پتش خوارگر! حماسه ای کهن، برای مخاطبی مدرن!
ای‌کاش می‌شد داستان این کتاب را بدون کاستن از لذت کشفش، بازگو کنم اما دریغ...
باید خواند و کشفش کرد. زیرا در هر صفحه آن چیزی هست تا شما را به وجد بیاورد ( چیزی هست تا قلاب تان به آن گیر کند )
از کتاب اشوزدنگهه، زبان قوی تر و داستان کامل تر و منسجم تری دارد. پرش های زمانی داستان را در تعلیق و کشف و شهود، معلق نگه میدارد و مخاطب مسحور فضاسازی ها می شود..
به شکل خلاصه، اگر پتش خوارگر را و ارباب حلقه ها را روبرویم بگذارید و بگو بخوان! اول پتش را می‌خوانم...! شاید یکی از دلایل آن قرابت فرهنگی باشد اما نمیتوان از زبان قدر، داستان بسیار قوی و تکنیک های شگفت انگیز این اثر چشم پوشید!
کاش و ای کاش آنقدر که به ( انسان های نمیدانم چند ساله!! ) بها داده می‌شد، به این کتاب...
بگذریم.
جای خالی مقدمه ای پربار در این کتاب حس م ی‌شود. لااقل برای آشنایی ما با این همه زیبایی ناشناخته! 
مارا از لانه مدرن و هزار لایه خود، بیرون بکش و به آغوش ایران ببر! آرمان آرین، سفیر سیمرغ های افسانه، نماینده اسطوره ها... 
بخوانید. بخوانید و بخوانیدش!
          

            بونوئلِ سینما، بونوئل و ادبیات...!
اول و قبل از هرچیز، تشکر و ارادت بسیار به مترجم، خانم شیوا مقانلو. مطمئنن درآوردن کلمات سورئالیستی در یک بستر کاملن سورئال کار آسونی نیست...
اما محتوای کتاب چیست!؟
داستان نیست. دلنوشته هم نیست. فیلمنامه هم نیست! یک سری متن هایی ‌ست که بعضن روایت دارند و بعضن همان را هم نه! متن هایی کوتاه که بیشترین شان از پنج شش صفحه تجاوز نمی‌کند. متن هایی که لذت عمیق سورئالیستی را به روح بشر هدیه می‌کنند! 
چقدر خداروشکر می‌کنم که همچین کتابی هست! و چقدر آرزو میکنم بیشتر بشه. نمره ۴ و نیم هم فقط به خاطر بعضی از روایت ها بود که نفهمیدم شون! مشکل از من بوده...!
اگر به این دنیای عجیب و غریب علاقمندید، برای خوندنش شتاب کنید! 
          

            جالب!
و نه بیشتر!
البته...!
باز بحث عوام و خواص نمی‌خواهم به راه بیندازیم، اما مگر جز این است که بازار کتاب در دست عوام است و نه خواص؟ نظر شما چیست؟
مستور نویسنده پرکاری‌ست، و علاوه بر این، کتاب هایش هم پر تیراژ و پر فروش! و در نهایت پر خوان! اما من نه حتا به عنوان منتقد که به عنوان یک فرد تا حدودی آگاه به مسائل ادبی، وقتی این به اصطلاح رمان را می‌خوانم، چرا در نهایت باید بگم: خب، تموم شد؟...
معمولی بود. خیلی خیلی معمولی. به قول یک دوست خوب، این کتاب به مثابه یک زنگ تفریح بود... و در این صورت زنگ تفریح قابل تحملی بود...

          

            نمره من به این کتاب، سه!
طبق گفته مترجم کتاب ( میرعباسی ) در معرفی پشت جلد، نادیا از بهترین رمان های سورئال قلمداد می‌شود! اما...!
نقلی بود، هنوز مضمونش را به یاد دارم: حتا خردمندان هم زحمت خواندن این کتاب را به خود نمی‌دهند!
و بله! فرم کلی کتاب، آشفتگی‌ست! کتاب مشتمل بر سه بخش است. بخش اول را سعی نکنید بفهمید! بخش دوم را کنکاش کنید و بخش سوم را روخوانی!
من نمیتوانم این کتاب را در جرگه رمان به حساب بیاورم. حداقل معیار های مدرن یک رمان خوب را نداشت. تصویرسازی ها وابسته به مصورات کتاب بود، شخصیت پردازی آشفته بود و جز چند صحنه سورئال ناب، ( در ظاهر ) سورئال نداشتیم! 
خواندن نادیا، رنج است! حتا رنح شیرین هم نیست! اگر یک سورئالیست مازوخیست هستید، از این کتاب لذت خواهید برد!
          

            این مجموعه شعر فوق العاده است!
پر از آرام ترین و لطیف ترین و عاشقانه ترین روزمره ها! از آینه پر از حسرت و اندوه بگیر تا...!
عبارت یکی از دوستان در پای یک کتاب دیگر را قصد نقل دارم! " شاعر زمان خود است " محمد سعید میرزایی. به دور از تقلا های می و زاهد است! به دور از دست اندازی به محتسب و باد صباست. شعر او، شعر امروز است. از آینه می‌گوید و فیلمنامه های غمگین نه از چشمه سار گل های نرگس معشوق!
فرجام پر از واژه هایی‌ست که بوی روزمرگی میدهند! مثل بوی سبزی! اما آقای میرزایی آن واژه هارا جوری مهندسی کرده که حالا در بند بند و مصرع به مصرع این اشعار، بوی خوش قرمه سبزی می‌آید...!
          

            از گروس نخوانده بودم. و او را شاعری قدرتمند نمی‌دانستم و نمی‌دانم چرا اینطور فکر می‌کردم...! 
خوشحالم که با این اثر خواندنش را شروع کردم...
کتاب شامل ۳ فصل ذهنی بود! و تمامن شعر! و حقیقتن شعر! و چه شعر های شعری! 
ویژگی شعر سپید تصویر سازی است، نه؟
و آب مرده بود و رودخانه داشت جنازه اش را به دریا می‌برد...
این اگر اوج تصویرسازی شاعرانه نیست، شما بگویید چیست؟
          

            غلامرضا طریقی را دوست دارم به خصوص غلام‌رضا طریقیِ ( جهان غزلی عاشقانه است! )...
اما این کتاب، شلتاق! ضعیف بود. شاید ضعیف ترین مجموعه غزل از این شاعر چیره دست. کتاب از نظر آوایی مشکلات ریز و درشتی داشت، محتوا هم اصلن در چینش یک پیکر منظم به نام مجموعه غزل، موفق نبوده‌اند... 
جز چند بیتی از چند غزل، مرا نگرفت!
          

            سهمگین است...نه؟!
عجیب و غریب است... نه؟!
دهشتناک است... نه؟!
مو به تن راست می‌کند... نه؟!
بله! این شما و این داستایفسکی
          

            در نوع خود بی‌نظیر! شک نکنید...
رویای باغ سپید، سپنتامینو، داستان عجیبی است. مردی که سرنوشتش گره میخورد به انجمنی مخفی، که از بد روزگار، حالا در پایتخت ایران، ساکن شده اند! انجمن امشاسپندان!
داستان دارای پیرنگ قابل قبولی‌ست و نمیتوان ایراد قابل توجهی از آن گرفت. رئالیست اثر بسیار به چشم می‌آید و حتا پایانش نیز نمی‌تواند از فضای رئال اثر، بکاهد!
شخصیت پردازی اثر می‌توانست بهتر باشد. اما مطلقن بد نبود. نقطه قوت کتاب شاید اما فضاسازی‌ آن باشد. بی‌نظیر است. بی‌نظیر...!
بخوانیدش، کم حجم است و جیبی. در یک نشست خوانده خواهد شد این شاهکار زیبا...
          

            بیژن نجدی داستان نویس است و شاعر نه!
عذاب مدام بود این کتاب! به زعم من لااقل...
شعر هایش عرق روح مرا درآورد و... ثانیه ها را برای به پایان رساندنش می‌شماردم... بخوانیدش؟ من میگویم نه!
          

            دیالوگ های شاعرانه... بهترین توصیف از این کتاب است. شعر نیست، به نظر منِ ناچیز، اینها شعر نبود... حتا شعر سپید که آکنده از روایتی فضا محور است.
در میان این گفتگو ها، که گاه به ریتسوس سر می‌زند گاه به بورخس و گاه به کدکنی (!) بعضن می‌شود دیالوگ های خوبی را جست. اما من با عموم دیالوگ ها ارتباط برقرار نکردم و دیگر نام ایشان ( ارمن ) را بر روی جلد هیچکدام از کتاب های جدیدم نخواهم دید...
          

            با آقای رکنی در جلسات آموزشی آل جلال امسال آشنا شدم. درس ایشان فضاسازی بود، و برای درک بهتر کلامشان، این کتاب را پیشنهاد دادند...
و عجب داستان عجیبی!
دنبال چه هستید؟ از این رمان چه میخواهید؟ لذت؟ این به درد تان نخواهد خورد!
این رمان تلخ است، سیانور پاشیده اند بر خطوطش! داستان غم انگیز مرگ، افسردگی، عشق، و سنگی که هیچگاه نخواهد افتاد!
سوژه داستان خوب بود همچنین نکات تخصصی و تکنیکی رو به نحو احسن رعایت کرده بودند جناب رکنی، اما پرداخت ها بعضن زیاده روی، پیرنگ بعضن جای کار و شخصیت ها بعضن جای توصیف بیشتری داشتند...
          

            کتابی بود که در یک نشست تمام شد! به چند علت، شیوایی نثر، سوژه های جذاب داستانی، قلم و فکر قوی نویسنده، و شوق و شعف من برای ( خواندن بعدی! )
داستان آخر را خاصّه دوست داشتم، به عنوان یک قلم‌زن(!) می‌دانم چقدر کار جان‌فرسایی‌ست نوشتن داستانی تمامن محصور در دیالوگ! آن هم در فضای بسته چت...
لذت بردم، نکته خاص تکنیکی ای نداشت، اگر می‌خواهید میان مطالعات سنگین و وزین‌تان، کمی استراحت کنید، مستور بخوانید
          

            گویی در خط به خط این کتاب، صدای احسان رضایی را می‌شنوید! اینقدر که این کتاب نثرش ( معیار متمایل به عامیانه! ) است! 
سعی شده بخش های معرفی اساطیر، طنز باشد. بعضن هم بوده است اما عمومن در این کار ناموفق بوده احسان رضایی عزیز..
و در نهایت، شاید بتوان گفت درخشان ترین بخش کتاب، نه معرفی ها، که بخش پیوست کتاب ها بود! لااقل ترغیب شدم این حجم از اطلاعات متناقض را، در کتاب هایی مثل بندهش و مینوی خرد بیابم...
بد نبود، ارزش خواندنش را داشت، راستی کاریکاتور هایش هم خیلی می‌توانست بهتر باشد..!
          

            این کتاب، بر خلاف اسمش شما را آماده سخن‌وری درمورد کتاب هایی که نخوانده اید نمی‌کند...!
این کتاب، صرفن یک پژوهش است، که رنگ و رخ یک نظریه را به خود گرفته و انصافن نیز استدلال هایش قابل تأمل و توجه اند. اما من، اساسن با این نظریه، از پای‌بست مخالف بودم و به جبر تا نیمی از کتاب را خواندم تا شاید، مرا قانع کند تمامش کنم... نکردم!
در هر فصل با استفاده از پیرنگ داستان هایی، سعی بر این دارد بایار، که ما را با استدلال های قیاسی اش، درگیر سازد، اما در این بین، فقط دست و پا می‌زند.
جز معدود کتبی بود که تمامش نکردم، و این از این نیمه کاره رها کردنش نیز خوشحالم...
          

            ای سرو بلند سر نگون افتاده/ از تیشه‌ی ناگهان زبون افتاده/ تا خونت، کی ز تیشه دامان گیرد/ ﴿ آزادی ﴾ ای به خاک و خون افتاده...!
این شعر از زیباترین اشعار (ناغزل! ) این دفتر بود که خواندنش عجیب بر جان و روحم آرامش هدیه کرد. جان و روحی که زنجیر شده در حلقه های سرد اذان های صبح...!
بگذریم...
این برگزیده که نشر روزبهان آن را به چاپ رسانده است، دیگر به سادگی در دسترس نیست. اگر توانستید آنرا تهیه کنید، اگرنه برگزیده اشعار منزوی را نشر مروارید هم به چاپ رسانده است...
ناگفته نماند که تجربه خواندن تک تک شعر های منزوی، بی‌نظیر بود! این ناجی غزل، که پس از مرگ به جایگاه حقیقی‌اش رسید... بخوانیدش، دریابیدش!
          

            تنم به تنت خورده
که بعد از تو
از هیچ نبرد تن به تنی
جان سالم به در نبرم...!
*
دانه به دانه اشعار این کتاب شعر، روحم را نوازش داد! ذره ذره اش از ایهام های دیوانه کننده لبریز است. با بازی های زبانی مسحور کننده و بازی با ذهن مخاطب!
به اسم کتاب دقت کنید!
« کوتاه بیا » عمرم به نیامدنت « قد نمی‌دهد »...!
+ بین کتاب های رسول کامران زاده، این کتاب قطعن پیشنهاد برتر و والاتری ست...
          

            و بالاخره، ابله، این غول ( با شاخ و دم! ) نویسنده چیره دست روس را... تمام کردم!
نمی‌دانم چقدر با صفحه و مطالب من آشنایی دارید، اما اگر آشنایی دارید، می‌دانید که حقیر چقدر شیفته و شیدای ادبیات روس هستم. علی‌الخصوص عصر طلایی دوران، که با ظهور پدر داستان کوتاه ( گوگول ) شروع شد، با بزرگانی چون تورگنیف ادامه پیدا کرد و در آخر به دست پیامبران نثر رسید ( داستایفسکی، چخوف و تولستوی )...
فارغ از اینها...
ابله چه شد؟!
ابله برای من یک پروژه چندین ماهه بود! با وجود نثر شیوا، داستان گیرا و پرداخت فوق العاده جذاب، اما نمی‌توانستم روزی بیش از یک فصل بخوانم، شاید هر چند روز یک فصل حتا...!
دلیلش شاید... نمی‌دانم، شاید سنگینی پیام های پیچیده در بیرق استعاره ها بود...
بزرگان اهل قلم آنقدر در مدح و ثنا ( و نقد؟ ) این اثر نوشتند و خواهند نوشت که پرچانگی های من گزاف باشد! چه بگویم؟ شخصیت پردازی شگفت انگیز، داستان زیبا، پرداخت بی‌نقص، توصیفات دلپذیر، استعاره های وحشتناک...!
چه بگویم؟ بخوانیدش، با ترجمه حبیبی نشر چشمه و یا مهری آهی نشر خوارزمی...
          

            در شبی از شب های روشن زندگی ام، زیر نور پلاسیده ماه و دودوی ستارگان، سمفونی لکنت دار جیرجیرکان و بوی تند سیگار... خواندمش! من، بیگانه بودم با جهان، شاید این کتاب مرا به خود آورد. شاید بیشتر بیگانه‌ام کرد! خواندنش نه یکبار، که بار ها توصیه می‌شود. لکن پیش از توصیه من، قطعن در باتلاق بیگانگی ها و بی‌تفاوتی ها غرق خواهید شد... شاید شما هم روزی به جرم گریه نکردن در روز تدفین مادرتان، در میدان اصلی شهر اعدام شوید! شاید من هم، ما همه بیگانه ایم در مملکت بیگانگان...
به امید روزی که در هوایی#آزاد نفس بکشیم. دیر نیست طلوع آفتابی که دیگر غروب نخواهد کرد...!