یادداشت‌های بهار (21)

          اگر بخواهم هر یک آثار علامحسین ساعدی را با «عزاداران بیل» او مقایسه کنم، همه‌شان کم می‌آورند. تعجبی هم ندارد. قرار نیست یک نویسنده همه‌ی آثارش را به جان مخاطبش بنشاند. 
ترس و لرز تمثیل است از آدم‌های منفعل و شوربخت که تن به رضا داده‌اند، به هرچیزی که بر سرشان بیاید. 
ممکن است، میزان انفعال جاری از ابتدا تا انتهاب کتاب، عصبانی‌کننده باشد. اما شاید هم تکانی باشد به شانه‌مان برای هر حرکتی.
        

          فضای معماگونه‌ی داستان برایم جالب بود و گاهی برایم شک و ابهام هم پیش می‌آورد. 
حرف‌هایی که خیلی بدون دلهره و احساس از سمت قاتل بیان می‌شود، داستان را قابل‌درک می‌کند. 
عشق زیرپوستی قاتل به دخترش که در خلال حرف‌هایش درک می‌شد، برایم جالب بود.
        

          داستان‌ها تلخ و گیرا هستند. هرچند شخصیت‌ها به صورت جداگانه و ریزبینی شخصیت‌پردازی نشده‌اند، ولی این موضوع لطمه‌ای به داستان‌ها نمی‌زند؛ چراکه که هر فرد تا جایی که نیاز است نقش خود را در داستان ایفا کرده و می‌رود‌. اگر داستانی به ظاهر ناتمام است، ابتدا کاملا ً پخته شده و سپس رها شده است.
        

          این اولین بار بود که چیزی به معنای جستار می‌خواندم و راستش ارتباطی با به‌هم‌ریختگی و شلوغی و پراکندگی موضوعی آن _در عین یگانگی موضوع_ برقرار نکردم. پس از آن اینکه در انتظار مفاهیم فلسفی بودم ولی با گله‌گزاری‌های روانشناسانه و بعضا راهکارهایی روبرو شدم. پس از صفحه‌ی هشتاد کتاب را بیشتر دوست داشتم ولی باز هم چیزی‌ که توقع و علاقه‌ام باشد را پیدا نکردم. ضمن آنکه متوجه‌ نشدم چرا باید سخنرانی مراسم فارغ التحصیلی دانشجویانی و یا فوت نویسنده‌ای یا ریویویی از کتاب‌های آلیس مونرو در این کتاب باشد. اما برخی از جملات عمیق آن نظرم را به شدت جلب کرد: 
۱‌. اینکه سعی کنی به همه عشق بورزی شاید فی‌نفسه جهد و تلاشی باارزش باشد، ولی به طرز بامزه‌ای باعث می‌شود که تمرکز روی خویشتن باقی بماند؛ روی اخلاقیات و سلامت روحی و معنوی خود فرد. در حالی که برای عشق ورزیدن به یک آدم به‌خصوص و درک کشمکش‌ها و لذت‌های او به طوری که انگار مال خودت است، باید از بخشی از خودت کوتاه بیایی.
        

          قسمتی از کتاب: تا هنگامی که به هوش نیایید نمی‌توانید دست به انقلاب بزنید و تا هنگامی که انقلاب صورت نگیرد به هوش نخواهید آمد.
        

          آنقدر که دنیای سووشون رو پیش چشمم بزرگ کرده بودند، درواقع نبود! هم داستان و هم موضوعات عمدتاً ابتر بودند. آیا داستان عاشقانه بود؟ آیا سخن از ظلم و جور حاکمان وقت بود؟ آیا موضوع مردسالاری یا زن‌سالاری مطرح بود؟ آیا...؟‌ جواب هم بله است و هم خیر! کتاب حتی گویای حال و روز زمانه هم نبود؛ نحوه‌ی زندگی، رسوم، اخلاقیات و ....هیچ! 
پاره‌‌هایی از کتاب:
        

          قسمتی از کتاب: فرزندان والدینی که دچار اختلال دوقطبی هستند دوبار ضربه می‌خورند؛ ابتدا بدین خاطر که به صورت ژنتیک مستعد اختلالات خلقی هستند و دوم به لحاظ محیط پراسترس و ناتوانی والدین آنها در مراقبت درست از فرزندان. ص: 292
        

          قسمتی از کتاب: تأسف آدم همیشه از عادت‌های بیهوده است که دچار آنها می‌شود. مسیح مصلوب نشو، بلکه با تق و تق ناچیز چرخ‌های کوچک خورده شد.
        

          به‌نظر می‌رسد نویسنده‌ی این کتاب قصد اظهار فضل دارد؛ با جملات قصار و اصطلاحاتی در حوزه‌های مختلف و حتی با طولانی کردن داستان. هرچند این داستان فیلم‌گونه بوده و کشش نسبتاً خوبی دارد اما چندان حرفه‌ای پیش نمی‌رود و بعد از اوج‌هایش به‌شدت سقوط می‌کند.
چیزی که از این‌ کتاب دوست داشتم کلمات و جملات قدیمی بود که گاهی شکل ضرب‌المثل به خود می‌گرفت.
        

          قسمت‌هایی از کتاب:
۱. تجربه‌ی عمیق شادی زمانی که تجربه‌ی عمیق محرومیت وجود ندارد، به دست نمی‌آید.
۲. غالباً این نیروهای خیر و شر نیستند که نبرد می‌کنند، بلکه صرفاً نیروهای شر متفاوت‌اند که با یکدیگر برای سلطه بر جهان رقابت می‌کنند.
۳. قدرت هرچه کشنده‌تر و هرچه تمام‌تر باشد بیشتر انسان را از آزادی‌اش محروم می‌کند و وحشت می‌پراکند.
۴. قدرت توتالیتری معمولاً منکر می‌شود که بحرانی وجود دارد و می‌کوشد از این موقعیت به نفع خویش بهره ببرد؛ یعنی می‌کوشد هرآنچه که تا همین اواخر یک نیاز معمولی انسانی بود، یک امتیاز مهم جلوه می‌کند.
        

          داستان گیرا و جذاب است اما نه چنان که هر لحظه تو را به سمت خود بکشاند. فضایی شیرین و صمیمی و البته کمی ترسناک بر داستان حکمفرماست.
        

          کتاب دررابطه با بحران اقتصادی آمریکاست. خواندن این کتاب بیم و امیدی توامان برای من داشت؛ زیرا خواندم آمریکایی که هم‌اکنون ابرقدرت دنیاست روزی این‌چنین خوار و بی‌مایه شده. 
جزئیات داستان ابداً ملال‌آور نبود بلکه داستان را مانند فیلمی برای من متجسم شد. 
مادر مهربان و قدرتمند داستان برای من نقطه عطف آن بود و ستونی برای نگاه‌داشت رمان به استوارترین شکل. 
دوست‌داران جملات و عبارات قصار حتما از این رمان خوششان خواهد آمد. بخصوص که حال کنونی ایران در بسیاری از‌ صفحات آن نمایان بود.
        

          برای منی که به‌شکل مداوم به روانکاو‌ مراجعه می‌کنم این کتاب به شکلی خاص جذابیت داشت. با فکرها و دغدغه‌های روانکاوها آشنا شدم، تجربه‌های مشابهی در کتاب دیدم و ...
اما چیزی که دوست نداشتم بعضی سوگیری‌های بی‌دلیل داستانی به سمت یکی از شخصیت‌ها بود. دوست داشتم شخصیت‌پردازی و پرداختن به شخصیت‌ها بیشتر از تعدد آنها باشد.
        

          کتاب‌های کلاسیک معمولاً از نظر داستانی برای من جذابیت دارد و خواندنی‌ست. اما این کتاب من را جذب نمی‌کرد و به‌جای آنکه منتظر ادامه‌ی داستان باشم، در انتظار اتمام کتاب بودم.
داستان و نحوه‌ی نگارش بسیار زنانه بود. و بدون دانستن زن بودن نویسنده، این موضوع کاملاً واضح است. 
این اولین کتابی بود که از ویرجینیا ولف خواندم و به احتمال قوی آخرین کتاب نیز هست
        

          قسمتی از کتاب: دنیا برای بچه‌دار شدن اصلا آمادگی نداره. من دوست ندارن آزارم به کسی برسه. اون وقت چطور بچه‌ی خودم  را اذیت کنم؟
        

          روایت داستانی و روان این کتاب را دوست داشتم. توضیحات و زیاده‌گویی نداشت و بدون طول و تفسیر و توصیفات آزاردهنده به شرح داستان می‌پردازد. کتاب مانند فیلمی توانایی تجسم هر صحنه و انتظار برای صحنه‌ی بعدی را برای خواننده فراهم می‌کند‌.