نمیدونم. شاید به خاطر ترجمه بود. شایدم به خاطر اینکه من آمادگی ادراک این کتاب رو نداشتم.
اما میتونم بگم از نظر من بارزترین نکته‌ی کتاب این بود که گاها باید حرف زد. نیازها رو مطرح کرد. مسیری که ایوان ایلیچ به سمت مرگش پیش میبرد تنها با حرف زدن بود که میتونست هموار تر بشه.
نمیدونم. مرگ مفهوم گنگ و اجتناب ناپذیریه. شاید بشه یک بعدش رو توی این کتاب دید و فکر کرد: اگر من فردا بمیرم چقدر احتمال داره مثل ایوان ایلیچ فکر کنم.
      

        متن روونی داشت. البته به جز اونجاهایی که مجبور شده بودن به خاطر سانسور تغییرش بدن.
در کل من از داستان لذت بردم. شاید بعضی از مفاهیم مطرح شده به مذاق یکسری از خواننده‌ها خوش نیاد یا گاها اغراق آمیز به نظر برسن. اما ما این مفاهیم رو در روایت‌های ماندگار و معروف خودمون هم داریم.
حرف آخر این که من کتاب رو از یک دوست بسیار عزیز هدیه گرفتم. دوستی که گفته بود چندین بار در سال به این کتاب برمیگرده. دفعه بعد که این دوست رو ببینم قطعا به خاطر هدیه‌ ارزشمند و لذت بخشش؛ تشکر دوباره خواهم کرد.
      

        کتاب مملو از تراژدی بود. ثانیه به ثانیه داستان این پنج قهرمان من رو غمگین میکرد. اما ذره ای از مطالعه اش پشیمون نیستم.
شاید اگر بتونم یک نتیجه گیری کلی از این کتاب بکنم اینه که بعضی دردها، علی الخصوص دردهای روانی (که اغلب در ظاهر دردهای جسمی بروز میکنن) بدون کمک حرفه ای نمیشه ازشون رهایی داشت.
      

        با کتاب توی اینستاگرام آشنا شدم. جمله کلیدی ویدیو این بود: اگر باور دارید یه کتاب رو میشه شب تا صبح بیدار موند و تموم کرد اینو بخونید.
نمیگم دروغ بود. ولی اگرم حقیقت باشه به خاطر حجم کمشه نه جذابیتش. کتاب متشکل از چند داستان کوتاهه. جالب بودن. ولی نه برای من سی و پنج ساله و بعد از شاهکاری مثل (عقاید یک دلقک از هاینرش بل). اینا رو گفتم که شرح بدم اگر مثل من فرهنگ ژاپن رو دوست دارین انتظار نداشته باشین این کتاب یه چیزی شبیه کارای موراکامی باشه. حس معما گونه اش به نظرم برای جوونیه که مستند قاتل زنجیره ای به عنوان تفریح نگاه میکنه. نه کسی که پیگیر به یه اثر بگه عااالی.
حرف آخر این که اگه کتاب نخونده داشتین مطالعه کنید. لذت خواهید برد.
      

        نمیدونم. شاید به خاطر شرایطی که توش هستم اینقدر باهاش ارتباط برقرار کردم.
حس همزاد پنداری با قهرمان داستان تقریبا برام اجتناب ناپذیر بود. هر فصل حداقل یکبار و گاها هر صفحه یا پاراگراف.
از یه بعد دیگه بخوایم به داستان نگاه کنیم؛ میتونستم معادل شرایط تشریح شده از آلمان بعد از جنگ رو توی جامعه‌ امروز خودمون ببینم. و این موضوع غم روایت  رو برام چند برابر کرد.
در کل دوستش داشتم و پیشنهاد میکنم بخونیدش.
      

        کتاب عجیبی بود. نمیدونم برای این مدل داستانی آماده نبودم یا ترجمه جذبم نکرد. نمیخوام بی انصافی کنم و بگم بد بود. اما اگر بعد از خوندن شاهکارهای ابدی بخونیدش، خیلی لذت نخواهید برد.
توی یه جمله بخوام بگم: فک میکنم ارزش یه بار خوندن رو داشته باشه.
      

        باورم نمیشد بشه یک نفر سرتاسر کتاب حرف بزنه و حتی یک واژه از نفر دوم ورود نکنه. ولی مثل اینکه میشه.
از نظر من این کتاب یک جلسه روانکاوی طولانیه. فرد در حال حرف زدنه مداومه ولی چون دکتر میبینی داره به اونجایی میره که باید بره حرف رو قطع نمیکنه.
به نظرم یکم علم روانشناسی و اندکی خودآکاهی برای لذت بردن از کتاب لازمه. 
و اینکه اگر از تاریکی دنیای امروز فرار میکنید پیشنهاد میکنم فعلا نخونیدش.
      

        کتاب مملو از استعاره اس. گاهی در پاورقی به این استعاره ها اشاره میشه ولی گاها نیاز به بازخوانی و تفکر پیدا میکنید. در کل پیشنهاد میکنم بخونیدش.
      

        با سلیقه من همخونی نداشت. البته شاید تعریف هایی که قبل از خرید کرده بودن انتظارم رو بالا برده بود. در کل اگر در دنیای نویسنده های بزرگ زندگی کردین، این کتاب بهتون حس اتلاف وقت خواهد داد.
      

        خیلی خوب بود. یه سری از بخش هاش باعث میشد خوندن رو قطع کنم، فکر کنم و یا حتی نفسی از روی حسرت بخونم. به شدت پیشنهاد میشه.
      

        یکم جمع بندیش سخت بود. ولی اونقدر ازش لذت بردم که دو کتاب دیگه از موراکامی خریدم. به نظرم ارزش خوندن و حتی بازخونی داره.
      

        به خاطر حجم کمش نمیتونم چیزی بگم که داستان رو افشا نکنه. ولی شاید حجم کمش مزیتش باشه.
در کل دوستش داشتم و فک میکنم ارزش یکبار خوندن رو داره. علی الخصوص اگر بخواین به پایانش از جنبه روانشناسی فکر کنید.
      

        کتاب سودمندیه. البته یکی از مواردی که من رو اذیت کرد وجود بیش از حد واژه های تخصصی هستش. البته از نظر من. پیشنهاد میکنم اگر در مسیر خود شناسی قدم بر میدارید مطالعه کنید.