در معرفی کتاب #هادی اثر آقای #محمدرضا_هوری شنیده بودم که کتاب درباره‌ی امام هادی(ع) نوشته شده. اسم کتاب و طرح جلد هم که واضحه. 
اما بعد از خوندن کتاب متوجه شدم که اینطور نیست. کتاب درباره‌ی #امام_هادی(ع) نیست. تا حدودی درباره‌ی زمانه‌ی حضرت بود و بیشتر درباره‌ی متوکل و منتصر ولیعهد خلیفه. 
و چرا که نه؟ البته قطعاً محوریت ماجرا وجود مبارک امامه ولی حضور امام در کتاب کمرنگه. شاید برخی از منتقدین ایراد بگیرن به نویسنده به خاطر حضور کم‌رنگ امام، ولی به نظر من نویسنده به درستی خط قرمزها رو رعایت کرده و فقط هر روایت صحیحی که از امام شنیده بود رو وارد داستان کرده و از خودش داستان نساخته. و با هوشمندی داستان رو از زاویه‌ای خاص روایت کرده.
متأسفانه خیلی از کتاب‌های مشابه یه ماجرای عاشقانه هم به کتاب اضافه می‌کنن تا مثلاً کتاب جذاب بشه. اینجا هم یک ماجرای عاشقانه داشتیم اما یک ماجرای #عاشقانه درست در راستای پیرنگ داستان.
اما مهم‌ترین نکته‌ی کتاب برجسته کردن ولایت #امیرالمؤمینین(ع) بود. هم شروع کتاب خوب بود، هم #تعلیق‌ها و #گره‌افکنی‌ها و هم پایان کتاب.
#تخیل و واقعیت هم، چنان به هم گره خورده که هیچ‌کدوم از دل داستان بیرون نزده. 
اما چند تا ایراد کوچیک هم داشت. مثلاً من اسم کتاب رو اصلاً دوست نداشتم. بعضی تحول‌ها خیلی سریع شکل گرفت. منطقش کم بود. یک جاهایی ایراد زبانی داشت.  خیلی کم در حد چند جمله. فاصله زمانی بعضی از اتفاق‌ها هم کامل مشخص نیست. با توجه به زاویه دید یک جاهایی هم می‌شد حضور امام رو پررنگ‌تر نشون داد. و... 
در کل بعد از مدت‌ها از خوندن یک #داستا_تاریخی خوشحالم. چون نویسنده تا حد قابل قبولی موفق عمل کرده.
          

            کتاب زیبایی بود. محوریت داستان تحول شخصیت منتصر بود در زمانه امام هادی. ابتدا در طول مطالعه فکر کردم این داستان تحول منتصر صرفا تخیل نویسنده است در جهت کمک به پیشبرد داستان. اما با کمی جستجو در اینترنت، در سایت آقای مکارم شیرازی متوجه شدم که تغییر نگاه منتصر از یک فرد ناصبی به فردی مهربان نسبت به شیعیان، واقعیتی تاریخی است. نویسنده در کنار کمرنگ نشان دادن امام هادی، تحول منتصر را تماما به حضور امام هادی متصل می کند. 
نگاه متوکل نسبت به امیرالمومنین و نوع خطاب قرار دادن حضرت توسط این ملعون، دردناک بود برایم.
          

            در کتاب «هادی»؛ ماجرای زندگی امام هادی علیه السلام، از زمان ورودشان به سامرا به دعوت متوکل خلیفۀ عباسی آغاز می‌شود و تا پایان عمر متوکل و کشته شدنش ادامه می‌یابد.
روایت داستان خوب و روان است و خواننده را تا پایان به دنبال خود می‌کشد و او را خسته نمی‌کند.
نثر کتاب مناسب و خوب است و سخت خوانده نمی‌شود.
در طول حدود 300 صفحه حجم کتاب، در صد صفحه یک یا چند مورد غلط‌های چاپی یا کلمات جا‌افتاده و نظایر آن دیدم که برای این حجم بسیار زیاد است و به نظرم ویرایش کتاب با دقت کمی انجام شده است. (لازم به یادآوری است که من چاپ دوم کتاب را خریده و خوانده‌ام و این موارد را در این چاپ مشاهده نموده‌ام)
معرفی، توصیف و پرداخت شخصیت‌های اصلی و نیز توصیف فضاها به خوبی انجام شده است و خواننده چیزی نزدیک به واقعیت آن روزها را می‌بیند و درک می‌کند و از این مشاهده لذت می‌برد.
به نظرم داستان به زندگی و تحول منتصر بیشتر می‌پردازد تا زندگی امام هادی علیه السلام و مهم‌ترین نقطه ضعف محتوایی داستان؛ ضعیف، بی پناه و بیش از اندازه محتاط نشان دادن امام هادی علیه السلام است.
در مجموع از خواندن کتاب استفاده کردم و از آقای هوری بابت نوشتن این کتاب سپاس گزارم و به علاقه‌مندان اهل‌بیت علیهم‌السلام توصیه می‌کنم، کتاب را بخوانند.

ـ نمونۀ نثر کتاب: « ... متوکل به ابن سکّیت گفت: « فرزندان من، معتز و مستعین در نزدت محبوب‌ترند یا حسن و حسین، فرزندان علی؟! »
ابن سکّیت بدون ترس در چشمان متوکل نگاه کرد. دستانش را مشت کرد. نفس عمیقی کشید و مُصمّم گفت: «من سکه و پاداش از خلیفه گرفته‌ام که حق بگویم و حقیقت را به این دو طفل یاد دهم. درهم و دینار نگرفته‌ام که ایمان بفروشم. ...
پسران تو در برابر حسنین، فرزندان پیامبر؟ آیا باور دارید که پسرانتان با سروران جوانان بهشت یارای مقایسه دارند؟
به خدا قسم، قنبر غلام علی نزد من از فرزندان شما عزیزتر است. »

ـ نمونه ای دیگر از نثر کتاب: « ... متوکل با ناامیدی رو به افق خیره شد. [و خطاب به فتح گفت:]
- این یک فاجعه است که مادرم از سکه‌های ما به ابن‌الرضا هدیه می‌دهد، کنیز محبوب و مقرب من پیاده عازم زیارت قبر حسین ابن علی می‌شود و معلم فرزندانم سال‌ها به دور از چشم من و بدون آگاهی من حب علی و منقبت علی را در گوش فرزندانم بخواند [می‌خواند].
خدا می‌داند که اگر به این مسئله پی نمی‌بردم معلوم نبود نفوذ ابن سکّیت بر فرزندانم تا کجا پیش می‌رفت.
شب‌ها که می‌خوابم با این کابوس سر بر بالین می‌گذارم که مبادا فرزندانم برای خلافتم نقشه‌ها بکشند و یک شب در خواب جانم را بستانند. ... »
          

            بیشتر منتصر بود تا هادی.
کتاب دوره‌ای از خلافت متوکل عباسی رو نمایش میده که در اون امام هادی رو از مدینه به سامرا آورده و زندانی کرده بودند. از پسران متوکل، ویژه منتصر و اتفاقاتی در مورد ولایتهدی افتاده بود صحبت کرده.
چون عمده بحث کتاب در مورد منتصر بود و بسیار محدود از امام هادی صحبت شده بود به نظرم نام انتخابی برای کتاب خوب نبوده.
ولی داستان پردازی کتاب و روایت‌هایی که توش بود بسیار دلنشین بود. درسته کلیت ماجرای کتاب رو قبل خونده بودم ولی چینش داستان توسط نویسنده طوری بود که مشتاق بودم بخونم تا بفهمم بعدش چی میشه.
          

            خواستم یادداشت را با نوشتن از پشت صحنه این رمان شروع کنم اما گفتم بگذارم سر فرصت بهتر. فقط خلاصه بگویم که محمدرضا هوری، داستانش را کوبید و از نو ساخت! یک دکمه وسط رمانش یافت و برای آن یک دکمه، کُت دوخت!
قبل از اینکه سراغ یادداشت کتاب بروم، باید یک چیز را بدانیم. نوشتن رمان از زندگی امام نهم و دهم و یازدهم اصلا کار راحتی نیست. عمر کم این سه امام و فشار و سختگیری زیاد عباسیان باعث شده است که ما اطلاعات کمی درباره این سه امام همام داشته باشیم.
حالا هادی دباره چیست؟ هادی رمانی است با محوریت شخصیت امام هادی. صد البته که قهرمان داستان هیچ نسبت مستقیم و حتی غیرمستقیمی با امام ندارد! اصلا دشمن امام است! منتصر که ولیعهد خلیفه متوکل عباسی است نقش اصلی این رمان را دارد.
هادی رمانی است که ما را به دل شهر سامرا می‌برد و از پشت صحنه خلافت عباسی برایمان خبر می‌آورد و نحوه مواجهه آنها با حرکات حق‌طلبانه امام علیه‌السلام را برایمان روایت می‌کند. از این منظر هادی کتاب خوبی است و ما از دید آدم‌بدها به آدم‌خوب‌های ماجرا نگاه می‌کند.
در کنارش نویسنده سعی کرده است رویکرد عقلانی به کار ببندد و سعی کند با یک قصه مبتنی بر اصول و سنت‌های اسلامی در شخصیتش تغییر و تحول ایجاد کند. بماند که این کتاب یک ویژگی مهم هم دارد و آن هم ارجاع به یکی از مغفول‌ترین زیارات شیعه! زیارت غدیریه، در کنار زیارت جامعه کبیره، دو زیارت مأثور از جانب امام هادی است. در این رمان، در یک کاشت و برداشت درست، نویسنده سراغ این زیارت می‌رود. حالا چرایی و چگونگی‌اش را خودتان بخوانید.
هادی اولین رمان با زندگی و زمانه امام هادی است و خواندنش ارزش خاص خودش را دارد. اگر رمان با محوریت تاریخ اسلام، خصوصاً تاریخ امامان شیعه دارید، خواندنش را از دست ندهید.
          

            
اگر کتاب ها را بر اساس مناسبت زمانی انتخاب کنیم شاید بتوانیم مدعی شویم که دستی دل ما را برانگیخت که چنین و چنان کنیم.
شب ولادت آقا امام هادی علیه السلام به دلم نشست که کتاب «هادی» را تورقی کنم که شاید بعدا بخوانم؛ غافل از آنکه روزیِ ما چیز دیگریست. در مسجد از خطیبی شنیدم که در خصوص «زیارت غدیریه» کلامی بر زبان جاری میکرد و پُلی به ولادت آقا امام هادی علیه السلام و عید امامت میزد. با خودم فکر میکردم که ای کاش این کتاب در برگیرنده داستان این موضوع هم باشد و مثل سایر کتاب ها تنها به کرامات امامان معصوم علیهم السلام نپرداخته باشد.
هنگامیکه به میانه‌ی کتاب رسیدم بیش از پیش دستم آمد که واقعا این ما نیستیم که کتابی را انتخاب میکنیم، بلکه کتاب هست که ما را انتخاب میکند.
نویسنده در این کتاب به موضوعاتی که عرض خواهم کرد با یک سیر روایی جذاب پرداخته است. فلذا توصیه میکنم اگر میل به دانستن این موضوعات دارید این کتاب را از دست ندهید؛
- کرامات امام هادی علیه السلام 
- علت اختلاف بنی امیه و بنی عباس
- ابن سکیت و تقیه در دربار متوکل عباسی
- زیارت غدیریه
- ظلم خلفای عباسی به علویان
- لقب امیرالمومنین، لقب اختصاصی حضرت علی علیه السلام
- جانشینی آقا امیرالمومنین علی علیه السلام
- ماجرای فدک
- و...

امین رنجبری
۱۴ تیرماه ۱۴۰۲