بریده‌های کتاب بینوایان

هیچ چیز مانند فقر کودکان را خاموش و تودار نگه نمی‌دارد.

جامعه بشری همه انسان‌ها را در خود جای می‌دهد. همه آدمیان از یک خمیره درست شده‌اند. در این جهان در سرشت و سرنوشت آدمی تفاوتی نیست؛ همه انسان‌ها در پشت سر، ظلمت و نیستی را دارند و در حال حاضر همان گوشت و پوست را دارند، و در آینده نیز همه به یک مشت خاک تبدیل می‌شوند. اما جهل، هرگاه که با خمیره آدمی درآمیزد، آن‌ها را آلوده می‌کند، سیاه می‌کند، و این سیاهی در باطن آدمی نفوذ می‌کند و به نام "شر" در آن جای‌گیر می‌شود.

از نظر سياسی، در جهان تنها یک اصل وجود دارد، و آن هم سلطه آدمی است بر نفس خویشتن. سلطه‌ای که من بر نفس خودم دارم نامش "آزادی" است.

کوزت، با اعتماد تأثر انگیز کودکانی که همیشه فریب افسانه‌ها را می‌خورند و هیچ‌گاه ناامید نمی‌شوند، لنگه کفشش را چون دیگران در شومینه گذاشته بود. چه باشکوه و دلپذیر است امید در دل کودکی که همواره جز نومیدی ندیده!

آن کس که می‌گوید روشنایی الزاماً نمی‌گوید شادمانی. در روشنایی هم آدمی رنج می‌برد. روشنایی زیاده از حد می سوزاند.

شگفتا! فلسفه‌ای که آن بیکرانه ناشناخته را نمی‌بیند و منکر وجود خداوند است، با تکبر و خودخواهی ترکیب شده است و معتقدان به خداوند را به چشم حقارت می‌نگرد. پنداری موش کوری است که فریادزنان می‌گوید : این آدمیزادگان با این آفتاب‌شان چه موجودات بدبخت و قابل‌ترحمی هستند!

آدمی دایره نیست که تنها یک مرکز داشته باشد. بلکه آدمی به شکل بیضی دو مرکز دارد، یک مرکزش عمل اوست و مرکز دیگرش اندیشه او...

آدمی دارای جسمی است که هم باری است بر دوش او و هم وسوسه‌گر او، و به ناچار این بار را می‌کشد و به دلخواه او رفتار می‌کند. باید از این جسم مواظبت کند و نگاهدارش باشد و در عین حال او را مغلوب خود سازد و از او اطاعت نکند مگر در نهایت امر. که هر چند اطاعت از وسوسه‌های نفس را خطا می‌نامند، اما خطایی است قابل عفو. و هر چند نوعی سقوط است، اما سقوطی است که زانوان را خم می‌کند و شاید به سجود بینجامد.

آدمی دایره نیست که تنها یک مرکز داشته باشد، بلکه بیضوی است و مانند هر بیضی دو مرکز دارد؛ یک مرکزش عمل است و مرکز دیگرش، اندیشه.

او تکیه گاه این کودک بود و این کودک پشتوانه ی او. موازنه ی تقدیر رازی است ملکوتی و درک ناشدنی.

جنگ مایه شرمساری نیست. شمشیرها در آن هنگام آلوده خواهد شد که حق را، تعالی را، تمدن را، حقیقت را از میان بردارند. در چنین وضعی، جنگ خواه در میان هم‌میهنان باشد و خواه در میان بیگانگان، نادرست و ظالمانه است و باید آن را جنایت نام داد. و اگر جنگ از محدوده عدالت بیرون نرود، چرا باید یک نوع جنگ نوع دیگر آن را حقیر بشمارد؟... آیا دست به اسلحه زدن در درون شهر را با هر هدف و منظوری که باشد باید محکوم کرد؟

استبداد نویسنده را مجبور می‌کند تا از حجم کار خود کم کند و بر قدرت سخنش بی‌افزاید.

همه ما به سوی چیزی کشیده می‌شویم که در ما نیست...

معمولا وقتی که آدمی به کسی علاقه دارد، دوست ندارد درباره او زیاد کنجکاوی کند، چون می‌ترسد چیزی بشنود که موجود محبوبش را از نظر او بیندازد. در این گونه موارد، هر کس از عقل و منطق فاصله می‌گیرد.

همه اینها تنها یک پاسخ دارند: "گذشته، گذشته است. "

مردن چیزی نیست، زندگی نکردن هراس آوره.

او الهاماتی را از عالم بالا و اراده فوق بشری را احساس کرد و به رویا فرو می رفت. اندیشه نیک نیز چون اندیشه بد گردابی دارد.

محو تعصب و تجلیل لایتناهی، این است قانون واقعی. آدمی به وظیفه‌ی آدمیتش عمل کند. به کرنش کردن زیر درخت خلقت و به سیروسیاحت در شاخ‌وبرگ‌های پرستاره‌ی آن اکتفا نکنیم. ما یک وظیفه داریم؛ کار کردن در راه جان انسانی، دفاع از راز در قبال اعجاز، لایدرک را پرستیدن و نامعقول را دور انداختن، از شگفتی‌ها جز آنچه را که ضرور است نپذیرفتن، ایمان را سالم کردن، خرافات را از روی دین برداشتن و خدا را از قیود رهاندن.