بهتر انتخاب کن، بهتر بخوان

زمانی که یک اثر هنری بودم

زمانی که یک اثر هنری بودم

زمانی که یک اثر هنری بودم

3.6
45 نفر |
18 یادداشت

با انتخاب ستاره‌ها به این کتاب امتیاز دهید.

در حال خواندن

4

خوانده‌ام

72

خواهم خواند

32

چه کسی هرگز تصور نکرده که به یک شی ء تبدیل شود؟ یا حتی شیئی ستایش برانگیز؟ این قراردادی است که هنرمندی غریب با مرد جوانی که بر لبه ناامیدی گام بر می دارد، می بندد. هنرمند که هوسی جنجالی در سر دارد، پیشنهاد می کند جوان را که هوس زندگی در دل دارد، تبدیل به یک اثر هنری کند. درنهایت چیزی برای از دست دادن وجود ندارد... به جز آزادی یک نفر...

یادداشت‌های مرتبط به زمانی که یک اثر هنری بودم

            
رمان "من یک اثر هنری هستم " نوشته ی امانوئل اشمیت، فیلسوف و نمایشنامه نویس فرانسوی است. این کتاب اولین بار در سال 2003 چاپ گردیده است.برگردان اثر به فارسی توسط خانم سیلویا بجانیان انجام شده و نشر نیماژ آن را منتشر کرده است.

داستان در مورد پسر بیست ساله ای به نام تازیو فیرلی است که بارها اقدام به خودکشی کرده و هر بار ناموفق بوده است. آخرین بار او به صخره بلندی نزدیک دریا می رود تا خود را به پایین پرت کند.مردی به نام زئوس پتر لاما او را می بیند و به قصد او آگاه می شود.او به تازیو پیشنهاد می دهد که 24 ساعت خودکشی خود را به تاخیر بیاندازد تا او را راضی کند از تصمیم خود برگردد.او تازیو را با امکانات مادی و رفاهی بی نظیر خود آشنا می کند. هر آنچه بشر می تواند از دنیای ماده طلب کند،زئوس داراست.تازیو از آشنایی با او شگفت زده می شود و در نهایت پیشنهاد او را می پذیرد که خودکشی نکند ولی در عوض زئوس از او می خواهد جسم خود را به تمامی در اختیار او قرار دهد و این شروع داستان زندگی جدید تازیو است.

زئوس نام خدای بزرگ کوه المپ،از اسطوره های یونان باستان است و پتر به معنای کشیش اعظم و لاما نیز در زبان تبتی به معنای مرشد و راهنماست.نویسنده تعمدا این نام را بر شخصیت مشوق تازیو نهاده است و تازیو سفر خود را با اعتماد به او آغاز کرده است.

نویسنده با خلق ویژگی هایی اغراق شده از زندگی زئوس قدرت جادویی و بیکرانی را در او نشان دهد.از جمله می توان به حسرت  و درخواست افراطی دختران زیبا رو برای  گذراندن لحظاتی با زئوس و یا دندانهای او که با سنگ های قیمتی آراسته شده است، اشاره کرد. تازیو که ارزشی برای جسم و وجود خود قائل نیست و خود را زشت می پندارد، قبول می کند جسمش را به زئوس دهد تا اثری هنری از آن بسازد.

زئوس نمادی از روح شیطانی دنیا و نماد مادی گرایی صرف است.او وجود تازیو را در سه بخش تعریف می کند :جسمی که زشت است،روح( وجود) او که ارزشی ندارد و تازیو قصد داشت از آن رها شود و به عدم بپیوندد و سوم ذهنیت و آگاهی او که از دنیای اطراف دریافت می کند. زئوس روح تازیو را فاجعه  می پندارد چون خود تازیو چیز درخوری در آن نیافته است. او به تازیو القا می کند طبق نظر دیگران زندگی کند تا شادی زندگی او را احاطه کند. نویسنده با نشان دادن فراموشی خویشتن نقدی بر جوامع مدرن امروزی دارد که نظام ارزشی انسانها را تعریف می کنند .در عوض متعهد می شوند خوشبختی را به بشریت هدیه کنند.ارزش هایی که عمدتا بر پایه ماده و نفسانیات انسانی بنا نهاده شده است و به انسان می قبولاند که تفکر برای انسانی درد مندی می آورد و نیازی نیست انسان به مسایل عمیق بپردازد.او از انسان یک شی می سازد تا وسیله برای سودجویی و دنیا طلبی باشد .

زیوس می خواهد از تازیو شخصی بسازد که فقط در دنیای محسوسات سیر کند و به او القا می کند مسیر حقیقی همین است. تازیودر ادامه این راه بعد از عبور از جذابیت اولیه تغییر جسمی و تبدیل به فردی زیبا به واسطه جراحی پلاستیک، احساس راحتی نمی کند .او با تفکر فعال خود و از نشانه هایی که می بیند متوجه می شود چیزی درست پیش نمی رود.او برای رهایی از فشار زندگی جدید خود به عنوان یک جسم زیبا به می گساری روی می آورد که عاملی برای فراموشی نارضایتی خود است.او متوجه شده است که توجه دیگران و مطلوب دیده شدن نیز نتوانسته راضی اش کند و در زندانی دیگر افتاده است.زندان تن،شهوت و دنیا،فقط برای کسب ثروت.

نویسنده در این میان نقدی نیز به طرفداران شرافت انسانی در دنیای مدرن می کند و نشان می دهد که شعار اخلاقیات که برای آزادی انسان بیان می کنند در اصل همان اسارتی است که زئوس می گوید .آزادی دنیای امروز هدایت اجباری بشریت به مسیری است که در آن نفسانیات را رها کرده اند و به روح و درون انسان بهایی نمی دهد. اخلاقیات فقط لقلقه ی دهان آنهاست و در صورتی که وجود روحی بشر را به راحتی انکار می کنند . خواست و تایید اکثریت انسانها را مبنای پدید آمدن حق می دانند حتی اگر با اصول انسانی و اخلاقی در تضاد باشد و این یعنی اصالت محض به خواست انسان ،هرچه باشد .حتی اگر در مسیر نفسانی با سرعت رو به سقوط رود.

زیوس و طرفداران تفکر او شعور را از انسان می گیرند و تصور می کنند هرچیز مدرن انقلابی است و انسان پیوسته باید از گذشته و آنچه قبلا داشته است بگذرد.

تازیو در نهایت با هانیبال آشنا می شود او که نماینده هنر مند واقعی است نا بینا است و نویسنده سعی کرده نشان دهد او بدون دیدن با چشم سر زیبایی را درک می کند و می تواند اثر هنری خلق کند. او حقیقت جهان را دریافت می کند و معتقد است هنر توسط انسان به وجود آمده و هیچ هنری نمی تواند انسان باشد.هانیبال به تازیو می فهماند موفقیت ساخته خود هنرمند نیست بلکه از طرف مخاطب می اید و زیوس عکس این امر عمل کرد و با نمایش های رسانه ای  خود را موفقیت ساخت. نویسنده  بیان می کند انسانیت چیزی نیست که بتوان آن را واگذار کرد و از آن صرف نظر کرد.زیر اآگاهی همیشه هست و همیشه با انسان می ماند .

 خطابه های عصر ما هستند که به ما می فهمانند ظاهر اصالت دارد و همه چیز خریدنی است.باید ظواهر زندگی ما در بهترین شکل باشد تا خوشبختی را بیابیم.آزادی نام زندان جدیدی است که انسانهای این قرن تجربه می کنند  و خودشان متوجه نیستند که در دنیای تنگ از مادیات جهان محصور شدند و روحشان پیوسته انکار می شود چون دیدنی نیست.انسان روزی می تواند رنگ خوشبختی واقعی را دریابد که  جایگاه خود را به عنوان بخشی از پازل هستی بیابد و معنای زندگی را با شعور و آگاهی متوجه گردد . 

 در فلسفه اسلامی تعریف هدف انسان و کمال بشریت به گونه ای است که او را به سوی توجه به عالم بالا سوق می دهد و روح مجرد انسان پرورش می یابد و بر خلاف تعریفی که مادی گران از آزادی دارند و به رهایی کامل جسم در دنیا و نفسانیات معتقدند،در دین چهارچوبهای محدود کننده کمک می کند که 
          
🐦‍⬛

1400/06/14

                 اریک امانوئل اشمیت نویسنده، نمایش‌نامه نویس و کارگردان فرانسوی-بلژیکی ست که در سال‌های گذشته محبوبیت زیادی کسب کرده؛ چنان که نمایش‌نامه‌هایش در 50 کشور به روی صحنه رفته، نوشته‌هایش به 43 زبان ترجمه شده و جوایز متعددی را از آن خود کرده، از جمله جایزه‌ی تئاتر مولیر، داستان‌نویسی گنکور و آکادمی بالزاک. او دکترای فلسفه دارد و مضامین فلسفی را با داستان‌های عموما ساده‌اش می‌آمیزد. البته که وی بیشتر شهرت خود را بابت نمایش‌نامه‌های فوق‌العاده‌اش مثل «خرده جنایات زناشویی» به دست آورده اما با خواندن «زمانی که یک اثر هنری بودم» می‌بینیم که در نوشتن رمان نیز تبحر دارد. اشمیت در خانواده‌ای بی‌دین زاده شده و رد پای پررنگ دین به عنوان یک مسئله‌ی اساسی در اغلب آثارش دیده می‌شود.

     «زمانی که یک اثر هنری بودم» داستان پسری ست که دو برادر دوقلوی بسیار زیبا دارد و به همین دلیل همیشه زیر سایه‌ی آن‌ها مانده و نادیده گرفته شده. او پس از چند بار تلاش ناموفق برای خودکشی، تصمیمش را می‌گیرد و برای پایان دادن به زندگی خود کنار پرتگاهی می‌ایستد. اما آشنایی با مرد ناشناسی که در کمین تازیو بوده سرنوشتش را عوض می‌کند. زئوس پتر لاما هنرمند (!) متمولی ست که به او پیشنهاد می‌دهد به جای خودکشی، هویتش را به او بفروشد تا جسمش به عنوان اثر هنری زنده مورد استفاده قرار گیرد. پس از امضای دست‌خطی مبنی بر اینکه جوان داستان خود را کاملاً به دست زئوس سپرده و به نوعی از آنِ وی خواهد شد تا هرچه که او اراده کند از تازیو بسازد، عمل جراحی دوازده ساعته انجام می‌شود و پس از گذشت سه هفته، زئوس با عباراتی منحصر به فرد، یکتا و متفاوت از اثر خلق شده‌اش یاد می‌کند و آن را آدام بیس - به معنای آدمی دیگر - می‌نامد. اما خیلی زودتر از آن‌چه که انتظار می‌رفت تازیو متوجه باتلاقی که در آن گیر افتاده می‌شود و طی آشنایی با آنیبال و دخترش، به معنای حقیقی زندگی دست پیدا می‌کند.

+ متاسفانه روح مثل زخمی است که همیشه خونریزی می کند و جز با مرگ التیام پیدا نمی کند.

     از نکاتی که توجهم را جلب کرد اسامی کاراکترهای کتاب است: زئوس (خدای روشنی و صاعقه، معروف به ژوپیتر)، آدام بیس (آدام به اولین انسان آفریده شده اشاره دارد)، آنیبال (از فرماندهان جنگی در سال 183 پیش از میلاد).

     اریک امانوئل اشمیت در این اثر به موقعیت انسان در دنیای معاصر اعتراض می‌کند. انسانی که اندک اندک تا حد یک شیء تنزل می‌یابد. او به تعریف آزادی انسان در دنیایی که ادعای آزادی انسان را دارد هم معترض است. او تغییر ارزش‌ها و هنجارهای جامعه‌ی مدرن را به وسیله‌ی مقایسه‌ی هنر ناب و اصیل آنیبال و شبه هنر پوشالی زئوس پتر لاما نشان مخاطب می‌دهد و سعی دارد به این وسیله ما را وادار به بازنگری رفتار خود کند. رفتاری که باعث می‌شود فکر کنیم جامعه طوری سازمان‌دهی شده که در آن شیء بودن به مراتب بهتر از زیستن به عنوان انسان است در حالی که خود ما سازنده‌ی چنین نگرشی هستیم.

+هر کدام از ما سه موجود هستیم: یک وجود شیئی داریم که همان جسم ما ست، یک وجود روحی که همان آگاهی ما و یک وجود کلامی یعنی همان چیزی که دیگران درباره ی ما می‌گویند. وجود اول، یعنی جسم، خارج از اختیار ما ست. این ما نیستیم که انتخاب می‌کنیم قد کوتاه باشیم یا گوژپشت. بزرگ شویم یا نه، پیر شویم یا نشویم، مرگ و زندگی ما در دست خود ما نیست. وجود دوم که آگاهی ما ست، خیلی فریبنده و گول‌زننده است. یعنی ما فقط از آن چیزهایی که وجود دارند آگاهی داریم. از آن‌چه که هستیم. می‌توان گفت آگاهی قلم‌موی چسبناک سر به راهی نیست که بر واقعیت کشیده شود. تنها وجود سوم ما ست که به ما اجازه می‌دهد در سرنوشتمان دخالت کنیم. به ما یک تئاتر، یک صحنه و طرفدارانی می‌دهد.

          
            #معرفی_کتاب_وقتی_اثر_هنری_بودم
#اریک_امانوئل_اشمیت
▪️«#وقتی_اثر_هنری_بودم» درباره‌ی زندگی یک جوان افسرده است که پس از بارها خودکشی ناموفق، سرانجام، راه مطمئن و بی‌ردخوری را برای خودکشی پیدا کرده است. این مرد که تا مدت‌ها در رمان، بی‌نام است، سر بزنگاه خلاصی از فلاکت خود، با مرد مزاحمی برخورد می‌کند که با وسوسه، او را حداقل ۲۴ ساعت از تصمیمش منصرف می‌کند. بعدها می‌فهمیم که این مرد، تازیو فیرلی، برادر کوچک‌تر و زشتِ برادران فیرلی است که در شهر، به زیبایی، ثروت و قدرت شهره‌اند و برای خاموش کردن حس حقارت، دنبال خودکشی بوده است. مرد مزاحم، نقاشی بزرگ، ثروت‌مند و مستبد به نام زئوس پیتر لاماست که تازیو را متقاعد می‌کند به جای اتمام زندگی پوچ خود، انسانیت را رها کرده و کالبد خود را به زئوس تقدیم کند. هدف زئوس از چنین معامله‌ای، تبدیل یک انسان زنده (در ظاهر) به یک اثر هنری است! به این شکل که می‌خواهد با تغییرات اساسی، از روی تازیو، یک مجسمه‌ی زنده و خارق‌العاده بسازد!!!

▪️نویسنده معتقد است که کتاب را با الهام و وام‌گیری از نمایش‌نامه‌ی «#فاوست» اثر #یوهان_ولفگانگ_فون_گوته نوشته است و بسیاری از منتقدین هم چنین وابستگی‌ای را در نثر کتاب، عیان می‌دانند. وقتی اثر هنری بودم، رمانی با حجم متوسط (در حدود دویست صفحه) با زمینه‌ای فلسفی است که در پیرنگ اصلی خود به ماجرایی فانتزی از زندگی یک انسان می‌پردازد و می‌توان آن را در دسته‌ی کتاب‌های #سوررئالیستی (#فراواقع‌گرایانه) طبقه‌بندی کرد.

🖇️این کتاب دومین اثری بود که از #اشمیت خوندم. ابتدای کتاب وقتی متوجه شدم که سبک کتاب رئالیسم جادوییه ،کمی برای خوندن مردّد شدم؛ اما داستان از همان ابتدا بسیار ظریف و ساده پیش رفت و اشمیت چنان با مهارت و زبردستی از عنصر خیال بهره گرفته بود که در بسیاری مواقع درهم‌تنیدگی عناصر واقعی و خیالی،تشخیص آنها را ناممکن می‌ساخت. در طول داستان همراهی مخاطب با شخصیت اصلی  به حدّی تنگاتنگ است که نمیتوان کتاب را لحظه‌ای بر زمین گذاشت،اصلاً مگر مخاطب میتواند نسبت به سرنوشت او بی‌تفاوت باشد ؛سرنوشتی که چندان بی‌شباهت به سرنوشت انسان امروزی نیست؛ با همان دغدغه‌ها .

🔻این کتاب نسبتاً کوتاه (۲۲۳ صفحه‌ای) و قابل تأمل را بخوانید و لذت ببرید حتّی اگر تا به حال کتابی از این نویسنده نخوانده اید.

🌿شروع:۲۱ خرداد ۱۴۱۰
پایان:۲۲ خرداد ۱۴۰۱🌿