به نام او

🔹️"آس و پاس در پاریس و لندن" دومین کتابی بود که از "جورج اورول" انگلیسی می‌خواندم. بعد از اثر معروف "مزرعه حیوانات" .

🔸️این کتاب نه یک رمان بلکه زندگی‌نامه‌ای خودنوشت از اورول است که مقطع جوانی او را در برمی‌گیرد و اولین اثری است که از او منتشر شده. او در این کتاب سالهای جوانی خود را که در فقر و تنگدستی در دو شهر بزرگِ پاریس و لندن می‌گذرد، روایت می‌کند. روایتی با جزئیاتی دقیق و تکان‌دهنده او چنان لایه‌های زیرین جامعه در این دو شهر پیشرفته اروپایی را واکاوی می‌کند و به تصویر می‌کشد که در بعضی مواقع مخاطب در صداقت او شک می‌کند، یعنی واقعا چنین وضعیت رقت‌باری در اروپای ابتدایِ قرن بیستم وجود داشته است؟

🔸️کتاب از سی و هشت فصل کوتاه که به طور پیوسته از روزگار جوانی اورولِ آس و پاس می‌گوید، تشکیل شده و در هر کدام حکایتی مجزا و -باز هم عرض می‌کنم- تکان‌دهنده روایت می‌شود و تکه‌های پازل او را کامل می‌کند. اورول تنها در سه فصل آخر دست از روایت می‌کشد و به صورت مستقیم با خواننده از مقوله فقر و تنگدستی می‌گوید سه فصلی که اتفاقا بسیار خوش افتاده است و آدم با خودش می‌گوید ای‌کاش از این جنس مطالب در لا‌به‌لای فصول دیگر هم به چشم می‌خورد و تنها روایتی محض از فقر و نداری افراد نبود. 
در آخر بخشی از فصل سی و شش را که به نظر من بهترین فصل کتاب است و می‌توان به صورت مجزا هم آن را خواند بی‌آنکه داستان کتاب لو برود می‌آورم، قبل از آن بگویم که ترجمه کتاب هم قابل قبول و خوش‌خوان است:

🔹️خیابان‌خوابها تماسی با زنان ندارند، اول از همه به این دلیل که زنان بسیار کمی در طبقه اجتماعی آن‌ها وجود دارند. ممکن است فکر کنید نسبت جنسیتی در میان تهیدستان باید مثل بقیه گروه‌های اجتماعی باشد، اما این‌طور نیست؛ در واقع این‌طور می‌توان گفت که، پایین‌تر از حد مشخصی، جامعه بالکل مردانه است. این آمار را شورای شهر لندن از سرشماری شبانه سیزده فوریه هزار و نهصد و سی و یک استخراج کرده و نسبت تعداد مردان تهدیست به زنان تهیدست را نشان می‌دهد:
کسانی که شب را در خیابان گذارنده‌اند: شصت مرد، هجده زن.
در سرپناه‌ها و ساختمان‌هایی که به عنوان اقامتگاه‌های عمومی ثبت نشده‌اند: هزار و پنجاه و هفت مرد، صد و سی و هفت زن.
در سرداب کلیسای سنت مارتین این دِ فیلدز: هشتاد و هشت مرد، دوازده زن.
در لانه‌ها و مسافرخانه‌های تحت نظر شورای شهر لندن: ششصد و هفتاد و چهار مرد، پانزده زن.
از همین ارقام می‌توان فهمید که، در میان این طبقه، مردها حدوداً ده‌برابر زن‌ها هستند. علتش شاید این باشد که بیکاری تاثیر کمتری روی زنها دارد تا روی مردها؛ و نیز این نکته که هر زن متوسط‌الحالی بالاخره می‌تواند خودش را به یک مردی قالب کند. نتیجه اینکه خیابان‌خواب محکوم است به تجرد ابدی.
          

            این کتاب چند بار به فارسی ترجمه شده و مترجم کتاب نشر ماهی بهمن دارالشفایی است. آس و پاس... خاطرات اورول است از زندگی در فرانسه و انگلستان، وقتی بسیار مفلس بود و با آدم‌های فقیر و عجیب و غریب دم‌خور. 


ماه‌نامه‌ی شهر کتاب، شماره‌ی نهم، سال ۱۳۹۵.
          

            خوب وقتی فیلم های چارلی چاپلین رو میبینی برخی رو البته، متوجه دردهای قشر ضعیف جامعه آمریکا میشی. این کتاب هم اشاره خوبی به فرودستی هیمنه کشورهای اروپا در قدیم داشت، برای من چند بخش از داستان تاثیر گذار بود، خوابگاه ها، رستوران ها و گرو گذاشتن لوازم. این بخش به کتاب ربطی ندارد ولی اروپاییان هم خودروهای خراب می‌ساختند که کم کم مشکلات رو رفع کردند و الان در این نقطه هستند. گذر از مشکلات فاجعه بار و رسیدن به نقطه ای مناسب نتیجه گیری من هست
          

            قسمتی از متن:
بلّیه‌ی بزرگ زندگی خیابان‌خواب‌ها این است که مطلقاً برخوردی با زنان ندارند. نتیجه اینکه خیابان‌خواب محکوم است به تجرد ابدی. شکی نیست که زن‌ها هرگز، یا تقریباً هرگز، به مردی که خیلی از خودشان فقیرتر باشد افتخار نمی‌دهند. بنابراین خیابان‌خواب، از لحظه‌ای که خیابان‌خواب می‌شود، عزب خواهد بود. او از اینکه همسر، معشوقه یا هر زن دیگری در زندگی‌اش داشته باشد مطلقاً ناامید است.
واضح است که نتیجه‌ی این وضع چه خواهد بود: همجنس‌گرایی و هر از گاهی تجاوز. اما عمیق‌تر از همه‌ی این‌ها خفتی است که در وجود مردی رسوب می‌کند که می‌داند حتی لایق ازدواج هم دانسته نمی‌شود. غریزه‌ی جنسی غریزه‌ای بنیادی در وجود انسان است و محرومیت از برآورده‌کردنش همان‌قدر آزاردهنده است که گرسنگی فیزیکی. بدی فقر بیش از آنکه به دلیل رنجی باشد که به آدم می‌دهد، بدین خاطر است که روح و جسم آدم را فاسد می‌کند. و شکی نیست که محرومیت جنسی به این روند فساد سرعت می‌دهد. مرد خیابان‌خواب، که ارتباطش با جنس زن کاملاً قطع شده، احساس می‌کند مرتبه‌ی اجتماعی‌اش به سطح معلولان یا دیوانه‌ها تنزل پیدا کرده. هیچ تحقیری نمی‌تواند چنین تأثیر مخربی بر عزت‌نفس مرد بگذارد.
          

            داستان این کتاب واقعی بود؟
باور نکردنی به نظر میاد! 

برای اولین بار توی زندگی م، کتابم چرب شد؛ و الان فکر می کنم که اون لکه ی چربی، با فضای قسمت پاریس کتاب، کاملاً متناسبه. جورج اورول توی این کتاب از مدتی می گه که هیچ پولی نداشته و به پست ترین شغل ها و وضعیت زندگی تن داده تا بالاخره کار درست و حسابی ای پیدا کنه. 

مسافرخونه های پر از ساس، لباس هایی که گرو گذاشته، روزهای متوالی که غذا نخورده یا خواب درستی نداشته، هتلی که آشپزخونه ش دستشویی یا آب گرم نداشته، رفقایی که زندگی های عجیب و غریب و طرز فکرهای خاص خودشون رو داشتن... 

خیلی عجیب، دردناک، ماجراجویانه و هیجان انگیز بود.
          

            خوندن شرح زندگی یه نویسنده معروف و بزرگ و فقر و فلاکتی که یه دوره تحمل کرده بود، کرامتش زیر سوال رفته و حتی مجبور شده رفتارهایی خلاف اخلاق و اصولش نشون بده، حیرت‌انگیز بود.

اورول با همه وجودش بعضی از مصیبت‌هت رو چشیده بود و به همون خوبی در کتاب‌هاش منعکس می‌کنه.

من این کتاب رو تو ایران صدا و با صدای سعید مظفری گوش دادم. سعید مظفری دوبلور خوبیه ولی تو خوانش کتاب گاهی حوصله‌سربر میشد.
          

            کتابی از اورول یا نویسنده قلعه حیوانات و 1984 که به نظرم خیلی کمتر خونده و دیده میشه. البته ظاهرا چیزی در بر نداره اما وقتی به طور کلی نگاهش میکنی به شدت از این دنیای طبقاتی منزجر میشی. دنیای که هر یک به شکلی درگیرشیم و حتی خیلیها به شکلی تجربش کردن.  خودم که تقریبا تمام داستان رو کم و بیش لمس کردم بیشتر تجدید خاطرات بود و احتمالش میره آینده ام باشه. من همیشه این فکرا تو سرم میگذره که کسانی پولدارن یا سعی میکنن پولدار شن یا مثل اونا جلوه کنن چطور میتونن به راحتی غذا بخورن، بپوشن، روپر قو بخوابن، سفرهای آن‌چنانی برن، فانتزی‌هاشون رو زندگی کنن و هزارتا ادا اتوار دیگه دربیارن یا داشته باشن و بدون احساس مسئولیت از کنار فقر بگذرند؟ گرچه بعضی ها حتی بهش فکر هم نمیکنند. همین ها شامل خودمم میشه... 
          

            من اولین کتابی که از اورول  خواندم 1984 معروف بود و.از ذهن خلاق و شم اینده نگریش حیرت کردم بعد از اون قلعه حیوانات که دیگه همه بنوعی شاهکاربودنش رو قبول دارند ولی اس و پاس ها  و که خواندم واقعا ایمان اوردم اون ادم که حدودا سال 1945 در هند بدلیل بیما ری فوت شد در چهل و خورده ای سال اصلا یک ادم بسیار بسیار از دید من نادر عجیب و قابل تامل بوده که الان اگر بود توی اکثر سبک های  نویسندگی تالی نداشت.حتما بخونیدش فوق العاده جالبه.
          

            شب‌ها گاهی به آسمان خیره می‌شوم و نمایش ستاره‌ها را تماشا می‌کنم، چون مجبور نیستم بابت تماشای آن‌ها پولی پرداخت کنم.

اورول آدم گشنه و بی‌کس و کاری نبود. از پدری انگلیسی و کارمند در هند، و مادری از تبار فرانسه، دیده به جهان گشود. تحصیل نمود و پس از اتمام تحصیلات به شغل پدری یعنی کارمندی پرداخت. کارمند خوبی بود و از درآمد خوبی نیز برخوردار بود اما همیشه دغدغه و نگرانی‌اش شکاف طبقاتی در جامعه بود. 
اورول همان‌طور که اکثر ما دو کتاب «مزرعه حیوانات» و «۱۹۸۴» را از او خواندهایم، با اندیشه‌ها و اصول کمونیسم مشکل داشت و راه حل این شکاف طبقاتی را کمونیسم نمی‌دانست، اما با معضلات جامعه‌ی سرمایه‌داری نیز سر سازگاری نداشت. 
او که شناختی از وضعیت حقیقی طبقات فرودست جامعه نداشت، تصمیم می‌گیرد همه‌ی چیزهایی که برای بدست آوردن آن‌ها تلاش کرده را یک‌شبه کنار بگذارد و در کنار مردم فرودست زندگی کند. حدود نیمی از کتاب را در فرانسه و نیمی دیگر را در انگلستان سپری کرد تا به گذر این مدت در انتهای کتاب بنگرد و وضعیت فرودستان را مورد قضاوت و واکاوی نماید.
اورول در قضاوتش انگشت اتهام به هیچ‌سمتی نمی‌گیرد، کسی را متهم نمی‌کند اما از وضعیت موجود گلایه‌مند است. تجربیات و خاطراتی از فقر و تباهی در زندگی‌اش، توصیف‌های خلاقانه‌اش در محیط‌هایی که در پاریس و لندن چه به دنبال کار بود، چه مشغول کار، و چه در حال تلاش بی‌حاصل برای استراحت...
اورول در داستانش به تفاوت برخورد و زندگی مردم برخوردار با مردم فرودست، تفاوت سطح و کیفیت زندگی مردم فرودست چه شاغل و چه بی‌چاره در پاریس و لندن، و تفاوت بنیادین دو پایتخت می‌پردازد اما به طور مستقیم به برتری هیچ‌کدام نسبت به دیگری اعتراف نمی‌کند. 
نهایتا در انتها اورول با خود عهد می‌بندد که پس از تجربه‌ی این دوران، یک‌سری افکار را کنار بگذارد و یک‌سری کارها را دیگر انجام ندهد، که برای من به عنوان نتیجه‌گیری اخلاقی پس از این دوران سخت جالب بود.

اکثریت خواننده‌های گودریدز این کتاب را در دسته‌ی «ناداستان» طبقه‌بندی کرده‌اند، اما این کتاب نه یک ناداستانِ مطلق است و نه یک رمان مطلق، به عبارتی هر دوی آنان است!  اورول خود در اواخر کتاب می‌گوید، البته که این کتاب برای خواننده یک داستان است، اما برای من دفترچه‌ی خاطرات روزمره در این روزگار بود. 

متن کتاب، روان و ساده بود و اگر دوستی خواست به زبان اصلی کتابی بخواند و متن کتاب دارای پیچیدگی‌های ادبی نباشد، می‌تواند آن‌را انتخاب کند.
من برای امتیاز دادن به این کتاب نمی‌توانم به پنج ستاره فکر کنم، اما همانند مزرعه‌ی حیوانات و ۱۹۸۴ برای این کتاب نیز چهارستاره منظور می‌کنم و خواندن آن را به اورول پسندان پیشنهاد می‌کنم.