برای نوشتن خلاصه‌ای از این کتاب در سایت‌ها به دنبال نقد و بررسی‌‌ای میگشتم، اما هیچ چیز جز جملات کلیشه‌ای و شعاری نیافتم. برای خودم سوال شد که چگونه میتوانم متنی بنویسم در عین آنکه تکرار مکررات نباشد. حین جدال با این سوال در افکار خود بودم که در نظرم نکته‌ای جالب آمد. و آنکه مفهوم  «قهرمان» چگونه در جامعه‌ای بازتاب میشود. با توجه به میزان شناختم، در فرقه‌ی تشیع قهرمان‌های اصلی بی‌عیب، بی‌نقص، بی‌اشتباه و به نوعی فراانسانی(از این جنبه) تصویر میشوند. امّا بنظرم قابل توجه آن است که این الگو به قهرمان‌های بعدی این فرقه‌ هم از جانب راویان تعلق یافته است. بدین معنی که اگر کسی را قهرمان به حساب آورند دیگر رسانه‌ی مبلّغ آن حاضر نیست برای رفتار‌ها و تصمیمات او خطا و اشتباهی قائل شود. به نظرشان قهرمان امکان بروز هیچ اشتباهی را ندارد و اگر کسی مدعی خطایی شود، یا برچسب کفر بر دهانش می‌نهند و یا تلاش میکنند تا هرجور که شده است، برایش دلیل تراشی کنند.

امّا گاهی روایت داستان قهرمانان به زبان خودشان  «قهرمان بودن» را واقعی‌تر جلوه‌گری می‌کند. و این، آن چیزی بود که من در این خودنوشت قاسم سلیمانی احساس کردم.  یک قهرمان اگر قهرمان باشد، ابایی ندارد از آنکه اشتباهاتش را بیان دارد. او در قسمت‌هایی از داستانش مینویسد «آنوقت شاه در ذهنم خیلی ارزشمند بود. [اما] این حرفِ [او] پتکی بود بر افکار من!» و یا  «از من سوال کرد: آیت‌الله خمینی را میشناسی؟ گفتم: "نه". گفت: تو مُقَلِّد کی هستی؟ گفتم:"مقلد چیه؟"» این جملات حاوی آن‌اند که او ترسی از گفتن عقاید اشتباهش یا نقص اعمالش نداشت. برای من وجود اینگونه قهرمانان قابل قبول تر است. قهرمانی که انسانی باشد، در عین انجام بهترین کار‌ها ولی گاهی اشتباه هم میکند.  «اشتباه» خصیصه‌ی جداناپذیر انسانی است.

شخصیت اصلی داستان در طول کل زندگی‌اش از نظرم دارای چهار صفت مهم بوده است. خلوص، مسئولیت‌پذیری ، شجاعت و اخلاق‌مداری. اگر ارزش‌گذاری فلسفه‌ی یک عمل را کنار بگذاریم، صرفاً خالصانه عمل کردن آن فی‌نفسه ارزشمند است. یعنی اگر به هر نحوی عقیده‌ای را پذیرفتی از هیچ تلاشی در مسیر آن دریغ نکنی که این ارتباط تنگاتنگی با مسئولیت‌پذیری فرد در جایگاه‌ش دارد. و اما صفتی که در عصر امروز کمتر برای آدمیان قابل لمس است شجاعت است. و در جای‌جای کتاب حضور این روحیه را در او میتوان دید. و آخرین صفت که از اخلاق ورزشکای گرفته تا اخلاق جنگ‌آوری در زندگی او هویدا است.

کتاب راوی داستانی پر فراز و نشیب است که ابتدا و انتهایش ارتباطی باهم ندارند. او پسرکی در روستاهای کرمان، مانوس با طبیعت، همراه با زخم‌های همیشگی خار‌ها در پایش از روی محبتش به خانواده برای فراهم کردن پول قرض پدرش به شهر میرود و پس از پیداکردن کار، پول را فراهم میکند. او به زورخانه، کلاس کاراته و زیبایی اندام میرود و پس از آن با دوستانی که  «ضدشاه» بودند آشنا می‌شود و در مساجد و تکیه‌ها شرکت میکند. او مسیرش را در عکسی میبیند که به قول خودش آینه‌ی هر روزش بود و همچنین عقایدی که در آن روزهای قبل انقلاب در وجودش حک می‌شدند و او  با برداشتن گام‌های بیشتر در این مسیر، بیشتر از چیزی نمیترسید. 
داستان متنی جذاب، روان و پرکشش دارد، و اجلِ عمر، داستان را بی‌پایان گذاشته است. اگر کمی فراغت دارید این خودنوشت کوتاه را از قاسم سلیمانی بخوانید.
          

            احساس می‌کنم پای صحبتِ روستاییِ سال‌خوردهٔ باصفایی نشسته‌م؛ که راحت و بی‌تکلف از سرگذشتِ خود حرف‌هایی زده...

هر قدر که خارج از اسلوب‌های قاعده و فارغ از چارچوب‌های ضابطه تعریف کرده... هر قدر که ماجراهایی را نیمه‌کاره رها کرده... هر قدر که از این شاخه به آن شاخه پریده... اما... اما روحِ زلال و صفای باطن موج می‌زند لابه‌لای این متن.

گاهی لابه‌لای متن کفری می‌شدم؛ که چرا این‌قدر خام‌دستانه... و چرا کسی نبوده تا در مخاطبه و گفت‌وگو سررشتهٔ خاطره را سفت نگه‌دارد بل‌که... و حرص می‌خوردم فلان را نگفتی حاجی! ...و ای بابا! بهمان هم که جا ماند! ...و سرآخر، پایانِ ناتمام که حسرت‌ش ماند که ماند...

اما... اعتراف می‌کنم این پنجاه‌شصت صفحه نوشتهٔ ساده و زلال، نیرویی داشت که من را گرفت. مبهوت و میخ‌کوب کرد.
صریح‌تر بگویم؛ بُهتی داشت از قماشِ آن حیرتِ در عمقِ تاریخ، که سبحان‌الله! ...چه‌طور آن چوپانِ سختی‌کشیدهٔ اُمی رسول‌الله شد!؟
          

            بعد از خواندن کتاب در ذهنم دنبال جمله ای بودم که بتواند سادگی،صفا، مهربانی ذاتی،اقتدار و تعصب سردار را در  پشت قلم خام خودنوشتش جمع کند که رسیدم به این جمله چطور آن چوپان سختی کشیده امی رسول الله شد؟

واقعا سردار چگونه از قالب یک زندگی کاملا روستایی به چنین مقام دنیایی و اخروی رسید؟
          

            تویی که نمی شناختیم
برای از تو نوشتن توان کم است. خداوند شاهد است که به عمد دست به قلم نبردم و دیگر از تو ننوشتم. ما به تو یک سکوت ابدی بدهکاریم. حالا حالاها فقط باید به لبخندت در کنج مغازه ها بنگریم. با خودم کلنجار می روم که درباره ی تو چه باید گفت و به هیچ نتیجه ای نمی رسم. به نظرم صورت مساله برعکس است و باید در مورد خودمان بنویسم. از تو لجم می گیرد! هر وقت تو را می بینم فرسنگ ها فاصله حس می کنم و خنده ای که هنوز حالت رعنایش حسرتی است به دل.
عاشق بودی و این رازی سر به مهر نبود. از زمانه‌ و جا ماندن شکایت می کردی. هرچه بود تا تو را داشتیم و خیلی این حالات را جدی نمی گرفتیم. بلاخره مسائل مهمتری نیز وجود داشت! تا اینکه تو رفتی و آنچه سال ها در دل داشتی را یکجا به ودیعه گذاشتی. امانت سنگینی بود. ما هم امانت دار خوبی نیستیم. چطور باید از کتابی که به قلم خود نوشتی سخن بگویم؟ چطور باید تو را در قالب یک کتاب ناتمام محصور کنم؟ اینکه بر خلاف شیوه توست! تو به بازی گرفتی تمام قواعد و چارچوب های این جهان را. بی رنگ و معنا کردی کرور کرور نوشته و تحلیل های این جهانی را. جنس از تو سخن گفتن با دیگران باید فرق کند.
به گذشته باز می گردم. وقتی در 30 سپتامبر 2013 مقاله دکستر فیلکینز با عنوان "فرمانده در سایه" در مجله نیویورکر چاپ شد گویا دنیا تازه از خواب غفلت بیدار شد. فیلکنز در اوج بحران جنگ سوریه از قول جان مگوایر افسر سابق سیا در عراق اینطور ژنرال سلیمانی را توصیف می کند: " امروز سلیمانی تنها فرد قدرتمند در خاورمیانه است". آن روزها را خوب به خاطر دارم. جهان هنوز در شوک مواجه شدن با غول داعش بود و در میانه خبرهای تلخ و سقوط یک به یک شهرها در سوریه ناگهان نام تو به میان آمد. حال نوبت درخشش یک ستاره ی پارسی بود در این شب ملتهب. به قول مجله نیوزویک نمسیس برخاست تا نخستین سنگرهای دفاع در خارج از مرزهای ایران را به پا دارد. چه خوش بود اعلام پایان افسانه داعش از زبان تو.
و بعد جنگ تمام شد اما تو فقط سنگر را تغییر دادی. در سرزمین پدری من -جنوب- این سیل مهربانی و معرفت تو بود که مرهمی شد به دل تافته این مردمان خونگرم و نجیب. ورق های تاریخ زود می گذرد و در آخر می رسم به فرودگاه بغداد. ساعت 1:30 شب. چیزی جز گله به گله آتش بر روی زمین دیده نمی شود. وصبحی که برای یک ملت شب نهم محرم است. حیران و سرگشته خبرها را می شنویم اما باور نمی کنیم. زمان برای ما متوقف شد. پهلوان قوم ما را غریبانه زدند. به همین سادگی تو را از دست دادیم. حالا نوبت پرسش ها و احوال غریبی است که همدم ما شده. نمی دانیم چه اتفاقی افتاده. تنها می توان بهت و حزن را در چشمان یک ملت دید. دل هر فردی به گونه ای خاص با تو پیوند خورده است. مردم از خاطراتشان با تو می گویند. چقدر سوال داریم! باید تو را بشناسیم. ما این را به تو بدهکاریم. آشنایی با دوران کودکی، نوجوانی و جوانی آن هم از زبان شیوا و بی پیرایه ات فرصت مغتنمی است که نمی توان از آن گذشت.
                                               ***
این کتاب که اولین اثر از نشر مکتب حاج قاسم است در سال 1399 به چاپ رسید، با مقدمه زینب حاج قاسم آغاز می شود و در ادامه بخش«نوشتار» نسخه ویرایش شده یادداشت ها را در خود جای داده است. در آخر نسخه «دست نویس» قرار دارد. بخش پیشگفتار نیز اطلاعات خوبی در مورد این نوشته ها در اختیار مخاطب قرار می دهد و مخاطب را برای دریافت دیگر مطالب به سایت (soleimany.ir) دعوت می کند که البته در زمانی نگارش این معرفی برخی از صفحات آن متاسفانه در دسترس نبود.
اولین چیزی که توجه مرا به خود جلب می کند قلم زیبا و جذاب اوست. چه کسی فکر می کرد فرمانده مقتدر میدان های دشوار این قدر خوب بنویسد و حکایات بامزه ای از زندگی خود تعریف کند. اینجا نیز همه چیز به ظاهر ساده است اما چشمان تیز بین مخاطبان می تواند سیر رشد و شکل گیری روحیات انقلابی و استکبارستیزی او را رهگیری کند.
کودکی قاسم کوچک در پَلاس های (نوعی چادر) عشایری می گذرد. تحمل سرمای استخوان سوز هوای کویری و دست و پنجه نرم کردن با انواع بیماری ها و در دسترس نبودن مواد غذایی گوناگون از جمله خاطراتی است که به گوش هر ایرانی آشناست. سختی زندگی در روستای قنات ملک رابُر کرمان نقطه شروع تمرین مقاومت برای قاسم جوان است. توجه پدرش در رعایت مسائل شرعی آن هم در زمان حکومت شاه و در یکی از محروم ترین شهرهای کرمان قابل تامل است. نوع رابطه پدر و مادر و نحوه اداره ی زندگی و تاثیر آن بر استقلال شخصیت کودکان از جمله مسائلی است که برای من جذاب بود. مشکلات اقتصادی و هجرت قاسم 14 ساله به شهر برای کمک به خانواده باعث شد تا با جهان جدیدی آشنا شود و در این آشنایی هم خود را بشناسد و هم آگاهیش نسبت به شرایط جامعه و کشور تغییر کند. شخصی ترین پیام ممکن در این دوره از زندگی قاسم نوجوان آشنایی با دوستان خوب، ورزش مداوم و وجود پاتوقی-مسجد- برای رفت و آمد و طرح پرسش های او بود. عواملی که هرچه خاطرات او جلو می رود اهمیت آنها و تاثیرشان بر افکار و روحیات او آشکارتر می شود. این بخش از زندگی او که همراه می شود با طرح خاطره ای از درگیری قاسم با یک پاسبان شهربانی و دفاع او از دختر جوانی که مورد آزار قرار گرفته بود، ناخودآگاه یادآور پهلوانی های شهید ابراهیم هادی نیز می شود. هرچه می گذرد او نسبت به مبارزه بی باک تر می شود و مصمم تر سعی می کند تا از سیدی که از وطن تبعید شده دفاع کند.کم کم جلسات گفت و گو بیشتر می شود و قاسم و دوستانش برای مقابله با اعمال ضد دینی و جلسات فساد حکومت پهلوی در کرمان دست به اقداماتی می زنند. در انتهای این خاطرات بی پایان به اولین درگیری های او و دوستانش با نیروهای مسلح شاهنشاهی در کوچه و خیابان می رسیم که متاسفانه ادامه نیافته است.                                              1فروردین1400- سیدعلی مرعشی
          

            این کتاب توضیح بخشی از زندگی سردار سلیمانی هست به قلم خودشون. قسمت اول کتاب تایپ شده هست و قسمت دوم تصویر دستنوشته های حاج قاسم آورده شده. 
خوندن خاطرات سردار برای من بسیار شیرین بود. چه حیف که ناتمام مونده و فقط به بیان روزهای کودکی و نوجوانی تا قبل از پیروزی انقلاب می پردازه. 
کتاب بسیار کوتاهه و زیر یک ساعت تموم میشه
          

            بسم رب القاسم السلیمانی

کتابی کوتاه و فوق العاده.
پر از سختی‌ها، تلاش‌ها، واقعیت‌ها، خاطرات و هر چیز دیگری که از کودکی تا دوران اولیه انقلاب از حاج قاسم باید دانست.
قلم سلیمانی فوق العاده است و فکر کردن به اینکه مردی از عشایر اطراف روستای کوچکی در کرمان به همچین جایگاهی در مقابل خداوند برسد قلب آدم را به لرزه می‌اندازد.
واقعا از خودم خجالت کشیدم.
تنبلی ها و کم‌گذاشتن‌هایم را نمیتوانم در مقابل قاسم سلیمانی ۱۴ ساله توجیه کنم.
مگر نظری از سر لطف به ما نیز بکند.

یاعلی
          

            هو العزیز..

چه‌قدر کم بود.. چه‌قدر متفاوت از تصورم بود.. چه‌قدر دل‌تنگی هجوم آورد.... مبهوت شدم و ماندم؛ همین.
          

            کتاب در مورد دوران کودکی، نوجوانی و جوانی حاج قاسم ا زمان انقلاب و به قلم خود است. 
او ابتدا به شرح فضای خانواده پدر و مادر و خانه و زندگی ساده شان در روستایی در کرمان می‌پردازد و سپس از آمدنش به شهر کرمان برای پیدا کردن کار می‌گوید و شرح مختصری از شغل‌های مختلفش می‌دهد و کم‌کم وارد دوران آشناییش با مسائل سیاسی و ساواک و انقلاب و... می‌شود. این نوشته‌ها به صورت مختصر و مفید سبک زندگی ایشان را نشان می‌دهد. دوران کودکی بسیار سخت، جوانی ورزشکار و با جنم که به کارهای مختلف می‌پردازد و اهل تفریحات مرسوم آن زمان نیست و از تلاش کردن در زمینه‌های مختلف باکی ندارد. همچینن نقش پدر و مادرشان را به خوبی در تربیت خود بیان کرده‌اند. کتاب اثرگذار و مفیدی است و چه خوب که چنین دست نوشته‌هایی از سردار شهیدمان به یادگار مانده است.
          

            قاسم سلیمانی برایم یک شخصیت ممتاز است. در تصاویر و حرف‌هاش رگه‌های از میراث انبیاست و این کنجکاوی که چه شد که قاسم، سردار حاج قاسم شد، یک کنجکاوی عادی است که شاید اگر این اتوبیوگرافی کوتاه نبود، هیچ وقت نمی‌شد آنطور که باید به آن پاسخ داد.

قاسم سلیمانی، متولد یک گوشه دور از این جغرافیای وسیع با دغدغه‌هایی کوچک چگونه تبدیل به عنصر تعیین کننده خاورمیانه می‌شود؟ آیا سلیمانی برای رسیدن به این حد از بزرگی برنامه مشخصی داشته؟ این نوشته به ما می‌گوید که! حاج قاسم برگ روی آب بوده و تسلیم، بدون هدفی بزرگ و صرفا در تلاش برای بهتر شدن در همان لحظه و حل مشکلات خرد و بزرگ جلوی راهش.

برای من این جذابترین گوشه از این کتاب است و بسیار دوست‌داشتنی.
          

            زوایایی از زندگی حاج قاسم رو دیدم که باورم نمیشد این فرد، همون حاج قاسم ماست!
همچنین متن و نوع بیان خاطرات اینقدر شیوا و جذاب بود که دلم می‌خواست کتاب خیلی بیشتر از اینها ادامه داشته باشه تا بتونم تک تک روزهای زندگی پربارشون رو با همین زیبایی بخونم و حظ کنم.
و واقعا حیف و صد حیف که حاج قاسم رو تازه بعد از رفتنش شناختم...
          

            ساده، صمیمی، شگفت انگیز
 هیچ وقت حاج قاسم سلیمانی رو دور از مردم ندیدم اما با خوندن هر بند این کتاب از میزان سادگی زندگی ایشون و سختی هایی که تحمل کردند و حتی آشنایی شون با انقلاب متعجب شدم
انقدر که حس می کردم یه جاهایی این منم که از زندگی معمولی و عادی فاصله دارم و چقدر دورم از برخی رنج ها و سادگی ها
خودنوشته بودن این خاطرات پررنگ ترین ویژگی کتابه
خوش به حال ما که همچین میراثی از ایشون برامون به یادگار مونده...