یادداشت‌های مژده ظهرابی دهدزی (61)

ترجمه الغارات: ‏‫سال های روایت نشده از حکومت امیرالمومنین (ع)

7

کشتی پهلو گرفته
          بسیاری از محتواهای مربوط به فاطمیه، دور از اعتداله!
یعنی مداح و روضه‌خون، نویسنده و شاعر یا صرفاً به جنبه‌ی ولایی فاطمیه می‌پردازن و روایت رو خیلی خشک و  چهره‌ای کاملاً تکلیف‌محور ارائه میدن، یا صرفاً به جنبه‌ی احساسیش یعنی ماجرا رو در یک داستان عاشقانه‌ی غم‌انگیز خلاصه می‌کنن و شان طرفین رو تقلیل میدن. در حالی که واقعیت هیچ‌کدوم از اینا نیست و توی روایت اصلی از هر دوی این مسائل به‌قدر کفایت وجود داره. 
توی سالای اخیر این جریان توسط برخی از عزیزان (چه در حوزه‌ی نوا و مداحی و چه در متن و نوشته) یکم داره تعدیل میشه و کارای خیلی خوبی انجام شده. 
یکی از این کارای خوب، کتاب "کشتی پهلو گرفته" اثر سیدمهدی شجاعیه، به شدت پیشنهاد می‌کنم خونده بشه نه از این جهت که قلم نویسنده فوق‌العاده‌ست و این ایام، این محتوا رو می‌پذیره، اون به کنار، توصیه می‌کنم خونده بشه از این جهت که یک روایت متقن، قوی، دارای اعتدال و محکم از فاطمیه داره و چهره‌ی حقیقی ماجرا رو به بهترین شکل ترسیم کرده که لازمه همه‌ی ما حداقل یک بار اونو خونده باشیم.
        

9

عزاداران بیل

5

گوژپشت نتردام
          روایتی از درد، رنج، نفرت، عشق، جهل، معصومیت و... در قرون وسطی
شاید تا الان مطالب علمی متعددی از نقد فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و... قرون وسطی خونده باشم، ولی هیچ‌کدوم به این وضوح شرایط اون زمان رو برام روشن نکرده بود.
کتابی سرشار از مطالب قابل اعتنا، از جهت تاریخی، اجتماعی، حتی جغرافیایی (که البته توصیفات زیاد جغرافیایی و معماریش کمی طاقت‌فرسا و ملال‌آوره) 
 از لحاظ تمدنی و فرهنگی، حرفای جالبی برای گفتن داشت، چیزایی که شاید در عین اینکه می‌دونستم، ولی بهش دقت نکرده بودم.
اینکه نویسنده داستان رو طوری روایت می‌کرد انگار خودش این مناظر رو دیده و الان داره برای من تعریف می‌کنه خیلی جذاب بود، واقعاً شیوه‌ی روایت رو دوست داشتم، اینکه زمان‌های یکسان رو از زاویه‌های مختلف روایت می‌کرد، دید فیلمنامه‌ای به مخاطب می‌داد و باعث می‌شد کل اون صحنه‌ها رو به طور جامع تصور کنه. و در نهایت، پایان‌بندی داستان خیلی خوب و جذاب بود.

به طور کلی، کتابیه که به نظر من ارزش این شهرت رو داره و پیشنهاد می‌کنم بخونیدش.
        

4

مردی در تبعید ابدی: بر اساس داستان زندگی ملاصدرای شیرازی صدرالمتالهین

7

گلستان یازدهم (خاطرات زهرا پناهی روا، همسر سردار شهید علی چیت سازیان)
          این کتابو همون اولین باری که رفتیم شهرکرد دانشگاه، از پاتوق کتاب شهرکرد خریدم. قبلاً یه بار نصف بیشترشو خونده بودم ولی یادم نیست چه اتفاقی افتاد که نشد تمومش کنم. بعد از دختر شینا و دهلیز انتظار، به نظرم رسید که دعوت شدم به خوندنش.
با اینکه نویسنده‌ی این کتاب و دختر شینا یه نفره، ولی حال و هوا و فضای کتاب به طور کلی فرق می‌کنه و این یعنی نویسنده تمام تلاششو کرده که اون چیزی که از همسر شهید شنیده رو به تصویر بکشه.
خیلی دوستش داشتم، خیلی کتاب قشنگی بود و نمی‌دونستم یه‌سری جملات معروف از ایشون بوده (مثل ماجرای اشک).
به نظرم اینکه همسر شهید خودشون خاطراتشونو در اون برهه می‌نوشتن به روایت دقیق و زیبای کتاب کمک کرده بود، خیلی جزئیات کاملی رو بیان کردن که به شکل‌گیری ذهنیت مخاطب از فضا و حال و هوا کمک می‌کرد.
آدم واقعاً از اینهمه صبر و طاقتی که خدا به خانواده‌ی شهدا داده تعجب می‌کنه، الحق که «معرفت درّ گرانی‌ست، به هرکس ندهند...»
        

5

دهلیز انتظار
          وقتی کتاب دختر شینا رو سرجاش توی کتابخونه گذاشتم، به این فکر می‌کردم که چه کتابی بردارم.
مردد یه صندلی گذاشتم روبروی کتابخونه و به کتابا نگاه می‌کردم تا یه کتاب انتخاب کنم، بین کتابا یه لحظه چشمم به یه کتاب نازک افتاد که از بیرون اسمش هم معلوم نبود. رفتم بیرون کشیدمش و نگاهش کردم: دهلیز انتظار... چندسال قبل با چندتا کتاب دیگه از انتشارات شهید کاظمی گرفته بودمشون و هنوز فرصت نشده بود بخونمش.
بازش که کردم، توی صفحه‌ی اول نوشته بود: «ستار ابراهیمی، فرمانده گردان پیاده‌ای است که در میان ده‌ها قایق، تنها قایق او به داد غواص‌های خط‌شکن در آن سوی اروند‌رود می‌رسد...»
و خیلی جذاب بود که این کتاب درباره‌ی شهیدیه که همسر دختر شینا بود. برای همین برداشتم که بخونمش.
محتوای کتاب دوتا روایت ادبی از دوتا ماجرا درباره‌ی دو نفره، یکی «شهید ستار ابراهیمی» که قبلاً کتاب «دختر شینا» رو درباره زندگی همسرشون خونده بودم و یکی «شهید علی چیت‌ساز یا چیت‌سازیان.»
روایتی که از شهید ابراهیمی کرده بود کمی با روایتی که توی دختر شینا اومده بود اختلاف داشت ولی نوع قلم نویسنده به طورکلی فضای جدیدی بهش داده بود. و فضای عملیات کربلای ۴ رو بهتر میشد تصور کرد.
روایتی که از شهید چیت‌سازیان شده بود خیلی جذاب و دوست‌داشتنی بود، یادم اومد که کتاب «گلستان یازدهم» که روایت همسر شهید چیت‌سازیان از زندگی مشترکشون هست رو هم دارم و قبلاً نصف بیشترش رو خونده بودم، ولی نشد تمومش کنم، تصمیم گرفتم برگردم و ایندفعه کامل بخونمش.

و اینجوری شد که کتاب «دهلیز انتظار» با تمام نقاط ضعف و کاستی‌هاش، شد حلقه‌ی پیوند ما با زندگی دوتا شهید عزیز...
        

6

دنیای سوفی: رمان تاریخ حکمت غرب
          باورم نمیشه که بالاخره تموم شد!
این کتاب هدیه طاقچه به من بود و شاید اگر غیر از این بود، امکان اینکه بخونمش، زیر ۲۰ درصد می‌شد.
محتوای کتاب سیری رمان‌گونه از تاریخ فلسفه‌ی غربه، و نویسنده تلاش کرده به زبانی جوان‌فهم، نظریات فلاسفه‌ی اروپایی رو مرور کنه و از اونجایی که بیشتر محتوای کتاب خود فلسفه‌ست، کمی سنگینه و خوندن و فهمش نیاز به زمان و تدریج در مطالعه داره.
ترجمه‌ی وزین و خوبی داشت و بخشی از سنگینی مفاهیم به‌خاطر همین نوع ترجمه بود، البته من از این جهت بسیار راضی بودم.
یه معضل بزرگی که داشت، و من نمی‌تونم به قطع بگم علتش جهت‌گیری شخص نویسندس یا جهت‌گیری کلی فلسفه در غرب، این بود که اثر بزرگ فلاسفه‌ی اسلامی در تاریخ فلسفه‌ی اروپا رو به کلی نادیده گرفته بود. شاید بگید چون خودش هم گفته تاریخ فلسفه‌ی غرب! ولی اگر کتاب رو بخونید، می‌بینید که در بسیاری از موارد، نظریات و تفکرات فلسفه‌ی شرقی رو نام می‌بره و البته به ادیان غیرالهی هندی در این مورد بسنده می‌کنه، درحالی‌که اگر فلاسفه‌ی اسلامی نبودن، فلسفه‌ی غرب با همون فیلسوفای یونان باستان به پایان می‌رسید و نقش فلاسفه‌ی اسلامی در زنده کردن و زنده نگه‌داشتن اصل علم فلسفه غیرقابل انکاره، تا بعد خود اروپایی‌ها از طریق آشنایی با آثار اونها بفهمن یه گذشته‌ای هم داشتن و دربارش جولان بدن!!!
با وجود همه‌ی این‌ها خوندن کتاب رو خالی از لطف ندونستم که تا آخر ادامش دادم و ایده‌ی خلاقانه‌ی نویسنده درباره شیوه‌ی انتقال چنین محتوایی رو بسیار پسندیدم. و آخرای کتاب یکی از علامت‌سوالای بزرگ و قدیمی ذهنم پاسخ داده شد.

اگر به فلسفه علاقه‌مندید، این کتاب توصیه میشه.
        

5