یادداشت‌های سارا محبوبی (38)

          مرگ به وقت بهار با ترجمه‌ی فوق‌الهاده‌ی خودش و وقایع غیر قابل انتظارش شگفت‌زده‌ام کرد. داستان درمورد جامعه‌ای است که تعصب و باور کورکورانه تمام جامعه را گرفته. با این وجود به نظرم داستان پر نمادهایی عمیق بود که متاسفانه نتوانستم همه را درک کنم.
شنیده بودم که کتاب خیلی غم‌انگیزی است ولی بیش‌تر تأمل برانگیز بود. 
        

          و این هم از آخرین کتاب رولد دال از مجموعه‌ای که افق چاپ کرده.
اسم کتاب دنی قهرمان جهان است اما کتاب بیشتر درمورد پدر دنی است که شاید بشود گفت بهترین پدر جهان است. رولد دال از خلال این داستان نشان می‌دهد که کودک نیاز به پدر و مادری دارد که سرزنده و شاداب و پر از ایده‌های نو باشند‌ پدر و مادری که به کودکشان بسیار اهمیت می‌دهند و او را هم مثل خود دارای فکر و ایده می‌دانند. در کل از این کتاب هم مثل سایر آثار رولد دال بسیار خوشم آمد.
        

          آه ای دنیای قشنگ نو که مردمانت چنین‌اند.
خیلی درمورد دنیای قشنگ نو و پیشبینی‌های عجیبش شنیده بودم. خیلی‌ها این کتاب را در کنار ۱۹۸۴ قرار می‌دهند و از نظام لیبرالیسم و سوسیالیسم صحبت می‌کنند. ولی دنیای قشنگ نو صرفا پیشبینی روند نظام لیبرالیسم نیست. نغمه‌ای برای انسانیت است. جای‌جای کتاب از شکسپیر، کتاب مقدس و... آورده و سعی کرده در کنار نقد رویکرد پیشرو واقعیت انسان بودن را نشان دهد.
یک سری از نکات ریزی که به آن‌ها توجه کرده بود برایم جالب بود. مثلا اشاره‌ی زیاد به زیپ که انگار نمادی از تمدن باشد و قرار دادن فورد نشسته در ماشین در جایگاه خدا که خنده به لبمان می‌آورد تا محدود کردن علم و تولید انسان‌های فرمان‌بردار که اشکمان را در می‌آورد.
در کل رمانی بود که من را بسیار به فکر فرو برد.
        

          رنج زیبا است.
وقتی به این اثر فکر می‌کنم این جمله اولین چیزی است که به ذهنم می‌آید. هان کانگ نوبل ادبیات ۲۰۲۴ را برد و همین دلیلی شد تا تصمیم بگیرم از آثارش بخوانم و همین یک اثر کافی بود تا طرفدارش شوم.
این کتاب درباره‌ی پسری به نام دونگ هو بود، اما او فقط در یک فصل کتاب حضور داشت و با این وجود در تمام کتاب بود. مثل قیامی که در هیچ جا مستقیم از آن صحبت نشده بود ولی همه جا از آن صحبت می‌شد.
وجه جدیدی از کره را دیدم و بیشتر کنجکاو شدم تا بهمم کره‌ی جنوبی چطور از چنان فضاحتی به وضعی رسیده که می‌تواند کم‌کم خودش را کنار کشورهای پیشرفته جا دهد. آن هم در مدتی بسیار کوتاه.
        

          به نظرم اگر بخواهم یک کتاب را نام ببرم که بهترین کتاب رولد دال باشد غول بزرگ مهربان است. اسن کتاب درباره‌ی دوستی، مهربانی و شرافت است. درباره‌ی متفاوت بودن است. خیلی خیلی دل‌نشین و دوست داشتنی بود. به نظرم هر آدم باید یک غول بزرگ مهربان باشد. :)
        

          سال‌ها آرزوی خواندن کتاب را داشتم. خواندنش خیلی طول کشید چون خیلی سر شلوغ بودم ولی همین باعث شد حالا حسابی دلتنگش شوم. چطور تالکین تمام این دنیا را خلق کرده؟ انگار دیگر کوچه پس کوچه‌های سرزمینش را هم می‌شناسم آنقدر که با جزئیات آن را ترسیم کرده. دنبال کردن سفر فرودو و دیدن آرام آرام بزرگ‌تر و شجاع‌تر شدن او در این سفر خیلی دوست داشتنی بود. چون خودم هم روزهای پرچالشی داشتم حس نزدیکی زیادی به این شخصیت دارم.
        

          متاسفانه برعکس چارلی و کارخانه‌ی شکلات سازی این کتاب اصلا به آن قوت نبود. گرچه مطمئنم هنوز هم برای بچه‌ها کتاب جالب و دوست داشتنی‌ای خواهد بود و حسابی آن‌ها را خواهد خنداند.
        

          چقدر این کتاب را دوست دارم. یادآور تمام خاطرات خوشی بود که در کودکی هنگام دیدن فیلم دوست داشتنی ساخته بودم. کارخانه‌ای پر از اتفاقات عجیب که در نهایت مال پسر کوچکی می‌شود. انگار رولد دال دقیقا می‌داند که یک بچه از چه چیزهایی لذت می‌برد و همه‌ی آن‌ها در این داستان هستند. با خواندنش دوباره کودک شدم و در دنیای کودکانه چرخیدم.
        

          بالاخره ماتیلدا را هم خواندم. کتابی است پر از نویسنده و پر از کتاب. این بار هم رولد دال با کودکی پرچالش شروع می‌کند و نشان می‌دهد که چطور مشکلاتش را حل می‌کند. جالب بود ولی نه آنقدر که معروف شده. برایم تلاش رولد دال برای نشان دادن چالش‌های زنان در قالب رمان کودکانه هم بسیار جالب بود.
        

          داستان قشنگی باز با مضمون حمایت از حیوانات.
از خودتان بپرسید که اگر می‌خواستید دو تا آدم بدجنس را برای یک بچه توصیف کنید چطور این کار را می‌کردید؟ کسانی که آدم می‌کشند؟ کسانی که دزدی می‌کنند؟
رولد دال این دو را آدم‌هایی که به بهداشت‌شان نمی‌رسند و مدام در فکر اذیت کردن هم دیگر و کلک سوار کردن هستند تعریف می‌کند. خیلی جالب است چون هیچ بچه‌ای دلش نمی‌خواهد دزدی کند یا آدم بکشد ولی حوصله‌ی حمام کردن ندارد یا شیطنت می‌کند و بقیه را اذیت می‌کند. رولد دال کاراکترهای بدجنسش را  طوری توصیف می‌کند که به درد بچه بخورد و این هنر نویسندگی او است.
        

          این کتاب هم مثل خیلی از آثار رولد دال به نظر ترسناک می‌رسد. انگار نباید به بچه‌ها اجازه داد چنین داستان‌های ترسناکی را بخوانند. ولی از طرفی هم مطمئنم که بچه‌ها حسابی با آن می‌خندند و نکاتی که به نظر ما بزرگ‌ترها خشن است را این طور نمی‌بینند.
کاراکتر مادر و پدر جورج برایم خیلی جالب بود. همین طور این نکته که در نگاه رولد دال بچه‌ها از بزرگ‌ترها عاقل‌ترند.
واقعا کاش هیچ وقت بزرگ نشویم.
        

          کتاب‌هایی که نویسندگان درمورد زندگی شخصی‌شان می‌نویسند را خیلی دوست دارم. این که نویسنده بیاید و از دید خودش زندگی خودش را روایت کند. یکی نثل موراکامی از روند دویدنش می‌گوید و یکی مثل رولد دال از گذر فصل‌ها. خواندن چنین کتابی باعث می‌شود که آدم بفهمد چطور این داستان‌های شگفت‌انگیز خلق می‌شوند.
        

          نقاشی این کتاب با دیگر کتاب‌های رولد دال متفاوت است ولی با این وجود همچنان دوست داشتنی است. در این کتاب رولد دال به این نکته اشاره می‌کند که کودکان باید بازی کنند و اشتباه کنند و این اشتباهات درس بگیرند. به نظرم تعبیر جنگل گناه به همین نکته اشاره می‌کرد. همین طور جمله‌ی پسر خوبی هستم که بیلی کوچولو مدام به مادرش می‌گفت به همین اشاره دارد. گاهی پسرهای خوب هم اشتباه می‌کنند و سعی می‌کنند خودشان خودشان را نجات دهند. همان طور که بیلی کوچولو اول مادرش را صدا زد ولی بعد خودش از پس مشکل برآمد.
        

          جیمز و هلوی غول‌پیکر را پیش از این نخوانده بودم ولی با وجود این که دیگر بچه نیستم خیلی از خواندنش لذت بردم. جیمز سفری را روی هلویی غول‌آسا با حشراتی غول‌آسا شروع می‌کند. برایم نوع اتصالی که نویسنده میان دنیای بزرگسالان و کودکان می‌زد جالب بود. همچنین توجه به این که کودکان چقدر دوست دارند ابتکار عمل را به عهده بگیرند و از ایده‌های عجیبشان استقبال شود. به نظرم این کتاب فقط برای کودکان نبود بلکه برای بزرگ سالان هم مناسب بود.
        

          تشپ کال را هم در کودکی خوانده بودم. داستان بامزه دوست داشتنی‌ای است. رولد دال قدرت تخیلی دارد که از هر داستان معمولی‌ای دنیایی جادویی می‌سازد. 
        

          این کتاب از معدود آثار رولد دال است که وقتی کودک بودم خواندم. الان در قیاس با سایر آثار رولد دال می‌بینم که خیلی بهتر از بقیه نیست ولی خوب به خاطر می‌آورم که چطور موقع خواندن کتاب با صدای بلند می‌خندیدم و چقدر دوستش داشتم. الان با دید یک بزرگسال حس می‌کنم شاید بیش از حد برای بچه‌ها ترسناک باشد ولی خوب به خاطر می‌آورم که اصلا از آن نمی‌ترسیدم و برعکس خیلی دوستش داشتم. این هم از دیگر جادوهای این نویسنده است.
        

          با آقای روباه شگفت‌انگیز از طریق انیمیشن شگفت‌انگیزش آشنا شدم. انیمیشن بر اساس کتاب است ولی در واقع دو اثر متفاوت هستند. کتاب در حمایت از حیوانات است و مثل همیشه در کنار راستان کودکانه‌اش، سوالات جدی‌ای می‌پرسد. یکی از این سوالات این است: آیا برای نجات خانواده می‌توان دزدی کرد؟ این کار بدتر است یا کشتن حیوانی که دنبال غذا است؟
برایم این روش پرسیدن و بیان آن در قالب داستان کودکان بسیار جالب است.
        

          از کتاب‌های رولد دال تعداد کمی را در کودکی خوانده‌ام و حالا که بالاخره شروع کرده‌ام تا همه را بخوانم مدام فکر می‌کنم در ذهن یک کودک داستان چطور جلوه می‌کند. به نظرم علت این که بچه‌ها خیلی قوی با کتاب‌های رولد دال ارتباط می گیرند این است که برخلاف دیگران که سعی می‌کنند از زبان یک کودک بنویسند و این طوری به بچه‌ها نزدیک می‌شوند، رولد دال از زبان یک بزرگسال می‌نویسد ولی بسیار کودکانه. درست مثل پدربزرگی که بدون توجه به این که داستانش به روحیه‌ی بچه‌ها می‌خورد یا نه با لحن کودکانه قصه می‌گوید. انگشت جادویی هم مثل باقی آثار رولد دال با روحیه‌ی حمایت از حیوانات داستانی بامزه ولی جدی را می‌گوید.
        

          انقدر غم‌انگیز که می‌خواهم با آن بگریم انقدر زیبا که دوست ندادم رهایش کنم.
پیش از خواندن این کتاب به نظرم این میزان علاقه‌ی عمومی به ادبیات جنگ عجیب بود. کتاب‌هایی که سراسر رنج و فجایع انسانی را نقل می‌کنند چرا باید جالب باشند؟ ولی کتاب دزد به من نشان داد که چرا.
ما دوست داریم از این رنج بخوانیم چون زیبا است و چون ما را بیدار می‌کند. به یادمان می‌آورد که آدمی چقدر می‌تواند ترسناک باشد. به ما می‌گوید ادم‌هایی که کارهای وحشتناکی می‌کنند با باقی ادم‌ها فرق چندانی ندارند، فقط از ان‌ها قدرتمندتر شده‌اند.
در این کتاب عشق، غم، فریاد، امید و ناامیدی در هم مخلوط شده و اثری اینقدر گران‌بها را خلق کرده‌اند. یا این اثر همیشه در قلبم خواهد ماند
        

          مردم مشوش چه عنوان مناسبی برای این کتاب است. داستانی طنز از گروگان‌گیری‌ای عجیب و سراسر پر از مردمانی مشوش. با این که ما هرگز چنین حماقت‌هایی نمی‌کنیم ولی قرابت تنگاتنگی با شخصیت‌های داستان حس می‌کنیم. این طنز داستان را از همه بیشتر دوست داشتم. نویسنده به ما می‌گوید که می‌دانم با خود می‌گویی که عجب احمق‌هایی هستند این ادم‌ها ولی موافق نیستی که درونیات قلبت و مسائل زندگیت خیلی شبیه ان‌ها است؟
اولین اثری بود که از فردریک بکمن خواندم و از آن خیلی لذت بردم. امیدوارم سراغ باقی آثارش بروم