یادداشت‌های محمد رحمانی گورجی (18)

          مدیریت راهبردی در بسیاری از سازمان‌ها و نهادها – به‌ویژه در حوزه فرهنگ – همچنان از کم‌توجه‌ترین و کم‌عمق‌ترین عرصه‌های مدیریت محسوب می‌شود. در چنین فضایی، تدوین استراتژی غالباً به یک «وظیفه تشریفاتی» تقلیل می‌یابد؛ حاصلش هم اغلب یک جلد سند رسمی است که سال‌ها در کتابخانه مدیران خاک می‌خورد.

حتی آن دسته از سازمان‌هایی که اراده و جسارت تدوین برنامه راهبردی را دارند، به‌دلیل فاصله از آخرین رویکردها و تغییرات جهان امروز، در دام «ابزارزدگی» می‌افتند؛ گویی که مدل‌ها و چارچوب‌ها، نسخه‌ای مقدس و تغییرناپذیرند. این رویکرد، سازمان را به انباری از جداول و نمودارها تبدیل می‌کند، بی‌آن‌که به پویایی، خلاقیت و تصمیم‌سازی مؤثر منجر شود.

کتاب «هنر رقص با استراتژی» از بهترین منابع برای شکستن این کلیشه است. نویسنده با نگاهی تازه، استراتژی را نه یک سند خشک و ایستا، بلکه مهارتی زنده و سیال می‌بیند؛ مهارتی که همچون «رقص»، نیازمند هماهنگی، حساسیت به تغییرات محیط و انتخاب گام‌های سنجیده در لحظه است. این کتاب برای مدیران ارشد و به‌ویژه واحدهای راهبردی سازمان‌ها فرصتی است تا تصویر درستی از «امر راهبردی» پیدا کنند و بیاموزند چگونه با ظرافت و جسارت، مسیر مناسب را برای حرکت سازمان برگزینند.
        

          سوژه ای عالی در خصوص نگاه اندیشمندان اسلامی در خصوص مولفه های اساسی حکمرانی مانند عدالت و آزادی و توسعه اقتصادی و نسبت بین این سه. گرچه متن روان و عمومی خوان است اما به نظرم نتوانسته دقیق حق مطلب را ادا کرده و دیدگاه ها را باظرافت هایش روایت کند و عینک برداشت شخصی در برخی موارد مشهود است. علاوه بر اینکه تلاش می کند به سرعت بر وضع موجود تطبیق دهد ایجاد یک گپ نظری کرده و سویه سیاسی پیدا میکند. لا این وجود سر نخ های خوبی به علاقه مندان این حوزه خواهد داد. 
        

          مساله فاصله جریان اندیشه با سینما، به دلیل سنت فرهنگی و فکری شرقی، همواره در کشور وجود داشته است و «در جامعه ما، هنر بیشتر تحمل شده است تا حمایت»! از این رو عمیق پرداخت به مولفه سینما و نسبت سنجی آن با مفاهیم دینی و تربیتی مثل خانواده کاری بس دشوار بوده و رسوب دانشی در آن بس اندک. لذا این کتاب را می توان تلاشی بر شروع بررسی این نسبت در نظر گرفت و با کمی حوصله و از لابلای اندیشه اصحاب سینما و خانواده، به نکات خوبی دست یافت.
        

          تصمیم گیری در هر ساحتی، از تصمیم برای خرید خانه در شرایط رکود اقتصادی و یا تصمیم بر آزادسازی قیمت دلار در لایه حکمرانی، همواره منوط به شناخت محیط در بستر زمان یا روندشناسی است. نگاهی پویا به محیط که متاسفانه در لایه های تصمیم گیر ما به دلیل فقدان الگوهای تصمیم گیری مبتنی بر داده،‌ کمتر مشاهده می شود. کافی است به برخی از تصمیمات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در چند دهه گذشته نگاه کرده و پیامدهای تصمیمات اشتباه متولیان را در دوران کنونی مشاهده کنید.
کتاب پویاشناسی سیستم ها در تلاش است تا با آشنا سازی مخاطبین با ادبیات نگاه سیستمی، این خلا را پر نماید. کتابی روان به همراه انبوهی از مثال های فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی که به همراه توضیحات کافی مفاهیم پایه را برای خواننده جا انداخته و به مثابه یک درسنامه، تمریناتی را هم به او پیشنهاد می دهد. به دوستانی که علاقه مند به مطالعه در حوزه مساله شناسی و تحلیل سیستمی هستند این کتاب را حتما توصیه می کنم.
        

          روایتی از موفقیت و شکست؛ از طمع و ایثار؛ از ظلم و مردم یاری و در نهایت از اراده پولادین فرزندان این مرز و بوم که قیام لله کرده و با تکیه بر صداقت و عزم جمعی، چهره درخشان فناوری ایرانی را در دل و ذهن غرب و غربزدگان نمایان ساختند. 
        

          وضعیت اجتماعی امروزین ما، همراه با تلاقی و جدال فرهنگ های مختلفی است که ما را صحنه تعارض و نبرد خود قرار داده اند. فرهنگ سنتی ایران، فرهنگ دینی و مذهبی، فرهنگ انقلابی برخواسته از قیام ۵۷ از طرفی، و هژمونی فرهنگ مدرن که گاهی خود را در لباس شرقی نیز نمایان می کند. دلسوزان همواره به دنبال فهم این پیچیدگی فرهنگی و بهبود آن بوده و چه از این بهتر که روایت شبیه این اتفاق را - البته با تمایزات بیشمار - در تاریخ ایتالیا در این کتاب مرور کنیم.
ایتالیای قرن ۱۴، ۱۵ و ۱۶ از طرفی با حاکمیت دین و نهاد پاپ - که از طرفی دچار فساد سیستماتیک گردیده و از طرفی واعظان زاهدی در خود پرورش داده بود - و از طرف دیگر با فرهنگ باستان - که پیروان و مروجانی با نام اومانیسم داشت و خوب و بد آن را ترویج میکرد - مواجه بود و این تعارضات فرهنگی در لایه نخبگان و عموم مردم بروز و ظهور میکرد.
بررسی تاریخی نویسنده از حوزه موسیقی و هنرهای تجسمی گرفته تا ویژگی های اخلاقی، از نظامات قدرت گرفته تا گرایش مردم به دین و کلیسا و بسیاری از مباحث جذاب دیگر را شامل میشود. 
این کتاب اولین جلد از سیر مطالعات حوزه مدرنیته است که مطالعه آن را به دوستان غرب پژوه توصیه می کنم.
        

          اصولاً وقتی صورت بندی اندیشه ای از دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب منتشر می شود، انتظار می رود که از عمق پذیری لازم برخوردار باشد. مخصوصاً وقتی نویسنده ای صاحب نظر و فاضل آن را به نتیجه رسانده باشد اما متاسفانه بر خلاف انتظار کتاب فوق با وجود ادعا برای تبیین نوآوری های اندیشه تربیتی رهبر انقلاب، نتوانسته حق مطلب را ادا نموده و به نظر می رسد، دیدگاه های نویسنده در برداشت از اندیشه معظم له بسیار موثر بوده. در نهایت اگر کسی مسلط به مبانی تعلیم و تربیت اسلامی باشد، بر خلاف ادعای کتاب، نه تنها نوآوری در اندیشه صورت بندی شده مشاهده نمی کند که گوینده را فاقد یک نظریه منسجم درک می کند و به نظر این یک جفا به اندیشه های تربیتی معظم له است. امیدواریم که با نقد و بررسی عالمانه این دست از مکتوبات، به درک بهتر اندیشه های رهبر انقلاب و عمومی سازی دیدگاه های ایشان کمک شایانی شود.
        

          شاید جذاب ترین نکته در خصوص این کتاب را مترجم در مقدمه آن نقل می کند. شاید مینتزبرگ - یکی از صاحب نظران مدیریت معاصر - این فکر را نمی کرد که وقتی نام کتاب خود را «ظهور و سقوط برنامه ریزی استراتژیک» بگذارد، برخی از فعالین این حوزه پرچم های سفید خود را بر بیافشانند و به پایان آن حکم کنند. در حالیکه وی در این کتاب در حال نقد رویکرد مرسوم در برنامه ریزی استراتژیک و خطاهای شناختی موجود در آن بوده و درصدد است تا در خصوص نسل نوینی از برنامه ریزی راهبردی نکاتش را مطرح سازد. 
در رویکرد های نوین برنامه ریزی استراتژیک در حقیقت محصول یک فرآیند Process و دیالکتیک سازمانی است نه یک پروژه Project. لذا فهم عمیق از اثربخشی یک فعالیت راهبردی نیازمند دقت نظرهای فلسفی است که در این کتاب شاهد آن خواهیم بود.
        

          چند سال گذشته به بهانه راهبری برخی تشکل های تربیتی، همواره مساله ایجاد یک جمع مومنانه تربیتی منسجم، که در عین هم آرمانی، برونداد عینی موثری هم داشته باشد، در پیش روی من بوده است. چه بسیار جمع هایی که انسان در گام اول، آنها را در اوج قابلیت و پتانسیل بالقوه ارزیابی می کند اما به دلایل بسیار ظریف، این قابلیت ها به فعلیت نرسیده و همواره مورد اشکال اعضا می باشد.
کتاب جمع ها و حاصل جمع ها یک برخورد عالمانه و دقیق و همچنین آسیب شناسی بسیار خوب از علل شکست شکل گیری جمع ها و همچنین راهکارهای ترمیم آن می باشد. گرچه متاسفانه اصحاب تشکل ها کمتر فرصتی را برای مطالعه خالی می کنند!
این کتاب را به مسئولین تشکل ها، فعالین و کنشگران اجتماعی و همچنین افرادی که در حوزه نوآوری به دنبال هسته پروری هستند توصیه می کنم.
        

          کتابی فاقد خط روایی و شبیه جلسات خاطره گویی و دورهمط های بدون پخت و پز نظری افراد... ای کاش این زحمت کمی با صورت بندی دقیق تر صورت می‌گرفت
گرچه تک خاطراتی بعضا شنیدنی در آن یافت می شود 
        

          ماجرای آوینی، روایتی است که اندیشه ها و خوانشی است از کنش یکی از سربازان خمینی که جلوتر از زمانه خویش و عمیق تر از هم عصران خویش به افق تمدن اسلامی و اهمیت انقلاب اسلامی واقف گشت و رسالت خویش را نه تنها در تغییر خود، که در تغییر اجتماع پیرامون خویش دید. 
آوینی یک «سرباز واکنش سریع» بود که انسان را به یاد آن رزمنده ای می اندازد که وقتی در خط مقدم یکه و تنهاست دائما از یک سو به سوی دیگر میدوید. گاهی با آرپی چی شلیک می کرد و گاهی با مسلسل و گاهی کلاشینکف. وقتی از او علت را جویا می شوند می گوید می دانم که شاید کاری از دست من بر نیاید اما نمی خواهم دشمن غربت رزمندگان اسلام را در خط درک کند. بلی؛ او گرچه در زمانه خویش غریب بود اما پایه گذار سنتی عمیق در جریان فکری انقلاب اسلامی گردید که امروزه تبدیل به نهالی تنومند گردیده و در حوزه های مختلف فرهنگ بروز و ظهور دارد. 
کتاب ماجرای فکر آوینی، گرچه شرحی مزجی از متون آوینی نیست و خود را پایبند به روایت مستند از وی نمی داند - که گاهی انسان شک می کند که این تحلیل نظر نویسنده است یا آوینی - اما به شدت پیش درآمدی برای شروع آثار آوینی و دریچه ای است برای انگیزه بخشی به نسل جوان برای مواجه منتقدانه به درگیری تمدنی انقلاب اسلامی با مدرنیته. 
با آرزوی قرارگیری در مسیر سید شهیدان اهل قم ...
        

          روایتی جذاب از لبنان که زمان رو از یادم برد و دلشوره هایم در یک سال گذشته رو به خاطرم آورد تا جایی که نشد دست از کتاب بکشم و مجبور به همراهی با آن شدم. و چه عجیب اند فرزندان خمینی که هر جای دنیا که باشند تصویر متمایزی از خود خلق می کنند.
        

          در نبرد کنونی حق و باطل، خلق آثار ادبی و رسوب دادن تاریخ معاصر در کلمات ماندگار، از ضرورت هایی است که متاسفانه کمتر بدان توجه می شود؛ این در حالی است که مبارزان بزرگی چون سنوار، از رزم ادبی غافل نبوده و در قالب خلق رمان و داستان، نبردی را با سلاح واژگان ایجاد می کردند. در چنین بیابانی، تلاش نویسنده برای خلق یک داستان نوجوانانه، جذاب است و همت و عزم آن بس ستودنی. داستان گرچه آن چنان جذابیتی ندارد که تو را مفتون خویش کرده و وارد زیست یک انسان فلسطینی کند اما تلاش دارد تا برخی از وقایع مهم مانند بمباران بیمارستان ها را توسط ارتش اسرائیل برای نوجوان تصویر سازی نماید. امید است که شاهد جلد دوم و سوم این داستان هم باشیم.
        

          همایشی فاخر با دبیری دقیق استاد سوزنچی که چالش های برقراری نسبت بین خانواده و نهاد های تربیتی مانند مدرسه را در زیست مدرن بررسی می کند. 
        

          روایتی جذاب و خواندنی از تجربه معاصر جنگ های صلیبی که در آن چگونه روشنفکران خوش سیما غربی، چشمان خود را بر روی بیش از ۵۰ هزار تجاوز و ده ها هزار قتل بستند تا پای اسلام را از اروپا بریده و اجازه شکل گیری نهضت نوین اسلامی در غرب را ندهند.
و چه مظلوم جمهوری اسلامی که در این روایت به یاری مظلومان پرداخت ….