بلیک و مورتیمر برخلاف سلف‌های مشهورتر بلژیکی-فرانسوی طراحی بانمک و غراق‌آمیز ندارد و شاید همین هم برگ برندۀ آن باشد. قصه خیلی جدی است و پر از ارجاعات مختلف به جنگ سرد و کشورهای مختلف دارد. حتی لوکیشن‌های واقعی هم در کتاب وجود دارد اتفاقاً بخشی از همین کتاب در ایران می‌گذرد. قصه خیلی هیجان‌انگیز است و به اندازۀ سه جلد کشش دارد. برخلاف کمیک‌های دیگر قصه در چند روز یا چند ساعت اتفاق نمی‌افتد و زمان نقش مهمی در ماجرا داشت. البته که اتفاقات شانسی که قهرمانان را هم نجات بدهم در قصه زیاد است. یک‌هو وسط بیابان نجات پیدا می‌کنند.
به جز بالن‌های دیالوگ، با مستطیل‌هایی هم طرف هستیم که انگار راوی ماجرا را تعریف می‌کند و این بخش خوشایند نبود چون تصویر به اندازۀ کافی گویا است. برخی صفحه‌ها تک فریم هستند و یک‌هو دیدن چنین فریمی خیلی جالب است. اینکه قصه شبیه آدم‌های واقعی است ماجرا را جذاب‌تر می‌کند و البته اینکه در انگلستان می‌گذرد و آن‌ها قهرمان هستند تکراری است و شاید به چشم امروزی مسخره. قصه سه جلد ادامه پیدا می‌کند و شبیه فیلم‌های بیگ‌پروداکشن است. دریا، صحرا، شهر، آسمان و همه‌جا قصه وجود دارد. شخصیت‌ها انگار ویژگی خاصی ندارند و شاید ویژگی‌های خفن‌تر آن‌ها را بعداً کشف کنیم و البته نباید از شخصیت منفی هم گذشت که واقعاً هوشمند و جذاب است.
        

          کتاب دربارۀ یک سگ است که عاشق فضا است و دوست دارد جهان بیرون از اینجا را کشف کند اما این تمام قضیه نیست. برگه‌های کتاب خودشان بخشی از قصه یعنی زیر کاغذی قایم می‌شوند یا کاغذ دیگری را تا می‌کنند. خود شخصیت‌ها هم انگار هر کدام از دل کتابی آمدند. مثلاً لودویگ شبیه یک نقشۀ جغرافیایی است و این تصویرسازی خیلی بانمک است و به شکلی غریبی برای من آن‌ها را زنده‌تر نشان می‌دهد. مسئلۀ دوم یک عینک آبی‌قرمز است که  اگر دیده باشید تصاویر را کمی از صفحه بیرون می‌‌آورد. برخی از تصاویر به شکلی کشیده شدند که بعد از زدن عینک حسی از سه‌بعدی بودن دارند. نهایتاً کتاب جدا از قصه تبدیل به یک تجربه می‌شود و مثل همیشه از کتاب‌هایی است که ما در ایران به دلیل هزینۀ ساخت بالا خیلی کم داریم.
        

          کتاب‌هایی از این دست معمولاً می‌توانند بلای خانواده شوند. کتاب‌هایی که برای کاردستی یا هر چیز درست کردنی دیگری نوشته می‌شوند اگر به حساسیت‌های والدین توجه نکنند معمولاً بر ضد خودشان تبدیل می‌شوند. البته این حساسیت بیشتر به خانواده برمی‌گردد تا کتاب. اینجا با یک کتاب آشپزی خیلی راحت با تم هیولایی سروکار داریم. هر ورق از کتاب یک دستورپخت دارد ک واقعاً بانمک و ساده است و می‌تواند یک فعالیت مشترک با والدین باشد و کلی خوش بگذرد. از طرفی قصۀ کوتاهی از هیولاهای مهم مثل دراکولا را ساده کرده. در واقع تجربۀ خواندن و درست کردن و قصه گفتن را ترکیب کرده و اگر خانواده‌ای اهل فعالیت مشترک خرابکارانه با فرزندش باشد خیلی بهشان خوش خواهد گذشت. البته هشدار هم باید داد که داستان‌ها گوگولی نیستند و به سبک خودشان خون و ترس و مرگ دارند.
        

          کتاب متن ندارد. هر صفحه یکی از حروف الفبا آورده شده و در صفحۀ روبرویی تصویری از لغاتی که با آن حرف شروع می‌شود. اگر بخواهم ساده‌تر بگویم مثل کتاب‌های آموزشی که «س مثل سگ» است. اما برای هر حرف تنها یک تصویر آورده نشده است. کتاب آموزشی نیست و بیشتر جنبۀ هنری دارد. کتاب کلاژی از تصاویر مختلف است که حسی از نوستالژی دارد و چیدنشان کنار هم اصلاً کار ساده‌ای نیست. در دنیای ما که همه‌چیز دیجیتال است. تماشای این کلاژ‌ها و کشفی که هنرمند برای ساختن آن کرده حس خوشی از کتاب می‌سازد و ناخودآگاه درگیر تصاویر می‌شویم و اینکه برای حرف بعد چه تصاویری آمده است. راستش را بخواهید دقیقاً در همین لحظه فهمیدم که مولف کتاب یک هنرمند است و کارش کلاژ است و حتی یکی از کاورهای بیتلز را هم طراحی کرده.
        

          این جلد یکی از قدیمی‌ترین کتاب‌های اسپیرو بود که خواندم و قبل از تغییرات به‌روز شده بود. خب، ظاهر شخصیت‌ها کمی زمخت و البته جالب بود. شکلی از کچ‌وکوله بودن و صاف نبودن که از نظر هنری برای من این تفاوت نسبت به امروز جالب‌تر بود. برای اولین بار هم «پلنگ دم‌دراز» را دیدم. ایده و شکل داستان اما نسبت به نسخه‌های جدید‌تر خیلی بد بود. شوخی‌های قدیمی و بی‌نمک یا پلان‌هایی که بی‌ربط است و پرش‌هایی که ناگهانی است و انگار جایی ناقص مانده. برای همین برایم جالب بود که بعد از خالقان اصلی واقعاً نسخه‌ها بهتر شدند و نمی‌دانم اگر مثلاً «تن‌تن» هم چنین اتفاقی برایش می‌افتاد چه می‌شد؟ البته اسپیرو در نسخه‌های جدیدتر هم برای من کمتر از دیگر کمیک‌های بلژیکی محبوب است اما این سد را شکست که کمیک‌ها حتماً باید در همان نسخه‌های اصلی باقی می‌ماندند و الان خیلی دوست دارم نسخه‌های جدیدتر که اگر اشتباه نکنم به اسم «اسپیرو جونیور» هستند را زودتر بخوانم.
        

          خیلی خوشحالم که چنین قصه‌ای چاپ شده و مهم‌ترین دلیلم این است که کمیک است و البته از کمیک‌هایی که از زندگی واقعی الهام گرفتند یا در دستۀ بلژیکی-فرانسوی یا ابرقهرمانی قرار نمی‌گیرند. یعنی کمیک‌هایی که به زندگی روزمره می‌پردازند. البته بماند که نشر علمی فرهنگی چاپ کرده و خب، نشری که زوری گرفته شده جای درستی برای خرید کتاب نیست. 
ورا (نویسنده) قصۀ یک ماه اردوی پیشاهنگی‌اش را نوشته. قصۀ یک عالمه بدبختی‌ که کشیده چون با بقیه متفاوت بود. خود ورا مهاجر روسی است و در قصه دوست‌های زیادی ندارد و تصمیم می‌گیرد برای اولین بار مثل بقیه به اردوگاه تابستانه برود و چه جایی بهتر از یک اردوگاه روسی که هم‌فرهنگ با خودش باشند؟ احتمالاً می‌شود حدس زد که وقتی متفاوت هستی و راحتی نیستی یک عالمه بلا قرار است سرت بیاید و قصه به بهترین شکل این ماجراها را بیان کرده. تصاویر خیلی زیبا هستند و واقعاً بانمک! البته که همذات‌پنداری می‌کنیم و وقتی اردو تمام می‌شود یک «آخیش» می‌گوییم که «بله، باحال بود ولی چه خوب که تمام شد!»
        

          اسنوپی شاید مشهورترین سگ تمام ادبیات کودک باشد. تصویری که شاید حتی اسمش را ندانیم اما جایی آن را دیده باشیم. اسنوپی از دل ماجراهای «پیناتس» می‌آید و سگ چارلی براون است. در کمیک‌های اولیه هم نقش مهمی داشت اما خیلی کم دیالوگ داشت و وجهۀ انسانی کمی داشت اما از جایی به بعد بخشی از قصه‌ها را خود اسنوپی بیان می‌کند. این کتاب به طور خاص روی اسنوپی تمرکز دارد و شخصیت‌های مختلفی که دارد. این ویژگی کتاب را متمایز و جالب می‌کند چون به شکل بانمکی هر کدام از شخصیت‌هایی که اسنوپی خلق می‌کند ویژگی خودشان را دارند.
        

          واقعاً دلنشین. اینکه وقایع واقعی در قصه هست را خیلی دوست دارم و تخیلی که نویسنده از خودش نشان داده و قصۀ خودش را می‌سازد. اینجا با کشف نفت در امریکا مواجه هستیم. به ناگاه خبر کشف نفت در شهری می‌پیچد و مردم دیوانه‌وار در این شهر چنبره می‌زنند. از لوک خواهش می‌کنند که برای برقراری نظم به شهر بیاید. راه‌حل‌های لوک و مهم‌تر گرفتاری‌هایی که برایش پیش می‌آید واقعاً داستان را خواندنی می‌کند. چون واقعاً یک قهرمان بی‌عیب و نقش نیست. یعنی واقعاً نمی‌داند در لحظاتی چه کند و حتی دستش خالی است و دیگران علیه‌اش هستند. و وقتی گره حل می‌شود و مثل همیشه رو به غروب آفتاب می‌رود کیف می‌کنی که همراه او بودی.
        

          لوک با دوتا خلافکار روبرو می‌شود. دوتا خلافکار خیلی فالتاق و البته خیلی خیلی بانمک. کتاب پر از شوخی با این دوتا خلافکار است و تلاشی که برای گول زدن مردم می‌کنند. لوک اینجا هم سعی می‌کند دست آن‌ها را رو کند و تلاشش برای این کار فریم‌ها و قصۀ اصلی را می‌سازد. یک شخصیت توهمی هم داریم که دنبال طلا است. ویژگی کمیک‌های لوک همین شخصیت‌های فرعی هستند که خیلی خوب پرداخت شدند و انگار واقعاً در آن غرب وحشی که برایمان ساخته شده زندگی می کنیم. آدم‌هایی که از دنیای واقعی گرفته شدند اما رنگ‌وبویی کمیکی پیدا کردند.
        

          وای! چطوری این قدر بانمک است؟ یک لوک‌ خوش‌شانس قبراق با جالی دلبر و البته دیدن دالتون‌ها برای اولین بار روی کاغذ. قصه خیلی جالب شروع می‌شود. در صفحه‌های اول لوک خلافکاری را دستگیر می‌کند و به زندان می‌فرستد. او قصه‌اش را در زندان تعریف می‌کند و دالتون‌ها بعد از فرار همیشگی تصمیم می‌گیرند شهر خودشان را تاسیس کنند. یعنی شخصیت‌های اصلی در همان اول معرفی نمی‌شوند. اما بانمک‌تر اینجا است که باید از لوک کمک بگیرند و چی بانمک‌تر از این؟ تا یادم نرفته بوشفک هم در این قصه هست.
        

          کمیک‌های لوک یک ویژگی خیلی جالب دارد و آن این است که واقعاً «داستان» و پیرنگ دارند. یک عالمه اتفاق می‌افتد و حتی می‌شود مفاهیم زیادی را ازش ترجمان کرد. ویژگی دوم شخصیت‌های واقعی هستند که دیدنشان در کمیک خیلی به خود من کیف می‌دهد و حس جالبی دارم. اینجا هم با جسی جیمز طرف هستیم. که یک برادر خیلی بانمک دارد و هر جمله‌ای که می‌گوید یکی از دیالوگ‌های نمایشنامه‌های شکسپیر است؛ حتی وقتی می‌گوید: «خدانگهدار». در این کمیک جالی خیلی نقش پررنگی دارد و کلی کار باحال می‌کند یا دقیق‌تر بگویم همۀ کارهایش را خودش می‌کند. یکی از بانمک‌ترین و خلاقانه‌ترین‌ها تا الان. البته که کلی جلد دیگر هنوز مانده. و مثل همیشه آفرین و آفرین بر نویسنده و طراح که چقدر همه چیز رنگی و زیبا است.
        

          حسین سرشار همان مرد موفرفری فیلم «اجاره‌نشین‌ها» و «ای ایران» است که صدا و رفتارهای خاصی داشت. مردی که دربارۀ او می‌گفتند قبل از انقلاب آواز می‌خوانده. این کتاب مصاحبه با افرادی است که کم‌وبیش با او آشنا بودند و در واقع پیدا کردن ردپای مردی است که قبل از انقلاب از اولین‌های اپرا بوده. مردی که بعد از انقلاب به دلیل سانسور و عقاید اشتباه از علاقه‌اش یعنی اپرا دور می‌ماند. حسین سرشار زندگی عجیبی داشته و وقتی مصاحبه‌ها را می‌خوانیم با حسین سرشار واقعی بیشتر آشنا می‌شویم. آدمی که عشقش اپرا بوده و آواز بخشی از زندگی هر روزش بوده. تنها او نیست و افراد دیگری هم هستند که حتی به خوش‌شانسی سرشار نبودند تا به واسطۀ فیلم تصویری از آن‌ها باشد. زنانی که به خاطر انقلاب ممنوع‌الصدا شدند و شاید چند تصویر گنگ از آن‌ها مانده باشد. اپرا و هنرهای موسیقیایی دیگری که بعد از انقلاب نابود شدند. و این بسیار تلخ است.
اما مصاحبه‌ها ویژگی دیگری هم دارد. در لابه‌لای مصاحبه‌ها می‌شود شکل و شمایلی از نوع برخوردها در هنر را هم پیدا کرد. آدم‌هایی که همدیگر را به زیر می‌کشند یا به خاطر تفاوت آدمی، او را مسخره می‌کنند. هنری که به ظاهر بسیار شیک و روشن‌فکرانه است اما عقاید کوته‌بینانه باعث می‌شود آدمی مثل سرشار را مسخره کنند یا او را جدی نگیرند. 
خواندن کتاب برای من خواندن بخشی از تاریخ بود که به چشم خودم ندیدم و دانستن این نکته که چرا به اینجا رسیدیم.
        

          بانمک محض! دوباره گتافیکس را می‌دزدند و باز هم یک عالمه بلا سر آن‌هایی که چنین خبطی کردند می‌آید. هیچ‌وقت وقتی داری کمیک را می‌خوانی هیچ نگرانی نداری و بیشتر دلت برای دشمنان گال‌ها می‌سوزد که قرار است کلی بلا سرشان بیاید.
        

          کتاب‌ها و رویکردهای آموزشی معمولاً مستقیماً به سیستم آموزشی نگاه می‌کنند. در واقع هر چه که جلوتر آمدیم بچه‌ها را دقیق‌تر نگاه کردند تا بدانند چطور می‌شود بهتر «آموزش داد». نگاه اصلی همواره آموزش دادن بوده. برخی شگردمحورتر بودند و برخی دیگر انسان‌گراتر اما در نهایت سیستم آموزشی ملاک است. 
کتاب نگاه دیگری به آموزش دارد. در واقع ایده‌ای را مطرح می‌کند که «می‌شود آموزش هم نداد؟» و آموزش را تبدیل به یک بازی می‌کند. در فصل‌های مختلف تلاش می‌کند ایدۀ خودش را که «بازی» است شرح دهد. ایده‌ای که در نگاه اول خیلی هم خوش نمی‌آید چون بازی دقیقاً روی دیگر سکه است. 
حتی در بین کسانی که نگاهی نوتر به آموزش دارند بازی هنوز حاشیه و سرگرمی حساب می‌شود و ماجرایش از آموزش جدا است یا بهانه‌ای است تا بچه آموزش غیرمستقیم ببیند. گری تلاش می‌کند مفهوم آموزش را واکاوی کند و به مثال‌هایی از تاریخ و مشکلات آموزش تلاش می‌کند که بگوید اصل باید بازی باشد و این بازی بودن در صورت نیاز باعث می‌شود آموزش هم ببینیم. اینکه از قبل برنامه‌ها را بچینیم و بچه‌ها را هل دهیم که چیزهایی بهشان یاد دهیم کارآیی ندارد. اشکالی که همۀ ما آن را درک کردیم اما در کتاب به این موضوع پرداخت می‌شود که شاید راه‌حل تغییر نیست بلکه خودِ خود سیستم آموزشی به هر شکلی است.
        

          تا اینجا جذاب‌ترین کتاب مجموعه. پر از راز و رمز‌های جذاب، و مهم‌ترین پنل‌بندی‌ها و تصاویر بسیار زیبا. لندنی گرفته و سیاه که وقایع را تلخ‌تر می‌کند. تدوین موازی بین اتفاقات و خبرهایی که پشت‌هم می‌آیند و لحظه‌ای برای نفس کشیدن نمی‌گذارند. متاسفانه از اول داستان پایانش را به درستی حدس زدم و مشخص بود چون به رسم آن روزگار کلیدهایی به تو می‌داد که بگویی: «احتمالاً چنین است و چنان!» مثل دیگر کتاب‌های مجموعه ناگهان در پایان تمام شد و در چند صفحه همه‌چیز هویدا شد. ولی در نهایت تجربۀ دل‌پذیری بود و با اینکه برعکس دیگر کتاب‌ها در لندن می‌گذشت و جای دیگری نبودند خیلی خوش گذشت و این تعقیب‌وگریز و معماها به دل می‌نشست.
        

          وای! چطور این قدر بانمک است؟ تماشای اوبلیکس به تنهایی همیشه بانمک است و کلی کیف می‌دهد. کاکوفونیکس را می‌دزدند. در وهلۀ اول خبر خوشی برای اعضای جزیره است و همین بانمک است که انگار از «شرش راحت شدند» اما چه معنی دارد که رومی‌ها این کار را بکنند؟ پس دوباره خون‌شان به جوش می‌آید و همین بانمک است. اینکه رومی‌ها هر غلطی کنند باید جواب داد حتی اگر خوانندۀ بدصدای جزیره را ببرند. چندتا شخصیت خیلی بانمک تازه هم داریم. مثلاً دزدان دریایی که آدم دلش برای اینکه قرار است داغون شوند کباب می‌شود. یک ناخدای کشتی که خیلی آدم خوبی است ولی فقط به فکر پول است و در حین اینکه کلیشه‌ای است و شاید از نگاه بیرون از دستش حرص بخوریم اما دوست گال‌ها است و بانمک است. اینکه هیچکس حریف این دوتا گالی نیست و می‌خواهند جزو گلادیاتورها باشند از بانمک‌ترین بخش‌های قصه است. و البته یک بروتوس بیچاره یک گوشه برای خودش نشسته.
        

          یک از خدا بی‌خبری می‌آید که گال‌ها را شکست بدهد و کلی کُری می‌خواند. دو دوست همیشگی ما هم برای اینکه حالش را بگیرند شرط می‌بندند که دور سرزمین روم آزادانه می‌چرخند و رومی‌ها هم هیچ غلطی نمی‌توانند بکنند. یک عالمه شهر و روستای بانمک با اهالی باحال می‌بینیم که منتظر این دوتا قهرمان هستند و دیدن این تلاش دسته‌جمعی برای ضایع کردن رومی‌ها خیلی می‌چسبد. (شاید چون کمی آشنا است و ما هم کنار رومی‌ها زندگی می‌کنیم.) و البته مثل همیشه چند شهروند بد که می‌خواهند آدم‌فروشی یا خبط کنند اما زهی خیال باطل.
        

          پیش از هر چیزی به جای «پیناتس» از لفظ «اسنوپی» برای این کمیک استفاده خواهم کرد چون همیشه با این اسم در ذهنم بود و نمی‌دانم به فارسی چی می‌شود گفت! «مغزفندقی‌ها» اصلاً چرا به این نام مشهور است؟ نمی‌دانم.
اسنوپی یکی از تاثیرگذارترین و مهم‌ترین کمیک‌های روزنامه‌ای است. شولز این شانس را داشته که برای مدت بسیار طولانی روی این کمیک کار کند و تقریباً هر چی‌  زیروبم بوده توسط خود شولز درست شده و کمتر دچار گزند دیگر نویسنده‌ها شده یا برعکس واترسون (کالوین و هابز) که اجازۀ هیچ دخل و تصرفی نداد؛ اسنوپی در فضاهای دیگر مثل سینما و عروسک و چه‌و‌چه‌وچه... بسیار خوش‌شانس بوده. 
جذاب‌ترین بخش جلد اول دیدن تصویرهای اولیۀ شخصیت‌ها است که هنوز ناپخته بوده یا دقیق‌تر بگویم به شکل امروزی درنیامده بودند و خیلی بیشتر شبیه بچه‌ها و فیزیک آن‌ها هستند. حتی ماجراها هم بیشتر به فضای کودکی می‌خورد. اتفاقی که بعداً کمتر شد و شوخی‌های پیچیده‌تری جایگزین شد که لزوماً به عنوان اتفاقی غلط نمی‌گویم. برخی فریم و پلان‌ها واقعاً بامزه هستند و حتی امروزه هم می‌شود باهاشون خندید. دیدن اسنوپی خیلی حس خوشی داشت. دیدن شرودر و بقیۀ شخصیت‌ها که مشخص است به آنی ظاهر می‌شوند اما کم‌کم قوام می‌گیرند. 
دیدن این روند حتی در خود جلد اول هم بسیار زیبا است. حس می‌کنی که نویسنده دارد تمرین‌هایی می‌کند و از آنچه که قبلاً ساخته است درس می‌گیرد. یادمان نرود که تقریباً هر روز این کمیک‌ها باید چاپ می‌شدند و داشتن ایده برای هر روز اصلاً کار ساده‌ای نیست. در این جلد جتی چارلی براون لزوماً شخصیت اصلس نیست. به جز اینکه برخی فریم‌ها مستقیماً قصۀ دیگرانِ دیگری است. خود چارلی هم گاهاً شخصیت محبوب نیست. باهاش شوخی می‌شود، عصبانی می‌شود، کرم می‌ریزد و یک قهرمان نیست که بگوییم عاشقش هستیم و شاید همین ویژگی خیلی مهم اسنوپی است. یعنی تمام شخصیت‌ها این قدر تودل‌برو و جذاب هستند که هر کسی می‌تواند با یکی از آن‌ها ارتباط برقرار کند.
        

          اولین مواجه‌ام با کتاب این بود که «چقدر جالب!» انگار بعداً جویس تمام این شخصیت‌ها و ماجراها را فشرده می‌کند و در یک کتاب جا می‌دهد و اسمش را می‌گذارد «اولیس». از نظر فرمی این قصه‌ها خیلی ساده هستند و شروع بسیار خوبی برای خواندن جویس هستند چون در هر دو کتاب بعدی‌اش یعنی «چهرۀ مرد هنرمند...» و «اولیس» فرم بسیار پررنگ می‌شود و خواندن کتاب خیلی سخت می‌شود. اما به این معنی نیست که با داستان‌های ساده‌ای طرف هستیم و شخصیت‌ها و قصه‌ها در ما می‌ماند و مهم‌تر اینکه انگار یک شباهتی با خودمان می‌بینیم. با آدم‌ها و البته با دوبلینی که جویس توصیف می‌کند. شاید با خودتان بگویید «ایران هم همین نیست؟» یا «اینکه شبیه فلانی است.» و رمز جویس در کتاب‌هایش همین است. او به دقیق‌ترین شکل ممکن که من تا امروز در جای دیگری ندیدم آدم‌ها را توصیف می‌کند. یک آدم واقعی با تمام پیچیدگی‌هایش و او را «خلق» می‌کند. اینجا هم جویس همین کار را می‌کند. هر کدام از آدم‌های شبیه خودشان هستند و نه شخصیتی که نویسنده می‌سازد تا از زبانش حرف بزند و روشن‌فکر بودن خودش را به رخ بکشد. از همین‌جا مسئلۀ آدم، زن، زندگی، وطن، دین، نوجوانی و خیلی چیزهای دیگر برای جویس پررنگ است و هر داستان بخشی از این پازل را برای ما می‌سازد و در نهایت ما با دوبلینی مواجه می‌شویم که پر از آدم‌های آشنا است. انگار اگر قدم بزنیم می‌توانیم با آن‌ها چاق‌سلامتی کنیم و در کافه به گپ زدن بنشینیم. 
من کتاب را پی‌دی‌اف خواندم و ترجمۀ پرویز داریوش را دوست داشتم. در نسخۀ من ظاهراً داستان‌ها کامل نیست و من ده داستان داشتم در حالی که در اصل بیشتر هستند. قبل از خرید این نسخه پیشنهاد می‌کنم با نسخه‌های دیگر مقایسه شود که نسخۀ کامل‌تر خریداری شود. نمی‌دانم ترجمۀ صالح حسینی چقدر خوانا است اما بخشی هم مربوط به نقد «دوبلینی‌ها» دارد که برای اهل فن می‌تواند جذاب باشد. [البته من آن نقد را نخواندم.
        

          برخی مترجمین هستند که نامشان با شخصیت‌ها یا کتاب‌هایی گره خورده و یک تنه جور این ادبیات نحیف ما را می‌کشند. یکی از آن‌ها منوچهر بدیعی است که عمری با اولیس زیسته است. هنوز متن اولیس به ترجمه او بیرون نیامده ولی دو کتاب تقریباً حجیم از او  درباره اولیس و جویس چاپ شده است. این کتاب و «اولیس:عصاره داستانی». بخشی که دربارۀ جویس است کوتاه است و ارزش این کتاب بیشتر به بخش 17 اولیس است که آورده شده. اگر اولیس را نخواندیم یا نمی‌دانیم چرا این قدر دردآور شناخته می‌شود کافی است این بخش را به فارسی بخوانیم. فقط این بخش 300 پانوشت دارد که البته بیشتر آن‌ها جزییاتی تاریخی است که به فهم ما از داستان و آن دوران کمک می‌کند و باز هم مرهون دقت بدیعی در ترجمۀ کوچک‌ترین موارد است. بخش 17 به ما یادآور می‌شود که اگر روزی اولیس به فارسی هم ترجمه شود باز هم تعداد انگشت‌شماری می‌توانند آن را با دقت به پایان ببرند.