هنوز کتاب به وسط راه نرسیده ، خوندن هر صفحه و پاراگراف از این کتاب من رو هیجان زده میکنه ، دلم میخواد درمورد خط به خطش حرف بزنم مثال بیارم ، دلم میخواد مدام با هرکسی می‌بینم و می‌شناسم درمورد این کتاب حرف بزنم.
این کتاب درمورد زندگی مردم مخصوصا زنا توی کشورای کمونبستیه ، با تک تک خط‌های کتاب احساس همدردی میکنم ، کتاب عجیبیه خیلی عجیب.
        

          روایتی صادقانه از تجربیاتی دردناک و دلهره‌آور که انسان در هر جای دنیا در معرض آن‌ها است. ظاهر کتاب توصیفی است صادقانه از تجربه‌ی زیستن زنان کشورهای بلوک شرق در دوران درخشان (!) کمونیسم؛ اما فراتر از آن و در عمق واژگان و جملات، گویی آیینه را می‌بینی که لحظات فراموش‌نشدنی و تلخ و شیرین زندگی را بازتاب می‌دهد. در عین حال، کتاب شناخت‌نامه‌ی خوبی است از افکار و احساسات زنان برای مردان. پنج ستاره چه در محتوا و چه در ترجمه با زبانی پیراسته و خوش‌خوان. کتابی که همه‌ی ما باید یک بار بخوانیم!
        

           وقتی خواندش را تمام کردم به این فکر کردم که کاش کتابهای این خانم از نظر ساختار و زاویه دی کلاس درسی می شد برای دوستان وطنی برای تاریخ نگاری مردم شناسانه 
        

          شاید کتاب های بسیاری در رابطه با کمونیسم وجود داشته باشد. درباره ی ایدئولوژی ها و چیزهای بزرگ آن. اما فکر می کنم کمتر کسی به جزئیات آن توجه کرده باشد. به تاثیرات کوچک و بزرگی که بر زندگی مردم می گذارد. از نحوه ی زندگی و فکر کردنشان تا غذا، لوازم بهداشتی، پوشاک، یا...
و این کتاب دقیقا همان جزئیات کوچک و ریزی بود که گفته نشده بودند. که من دلم می خواست بدانمشان. و فکر می کنم که همه مان می توانیم با پوست و گوشتمان درکش کنیم. لمسش کنیم.
غم و غصه خیلی درش موج می زد و من رو چندین بار به گریه انداخت. شاید نه خود نثر کتاب بلکه چیزی فراتر از اون. چیزی که شاید خود ما هم تجربه اش کرده ایم. آن ارتباطی که با زندگی ما می تواند به خوبی بر قرار کند.
و لازم می دونم به ترجمه خیلی خوب و روانش هم اشاره کنم که به نحوی بود که فکر نمی کردی کتاب ترجمه شده است!

پ.ن: مرا به خواندن بقیه ی مجموعه "تجربه و هنر زندگی" ترغیب کرد.
پ.ن دو: توی دانشگاه برای دوستانم فصل هایی را بلند خوانده ام که این اتفاق و آن احساسی که از شنیدن جمعی اش، از کنار هم نشستن و بلند کتاب خواندن، در من ایجاد شد، این کتاب را در ذهنم ماندگار تر کرد. :)
        

          کتاب بسیار جذابی است درباره‌ی تاثیر کمونیسم روی زندگی روزمره‌ی چند نسل از زنان کشورهای اروپای شرقی. از زمانی که زنها که به خاطر تجملی بودن ماشین لباسشویی ناچار بودند لباسهایشان را با دست بشویند تا دوران نایاب شدن عطر و لوازم آرایشی و حتی در نسلهای بعدی، دختربچه‌هایی که با دیدن عروسک‌های خارجی شگفت‌زده می‌شدند.
تنها ایرادی که می‌تونم به کتاب‌ وارد کنم اغراق‌آمیز بودن بعضی گفته‌های نویسنده در نقد کمونیسم است
        

          «کمونیسم رفت، ما ماندیم و حتی خندیدیم» نوشته اسلاونکا دراکولیچ، مجموعه‌ای از چند جستار روایی پیوسته است درباره زندگی (به ویژه زندگی زنان) درون یک نظام توتالیتر و کمونیست/سوسیالیست. موضوع جستارها، چه روزنامه‌نگاری باشد که مقاله‌اش باب میل حزب نبوده، چه کمبود شیر خشک و مواد غذایی و ذخیره و انبار کردن دائمی، چه راه‌های خلاقانه زنان برای جبران کمبود لوازم آرایشی، چه شستن رخت در تشت و خشک کردنش روی بند، چه عروسک‌های دست‌ساز و چه کوچک‌شدن و تقسیم شدن روز به روز آپارتمان‌ها، چه دیوارهایی که مرز میان «ما» و «جهان» باشند و چه ژست محیط زیستی و جنگ، برای هر که در نظام‌هایی از این دست زیسته باشد خواندنی است و گاه حتی نوستالژیک و شیرین اما افشاگرِ این‌که پشت این دلتنگی‌ها و «نوستالژی»ها چه واقعیت‌های مهیبی نهفته است. گویا جهان کودکی و دلتنگی‌های امروزی برای آن جهان را برایت ترسیم می‌کند و سپس پرده از روی آن کنار می‌زند و می‌گویی: «وای... نه...»
هر مادری در بلغارستان، می‌تواند بگوید کمونیسم کی و کجا شکست خورد... «یه‌دفعه شیر خشک وارداتی تاریخ گذشته‌ی فروشگاه‌های دلاری رو ریختن توی بازار. ناچار شدم همون شیر رو بدم به بچه، اما بدجور مریض شد. دولت خودمون با اجازه فروش این شیرها بچه‌های شیرخوره‌مون رو مسموم کرد. حتی توی تلویزیون هم خبرش رو پخش کردن؛ ناچار شدن...»
«اداره مخابرات کاری می‌کند که تلفن داشتن نه به معنای داشتن یک وسیه ضروری و معمولی ارتباطی بلکه معادل برخورداری از یک مزیت باشد، و قدرت این اداره در همین نهفته است...»
«چه چیزی باعث می‌شود احساس کنیم این قدر با مردم جهان تفاوت داریم... واقعا چند بار کسانی را دیده‌ایم که از خارج آمده‌اند و به وضوح احساس کرده‌اند به جهانی دیگری پرتاب شده‌اند؟»
«کلا در کشورهای کمونیستی مردم کمتر چیزی را دور می‌اندازند. حتی می‌توان گفت خانوار کمونیستی تقریبا نمونه کامل واحد اکولوژیک [محیط‌زیستی است. فقط اکولوژی آن ریشه‌ای به کلی متفاوت دارد: از سر اهمیت دادن به طبیعت نیست، بلکه ناشی از نگرانی و ترس خاصی از آینده است... همه فقیر بودند، فقر و محرومیت وضعیتی بود که بعید بود هرگز تغییر کند چون با حرف، اعلامیه، وعده و وعید سیاستمداران نمی‌شد آن را تغییر داد. نگه داشتن و دور نریختن یک ضرورت بود چون هیچ کس واقعا به ان سیستم اعتماد و اعتقادی نداشت، به سیستمی که چهل سال تمام بلکه هم بیشتر توانایی تامین نیازهای اولیه شهروندانش را پیدا نکرد. مردم مشغول ذخیره کردن بودند و اگر سیاستمداران به گنجه‌های ما سرک می‌کشیدند -البته نه در پی یافتن کتاب‌های چیز ضد دولتی- می‌دیدند که چه آینده‌ای در انتظار طرح‌های بی‌نظیری است که برای کمونیسم ریخته‌اند؛ اما نگاه نکردند.»

کتاب را نشر گمان، با ترجمه رؤیا رضوانی منتشر کرده است.
        

          اسلاونکا دراکولیچ، 
زنی که از مادر به یک خانواده سرمایه‌دار می‌خورد و از پدر به یک چریک کمونیست.

روزنامه‌نگارِ یوگوسلاویِ جماهیر شوروی، فمنیست، گیاه‌خوار، طرفدار محیط‌زیست و به تعریف برخی روشن‌فکر.

از نوشته‌اشون به شدت بر میاد که علاقه به دیدن دارن، بسیار انسان شهودی و تمایل به درک اطرافیانشون دارن، اصلا از چیزهایی که ایشون خودش رو درونش معرفی کرده می‌شه این برداشت رو کرد که انسانی است که اهمیت می‌دهد.

کتابی که از ایشون دارم می‌خونم، کتاب "کمونیسم رفت و ما ماندیم و حتی خندیدیم" هست، 
کتابی با قلم داستان‌گونه اما به شدت خود باخته! با اینکه زندگی در جوامع کمونیستی قرن ۲۰ام اصلا چیز جذابی نبوده، اما زندگی در غرب کاپیتالیستی هم مخاطرات جدی خودش رو داشته، در کل تا اینجای کتاب(ص ۱۸۴) این کتاب فقط سرزنش جامعه کمونیستی اومده در حالی که وقتی به این نکته اشاره می‌کنه در کل کشور همه خانه داشتن و در جای دیگه وقتی اشاره می‌کنه در آمریکا خیلی خیلی بی‌خانگی وجود داره، از اولی به عنوان یک چیز بد می‌گه و از دومی به عنوان یه چیز طبیعی نام می‌بره!

خیلی ادبیات آشنایی نیست؟😅

همین شخص وقتی وارد آمریکا می‌شه و خودش رو با گذشته‌اش مقایسه می‌کنه کلا چیزهای منفی این جوامع رو طبیعی و چیزهای مثبتِ جامعه‌ی خودش رو منفی می‌بینه.

خانم دراکولیچ به نظرم میاد به طرز زیادی به آزاد گذاشتن میل خودش رو آورده(تمیز دادن میل و اراده رو اینجا(https://t.me/EDailyNote/893) بخونید) و این در صحبت‌هایش با دخترش می‌شه فهمید که وقتی دخترش از میل خودش می‌گه و سوالاتی می‌پرسه ایشون جوابی ندارن و قبول می‌کنن!

در واقع کل کتاب به نظر میاد در مورد بود و نبود مِیل در جوامع کمونیستی هست!
حتی در مورد نبود اراده در این جوامع به ندرت صحبت می‌شه!
و از او بدتر در جوامع سرمایه‌داری انگار کمبود اراده رو چیزی طبیعی می‌دونه!

خلاصه بعد از خوندن کتاب قدرت بی‌قدرتان آقای هاول، که دیدگاه خنثی‌ای نسبت به این دو تفکر فردگرا و جمع‌گرا داشتن و معتقد بودن مسیر سومی باید وجود داشته باشد، این کتاب به انسان دید جالبی نسبت به بخش دیگری از مردم جامعه کمونیستی ارائه می‌ده.

شاید بعد از این دو کتاب باید سراغ کتابی رفت که فرد، به صورت داستان محور، از خوبی‌های زندگی کمونیستی بگه تا بالاخره بشه یه قضاوت درست کرد!
        

          کدام کلمه می تواند واقعا 《جنگ》 را توصیف کند؟ جنگی که بیشتر از آنکه نمود خارجی داشته باشد، در درون ماست!
        

          خوندنش سخت و دردناک بود. بسیار یادآور وضع و حال خودمون بود. 
اگر کمی در گودریدز بچرخید و درباره این کتاب نظرات رو بخونید متوجه میشید که اکثر نظرات از سمت ما فارسی زبانان هست و این خودش خیلی مسئله دردناکیه 
چرا؟ چون همگی حال و هوای این کتاب را خوب می‌فهمیم 
این کتاب چند درس عمیق داره در پس گفته های پراکنده نویسنده ...
اینکه  هر نظام اجتماعی که مردم خودش رو محدود کنه محکوم به شکسته و اینکه ممکنه در روزگار پس از یک انقلاب ان رویاهایی که براش جنگیدیم رو به دست نیاوریم :) 
و  اینکه یه نظام توتالیتر سر کوچکترین چیز ها هم با مردمش درگیره و... بسیاری از مفاهیم دیگر 
بسیار زیاد این کتاب رو دوست داشتم 
        

          توی این کتاب با  به تصویر کشیدن روزمره اروپای شرقی به‌طور خاص زنان در دوران کمونیسم، نشان داد که کمونیسم چطور ناکام ماند و نتوانست آرمان‌های خودش را تحقق بخشد. شاید به‌خاطر اینکه این ایده در عمل با ذات انسان‌ها همخوانی ندارد و پر از سرکوب زوری است.
از آن طرف بخش‌های دیگری از کتاب که من دوست داشتم مواجهه نویسنده و افراد دیگر با کاپیتالیسم غرب بود. وقتی درباره مصرف‌گرایی و جمعیت زیاد فقرا در  آمریکا و برلین غربی می‌گفت. جایی که اتفاقاً همان ذات انسان را آزاد و رها گذاشتند. انگار هیچ‌کدام نمی‌توانند پاسخ درست و درخوری برای شیوه زیست بشر باشند.
چه بسا که با پایان کمونیست در اروپای شرقی اختلاف‌ها و خصومت‌های زیر خاکستر جرقه زدند جنگ‌های یوگسلاوی شروع شدند. چون کمونیست فشاری بود از بیرون و تغییری از درون برای مردمش ایجاد نکرده بود و چقدر خوب کتاب نشان داده بود بعضی از مسائلی که مردم در دوران کمونیست از آن رنج می‌بردند دقیقاً به‌خاطر خودشان بوده، نه به‌خاطر دولت و هیچ انقلاب و تحول بیرونی آن را عوض نمی‌کند.
 
        

          من ژانر این کتاب را خیلی دوست دارم. روایت زندگی روزمره به عنوان سرنخی برای بازنمایی ساختارهای کلان. یا به قول آصف بیان زندگی روزمره همچون سیاست. 
فضای کتاب از آنجا که زن‌ها بیشتر با زندگی روزمره پیوند دارند، زنانه است و از لوازم آرایش تا آشپزی و دکوراسیون را دربرمی‌گیرد.
        

          من اینطوری حس کردم یا واقعاً خیلی از جملاتش آدم را یاد موقعیت ذهنی خودش توی ایران می‌اندازه!؟ چیزهایی که می‌شه از کتاب فهمید رو می‌تونیم در چند جمله زیبا خلاصه کنیم ولی در روایت کل داستان هست که معنی دار میشه: بعضی از فصل‌هایش خوراک جمع‌خوانی هست، بیشتر از این چیزی ندارم بگم، چون اگر اینجا سراغ پیشنهاد خوب برای دنبال کردن کتاب هستید، نظرات و نمره‌ی این کتاب کاملاً معلوم و مشخص هست: به طور خلاصه فهمیدم: سیاست امری پیش‌پا افتاده، ذهنی، جزئی و حتی زنانه است که اثر و اهمیتی بیش از آنچه فکر می‌کردیم دارد، کمونیست رفت ولی وضعیت ذهنی کمونیستی و توتالیتری باقی ماند
        

          میخواهید بدانید کمونیسم سر زندگی روزمره یک زن معمولی چه آورده بود؟ این کتاب را بخوانید!
حالا میخواهید بدانید نقطه مقابل کمونیسم چه بلایی سر مردمش می‌آورد؟ باز هم این کتاب را بخوانید!
        

          همیشه احساس می‌کردم تاریخ خوندن آنقدر جالب نیست چون جوری نوشته شده که انگار توسط یک انسان نوشته نشده. انگار یکی از بالا اتفاقاتی که برای آدم‌ها افتاده رو مشاهده کرده و نوشته و خب این به نظر من باعث می‌شد خیلی غیرانسانی و حتا غیر واقعی به نظر برسه. تاریخ‌ها و مکان‌ها و اسم افراد چه اهمیتی داشتند وقتی مهم‌ترین نکته‌ها همیشه از قلم میوفتاد؟ جادوی این کتاب این بود که دقیقا همون کاریو کرده بود که من از یه کتاب تاریخی انتظار دارم. از دل آدم‌ها بود، اونم به خصوص از دل زن‌ها و مشکلاتی که اون‌قدر کوچیک به نظر میان که هیچ‌کس زحمت توجه و فکر کردن به اونا را به خودش نمیده. اینکه چی میشه اگه دستمال توالت نداشته باشیم، مجبور باشیم همه‌ش با ترس تموم شدن ارد و روغن زندگی کنیم، جوراب شلواری نباشه و مجبور بشیم جوراب‌های خیلی قدیمی‌مون رو اون‌قدر رفو کنیم که نابود شن. از ساده‌ترین و بی اهمیت‌ترین اموری که فقط در نبودنشون متوجه اهمیتشون می‌شیم. اسلاونکا از زن‌هایی می‌گه که دستشون از شدت شستن لباس‌ها با دست پوسته پوسته شده و باید به فکر خوراک بچه‌هاشون باشن درحالی که هیچ مواد غذایی‌ای باقی نمونده. از زنانی می‌گه که از لوازم آرایش طبیعی استفاده می‌کنند چون حق انتخابی نداشتند و مجبور بودند و با این حال زیباترین زنان جهان بودند. تلخی ماجرا اینه که بااینکه در جامعه‌ای کمونیستی زندگی نمی‌کنیم، من به شدت با شرایطی که توصیف کرده بود هم‌ذات‌پنداری می‌کردم.
        

          این کتاب نوشته خانم دراکولیچ فعال فمنیست اروپای شرقی است که با مقالاتی زندگی مردم رو گزارش کرد که احتمالا با بخشی از قسمت ها همزادپنداری کنید 
بخش هایی از کتاب رو برای شما قرار میدم 
درخواست حق برخورداری از حریم خصوصی به این معنا بود که چیزی داری که می‌خواهی پنهانش کنی و پنهان کردن چیزی به این معنا بود که آن چیز ممنوع است پس اگر آن چیز ممنوع بود پس حتما بر علیه حکومت بود و دست آخر اگر بر علیه حکومت بود پس تو حتما دشمن بودی

آن ها آدم ها رو جوری بار می آورند که خیال کنی تغییر غیر ممکن است جوری بارت می آورند که همیشه از تغییر بترسی که وقتی عاقبت اولین نشانه های تغییر آشکار شد به آن ها بدگمان باشی در مغزت فرو کرده اند که هر تغییری فقط وضع را بدتر می‌کند اما با تمام آن همه استبداد آنهمه کشتار و آن همه نا امیدی که حتی بیشتر از اکسیژن در هوا بود آن ها رفتند ما ماندیم و حتی خندیدیم

چرا کمونیسم شکست خورد: به خاطر بی‌اعتمادی شکست خورد، به خاطر ترس از آینده. درست است، مردم از سر فقر بود که چیزی را دور نمی‌ریختند، اما از سرِ فقری خاص، فقری که در آن تمام مملکت محرومیت می‌کشید، همه فقیر بودند، فقر و محرومیت وضعیتی بود که بعید بود هرگز تغییر کند، چون با حرف، اعلامیه و وعده و وعیدِ سیاستمداران نمی‌شد آن را تغییر داد. و مسئله‌ی مهمتر اینکه نگه‌داشتن و دور نریختن، یک ضرورت بود، چون هیچکس واقعا به آن سیستم اعتماد و اعتقادی نداشت، به سیستمی که چهلِ سال تمام، بلکه هم بیشتر، تواناییِ تامین نیازهای اولیه‌ی شهروندانش را پیدا نکرد. وقتی رهبران داشتند درباره‌ی آینده‌ی درخشان حرف روی حرف می‌انباشتند، مردم مشغول ذخیره‌کردن آرد و شکر، شیشه‌ی دردار، پیاله، جورابِ‌شلواری، نانِ‌خشک،طناب چوب‌پنبه، میخ، و کیسه‌ی پلاستیکی بودند. فقط اگر سیاستمداران این بخت را می‌داشتند که به گنجه‌ها، سرداب‌ها، کمدها، و کشوهای ما سرکی بکشند - البته  نه در پی‌یافتن کتاب‌ها و چیزهای ضدّ‌ِ دولتی - می‌دیدند که چه آینده‌ای در انتظار طرح‌های بی‌نظیری است که برای کمونیسم ریخته‌اند. اما نگاه نکردند.

همیشه این احساس عجیب را داریم که زندگی اینجا آنجور که باید باشد یا می‌توانست باشد نیست
هیچ‌کس با کار کردن ثروت نمی‌اندوزد. مردم فکر می‌کنند برای دست یافتن به پول باید شعبده را بیاموزند، و این فکرشان بیراه هم نیست: به هر حال اخلاق‌کاری وجود خارجی ندارد: پیش از این هم کسی هرگز از راه کار کردن پولدار نمی‌شد، تنها راهش بالا رفتن از پله‌های نردبان حزب بود یا سوار کردن یک کلک هوشمندانه‌ی دیگر. مردم عادی به تجربه دیده‌اند که می‌شود کمی کار کرد و پول اندکی هم بدست آورد و اگر بیشتر هم کار کنی پول بیشتری در کار نیست.
        

          مطالعه "زن" در هر بعد و نقطه‌ای باعث می‌شود به وجد بیایم. چه بهتر اینکه در گذران کمونیسم باشد.
        

          چقدر دوستش داشتم، و باید زودتر میخوندمش، از همون زمانی که کادو گرفتم
این خیلی بده که ما اکثرا، ایدئولوژی‌ها رو فقط به صورت مفاهیم نظری می‌خونیم و نهایتا تعداد نقد رو درباره‌ی اون‌ها مطالعه می‌کنیم که باز هم خیلی خشک، رسمی و تئوری‌وار گفته شدن
اما چه نقدی به اندازه‌ی داستان زندگی افرادی که در اون ایدئولوژی‌ها زندگی کردن، لحظه‌های قشنگ و آسایش رو از دست دادن تا افرادی تئوری‌های سیاسیشون رو به آزمون و خطا بگذارن؟
خلاصه بعد از کمی استراحت، میرم سراغ جلدهای بعدی کتاب‌های این نویسنده چون الان کمی از جستارخوانی خسته شدم.
        

          کتاب خوبی بود.
فقط ای کاش از منظر کسانی که موافق کمونیسم بودند هم حرفی می زد.
        

          علاقمند شدم بیشتر از مجموعه تجربه و هنر زندگی بخونم
از کتاب هایی که باعث بشه سرچ کنم خوشم میاد

کتاب سیاسی نیست و بیشتر فلسفه زندگیه ولی بنظرم میتونه مقدمه خوبی برای سیاسی خوندن باشه :)
        

          آدمی نمی‌تواند تصور کند تا چه اندازه تاثیرپذیر از چیزیست که حتی از آن بیزار است!