراک بذارم شاید به کسب کمک کنه...
این کتاب از اونجا که قدیمیه و در زمانی بوده که صنعت چاپ هنوز وجود نداشته باید کتابی رو انتخاب کنید که به کتاب اصل نزدیک تر باشه و دست توش برده نشده باشه، که البته در حال حاضر همچین چیزی هنوز پیدا نشده، اما افراد سرشناسی بودن که با همت و تلاش و مقایسه بین نسخه های قدیمی و صد البته دانش مربوطه تونستن ما رو بسیار نزدیک به اصل قلم شیخ بزرگوار کنن که با یه سرچ ساده میتونید بهش برسید و من تصحیح محمد علی فروغی رو انتخاب و مطالعه کردم که حس میکنم ممکنه بهترین انتخاب هم باشه!
مقدمه کتاب، قبل از شروع دیباچه گلستان، چند متنی از محمد علی فروغی آورده شده که راجب روش تصحیح، کتاب های بوستان و گلستان و خود شیخ توضیحاتی داده شده و مطالعه برای علاقمندان میتونی جالب باشه.
تحریر گلستان پس از یک سال بعد از پایان کتابت بوستان به پایان رسیده و شامل دیباچه و هشت باب میشه که سعدی شیرازی در هر باب گروهی از افراد رو خطاب قرار میده و با شیرینی زبانش اون ها رو نصیحت می‌کنه و نصیحت شنونده هاش از درویش، زاهد، پارسا و حتی پادشاه رو شامل میشه و چیزی که برام جالب بود این که سعدی حتی چاپلوسی شاهان رو نمی‌کرده و به اون ها هم تَشَر لازم رو میزده و عبایی از این موضوع نداشته (بنظر من نه فقط پادشاهان که حتی هر مسئولی در هر جایی می‌تونه با کمک این حکایات متنبه بشه و ....)
محمد علی فروغی توی مقدمه‌ش سعدی رو دارای والاترین نوع عاشقی می‌دونه که در واقع پر بیراه هم نگفته و شما میتونید با ورق زدن گلستان در قسمت «باب پنجم: در عشق و جوانی» خود به این نتیجه برسین.
از خوبی های شیخ هر چی بگیم کم گفتیم و جاهای بسیاری هم میتونید راجب این موضوع تحقیقاتی انجام بدید؛ اما ذکر یک مورد رو خالی از لطف نمی‌بینم:
مفهوم شاهد بازی
شاهد بازی در اصطلاح بسیار عامیانه‌ش میشه همون پسر بازی یا بچه بازی و مثل اینکه در اون زمان موضوعی عادی قلمداد می‌شده که فردی که از جوانی گذشته با پسری که در جوانی یا نوجوانی بسر میبره رابطه عشقی ایجاد می‌کنه که سعدی هم در حکایاتش آورده و جوری عنوان شده که انگار سعدی هم دستی در کار داشته و در واقع شاهد بازی می‌کرده... این موضوع که سعدی شاهدباز بوده و با پسران جوان تر رابطه عاشقانه داشته مخالفین و موافقین زیادی داره... موافقین این قضیه از حکایات خود شیخ مثال میزنن و عنوان میکنن که شیخ خود اذعان کرده که شاهد بازی میکند اما مخالفان هم با استناد به سایر ابیات عنوان میکنن که شیخ در صورت زیبای جوانان، زیبایی خلقت که جلوه‌ای از خود خالق هست رو میبینه و این لذت بردن از زیبایی رو نوعی عبادت در درگاه حق میدونه و با استناد به ابیاتی از شیخ (که متاسفانه من به یاد ندارم که ذکر کنم) بیان میکنن که شیخ خود گفته: کسانی که از درک این نوع ستایش عاجزند من رو به باد انتقاد می‌گیرند و خواهد گرفت.
تصمیم گیری و نتیجه گیری درباره این موضوع که نیاز به تحقیقات و پرس و جو داره با خود شما دوستان....
اما در آخر لازم به ذکره که چه جناب شیخ مصلح الدین سعدی شیرازی، شاهد باز بوده باشد و چه نبوده باشد. در آثار گرانقدرش به حدی ادبیات رو اوجِ کمال رسوندن که به بهانه هایی مسخره سر باز زدن از مطالعه ی چندین و چند باره این آثار خریتی محض می‌باشد.
بنی‌آدم سرشت از خاک دارد
اگر خاکی نباشد، آدمی نیست
💎❤️
      

        اگرچه شعرهای این بزرگوار بدلیل خوانش محلی که داره در اوایل کار برام سخت بود ولی وقتی به این لحن کم کم عادت کردم شعرها خیلی به دلم می‌نشست و از خوندنشون لذت می‌بردم؛ پس اصلا با چند صفحه اول مایوس نشید و ادامه بدید.
مضمون شعر های باباطاهر به طور کلی توی چند موضوع خلاصه میشه:
۱. ستایش و مدح پروردگار ۲. ستایش از معشوق زمینی که خیلی براش عزیزه و به این عشق نرسیده ۳. شکوه و گلایه از تنهایی و حتی بی مهری یار ۴. طلب سختی و رنج هجران کشیدن (چون شاعر معتقده با این رنج پخته تر میشه) ۵ ....
چیزی که برام روشنه اینه که باباطاهر عشق زمینی رو خیلی ارزشمند و والا میبینه و براش احترام زیادی قائله، چون توی بسیاری از بیت ها باید کلی تامل کنی تا بفهمی ستایشی که در بیت وجود داره برای خداست یا معشوق زمینی؟!! و حتی گاهی اصلا نمیشه متوجه شد که تعریف و تمجیدی که وجود داره برای کدوم یک هست!!... که این یعنی حتی معشوق بی وفا هم ارزش بسیار بالایی رو برای شاعر داره.
بسیاری از تمثیل ها و تشبیه هایی که باباطاهر استفاده کردن بسیار دلنشین بود و لذت و حس خاصی بهم منتقل می‌کرد گذشته از اون مضامینی که بیان می‌کرد هم شگفت انگیز بود و زیبا در قالب شعر ظاهر شده بود.
وقتی اشعار باباطاهر رو میخونی یک صمیمیتی تو اشعار حس می‌کنی که انگار خود باباطاهره که داره با شما درد دل می‌کنه (به نظرم این میتونی بخاطر زبان محلی که در شعر وجود داره باشه.) و یا وقتی داره با خدا درد دل می‌کنه انگار که با یک دوست و نه یک موجود برتر و والاتر صحبت می‌کنه برای مثال رو این شعر باریک شید تا حس صمیمیت شاعر با پروردگارش رو حس کنید:
از آن روزی که ما را آفریدی
به غیر از معصیت چیزی ندیدی
خداوندا به حق هشت و چارت
ز ما بگذر شتر دیدی ندیدی
در آخر می‌خوام این دو بیتی که خیلی دوسش داشتم رو اینجا اضافه کنم:
من آن رندم که گیرم از شهان باج
بپوشم جوشن و بر سر نهم تاج
فرو ناید سر مردان به نامرد
اگر دارم کشند مانند حلّاج
      

        همین الان خوندن کتاب رو تموم کردم و باید بگم که از پایان بندیش میخکوب شدم؛ بشدت غم انگیز و تاثیر گذار.
(لطفاً بعد از خوندن کتاب این متن رو بخونید)
داستان شخصیت های مثبت و منفی زیادی داره که تک تکشون برای پیشبرد روند داستان وظیفه ای بر عهده دارن که این وسط اما معلوم نیست شخصیت اصلی داستان دقیقا کیه آیا اسمرلدا یا کازیمودو ست؟و یا کلود فرولو یا حتی خود کلیسای نتردام؟!
شخصیت پردازی ها بینهایت قشنگن جوری که شخصیت های خوب رو دوست دارید و باهاشون ناراحت میشید و از اون طرف از شخصیت های بد داستان بجای خودش متنفرید و بجاش درکشون می‌کنید و بهشون حق میدید؛ (مثلاً شاید بشه گفت که چرا پیر گرنگوار با جُلی فرار کرد و اسمرالدا رو پشت سر رها کرد که در جواب میشه گفت بخاطر اینکه پیر به اندازه کافی با اسمرالدا زندگی کرده بود و بهش محبت هم کرده بود ولی اسمرالدا کس دیگه ایی رو دوست داشت و بعد از مدتی باید به گرنگوار حق داد که دیگه پا پی اون دختر نباشه و به بز اون دختر(یعنی جلی) بیشتر وابسته باشه؛ اصلا به نظر من نویسنده به این دلیل جلی رو تو بغل پیر گرنگوار موقع فرار گذاشته که نشون بده پیر همچین هم آدم بی رحمی نیست و برای عزیزانش حاظره ریسک کنه و خطر رو به جون بخره چون که جلی هم به اعدام محکوم شده بود و فراری دادن جلی با اسمرالدا طبیعتاً جرم یکسانی داره)
سوای شخصیت پردازی، داستان پردازی هم بشدت قوی هست جوری که علی رغم اینکه ی جاهایی میشه داستان رو پیشبینی کرد ولی باز هم خیلی جاها  روند رمان درگیر چرخش های داستانی جذابی میشه که شما رو به ادامه خوندن وادار می‌کنه( مثل اونجایی که کلود فرولو خنجر می‌کشه یا اونجا که اسمرالدا تو حجره اسم فوبوس رو به زبون میاره و ...)
توصیف های نویسنده از کلیسا و معماری اون زمان بشدت به دلم نشست و منو با مفهوم قشنگی به اسم «معماری» آشنا کرد که خیلی برام جذاب بود و در کل باید بگم که نویسنده تو همه جای داستان با توصیفات عالی خودش منو کاملا تحت تاثیر قرار داد.
تو ترجمه جواد محبی از انتشارات آسو یه متنی تو مقدمه از خود ویکتور هوگو اومده که خیلی برام جالب بود؛ داخل این متن اومده که نویسنده  کلمه «ANALKII» رو که به سبک قرون وسطایی رو دیوار یکی از قسمت های کلیسا کنده کاری شده بوده رو میبینه و به فکر فرو می‌ره و داستان هایی به ذهنش درباره نوشته شدن این کلمه‌ی روی دیوار کلیسا میاد و در آخر نویسنده میگه که داستان این کتاب درباره ی این کلمه هستش....
راستشو بگم چیزی از این نقل قول دستگیرم نشد و تو اینترنت هم چیزی پیدا نکردم و خوشحال میشم که اگر کسی اطلاعی راجب این موضوع داره به من هم بگه...
در آخر می‌خوام بگم که نویسنده توی این کتاب هم مثل کتاب «آخرین روز یک محکوم»  به نوعی مخالفت خودش رو درباره «اعدام کردن» بروز میده هر چند توی گوژپشت نتردام همه تمرکزش روی این ماجرا نیست و فقط میشه این مخالفت رو حس کرد.
گوژپشت نتردام رمانیه که در دسته کلاسیک قرار میگیره ولی خواندنش بشدت لذت بخشه و چیزی از داستان های نوین کم نداره و من مطالعه ش رو قطعا پیشنهاد میکنم.
سپاس
      

        این کتاب وجه اشتراک های زیادی با رمان «مسخ»، دیگر اثر این نویسنده، داره. تو این رمان هم مثل رمان مسخ یه شخصیت اصلی در داستان داریم که بصورت غیر منتظره ای زندگیش از شرایط عادی خارج میشه و علی رغم تلاش زیاد کاراکتر نمیتونه به زندگی عادی برگرده و مسیر زندگیش برای همیشه دستخوش تغییر میشه؛ که خب البته هدف از این تغییر تو هر دو داستان مسائل متفاوتیه...
تو این کتاب کا. که کارمند یه بانکه و جایگاه شغلیه خوبی برای خودش داره یکهو و بی مقدمه مورد اتهام قرار میگیره و بدون اینکه بدونه اتهام برای چیه یا کسی که بهش اون اتهام رو وارد کرده کیه...
شخصیت اصلی داستان تقریبا تو تمام داستان به دنبال جواب این سوالات و چیز هایی از این قبیله، اما رفته رفته موضوع جدیدی هم وارد زندگیش میشه موضوعی که اینبار بقیه براش رقم نزدن بلکه خودش برای خودش به وجود آورده و اون موضوع اینه که کا. دیگه نمیتونه ذهنش رو معطوف به این اتهام نکنه تا جایی که حتی نمیتونه موقعیت نسبتا خوبش تو بانک رو حفظ کنه؛ که بنظر من هدف اصلی نویسنده هم به این موضوع ربط داره (لازم به ذکره که حتی همین الانش هم هیچ محقق یا پژوهشگری نمیتونه به طور قطع راجب مفهوم دقیق این رمان اظهار نظر کنه و هر چی که هست در حد حدس و گمانه)
حالا چرا به نظر من هدف اصلی نویسنده به این قضیه مربوطه: به این دلیل که اشاراتی راجب این موضوع تو متن هست، مثلاً اونجایی که کشیش میگه:« دادگاه از تو چیزی نمیخواهد. اگر بیایی تو را میپذیرد، و وقتی بروی، مرخصت میکند.» یا موضوعی که در یکی از نقد هایی که خوندم بهش برخوردم که می‌گفت: هر جای داستان که کا. به ماجرای دادگاه فکر نمی‌کرد دو یا سه هفته یا بیشتر از دادگاه خبری براش نمیمومد ولی هر جای دیگه ای از داستان که کا. به این موضوع بهای بیش از اندازه میداد مشکلاتش با این اتهام شروع میشد. و یکسری اشارات دیگه که شاید گفتنش داستان رو لُوس کنه.
با توجه به همین دو تا دلیل میشه استنباط کرد که ممکنه هدف نویسنده این باشه که کسی از کا. شکایت یا دادخواستی نداره و کسی که بیشترین اتهام رو به کا. وارد کرده خود یوزف کا. هستش، و دادگاه هم صرفا کسانی رو بازداشت می‌کنه که «احساس گناه» دارن. (این موضوع رو هم در یکی از نقد هایی که خوندم متوجهش شدم)
در کل اما همون طور که بالاتر گفتم به دلیل متن خاص و تا حدی عجیب که فرانتس کافکا در این رمان داشته باعث میشه که ما نتونیم دقیقا هدف اصلی نویسنده رو متوجه بشیم و منتقد ها و محقق های مختلف این رمان رو به مسائل گوناگونی تونستن ربط بدن؛ که از جمله اونا میشه به نفرت کا از پدرش که باعث نوشتن همچین رمانی شده یا زندگی تحت تنش با همسرش که منجر به جدایی هم شد و یا حتی یهود ستیزی یا مسائلی از این دست اشاره کرد. شاید این موضوعه گنگ بودن داستان از نظر بعضی ها نقطه ضعف داستان باشه اما این می‌تونه بهترین نقطه قوت داستان باشه که باعث میشه هر شخصی با هر طرز فکر و دغدغه ای بتونه به روش خودش با این رمان ارتباط برقرار کنه.
آخرین چیزی که می‌خوام راجب این رمان اضافه کنم شرایط مشابه با شخصیت داستانه که تو زندگیم باهاش برخورد داشتم: اینکه تو دادگاه های کشور خودمون شرایط خیلی خیلی نزدیکی رو همانند کا. تجربه کردم. سره مسئله ای که پای من رو به دادگاه باز کرد هر چی تلاش بیشتر و روز های بیشتری رو صرف اینکار میکردم رفته رفته گیج تر میشدم و بین بخش های مختلف دادگاه به اصطلاح پاسکاری میشدم. روز های زیادی با امید اینکه قراره آخرین مراجعهٔ من به دادگاه باشه از دانشگاه و مشغله های مختلفم میزدم تا به کار دادگاهیم برسم اما آخرِ تایمِ اداری دست از پا دراز تر برمیگشتم و می‌دیدم که چندتا کار جدید هم باید انجام بدم و همه ی این کارها و اذیت شدن ها برای این بود که بتونم حقی رو بگیرم...
شاید این فرایند هایی که توی این مسیر پشت سر گذاشتم از الزامات کارِ حقوقی باشه ولی احساس میکردم باید خیلی راحتتر از این حرفا کسی بتونه از حق خودش دفاع کنه، که البته زمان بهم ثابت کرد همیشه اینطور نیست.
      

        «کارپه دیم»، یعنی، دم را غنیمت بشمار؛ معلم زبانی به اسم آقای کیتینگ که تازه وارد مدرسه ای شده میخواد دید تازه ای به بچه های مدرسه ای بده که بشدت با دانش آموزانش سختگیره، میخواد به اون ها یاد بده که همه چیز پزشک یا مهندس شدن یا هر چیز دیگه ایی که نظام مدرسه یا خانواده بهمون دیکته می‌کنه نیست، میخواد یاد بده که دنیا می‌تونه به بزرگی آرزو هاشون باشه، آرزوی بازیگر شدن نقاش شدن یا هر چیز دیگه، میخواد بگه همیشه به اطرافشون دید تازه ای داشته باشن، برای همین خودش یهو بی مقدمه به عنوان معلم کلاس میپره روی میز معلم تا از بالا به بچه ها نگاه کنه و بچه ها رو هم وادار می‌کنه تا یکی یکی به اون بالا برن و از اونجا به کلاس نگاه کنن!
به صورت کلی نویسنده چیز جدید برای عنوان نداره و همین موضوع که بالاتر گفتم رو تقریبا هممون متوجهش هستیم یا حداقل بهش فکر کردیم، ولی با این حال با خوندن یه کتاب این چنینی میتونید با دقت بیشتری به این موضوع فکر کنید و حتی این موضوع رو جدی تر بگیرید.
دست آخر هم نویسنده به یسری مشکلات اجتماعی بین انسان ها تلنگر میزنه؛ به اینکه همیشه توی هر مشکلی که پیش میاد ما آدم ها فقط دنبال مقصر کردن دیگرانیم و حتی ثااانیه ای به این فکر نمی‌کنیم که شاید مشکل از ماست، و زمانی این موضوع بدتر میشه که سالهاست با اون مشکلی که داریم زندگی و کار کردیم.
      

        آخرین انار دنیا ی کتاب ضد جنگه، کتابی که با توصیف های شاعرانه و زیبای عشق «محمد دل شیشه» شروع میشه و دنیای زیبایی رو پیش رومون می‌ذاره ولی هر چی جلو تر میریم داستان تاریک و تاریک تر میشه، مثل سیر انسان از کودکی به بزرگسالی که اول تو دنیای تخیلیه کودکانه زندگی می‌کنه، خونه‌ی شیشه ایی برای خودش میسازه، بخاطر عشقه پاک ممکنه بمیره و یا حتی وقتی کمی بزرگتر میشه قول های برادرانه و تا پای جان با دوستانش می‌بنده ولی وقتی بزرگتر میشه به وحشی گری ها پی میبره، به پلیدی هایی که جزو روال عادی زندگی شدن.
اما مظفر صبحدم میخواد تو پاکی نوجوانی بمونه و با خودش و آخرین انار دنیا عهد ببنده و تا پایان عمرش به اون عهد پایبند باشه، میخواد کوچک ترین کاری رو که از دستش بر میاد انجام بده تا از ظلم های بیشمار، حداقل، مسئولیت کوچکترین قسمتش رو به عهده بگیره.
مظفر صبحدم بخاطر رابطه پدر پسری به افراد کمک نمیکنه، بلکه بخاطره درک کردن همنوع عجله داره (همون‌طور که توی متن اصلا براش مهم نبود که فرزندش کدومه!)
مظفر، شخصیت پخته داستان، اصلا دنبال مقصر نمیگرده و قرار نیست ظالم رو از مظلوم متمایز کنه؛ به دنبال از بین بردن یعقوب صنوبر یا افراد دیگه ایی که ظلمی کردن نیست بلکه فقط بدنبال کمک کردن به اطرافیانشه، که واسه بسیاری از افراد که قدرت و جایگاه خاصی ندارن همین کمک به اطرافیان، بزرگترین نوع بخشندگی شونه...
این کتاب نقاط قوت بسیار زیادی داره که میشه به متن گیرا، توصیف های دلنشین، پخته بودن متن، شخصیت پردازی های عمیق و ... اشاره کرد.
به صورت خیلی خلاصه: این کتاب محکم ترین دیوار رو در برابر جنگ و ظلم کشیده ولی نه با جنگی دوباره یا انتقاد کردن و کوبیدن... بلکه با محبت بی پایان!
      

        کتابی به زبون ساده  درباره پیشرفت علم در فیزیک نظری، چگونگی گذشته و آینده ی کیهان، هدف اصلی فیزیک نوین( کشف نظریه ای وحدت بخش برای بخش های مختلف علم فیزیک) و جالبتر از همه بررسی وجود یا عدم وجود آفریدگار بر پایه دلایل علمی.
برخلاف باور عموم (یا حداقل چیزی که من راجب این دانشمند از اطرافیان شنیده بودم) که فکر میکنن هاوکینگ آتئیسته و وجود خدا رو محکم رد میکنه، تو این کتاب به این نتیجه می‌رسید که هاوکینگ هیچ موضع گیری نسبت به وجود یا عدم وجود خدا نداره بلکه بیشتر به عنوان یک سوال به این قضیه نگاه می‌کنه و داره همه تلاششو می‌کنه تا این سوال و سوالات از این قبیل رو با دلایل مستند ریاضی پاسخ بده، که این موضوع هیچ شباهتی به آتئیست بودن نداره، حتی در جاهایی دلایلی برای وجود آفریدگاری برتر رو ذکر می‌کنه.
من وقتی داشتم به سمت این کتاب میرفتم بدنبال کتابی بودم که اطلاعاتی درباره فیزیک کوانتوم و سیاه چاله و ..... یاد بگیرم ولی تا حدی سرخورده شدم، چون علی رغم اینکه نویسنده اذعان کرده کتاب برای عوام هست و ساده نگارش شده در برخورد با بعضی توضیحات گیج میشدم و نویسنده اطلاعات گیج کننده ایی بدون توضیح دقیق و گویا انتقال میداد که باعث سردرگمی در متن میشد که به همین خاطر یک ستاره کمتر به این کتاب دادم؛ که البته ممکنه این موضوع بخاطر کاستی هایی در من باشه یا حتی مترجم کار رو به خوبی در نیاورده باشه؛ بهر حال من احتمال رو در این گذاشتم که استیون هاوکینگ (که بزرگترین فیزیکدان نوبل نگرفته هست) علی رغم اینکه دانشمند بی‌نظیریه اما معلم خوبی نیست و نتونسته به سادگی مطالب رو منتقل کنه.
اما نقاط قوت کتاب بیشتر از این حرفاست که بخوام این کتاب رو پیشنهاد نکنم، هاوکینگ تونسته به زیبایی و با موفقیت سوالاتی فلسفی رو با ریاضی و محاسبات مطلق گره بزنه و نشون بده که با علم هم میشه به سمت سوالات بنیادیه بشر رفت و راجبشون کنکاش کرد.
بنظرم هر از چند گاهی که تعدادی رمان خونده میشه خوبه که ادم یه کتاب علمی هم اون لا بلاها بخونه تا نگرش علمی و ریاضی رو  هم در کنار نگرش ادبیاتی و هنری در خودش تقویت کنه.
      

        قبل هر چیز باید بدونیم که این رمان راجب زندگی لاری نیست بلکه راجب نحوه ی برداشت موآم از زندگی و انتخاب های لاری هست.
از اونجایی که کاراکتر ها واقعی هستن کار هایی که انجام میدن رو با خیال راحت‌تری میتونیم موشکافی کنیم و به طبع تاثیری هم که رومون میذارن عمیق تر و پایا تر هست.
به شخصه در ابتدای رمان از شخصیت لاری چندان لذتی نمی‌بردم ولی هر چی جلو تر می‌رفتم بیشتر عمق کاراکتر رو درک میکردم؛ لاری جوانی بود که مرگ رو لمس کرده بود و از این اتفاق بدجور جا خورده بود، به نحوی که: فردی چطور می‌تونه این همه فعال و پویا باشه ولی بر حسب یه اتفاق به یه تیکه گوشت بی جون تبدیل بشه، و همین باعث شده به زندگی جور دیگه ای نگاه بکنه و به دنبال اهداف عمیق تری توی زندگیش باشه و این چون خلاف عرف جامعه هست، نتیجه طبیعی اون انزوا ست ؛ فک نمیکنم حتی اگه خودم هم بجای این کاراکتر توی دنیای واقعیش می‌بودم زندگی متفاوتی رو رقم میزدم، بخاطر همین این کتاب رو مناسب خودم دونستم.
زندگی و نحوه نگاهش به اون در الیوت به نوعی نقطه مخالف نظرات لاری هست و نویسنده با نشون دادن هر دو این کاراکتر ها مقایسه زیبایی رو برای خواننده به وجود آورده؛ هرچند با نشون دادن سرانجام و نحوه ی مرگ این کاراکتر و قلب بزرگی که این کاراکتر دنیوی داره می‌خواسته به خواننده بگه که نتیجه زندگی هر دو فرد از نظر خودشون پذیرفته شده ست و کیه که این وسط بیاد بگه فلانی بد زندگی کرد یا خوب؛ به نظر من تنها چیزی که اهمیت داره اینه که انسان در کنار گسترش محبت، باید جوری زندگی کنه که از زندگیش راضی باشه و اهدافی رو که دوست داره رو دنبال کنه، هر چند که مثل لاری بهشون نرسه یا مثل تمپلتون بهشون برسه...
در کل باید گفت که رمان به هدفی که می‌خواسته رسیده و کارش رو درست انجام داده که این موضوع رمان رو شایسته ی خوانده شدن می‌کنه.
فضا سازی ها نه تنها کسل کننده نیست بلکه لازم و زیبا هم هست، کاراکتر ها عالی ساخته و پرداخته شدن و کاراکتر های جدید به موقع وارد داستان میشن(البته بجز یکی دو مورد که خود نویسنده هم اذعان می‌کنه که ممکنه خواننده فلان کاراکتر رو بجا نیاره)، دیالوگ های زیبایی از زبان شخصیت ها به ویژه لاری و خود نویسنده جاری میشه که تاثیر گذار و درخور تامله و همچنین تفاوت فرهنگ ها در کتاب به خوبی مدیریت میشه تا در خدمت داستان باشه.
با همه این تفاسیر این کتاب بسیار خواندنیه و اگر از این دست مضامین در رمان ها لذت می‌برید حتما این کتاب رو مطالعه کنید.
🙏🏻
      

        راجب اینکه منظور شاعر از می و می خواری دقیقا چیه حرف ها و حدیث هاست که بسته به نوع نگاه، نظرات هم متفاوتند ولی نظر خود من اینه که شاعر بدون پرده و کنایه منظورش رو داره میگه و می همون می هستش نه چیز دیگه.
لحن خیام بسیار شیرینه و طنز خاصی تو ابیاتش هست که منو جذب می‌کرد که البته از کسی که دقیق ترین تقویم رو در تاریخ بشر تنظیم کرده انتظار دیگه ایی نمیشه داشت ؛)