در این کتاب، سیزده سخنرانی از امام موسی صدر، به ترتیب سه مناسبت ولادت امام علی (ع)، واقعه غدیر و شهادت ایشان جمع آوری شده. تاریخ تعدادی از آنها مشخص نیست اما آنهایی که تاریخ دارند در بازه 1964 تا 1977 میلادی (1343 تا 1356ش) بیان شده، یک سخنرانی در ایران(سال 50) و بقیه در لبنان برگزار شده است. 
بار دوم بود که کتاب را  می‌خواندم، فکر می‌کردم شاید مطالبش برایم تکراری باشد. با مرور قسمت‌های علامت‌زده هم می‌شد کتاب را مرور کرد. به هر حال، شروع کردم به خواندن سخنرانی اول، «چیز تازه ای نداریم که برای آقایان عرض کنیم. شاید صحبت بنده از نظر شما حاوی یک چیز تازه باشد؛ گاهی از رو می‌خوانم، روضه ندارد، مقدمه ندارد، آواز ندارد، تصویر و صوت ندارد، می‌خواهیم کمی حرف بزنیم»، این شد که نشستم پای سخنرانی‌ها. 
بیشتر روایت‌هایی که در سخنرانی بیان‌شده، همان روایت‌های آشناست که بارها شنیده‌ایم اما انگار مسیر هر سخنرانی‌ با دیگری متفاوت است. این بار بیشتر دقت کردم که به راز این مسیرها پی ببرم. همه سخنرانی‌ها یک الگوی مشترک دارند:

یک. این سخنرانی هدف دارد.
در هر سخنرانی یک هدف یا موضوع مشخص دنبال شده و با ذکر فضائل امیرالمومنین (ع) آغاز می شود. «بیایید گوشه‌ای از زندگی علی را متذکر شویم و با قطره‌ای از قطره‌های دریای علی سیراب شویم».

دو. شنیدن کافی نیست.
یک جمله، تکرارشونده‌ترین جمله در سخنرانی‌هاست، «واژه امام در لغت چیزی شبیه تراز است که راستی و کجی دیوار را نشان می‌دهد»، بعد از شنیدن روایت‌ها و سخنان امام علی، وقت این است که به وضعیت خودمان و جامعه‌مان نگاهی بیندازیم. به قول امام موسی صدر «علی آینه‌ایست که حقیقت انسان مومن را نشان می‌دهد. بیایید سیره و رفتار خود را با این آینه اصلاح کنیم».
اینجای سخنرانی سوالات مطرح می‌شود. «آیا تاکنون امام را دیده‌اید که در قیام باشد و مأمومین او در حال سجود؟ درست است که عقب‌افتاده‌ترین شهرها، شهرهای شیعه باشد؟ آیا وضعیت ما، امام را آن گونه که هست به مردم معرفی می کند؟ آیا این وضعیتی که ما در برابر اسرائیل داریم مورد رضایت او هست؟ حال که می‌میریم پس چرا می‌ترسیم؟ ...»

سه. اندیشیدن کافی نیست.
«برگردید آقایان، عمر ما به پایان می‌رسد. یک روز زودتر یا یک روز دیرتر. باید تلاش کرد.» سخنرانی به بخش آخر که می‌رسد، شتاب می‌گیرد. حالا که نقاط ضعف را شناختیم باید برای اصلاح کردنشان تلاش کنیم. 
«اگر هر یک از ما به اندازه توان خود، به اندازه مسئولیت‌های اندک خود و در چارچوب کوچک خود، فداکاری و مجاهده نکند و اخلاص نورزد، هیچ بهره‌ای نخواهیم برد و همین سرنوشت ادامه خواهد یافت»

در آخر، به نظرم مهم‌ترین ویژگی سخنرانی‌ها، صراحت بیان و لحن انقلابی و در عین حال وحدت‌بخش بودن آنهاست. به همین دلیل فکر می‌کنم خواندن این کتاب، مخصوصا برای این روزها خیلی مفید است.
      

        اولین چیزی که توجهم را جلب کرد، اسم فصل‌های کتاب بود: سقوط، فرود، خیزش، زندگی و بودن. 

مت هیگ چهارده سال پس از پشت سرگذاشتن افسردگی، این کتاب را نوشته.
در سقوط و فرود، به توصیف افسردگی و اضطراب و هراس می‌پردازه و اینکه تو ذهن یک فرد افسرده چی می‌گذره و در این شرایط چه رفتارهایی کمک کننده‌ست. تلاش می‌کنه هر تغییر مثبت و منفی در ذهنش را تحت نظر بگیره. 
در حال خیزش، کم کم متوجه میشه که خیلی از رنج‌ها رو پشت سر گذاشته و زنده‌ست. علاوه بر این، حال بد، باعث شده از اتفاقات خوب آگاهی پیدا کنه. به دنبال راهی برای غلبه می‌گرده و همینجاست که کتاب خوندن براش میشه انگیزه‌ای برای زنده ماندن. به مرور راه‌هایی برای غلبه پیدا می‌کنه و به قول خودش، مجهز میشه به سلاح‌های متعددی برای پیکار.
هنگام زندگی و بودن، حالا از کسی که هرگز در خود شادی حس نمی‌کرد، تبدیل شده به کسی که تقریبا بیشتر اوقات شادی را احساس می‌کنه. معتقده هرگز نمیتونه کاملا افسردگی را مغلوب کنه ولی با این حال، الان افسردگی در پرانتز قرار گرفته. 

کتاب تا فصل خیزش، برای من جالب بود. قسمت‌هایی که نویسنده راهکارهایی برای غلبه بر افسردگی ارائه داده به نظرم مفید نبود و سریع از این‌ها گذشتم تا به بخش‌های سرگذشت خودش برسم. 
      

        این کتاب باعث شد یک سیر منظم از زندگی امام خمینی (ره) و حوادث تاریخی در ذهنم شکل بگیرد و به دو دلیل برای من ارزشمند و متمایز بود.
اول اینکه حوادث آن روزها، نه فقط از دید امام و با توجه به سخنرانی ها و رفتار ایشان، بلکه از دید افراد مختلفی مثل شاهرخ مسکوب، عبدالرحیم جعفری (بنیان‌گذار انتشارات امیرکبیر)، حسن کامشاد، سَتّاره فرمانفرماییان (خواهر نصرت‌الدوله فیروز، سیاست‌مدار)، دکتر جواد صدر (وزیر کشور پهلوی دوم)، سید حسن تقی‌زاده (وزیر مالیه پهلوی اول)، فاطمه پاکروان (همسر تیمسار پاکروان) و ...، بررسی شده  است.
بازخوانی خاطرات و مراجعه به کتاب‌ها، روایت را دنبال‌کردنی می کرد و گنجاندن بریده‌هایی از کتاب‌ها در متن، آن را از یکنواختی معمول کتاب‌های تاریخی خارج می کرد.
دوم، حدود دو فصل از کتاب به حوادث سالهای ۱۳۱۰ تا ۱۳۳۰ پرداخته بود، و نقش امام و تاثیر حضور ایشان در حوزه علمیه قم در آن سال‌ها را شرح می‌ داد.
مطالعه درباره وضعیت جامعه بعد از خروج رضاشاه و انتقاد افرادی مثل کسروی از مذهب شیعه، تلاش امام خمینی برای راضی کردن آیت‌الله بروجردی برای مهاجرت دائمی به قم درسال ۱۳۲۳ ، مشکلات و درگیری‌های داخلی حوزه علمیه قم در سال ۱۳۲۸ و تلاش امام برای تشکیل هیئت مصلحین و شکست طرح اصلاحات در حوزه، برای من جذاب و مفید بود.

در آخر، فکر می‌کنم این کتاب اطلاعات زیادی از بخش‌های مهم تاریخ که کنجکاو بودم درباره‌‌اش بیشتر بدانم، به من  داد و با روایت حوادث از دید افراد مختلف، کنجکاوترم کرد.
      

        «با مشکلاتت مثل کفش رفتار کن. آنها را دم در بگذار و داخل نیاور.»

ابتدا نقش نماز در زندگی و آثار و برکات یک نماز خوب شرح داده شده. سپس سه مرحله ذکر شده که به تدریج با طی این سه مرحله، ان شاء الله می تونیم یک نماز خوب بخونیم:
۱. نماز مودبانه: با رعایت احکام، قرائت صحیح، نماز اول وقت و ... «ادب همیشگی است و ارتباطی به حال داشتن و محبت پیدا کردن ندارد» (بخش عمده کتاب).
۲. نماز متفکرانه: با فکر نکردن به غیر خدا (کوتاه).
۳. نماز عاشقانه: نماز با حضور قلب (خیلی کوتاه و ارجاع به کتابهای بزرگان).

مثال کفشداری درباره اینکه چطور عادت فکر کردن به غیر خدا را کنار بگذاریم، خیلی خیلی به دلم نشست:
«حرم خدا نماز است و هر وقت که می خواهی وارد حرم خدا شوی، یک کفشدار آنجا ایستاده است که صدا می زند فاخلع نعلیک انک بالواد المقدس طوی. به تعبیری، معنایش این است که کفشهایت را در‌ بیاور، بده به من، برو با خدا صحبت کن. حالا منظور از کفش چیست؟ فکر و خیال و مشکلات و گرفتاری های دنیوی»
      

        اولین کتابی بود که از آگاتا کریستی خوندم و انتظار نداشتم اینقدر جذبم کنه. 
داستان تو جزیره ای اتفاق می‌افته که کاراگاه پوآرو برای تعطیلات تابستانی به آنجا رفته و حدود پنجاه صفحه اول، آشنایی با شخصیت‌هاست. با اینکه تلاش کردم از اول داستان همه اطلاعات مهم را حفظ کنم، باز هم نتونستم درست حدس بزنم. متأسفانه یا خوشبختانه، یه حقه‌ی خیلی کارآمد هم برای جنایت یاد گرفتم :)
      

        فکر می‌کنم «مدام» مجله‌ایه که میتونم توش روایت‌های دلخواهم را پیدا کنم.

مجله مدام، از سه بخش واقعیت (ناداستان)، خیال (داستان) و روبرو (گفتگو) تشکیل شده.
ناداستانها را بیشتر دوست داشتم. «من دلبسته کتابهای چگالم» از فاطمه سادات موسوی، «این همان نیست» از سبا نمکی، «می‌خواستم همه ببینند نویسنده‌ام» از فرزانه زینلی و معرفی کتاب نجات از مرگ مصنوعی توسط زهرا عطارزاده را چندبار خوندم.
داستان «کتاب قصه مادربزرگ» از فرشته نوبخت هم دوست داشتم و به دلم نشست.
      

        در مقدمه نوشته شده:« در این پژوهش سعی داریم اولا به اختصار بدانیم قیام کربلا به چه شکل بوده و چگونه اتفاق افتاده؟ ثانیا بدانیم این قیام به چه دلیل اتفاق افتاده؟»

بنابراین کتاب از دو بخش تشکیل شده. در بخش اول (۱۵۰ ص اول)، وقایع از خروج امام از مدینه تا کربلا و نحوه مواجه امام با این وقایع شرح داده میشه و تاکیدش روی سخنرانی های امام، گفتگوها و نامه هاست و هر واقعه در حد دو سه خط تحلیل شده. در بخش دوم، واقعه از دید کلی بررسی شده و به دلایل قیام، راه هایی که پیش روی امام بوده، علت رد پیشنهادها و آثار و نتایج قیام پرداخته شده. کتاب کم حجمه و حدود ۲۰۰ صفحه است. متن هم روان و بدون تکلفه و سخت خوان نیست.

خلاصه اینکه:
۱- بعد از پیامبر (ص)، عده ای خلیفه را تا جایگاه شبه خدایی رسانده بودند تا جایی که تمام دین در اطاعت از خلیفه خلاصه می شد. خلیفه می توانست به راحتی حکم و قوانین الهی را ابطال و حکم دیگری را به صلاح خود جایگزین آن کند و این تفکر درباره جایگاه خلافت داشت جهانگیر می شد. خلفای قبلی تا حدودی ظواهر اسلام را رعایت می کردند اما خلافت یزید به خاطر بدعتهایش برابر با نابودی اسلام بود. به خاطر عمق و وسعت این انحراف، امام باید طوری با آن مقابله می کرد و آن را از میان برمی داشت. بزرگترین نتیجه قیام امام حسین (ع)، شکست دادن این جریان است. «خون حضرت حسین (ع) کار خودش را برای شکستن اعتبار و قداست خلافت انجام داد».

۲- امام برای نهی از منکر شهر مکه را انتخاب کرد که مرکز توجه مسلمانان بود و روز سوم یا پنجم ماه شعبان به مکه وارد شد. تا روز چهاردهم رمضان، تعداد نامه ها و بیعتها حدود دوازده هزار تا چهل هزار بود. امام برای خروج از مکه هم موثرترین روز (روز ترویه هشتم ذی الحجه) که بیشترین تعداد افراد در آنجا حاضر بودن را انتخاب کرد. ایشان با عجله و قبل از اتمام حج از مکه خارج شد چون ماموران بنی امیه پس از آگاهی از بیعت مردم کوفه با جناب مسلم بن عقیل، کوشیدند قبل از اتمام مناسک حج امام را به قتل برسانند. 

۳ـ اکثر افراد تصور می کردند هدف و نیت امام،به دست آوردن خلافت و قدرت است و حرکت او را یک شکست سیاسی می دانستند برای همین دلیلی برای همراهی با ایشان نداشتند. در سال 50 هجری، شام از فراوانی شیعیان امام علی (ع) در کوفه می ترسید. پس حدود پنجاه هزار نفر از شیعیان را به خراسان و جمعیتی از مردم شام را به کوفه منتقل کردند. بنابراین قدرت و نفوذ شام در کوفه بیشتر شد و توانستند یک لشکر بزرگ برای مقابله با امام بفرستند. فراهم کردن سپاه عظیم که بیشتر از بیست هزار نفر در آن شرکت داشتند، احتمالا برای قدرت نمایی بود یا اینکه سنگینی وزنه معنوی لشکر مقابل که فرزند پیامبر در آن حضور داشت را بشکند.

۴ـ براساس پیشنهادها، سه راه پیش روی امام وجود داشت:
یک. بیعت با یزید (پیشنهاد عبدالله بن عمر)، که به هیچ وجه ممکن نبود و امام هرگز نمی توانست در برابر بدعت و نابودی اسلام سکوت کند.
دو. کسب قدرت و تشکیل حکومت(پیشنهاد عبدالله بن زبیر، ابن عباس و ابن حنفیه)، به دلیل سستی مردم کوفه و اینکه امنیت لازم در حجاز و یمن و مکه فراهم نبود، ممکن نبود. علاوه بر این، به دلیل تبلیغات 50 سال حکومت بعد از پیامبر، تعداد یاران فداکار اهل بیت کم بود. حتی اگر امام در آن شرایط خلافت را در دست می گرفت، خلیفه هشتم نامیده می شد و نمی توانست در آنچه انجام داده اند تغییر چندانی ایجاد کند.
سه. قیام و نفی خلافت یزید تنها راهی بود که امام انتخاب کرد تا اساس و ریشه این مانع رفع شود و انحرافات اصلاح شود یا حداقل جلوی انحرافات آینده گرفته شود.

۵ـ پس از شهادت امام حسین(ع)، دشمنان می خواستند مردم را نسبت به آن به اطلاع و بی تفاوت نگه دارند ولی «جریان اسارت، خون ریخته شده امام و یارانش را زنده نگاه داشت و عالم اسلام، با پیامِ پیام رسانان خون حسین (ع) سرخ و رنگین شد و بدین وسیله بود که همه مردم فهمیدند که بنی امیه، خون پسر پیغمبر (ص) را ریخته است. اسارت جوشش این خون را حفظ و اصالت قیام و پیوستگی اش را با اسلام و قرآن و پیامبر به اثبات رسانید.»

۶- قبل از شهادت امام، هر چه به نام اسلام توسط خلفا مطرح شده بود، هنوز هم هست ولی پس از شهادت ایشان دیگر کسی مثل یزید نتوانست اسلام را تحریف کند. این روشنگری ها باعث ایجاد تغییرات بنیادین فرهنگی شد و مدتی بعد از واقعه کربلا، مردم برای مقابله با فسق و فجور و ناشایستگی های خلیفه قیام کردند. در ابتدا مردم مدینه در سال 63 هجری به پا خواستند. پس از آن قیام مردم مکه در سال 64، قیام توابین (مردم کوفه) در سال 65 و قیام مختار در سال 67 اتفاق افتاد.
و این انقلاب ها ادامه یافت...