اول فقط خوندم که بفهمم چرا جایزه‌ی جلال گرفته. بعد دغدغه‌ی شخصیت ها شد دغدغه‌ی من. لذت بردم از کتاب و نفهمیدم کی تمام شد. 
لیاقت جایزه جلال رو داشت.
به نظرم نیسم مرعشی خیلی پر استعداد و موردعلاقه‌ ست😊🌱
        

          
همیشه، هر بار که ریویو می خوانم از خواندن یک جمله، عبارت، مفهوم تعجب می کنم: اینکه یک نفر بنویسد چقدر به شخصیت اول داستان شباهت دارد. منظورم ملموس بودن یا واقعی بودن شخصیت اول داستان نیست. بیشتر اینکه یک نفر ادعا کند کم و بیش عین شخصیت اول داستان است. 
از وقتی که کتاب را تمام کرده ام، با خودم کلنجار می روم این ریویو را ننویسم. اما نمی شود. گفتن این حرف اصلاً برایم آسان نیست... اما چقدر لیلائم، چقدر شبانه ام و چقدر روجا. چقدر لیلائم که کنکور دادم چون همه می دادند. مهندسی خواندم با اینکه ادبیات را بیشتر دوست داشتم. چقدر روجائم که انگار با خودم مسابقه گذاشته ام تا آخر این راه را بروم، که هنوز هم دست بردار نیستم و در فکر فرصت مطالعاتی و پست داکم. چقدر شبانه ام که از ترس شکست خوردن هیچ کاری جدیدی را شروع نمی کنم، که هیچ تغییری در زندگی ام نمی‌دهم، که چسبیده ام به روتین همیشگی زندگی.
روجا راست می گفت که ما دخترهای ناقص الخلقه ای هستیم. که از زندگی مادرهایمان در آمده ایم و به زندگی دخترهایمان نرسیده ایم. که قلبمان مال گذشته است و مغزمان مال آینده.
کاش ناقص نبودیم.
        

          وقتی کتاب تمام می‌شود  چیزی جز حس ناامیدی و تلخی دهان برای خواننده باقی نمی‌گذارد.
ارزش وقتی که برایش گذاشتم نداشت.
        

          فکر می کردم بعد از رمان هرس با یک رمان خوب دیگر از این نویسنده مواجه هستم، اما پیش‌بینی ام درست از آب در نیامد...

حدود 20 درصد کتاب را به زور خواندم. شخصیت ها همه ایستا، بدون درگیری و کش مکش خاص درونی یا بیرونی. 
شخصیت های معمولی 
توصیفات معمولی
رفتارها معمولی

تعجب کردم که چنین رمانی در چنین سطحی جایزه جلال برده!!!
        

          از داستان هایی که جنب و جوش کمی دارند خوشم نمی‌آید، به همین خاطر این کتاب را نصفه رها کرده‌ام.
داستان سرد جلو می‌رود.
اگر خودم را مجبور کنم میتوانم کتاب را تمام کنم ولی معذبم.
با خواندن نظرات دوستان بهخوان راجع به این کتاب، تشویق شدم رفتم و کتاب را تهیه کردم ولی خرید موفقی نبود برای من، با ذائقه‌ام نمی‌سازد.
شاید نباید گول تعریف ها و تمجیدها و جوایز را خورد.
اگر دوستدار اتفاقات هیجان انگیز یا داستان های پرجنب و جوش و گرم هستید این کتاب مناسب شما نیست.
        

          هفت سالی از آخرین باری که یک رمان ایرانی به دست گرفته بودم می گذره.با خودم عهد بسته بودم که دیگه هرگز رمان های ایرانی رو نخونم. با این حال بعد ازمدت ها به پیشنهاد یکی از دوستانم این کتاب رو برای خوندن انتخاب کردم و باید بگم حسابی ناامید و پشیمون شدم.
فقط ای کاش روزی برسه که نویسنده های ایرانی دست از سر این ماجراهای عاشقانه و غم انگیز وهزااار بار تکراری بردارن و از موضوعات جدیدتر و جالبتری حرف بزنن
        

          کتاب جالبی بود..
ولی شاید میشد که بهتر  و کامل تر باشه چه از لحاظ داستانی چه از لحاظ شخصیت پردازی..
ولی درکل خوب بود.
        

          احساس نمیکنم که یک داستان ایرانی را خواندم. هر چقدر هم که وسطش زور زده باشد این حس را القا کند
        

          خیلی وقت بود رمان ایرانی نخوانده بودم.اول از جایزه جلالش تعجب کردم.بنظرم انقدر خفن نبود!اما به مرور که جلو رفتم با شخصیت هایی که ساخته بود همراه شدم
        

          سه روایت موازی جذاب، به راحتی شخصیت ها را همراه می کند و داستان خوبی را روایت می کند
        

          رمانی خوش‌خوان که متاسفانه شخصیت‌پردازی‌اش، از تیپ‌سازی چندان فراتر نرفته -داستان از زبان سه زن با شخصیت‌هایی متفاوت از هم و آشنا روایت می‌شود -  داستان مواجه این زن‌ها با رفتن- ماندن - انتخاب کردن  و انتخاب شدن.
        

          اگر نوشته¬هایی که در 4 سال دانشجویی¬ام در روزهای سخت این طرف و آن طرف جزوه¬ها و برگه¬هایم نوشته¬ام را جمع کنیم و کمی دستی به سر و رویش بکشیم می¬توان از آن یک پاییز فصل آخر سال است بیرون کشید. کل کتاب مجموعه¬ی آن چیزی است که در ذهن سه دختر جوان می¬گذرد به همین خاطر  آشنایی با این شخصیت¬ها برای دختران این سن و سال علی¬الخصوص دختران دانشجو همزادپنداری به خوبی به دنبال دارد. اما حرف جدیدی نمی¬زند، همان تردیدها، همان رویاها، همان بالا و پایین¬هایی که خودمان در زندگی واقعی تجربه می¬کنیم اما با درصد سیاهی بیشتر و مسلما ناامیدکننده¬تر. 
«لیلا»، «شبانه» و «روجا» سه شخصیت داستان ما هستند که از دوران دانشجویی بهم گره خورده¬اند، نویسنده خوب توانسته هر کدام از آن¬ها را برای ما ترسیم کند. لیلا دختری عاطفی و مهربان است، شبانه دختری ساده و خیالپرداز و روجا شخصیتی منطقی و سخت¬کوش دارد. مثل همه¬ی گروه¬های دوستی دخترانه شخصیت¬ها باهم تفاوت¬های جدی دارند. اما زمان و مکانی مشخص آن¬ها را بهم رسانده و باز هم مثل همه¬ی گروه¬های دوستی دخترانه بعد از مدتی همان تفاوت¬ها مسیرشان را از هم جدا کرده با این حال هنوز هم نزدیک¬ترین دوستان همدیگر هستند. لیلا درگیر یک مساله شدید عاطفی¬ست و این نقطه¬ی داستان همان نقطه¬ایست که خواننده به نظرش می¬رسد رفتار شخصیت¬ها کمی طبیعی نیست. همسر او که نمونه¬ی یک مرد عاشق¬پیشه بوده یک روز بدون او برای همیشه مهاجرت کرده و رفته-است و لیلا مدت¬هاست درگیر جای خالی و مدیریت بقیه¬ی زندگی بدون اوست. شبانه در یک اداره کار می¬کند، مرتبط با همان بعد شخصیتی¬ محافظه¬کارش همان مسیری را دنبال کرده که رشته¬ی تحصیلی¬اش نشانش داده. یکی از همکاران از او خواستگاری کرده و حالا قرار است ما در تناقض¬های فکری او برای انتخاب درست همراهش باشیم، از طرفی روجا را می¬بینیم، بعد از مدت¬ها سخت درس خواندن بالاخره از یک دانشگاه فرانسوی پذیرش گرفته و به ظاهر آدمی بی¬نقص و موفق است تا زمانی که متوجه می¬شود نمی¬تواند به فرانسه برود.
پاییز فصل آخر سال است، من را با خودش همراه کرد. توانستم لحظه¬های سخت لیلا را درک کنم، بفهمم خیالپردازی-های رسوب کرده¬ی شبانه چه¬قدر شبیه آن چیزی است که در سر خودم می¬گذرد و سخت درک کنم که تلاشم برای دویدن در سال¬های اولیه جوانی چه قدر با روجا شباهت دارد. اما بعد از بستن کتاب هیچ چیزی جز سوال «خب؟ که چی؟» همراهم نبود. و از خودم می¬پرسیدم نباید کتاب چیزی بیشتر از «همزادپنداری» همراه خودش داشته¬باشد؟ از طرفی سوال جدی¬ترم این بود، «همه دخترها که یک دفتر خاطرات مشابه همین حرف¬ها دارند.» نمونه¬ی ناب¬تر و واقعی¬تر این جملات را که خودم همین الان بین چین¬های خاکستری مغزم پنهان کرده¬ام.
از نظرم پاییز فصل آخر سال است، دفترچه¬ی خاطرات خوبی است. اما کتاب خوبی نیست. ما از خواندن دفترچه¬های خاطرات لذت می¬بریم، حتی خواندن آن¬ها باعث می¬شود در لحظه¬های دیگران همراه شویم و به درک بهتری از تفاوت¬های شخصیتی برسیم، اما در هر حال دفترچه¬ی خاطرات یک رمان نیست. نسیم مرعشی داستان ننوشته¬است خاطره نوشته¬است، از طرفی در نقطه¬ای نامعلوم هم تصمیم گرفته این خاطرات را تمام کند و شما در صفحه¬ی آخر کتاب دنبال بقیه¬ی داستان می¬گردی. و سوال «خب چه شد؟» در مغزت می¬چرخد. شاید مهم نباشد که چه شد؟ چون مسلما بنا نیست همه¬¬ی کتاب¬ها مثل سریال¬های ایرانی با پایان خوش و عروسی همراه باشند. اما حداقلی¬ترین انتظار این بود که با خواندن زندگی این سه دختر تکانی بخوریم، نگاه جدیدی پیدا کنیم یا به درک تازه¬ای برسیم.
از طرفی درک دنیای سیاه کتاب برایم غیرممکن بود، مقاومت در برابر ترسیم قسمت¬های خوب افکار و لحظه¬های شخصیت¬ها. فضایی تماما خاکستری دقیقا مشابه طراحی جلد کتاب و تنها گذاشتن خواننده با حس ناامیدی شدیدا عمیق. درست مثل گوش کردن به یک موسیقی غمگین، ما از ریتم و جملات ترانه¬سرا شدیدا لذت می¬بریم، و هنر او را تحسین می¬کنیم با مفاهیمی که خواننده می¬گوید همزادپنداری می¬کنیم اما بعد از تمام شدن آن چه داریم؟ هیچ. سکوت محض و ناامیدی.
        

          ‍ سه زن، قوی، وابسته، شکننده.
سه زن، آرتمیس، هرا، پرسفون.
سه زن، عاشق، منطقی، رویاباف.
پاییز فصل آخر سال است روایت می‌کند این سه زن را که در این جامعه با نگاه به هر گوشه‌اش می‌توانی هزار زن با این تیپ را ببینی. زنانی که واقع‌بین نیستند و آن‌قدر در رومنس زندگی غرق شده‌اند که ناگهان بیدار می‌شوند و پوچی زندگی سیلی می‌شود توی صورت‌شان. لیلایی خلق می‌کنند که برای ماندن و نگه‌داشتن عشقش ترجیح می‌دهد خودش بماند و بال رفتن میثاق‌ را بچیند. که بعد سوگوار عشقی باشد که او را رها کرد و خود و اطرافیانشان را دیوانه این فراق کنند. زنانی که هیچ روی استقلال و هوش خود حساب باز نمی‌کنند و طبیعت‌شان وصل به جنس مقابل است. باشد هستند و نباشد، پوچ می‌شوند.
و کمی آن‌ورتر اما دختری همه تعلقات را حذف می‌کند. گریه را ضعف می‌داند و یک تنه بار خودش را، و دیگرانی که در کنارش هستند به دوش می‌کشد. از برادر بیمار رفیقش، تا مادر احساساتی و رفیق درمانده‌اش. و مصائب زندگی را بی‌چون و چرا رد می‌کند و پی هیچ نیست جز اثبات توانایی خودش. روجا نقطه مقابل لیلایی است که از شدت وابستگی، استقلال را نمی‌پذیرد. شمال و جنوب سرزمینند. اما روجای گیلانی در انتها با شنیدن نام عشق، با دیدن آن همه تعلق و وابستگی که مدفون شده لای لباس‌های کمد لیلای اهوازی، می‌شکند و اشکش می‌جوشد. اشکی که در سخت‌ترین دوران زندگی حبس شده بود و در نهایت فقط درد را به دو نفر گفت، برادرش و میثاق. دو مرد زندگی که شاید نباید انتظار داشته باشیم سنگ صبور او باشند. و این منطق شخصیت بود. اطمینان به انسان‌های قوی.
و داستان در میان اندوه زن شکست خورده و قدرت دختر مستقل، یک وزنه احساسی عمیق داشت. شبانه.
دختری با نامی غریب که وصل به شعرهای شاملوست. و همین‌قدر رویاپرداز و نامتعادل و ترسو که فکر کنی این دختر از پیش از تولد، مادری بوده برای بردارش که او را حفظ کند از لطمه‌ها. و مگر کسی که مظهر آسیب است، می‌تواند دیگری را از آسیب نجات دهد؟ شبانه یک ترسوی مهربان است، یک مالیخولیایی بی‌آزار که با دیفن‌باخیا رویا می‌بافد، با ارسلان توی ذهنش می‌جنگد اما در ظاهر صلح دارد، با نقاشی‌های بردارش زندگی می‌کند. اما با روجا و لیلا همان است که باید باشد. دختری ضعیف که قدرت تصمیم ندارد و دیگران را معطل این عدم‌ثبات خودش می‌کند. شبانه در عین معصومیت، نوعی خودخواهی دارد که شاید در لفاف مهربانی و حمایتگری افراطی‌اش نادیده گرفته شود، اما آسیب‌زننده است.
مردها در این داستان اما همان هستند که باید. راهشان و خواسته‌هاشان مشخص است. در حاشیه حرکت می‌کنند اما زندگی زنان داستان روی انگشتشان می‌چرخد. هدایتگر سرنوشت داستانند. و اما شاید این تضاد زمانی ایجاد می‌شود که هیچ یک پذیرای این تفاوت نیستند. نه زن و نه مرد. و این‌جاست که زندگی واقعی با همه تلخی‌های واقعی‌اش عیان می‌شود. رویاپردازان می‌بینند که زندگی انقدرها هم ک فکر می‌کردند ستاره‌باران نیست و منطقی‌ها می‌دانند ک ته این همه سختگیری‌ها، آرامشی است که در رها کردن است.
نثر داستان گاهی بسیار دم‌دستی و ساده بود، طوری که احساس می‌کردم رمانی زرد توی دستم است که نمی‌دانم چطور برگزیده جشنواره آل‌احمد شده، اما شخصیت‌پردازی داستان، فارغ از زیاده‌گویی‌ها و مونولوگ‌های افراطی شخصیت‌ها، چنان کامل و دلچسب بود که بشود فکر کنی لیلا را همین نزدیکی دیدی، بارها شبانه را قضاوت کردی یا روجا را تحسین. زن‌هایی که در جامعه کدگزاری شده و به شدت ملموس‌ند. با سرنوشتی که بی‌اغماض واقعی است و دنیایی که رحم ندارد.
داستان کتاب بسیار ساده است. خواندنش وقتی نمی‌گیرد و ترجیح بر این است که برای چنین کتاب ساده‌ای وقت گذاشته نشود، اما اگر نیاز به تجربه‌ای آرام و لطیف و ساده دارید، کتاب را پیشنهاد می‌کنم.


پاییز فصل آخر سال است/ نسیم مرعشی
نشر چشمه

        

          نسیم مرعشی رو از همشهری داستان می‌شناسم و داستان‌ کوتاهش که جایزه‌ی تهران رو برده بود. شاید اگه اون داستان رو نخونده بودم امتیاز بیشتری به این کتاب می‌دادم. 
داستان درباره‌ی سه تا دختر تیپیکاله... دختر رمانتیک که لیلاست... دختر ضعیف تحت سلطه که شبانه‌ست و دختر پرانرژی و حامی که روجاست... اما مشکل من با همین تیپیکال بودن شخصیت‌هاست... لیلا نه بیشتر می‌شکنه نه بالاخره می‌تونه خودش رو جمع و جور کنه... شبانه هیچ عصیانی نداره و هیچ شکست بیشتری هم نمی‌خوره... تنها روجاست که تغییر می‌کنه شخصیتش.
درباره‌ی شخصیت‌های مرد که البته فرعی هم هستند این قضیه بیشتر نمود پیدا می‌کنه... ارسلان یک بار هم شده چیز خوبی از خودش نشون نمی‌ده که ما یه ذره باهاش همدل بشیم... همیشه داره دعوا می‌کنه که ما برای ضعف شبانه بیشتر دل بسوزونیم... میثاق هم که یه شخصیت آرمانیه... روشنفکر، کتابخون، فعال دانشگاهی، یک عاشق فوق‌العاده که تنها اشتباهش هم تا آخر داستان به نفع خودش تموم می‌شه.
نقاط قوتی هم داشت... شخصیت‌پردازی‌ها قوی بود اما به نظرم می‌تونست بیشتر توی دل شخصیت‌ها بره و کندوکاو کنه تا اینکه بخواد نشون بده بهمون چنین دخترهایی توی جامعه‌مون وجود دارند.
        

          کتاب ها مجموعه احساساتی هستند که با تمامی حواس می توان دریافتشان کرد...می توان آن ها را شنید.برخی را می توان بویید..برخی را تماشا کرد...
پاییز فصل آخر سال است از آن کتاب هایی است که با تمام حواس آن را درک کردم.کتابی تلخ از سرگذشت ۳ زن.زنانی گیر کرده در هیاهوی عصر شهری با دغدغه های کوچک و بزرگ.همراه با مشکلات عمیق.ترس و احساسات گوناگون.
کتاب در عین ساده بودن در قصه پردازی، به هیچ وجه یک لایه نیست.گرچه روایت خطی آن شاید حوصله سربر به نظر برسد،اما قلم شیوا و کم نظیر نویسنده،کششی برای خواندن کتاب است.
همیشه که نباید کتاب دارای مفاهیم عمیق یا فلسفه باشد تا جایزه بگیرد.خانم مرعشی از عصر ما می نویسد.از آدم های ساده که شبیه ما و اطرافیان ما هستند.دغدغه هایی شبیه ما دارند.آدم های قصه خود ما هستیم...

نکات مثبت:روایت ساده و دلنشین-تلخی گیرا و قابل درک-قلم شیوا
نکات منفی:ضعف جزئی در شخصیت پردازی (شخصیت ها از تیپ سازی جلوتر نرفته)
در آخر باید بگویم خانم مرعشی ما همه ناقص الخلقه ایم...
        

          دست هم را گرفته ایم و می‌چرخیم.«دستمال من زیر درخت آلبالو گم شده»
گم شدن. گم کردن. چرا از بچگی گم کردن را قبل از پیدا کردن یادمان دادند؟ شاید برای همین است که هر روز ، تکه به تکه ،چیز هایی را از زندگیمان گم می‌کنیم که دیگر هیچ وقت پیدا نمی‌شوند. گم‌شان می‌کنیم و زندگی‌مان هر روز خالی و خالی تر می‌شود تا دیگر جز یک مشت خاطره‌ی خاک‌گرفته از گم کرده ها، چیزی در آن باقی نمی‌ماند.
        

          داستانی از زبان سه دختر که با یکدیگر دوست هستند و هرکدام با دسته‌ای از مشکلات مواجه است. یکی با مشکلات مهاجرت، یکی با مشکلات کار و ضربه عاطفی که خورده و دیگری هم با خانواده و پسری که دوستش دارد.
کتاب به شدت زنانه است و این برای من مرد آزاردهنده بود و از طرفی فضای روایت هم دارای ابتذال بود. اما جدای از محتوا، فرم کتاب بی‌نظیر است. پیرنگ، فضاسازی، شخصیت‌پردازی، پرداختن به جزئیات و ... همه عالی بودند و می‌توانستند نمونه و مثال خوبی باشند. احتمالا مهم‌ترین علت برگزیده شدن کتاب هم به خاطر فرمش است.

دوباره برگردم به محتوا؛ می‌توانم کل حسم را درباره کتاب اینطور بیان کنم: از آدم‌هایی که فقط به فکر درد زندگی‌خودشان هستند و در آن  غوطه‌ورند، حس انزجار دریافت می‌کنم. چه در کتاب باشد و چه در واقعیت. 
        

          واقعا نثر گیرا و جذابی داره و خیلی وقتا آدم خودو میذاره جای‌شخصیت های داستان. به شدت خوندنشو به دخترای دهه شصتی توصیه میکنم
        

          دلم سوخت! 
کتاب "پائیز فصل آخر سال است" را برای بار دوم خواندم. این بار می‌دانستم قرار است وارد چه دنیایی بشوم. زره و کلاه‌خود بر تن روح و روانم کردم و به منتقد درونم تشر زدم:" از نثر و زبان روانش، از توصیف‌های بکر و زنده‌اش، از نگاه جزئی‌نگر و زنانه‌اش لذت ببر و یاد بگیر!" خواندم و نوشتم. هر جمله‌ای که نویسنده جوری گفته بود که حرف را مال خود کرده بود، هر توصیفی که با کشفی ریز ذهن را قلقلک می‌داد و شیرینی لطافتی به جان می‌نشاند یادداشت کردم. 
اما هیچ کدام اینها نتوانست زهرِ کرختی‌ای را که در کاغذ کادوی این کتاب به خواننده‌اش هدیه می‌شود بگیرد. به نوشتن یادداشت که فکر می‌کردم گلایه‌ای بیخ گلویم نشسته بود که چرا آدم‌هایی قدری شبیه‌تر به من، هیچ جایی در دنیای این رمان ندارند؟ آدم‌هایی که مناسبات و روزمرگیها و حتی درگیریها و حد و حدودشان با باورهایشان تعریف می‌شود.
بیشتر که در کتاب چرخیدم دیدم ماجرای این دنیا عمیق‌تر و غریب‌تر از این حرفهاست. ما در دو برش از دو روز با داستان زندگی سه دختر جوان آشنا می‌شویم. سه دختر از سه شهر مختلف با قصه‌هایی جورواجور. اما با وجود همه‌ی این تفاوتها این سه شخصیت به طور عجیبی شبیه به هم‌اند. دنیای رمان از آنجا بیشتر برساخته می‌نماید که آدم‌های دیگر هم از جهاتی به این سه دختر نزدیک‌اند. دنیایی که آدم‌هایش نه با امید و رو به آینده و هدف که به اجبار و اکراه به زندگی ادامه می‌دهند. حتی شخصیت‌هایی مثل میثاق و روجا که پرتلاشند و دنبال پیشرفت، در یک ناامیدی ناتمام و جبری گزنده راهی را می‌روند که از پیش برای همه تعیین شده است. آدمها اینجا خالی‌اند؛ خالی از خود، خالی از رویا، خالی از باور و خالی از خدا. حتی عشقی که در اساطیر ما شفابخش است و قفل‌های بسته را باز می‌کند، اینجا خود بلاتکلیف است. عجیب‌تر این‌که این آدمها همان‌قدر که خالی‌اند شاکی هم هستند. انگار همان جبر حاکم بر این دنیا راهی جز فقط ادامه دادن و نالیدن برابرشان نمی‌گذارد؛ چه وقت‌هایی که ناخواسته در شرایط سخت و موقعیت‌های پرچالش قرار می‌گیرند، چه زمانی که خود دست به انتخاب می‌زنند. این حال و هوای حاکم بر کتاب تا جایی پیش می‌رود که یکی از شخصیتها به شکلی کاملا مستقیم انگار زبان حال این عالم می‌شود و می‌گوید:" هیچ وقت قرار نیست چیزی درست شود!"
راستش دلم برای آدمهای این دنیای خالی از ایمان و امید سوخت! تجربه‌ای چنین زیستی را نه شیرین که قابل تحمل نیافتم. باورم این است که هیچ شرایط و مشکلاتی هر چقدر هم بغرنج باشد نمی‌تواند انسان و جامعه‌ای را که این دو ابزار عزیز و باارزش را داشته باشد به این حجم از بن‌بست برساند.
        

          خوشم اومد.خیلی قشنگ بود.