یادداشت‌های رجا (37)

          ◾به نظرم کتاب از ۴ بخش تشکیل شده. بخش او به شکل‌گیری اطلاعات سپاه و ورود شهید کاظمی به آن می‌پردازد. ساختار سه بخشی اطلاعات سپاه و مدیریت محسن رضایی در این بخش مورد بحث است. این سه بخش متشکل‌اند از جریانات حامی سلطنت، جریانات التقاطی و جریانات چپ. در این بخش، به بررسی جریانات دانشجویی، سازوکار مدیریت صحنه کشور توسط جریانات سیاسی گوناگون به خصوص چپ‌ها و مسائلی از این دست می‌پردازد.
 
◾در بخش دوم به سراغ پرونده‌هایی که اطلاعات سپاه با آن‌ها درگیر بوده می‌پردازد. در این بخش به نحوه کار گروه‌هک‌های ضدانقلاب نظیر پیکار، مجاهدین خلق و به صورت مفصل به حزب توده می‌پردازد. اسامی و اشخاص کلیدی در صحنه به خوبی معرفی می‌شوند و هر کدام از آن‌ها را مولف، در پاورقی معرفی می‌کند تا مخاطب کمتر آشنا با این جریانات دچار سردرگمی نشود.

◾در بخش سوم به جدایی شهید کاظمی از اطلاعات سپاه و پیوستن به وزارت کشور، تحویل کامل اطلاعات سپاه و نیروهای آن به وزارت نوپای اطلاعات می‌پردازد.  در این بخش اطلاعات نخست‌وزیری که با به خدمت گیری بخشی از نیروهای ساواک آغاز به کار کرده، با تصویب قانون تشکیل وزارت اطلاعات، تبدیل به یک وزارت‌خانه می‌شود که همه فعالیت‌های امنیتی کشور را تحت کنترل می‌گیرد. این اتفاقات در این بخش به خوبی تشریح می‌شود.

◾در بخش چهارم، شهید کاظمی، مجددا به سپاه پاسداران ملحق می‌شود و اطلاعات سپاه را بنا به دستور محسن رضایی احیا می‌کند. فراز و فرودهای این تشکیلات از نو تاسیس شده و جرقه‌های تبدیل قرارگاه رمضان به نیروی قدس به خوبی بیان می‌شود.

🔷این کتاب مخصوصا برای علاقه‌مندان تاریخ معاصر بسیار مناسب است و بخشی هرچند اندک از خلا تاریخی پس از انقلاب را تشریح می‌کند. نحوه شکل‌گیری وزارت اطلاعات، تفاوت دیدگاه‌ها در پرونده‌های کلیدی مثل کوزیکچین، عدم همکاری اطلاعات نخست‌وزیری با اطلاعات سپاه و سیر شکل‌گیری اطلاعات سپاه در دور دوم و هم‌چنین شکل‌گیری نیروی قدس سپاه، اژ جمله بخش‌های مورد بحث در این کتاب است.
        

          ◾پتکو به سال ۱۳۷۱ و به منظور رفع نیازهای مملکت به پمپ و توربین‌های آبی، ذیل ایدرو تاسیس شد. همچون دیگر شرکت‌های تاسیس شده در دولت سازندگی، این شرکت هم با خرید لایسنس، طرح و نقشه و داکیومنت‌های شرکتی هلندی ناویهاوس، کارش را آغاز کرد و با همان سرعت ورشکست و وبال گردن وزارت صنایع و معادن آن روزگار شد!

◾اوایل دهه ۸۰ شمسی، مهندس علی عمرانی به عنوان سرپرست کارخانه پتکو، به دعوت مهندس تجریشی که به تازگی در پست مدیر عامل منصوب شده بود، شروع به کار می‌کند. در اوایل کار ایشان، این مجموعه با تعداد زیادی پمپ‌ غیر استاندارد تولید شده یا بازگشتی از جانب مشتریان، به علت مشکلات فنی در طراحی و ساخت، رو به رو بود.

◾این شرکت با خرید تعدادی طرح و نقشه پمپ‌های هلندی، تولیدش را شروع کرده بود و چیزی به نام واحد تحقیق و توسعه (R&D) نداشت و اصولا نیازی هم به طراحی نداشت! این شرکت برای مونتاژ تاسیس شده بود نه طراحی! (همان سیاست تکنوکرات‌های دهه ۷۰) انتقال تکنولوژی در حد خرید چند طرح و نقشه صورت گرفته بود. (و اساسا معنی انتقال تکنولوژی چیزی بیشتری هم نیست!)

◾اما فصل تحریم که آغاز شد، بحران هم بالا گرفت. هرچند پیش از آن هم نفس پتکو با تولید محصولات بی‌کیفیت بریده بود، اما تحریم، قرار بود تیر خلاص بر صنعت وارداتی پمپ‌های سنگین ایرانی باشد که نشد! مهندس تجریشی مسئولیت این شرکت را عهده‌دار شد و کار مدیریت کارخانه را به مهندس عمرانی می‌سپارد.

◾مهندس عمرانی، پس از رتق و فتق ایرادات پمپ‌های بازگشتی، دستی به سر و روی منابع انسانی و نیروهای شرکت می‌کشد و تحریم را غنیمت می‌شمرد تا تحقیق و توسعه را به راه کند و پمپ‌هایی بسازد که گلوگاه صنعت نفت و گاز و پتروشیمی هستند.

◾خواندن این کتاب، مکافات ساخت و تولید تجهیزات صنعتی سنگین و حیاتی را خیلی قشنگ نشان می‌دهد! به نظرم اگر اسم کتاب را «یک جفت کفش آهنی» می‌گذاشتند، هم خوب می‌بود! این کتاب، چهارمین کتاب از مجموعه کتاب‌های تاریخ شفاهی پیشرفت نشر راه یار است که خوانده‌امش. نویسنده، متبحرانه نوشته و خیلی خوب مسیر داغون پیشرفت صنعت را در ایران تشریح می‌کند از قحطی قطعات و تجهیزات گرفته تا کارشکنی گسترده مسئولیت دولتی!
        

          نویسنده، متبحرانه دنیای آکواریومی استارت‌آپی ایرانی را به رشته نقد می‌کشد. تجربه‌ای گرانسنگ از آبسنگ!

◾سرفصل‌های کتاب را کلیدواژه‌های استارت‌آپی تشکیل می‌دهد که بسیار به‌جا و زیبا انتخاب شده است. و در هر فصل به یک بحران زیبا و له کننده می‌پردازد که چطور یک انسان را به یک ماشین تایپ یا ماشین تولید سرمایه تبدیل می‌کند و تا به خودش می‌جنبد یک کارمند دون‌پایه، خسته و تهی از انرژی شده.

◾اصولا کارکرد خرده نظام‌های سرمایه‌داری همین است. برده پروری. حالا یک‌وقتی اسمش می‌شود استارت‌آپ و گاهی دوزش بیشتر می‌شود و تبدیلش می‌کند به دانش‌بنیان! یک استارت‌آپ دانش‌بنیان، دقیقا جایی است که عصاره انسان را می‌مکد و مشتی ادعای پوچ و ادا و اطوار تحویلش می‌دهد... . دست آخر همه آن‌ها، روکشی زیبا برای همان خرکاری مداوم و بردگی محض است...
        

          ◾در روزگار نوجوانی، دو سه مرتبه خواند‌امش. آن وقت‌ها، به نظرم خیلی جذاب بود! اما بعدتر پی چیزهایی دیگر در زندگی شهدا بودم مثل روش و شیوه تفکر آن‌ها. 

◾ کتاب، مجموعه خاطرات اطرافیان شهید عباس بابایی است. کتاب به سبک همیشگی خاطره‌پردازی از زندگی شخصی شهید، نوشته شده و خبری از توانایی‌ها، از ابتکارات عملیاتی، از نظام فکری-مدیریتی این بزرگوار هیچ خبری نیست!

◾متاسفانه در سالیان اخیر نیز سریال تلویزیونی شوق پرواز بر اساس زندگی این شهید گرانقدر ساخته شده که جز چند سکانس رمانتیک و داغون فیلم‌فارسی چیز بیشتری برای عرضه به مخاطب نداشت.

◾فاجعه روند خاطره‌بازی با زندگی شهدا، انگار هدفمند است! نسل بعدی انقلاب، مقدار زیادی رمان عاشقانه جنگی دارد اما هیچ الگوی مدیریتی نوآورانه و خلاقانه برای شکل‌دهی آینده کشور ندارد! انگار قرار است، پیرمردهای موجود، تا ابد سکان مدیریت کشور را رها نکنند!

◾شهید بابایی، در زمان شهادت، معاون عملیات ستاد نهاجا، به فرماندهی شهید ستاری بود. اختلافات این دو بزرگوار میان فرماندهان آجا، زبانزد بود! اما این اختلافات در همان چارچوب رزمی-عملیاتی باقی ماند و هیچگاه تبدیل به کینه و حسد نشد. این اتفاق، یکی از بزرگترین نکات زندگی این دو شهید بزرگوار  بوده است، گرچه نظر بنده به شهید ستاری نزدیک‌تر است!😳
        

          ◾مدت‌ها پیش خوانده‌امش. یک یا دو بار. 

◾ساختار کتاب به شدت قدیمی است و فصل و باب نامشخص! خبری از منابع و مراجع نیست و اینترنت را شخم زدم اما نام اصلی کتاب، زبان کتاب و یا نویسنده آن را پیدا نکردم! و حتی مترجم هم مجهول الهویه است!

◾کتاب، به بررسی سیر تاریخ ترور در اروپا می‌پردازد. از تاریخ ترور در اساطیر یونانی گرفته تا ترور سزار و بعدتر خاندان مدیچی و ترورهای موخر. اما شوربختانه، تاریخ ترورها و منابع مطالعاتی را معرفی نمی‌کند و برای یافتن اطلاعات بیشتر باید، دستی به کتاب و دستی به کیبورد، همزمان با خواندن کتاب از کاویدن اینترنت هم رنج ببری! اما، همه ترورهای تشریح شده در کتاب، مستند هستند و جزئیات گاها وحشتناک و دردناکی هم دارند!

◾قطعا به خواندنش می‌ارزد!
        

          از آن دست کتاب‌هایی است که به خواندنش نمی‌ارزد!
تنها بخش جذابش برایم، همان سقوط آزادش از هواپیما و پاره شدن  پایش بود!

متاسفانه از آنجایی که هیچ کتابی به‌ درد بخوری پیرامون سبک مدیریتی و سیره حرفه‌ای شهدا و شخصیت‌های تراز کشور مثل حاج قاسم سلیمانی، شهید فخری‌زاده و دیگران منتشر نمی‌شود، جای پای این دست کتاب‌ها توی مملکت ما باز  می‌شود!

طرف بزرگترین هنرش، جمع کردن تخت‌خوابش بوده بعد از پارگی پایش! آن وقت حاج قاسم سلیمانی تا آخرین لحظه عمر پر برکتش با زخم و رنج‌های جنگ تحمیلی زندگی کرد و آن همه دستاورد بزرگ و بی‌نظیر داشت. ولی نوجوان امروز ایرانی باید کتاب‌های انگیزشی یک افسر مفنگی امریکایی را بخواند تا دنیا را عوض کند! دنیایی که عوض شدنش در ۴۰ سال اخیر را مدیون رهبران و مسئولین مملکتش خودش است...
        

          کتاب مجموعه خاطراتی است نقل شده اطرافیان دکتر مصطفی چمران.

چندان چنگی به دلم نزد. باید از این دست کتاب نویسی پیرامون شخصیت‌های طراز و برجسته‌مان دست بکشیم. باید با جزئیات بیشتر نگارش کتاب صورت بگیرد که لازمه‌اش، تحقیقات و وقت گذاشتن فراوان است و آن هم نیازمند پول...

این کتاب، خاطرات دیگران از شهید چمران است و نه کتابی درباره فراز و فرود شهید چمران و دستاوردهایش.

کتاب بدی نیست. مناسب نوجوانان است. بخوانند و از شخصیت معنوی ایشان الگوبرداری کنند.
        

          ◾آهار را مجموعه جوانان پر شور مشهدی، راه انداخته‌اند، آن هم جوری که اصلا فکرش را نمی‌کنی! آهار قرار بوده، گره‌ای از کار مردم باز کند، اتفاقا نیروگاه مشهد هم نزدیک بوده و دوستان دورتر نرفته بودند و کارشان را همان‌جا بنا کرده بودند...!

◾ سیستم‌های کنترل و مدیریت نیروگاهی در ایران، عمدتا مبتنی بر تجهیزات شرکت آلمانی زیمنس است و نیروگاه‌های ساخته شده پیش از انقلاب، بیشتر آمریکایی و ساخت شرکت GE. البته شرکت سوئدی آلستوم هم تلاش‌هایی برای ورود به بازار انرژی ایران، پیش از انقلاب داشته که چندان موفقیت آمیز نبوده اما آنقدر موفق بوده که نیروگاه بخاری در محله طرشت تهران بسازد و مردم فهیم تهران هم کل آن محله را به افتخار این شرکت، محله آلستوم نامگذاری کنند!😅😉

◾نیروگاه‌های برق، بخشی از تاسیسات کلیدی و زیر ساخت‌های اساسی هر مملکتی‌اند که خاموشی و استراحت برایشان تعریفی ندارد. چنین مجموعه‌ای باید به گونه‌ای طراحی بشود که پایداری و دوام بالایی در شرایط مختلف را داشته باشد و البته ملاحضات دیگر. همین مسائل اهمیت و ارزش تجهیزاتی که شرکت آهار تولید می‌کند را دو چندان می‌کند.

◾در کتاب جایی حرف از سیستم‌های DCS یا Distributed Control System به میان می‌آید. باید توجه داشت که برای مدیریت فرآیند  یک پلنت یا مجموعه صنعتی بزرگ و غول‌پیکری مثل یک نیروگاه برق یا شرکت پتروشیمی یا پالایشگاه، سیستم‌های مدیریت توزیع‌شده یا نامتمرکز (Decentralized) قلب و اساس سیستم کنترلی هستند. فرآیند همواره در جریان است و مقطعی نیست که بتوان پارامترها را بعد از اتمام کار بازبینی و بهینه کرد. دقت و کیفیت انجام کار در کنار سرعت، اساس این سیستم‌های مدیریتی است.

◾در کشور ما، عموما از DCSهای شرکت‌های غربی استفاده می‌شده است. و البته بعدتر به علت‌ تحریم‌ها، مدتی پای یوکوگاوا ژاپنی به تاسیسات ایرانی باز شد که آن هم دیری نپایید و تحریم را سر نیزه کرد و دست شرکت‌های ایرانی را تا آرنج توی پوست گردو گذاشت! که آهار، با زحمات فراوان کارت‌های این سیستم پیچیده را با موفقیت تولید می‌کند و برای اولین بار در نیروگاه گازی جم (که از آن به اشتباه نیروگاه کنگان  اسم به میان آورده) نصب می‌کنند.

◾جایی در کتاب اشاره می‌شود که در گذشته شرکت‌هایی در ایران سیستم DCS ساخته‌اند که بعدها، پیگیری نشده و دیگر خبری از تداوم کار آن‌ها نیست. بد نیست بدانید، شرکت کرمان تابلو (Kerman Tablo Co) در گذشته با موفقیت سیستم DCS تماما ایرانی Persia-A را با موفقیت طراحی و پیاده‌سازی کرده است و بخشی از زیرساخت‌های اساسی کشور از آن بهره می‌برد. ضمن آن‌که این سیستم بسیار با کیفیت و حرفه‌ای طراحی و مهندسی شده بود و یک سر و گردن از نمونه‌های غربی و شرقی، به واسطه پشتیبانی در دسترس و همچنین شناخت عالی و دقیق از صنایع ایرانی بالاتر بود. که متاسفانه با فوت آقای ناصر حیدری‌نسب، موسس شرکت،  این شرکت نتوانست مثل گذشته کار کند و رفته رفته مهندسین و کارکنان زبردست و برجسته آن به کشورهای خارجی مهاجرت کردند یا این شرکت را ترک کردند. حیف شد...
        

          ◾با این‌که دو سالی از پایان کارم با شرکت‌های ریز و درشت دانش‌بنیان تمام شده و این روزها دغدغه‌ها و برنامه‌های دیگری دارم، اما خواندن این کتاب، داغ آن روزهایم را تازه کرد.

◾شب‌خوابی کف شرکت با زیراندازی از پلاستیک حباب‌دار و کارتن‌های محصولات و پتویی از کاپشن کثیف و زنگار گرفته از باران اسیدی و نمناک تهران! یا درگیری با مسئولین پر رو و بدتر، دروغگوی وزارت نیرو، دویدن دنبال استانداردهای CE و TUV اروپایی برای شرکت دولتی داخلی که سازمان استاندارد ملی مملکت را قبول ندارد و آخر سر دور خوردن از شرکت‌های دولتی وصل به چاه‌های نفت‌خیز جنوب!

◾همگی را درک کرده بودم. در میانه‌های بحران ترور حاج قاسم عزیز، وقتی که خون در رگ‌هایم مثل روغن داغ می‌جوشید، پشت میز کار در اتاقک کوچک (که بعدها فهمیدم این اتاقک در واقع گل‌خانه آن واحد بوده و دوستانم با قیمت پایینی اجاره‌اش کرده بودند!) می‌نشستم و کار می‌کردم، حتی تصورش را هم نمی‌کردم که شرکت‌ها و مجموعه‌های خصوصی دیگری هم رنج ما را کشیده بودند و جاده پیشرفت تولید داخل را هموارتر کرده‌اند.

◾تجربیات این شرکت در پروژه‌های دولتی، نظام قراردادی و پرداختی نامنظم و پر ایراد و هم چنین حرکت به سوی محصول محوری به جای پروژه محوری و کار با مردم عادی به جای مشارکت در پروژه‌های دولتی، تجربیات مشترک بیشتر شرکت‌های ریز و درشت نوپای یکی دو دهه اخیر است.

◾دم‌شان گرم! انشاله همیشه موفق و سربلند باشند...
        

          ◾جمکو را مدت‌هاست می‌شناسم، از پیش از خواندن این کتاب، به واسطه کار و تحصیلاتم با این شرکت آشنا بودم.

◾همیشه در نگاه مهندسی‌طور من، حداقل یک شرکت ایرانی بی‌نظیر در هر حوزه‌ای وجود دارد که محصولاتش توانایی رقابت با برترین برندهای دنیا در همان حوزه را داراست. جمکو، همان شرکت بی نظیر در حوزه موتورهای الکتریکی است.

◾از دولتی بودنش خیلی ناراحت بودم! همیشه این ترس راداشتم که در آمد و رفت‌های سیاسی مسئولینی که پی‌ پر کردن رزومه‌اند، هپکویی یا آذرآبی یا هفت تپه‌ای یا صدرایی یا واگن پارسی بشود! عاشق کیفیت محصولاتش بودم! با غرور از آن حرف می‌زدم! اصلا ساخت ایران، یعنی این...

◾اما، آن روزی که برادر احسان عزیز، عملیات احیا به دست به سراغم آمد، باورم نمی‌کرد که سرنوشت هپکو و آذرآب، هفت تپه و واگن پارس، مو به مو برای جمکو رخ داده باشد!

◾محمد حکم‌آبادی، نویسنده چیره‌دست و حرفه‌ای، احیا این شرکت برجسته را به خوبی تصویر می‌کند. سطر به سطر کتاب برایم آشناست. تلاش‌های یک دو جین مهندس میان سنگ و آهن برای احیا این کارخانه از دست رفته و خیانت مشتی مفت‌خور دریوزه که از بد روزگار هم‌وطن ما و این ملت شده‌اند. حتی تصورش هم نمی‌کردم جمکویی که همیشه آن را ستایش می‌کردم، این چنین از ویرانه‌ای بلند شده باشد! چه سرنوشت عجیبی!

◾دم نویسنده و انتشارات گرم، انشاالله همیشه موفق و سر بلند باشند...
        

          ◾روزگار نوجوانی که دانش‌آموزی در بوشهر بودم و باید هر چند ماه یک‌بار جاده بوشهر تا بندر کنگان (از شمال تا جنوب استان در یک خط ساحلی) را طی می‌کردم تا به شهر مادری‌ام برگردم، همیشه تابلو سبز رنگ بزرگ کنار پل روگذر چغادک نظرم را جلب می‌کرد. کدام دکتر حسابی این جاده را نقشه برداری کرده است؟! همان حسابی کتاب فیزیک؟! فیزیک کجا و نقشه برداری کجا؟! داریم اصلا؟!
◾حتی تصورش هم نمی‌کردم این جاده ای که باید سالی چندبار سرو ته آن را می‌رفتم و می‌آمدم را هشتاد نود سال پیش، جوانی تحصیل کرده و برجسته، نقشه برداری کرده باشد و آرام آرام خودش را بالا کشیده باشد تا نظرها را معطوف به خود و اعتمادها را جلب کرده باشد تا بعدتر فرصتی دست دهد و دانشسرایی و بعدتر دانشکده و دانشگاهی راه بیاندازد برای فردای این خاک...
◾تحقیقات، ایده‌ها، آثار و روش‌های دکتر حسابی، شاید برجسته‌ترین و بی‌نظیرترین در نوع خود نباشد، اما این زحمات، تلاش‌ها و کارها در عصری صورت پذیرفت که کمترین درکی از علم مدرن و علوم پایه در این کشور باقی نمانده بود. در واقع در برهه زمانی میان تاسیس مدرسه دارالفنون تا تاسیس دانشگاه تهران، یک دوره تاریک علمی در ایران است. که پایان آن را مدیون دکتر حسابی هستیم.
◾ رضا منصوری، استاد سابق فیزیک دانشگاه شریف، در مقاله‌ای کوتاه درباره دکتر حسابی، دست به تخریب شخصیت این انسان بزرگوار زده‌ و او را متهم به عدم درک قواعد پایه و ابتدایی فیزیک و ناتوانی در حل مسائل پیش پادافتاده کرده است که البته از رضا منصوری اصلا بعید نبود و البته که مسبوق به سابقه هم هست! (همین رفتار را هم با دکتر گلشنی، استاد سابق فیزیک دانشگاه شریف، داشته‌ است!) 
        

          خواندنی است اگر در پی اطلاع بیشتر از تاریخ سیاسی معاصر ایران به خصوص دهه ۸۰ شمسی باشید.
ضمن آن‌که بکی از نویسندگان این کتاب، مرحوم دکتر رضا سراج است.
خدایش بیامرزد...
        

          ۱. پرواز شبانه، داستان نیست! بی‌خود دنبال یک داستان هیجان انگیز و نفس‌گیر نباشید!

۲. همه این کتاب دو سو دارد. یک سمت ریویر و تعهداتش و در سمت دیگر خلبانان و مکافات‌های پرواز در شب!

۳. ریویر می‌خواهد هر طور که شده طلسم پرواز در شب را بشکند و انتقال محموله‌های پستی را شبانه هم به جریان وادارد، حالا میان تعهدات حقوقی این اتفاق و وجدان خود گیر کرده است. ریویر هیچ‌گاه، وقت خود را بابت آنچه خودش عشق و عاشقی می‌نامد، نگذاشته و مرد کارش بوده تا مرد خانواده! و مناسبات زندگی یک زوج را چندان درک نمی‌کند و حتی حسرت داشتن یک همسر را دارد...

۴. ریویر در میانه شب، تقریبا اطمینان حاصل می‌کند که یک هواپیمای پستی را از دست داده است. قرار گرفتن او بر سر دوراهی تصمیم به خطر انداختن جان خلبانان و یا ملغی کردن برنامه پرواز شبانه، به خوبی مرزهای اخلاقی نظام فکری و فلسفی را نشان می‌دهد. چیزی که اگزوپری جنگ دیده، دست ورزیده‌ای در نقد ملایم آن دارد...
        

          کیفیت تصاویر و نقشه‌های کتاب خوب است البته چندان هم تعریفی نیست! نقشه‌ها، شبیه کروکی‌های تصادف رانندگی است! انتظار می‌رود بعد از گذشت سه چهار دهه از پایان جنگ، نقشه‌های عملیات‌ها و محورهای دفاع مقدس، با کیفیت بالاتر، یک‌دست و حرفه‌ای‌تر باشد.
با این حال کتاب خوبی است و جهت ارائه اطلاعات اولیه برای دانش‌آموزان مناسب است.
        

          امروز به صورت اتفاقی در کمد کتابخانه‌ام پیدایش کردم!
بخوانیدش، اگر کودک دارید و یا حتی ندارید! اگر تمایلات مذهبی دارید یا ندارید!
سیر شکل‌گیری، رشد و شیوع عروسک باربی را به خوبی بررسی می‌کند.
کتاب به دو رنگ مشکی و صورتی به چاپ رسیده! بخش‌های آخر به بررسی داستان شکل‌گیری و نابودی ماجرای عروسک‌های ملی و عروسک‌های دارا و سارا می‌پردازد. غمگین‌ کننده و دردناک است...
(پ.ن: فیلم سینمایی باربی، محصول 2023 با بازی ری گاسلینگ و مارگت رابی، با الهام از داستان عروسک باربی، تلاش به بازنمایی تصویر این عروسک امریکایی را داشت که خیلی هم خوب ساخته شده بود. که البته تقارن ساختش با فیلم اپنهایمر (اثر کریستوفر نولان)، یک کمدی اینترنتی به نام «باربنهایمر» را خلق کرد! که یکی شدیدا فانتزی و کمدی و دیگری شدیدا خشک و جدی بود!)
پ.ن: تصویر، عروسک دارا و سارا در برابر باربی و کن
        

          چندان به دلم ننشست! انگار نویسنده می‌خواسته یک‌جوری سریع‌تر کتاب را جمع کند...! داستان سیستان امیرخانی خواندنی‌تر است!
        

          به دلنشینی داستان سیستان امیرخانی نبود...
        

          ◾یعنی چه که کتابی با بیش از ۱۰۰۰ صفحه، فقط بخش کوچکی از آن که به ما وپیرامون ما مربوط است را ترجمه کنی و بقیه جهان را ول؟!
◾بزرگوارا! جهان کمی بزرگتر از خاورمیانه است! و درک خباثت انگلیس برای نسل جوان نباید محدود و محصور به خاورمیانه شود که جوان نسل بعدی فکر کند که فقط ما با انگلیسی‌ها سر جنگ و ناسازگاری داشته‌ایم! سندش هم همین کتاب نصف و نیمه ترجمه شده!
◾آقای اشرفی را با آثار خوب‌شان می‌شناسم. کاش کتاب را کامل ترجمه می‌کرد. اگر خودش وقت نداشت، کار را تیمی هم می‌توانست جلو ببرد. با این حال، باز هم دم‌شان گرم...
◾چه بگویم از تنگ نظری نشر نی، که خیلی ...!
        

          ۱. تام کوپر، محقق برجسته و نویسنده چیره دست اتریشی است که مطالعات گسترده‌ای پیرامون جنگ‌های هوایی در خاورمیانه داشته است. او تاکنون کتاب‌های زیادی در باب تاریخ‌نگاری جنگ در خاورمیانه و ایران منتشر کرده که فقط همین کتاب ترجمه شده است. (از جمله، کتاب دیگری با همین نام و پیرامون نبردهای F-4 Phantom II ایران در جنگ تحمیلی.)

۲. این کتاب در ۱۰۰ صفحه به زبان انگلیسی و توسط انتشارات Osprey به چاپ رسیده که ترجمه آن بیش از ۲۰۰ صفحه دارد! مهمترین دلیل آن هم توضیحات اضافی و اغلب بدردنخور مترجم است! کتاب از ترجمه نسبتا روان و منسجمی برخوردار است ولی اصلا کیفیت تصاویر و چاپ آن با نسخه انگلیسی‌اش قابل مقایسه نیست. و اگر این پرنده آهنین را دوست دارید، حتما نسخه انگلیسی این کتاب را ببینید! لذت می‌برید...

۳. متاسفانه، به علت کمبود اطلاعات و عدم انتشار اسناد نبردهای هوایی در طی جنگ هشت ساله، بسیاری از اطلاعات کتاب ناقص است یا اطلاعات اندک است. و جای تاسف بیشتر دارد که پیرامون نبردهای کشور خودمان باید پای صحبت‌های یک آدم خارجی بنشینیم. (خسته نباشید خدمت عقیدتی سیاسی و کل مجموعه ارتش.)

۴. فصل اول کتاب به بررسی فنی هواپیما و برنامه خرید ایران می‌پردازد که بخش زیادی از تاریخچه آن و روند خریدش توسط ایران ناگفته می‌ماند! (به همان علت پیشین و سیاست انتشارات مبنی بر نپرداختن به اطلاعات جزئی) و سپس در طی فصل‌های بعدی به تاریخچه درگیری‌های آن با نیروی هوایی عراق می‌پردازد. در این فصل‌ها، به صورت مکرر از خلبانان برجسته نیروی هوایی ارتش ج.ا.ایران نام می‌آورد که پیروزهای چشمگیری در نبردهای هوایی داشته‌اند. شاخص‌ترین آن‌ها، مرحوم امیر خلبان جلیل زندی است.
        

          ◾مترجم این کتاب سرگرد خلبان شهید علیرضا کریمائی است که در سال 13۹۰ بر اثر سانحه سقوط هواپیمای جنگنده F-14 در نزدیکی بوشهر به شهادت رسید. (خلبان Rio این پرواز، سروان خلبان شهید مصطفی فصیحی بودند.)
◾این کتاب ترجمه اثر Uncovering the Grumman F-14 A/B/D Tomcat نوشته Danny Coremans است. این کتاب اطلاعات بسیار جامع و کاملی را به صورت فشرده، پیرامون این جنگنده، در اختیار مخاطب قرار می‌دهد.
◾متاسفانه این کتاب با هزینه شخصی مترجمین و در تیراژ پائین چاپ شده و بعدتر هیچ‌گاه تجدید چاپ نشده است. اما شاید بتوان آن را از کتابخانه‌های عمومی امانت گرفت.
◾ای کاش، عقیدتی سیاسی ارتش، کمی از بودجه‌اش را خرج چاپ و انتشار آثار کارکنان برجسته و بی‌نظیرش کند.
◾شادی روح این دو شهید بزرگوار، صلواتی ختم کنید.