معرفی کتاب سوگ سیاوش (در مرگ و رستاخیز) اثر شاهرخ مسکوب

سوگ سیاوش (در مرگ و رستاخیز)

سوگ سیاوش (در مرگ و رستاخیز)

3.9
17 نفر |
8 یادداشت

با انتخاب ستاره‌ها به این کتاب امتیاز دهید.

در حال خواندن

1

خوانده‌ام

29

خواهم خواند

38

ناشر
گستره
شابک
9786006069999
تعداد صفحات
174
تاریخ انتشار
1403/1/1

توضیحات

این توضیحات مربوط به نسخۀ دیگری از این کتاب است.

        "سوگ سیاوش" اثری "در مرگ و رستاخیز" است از "شاهرخ مسکوب" که یکی از فاخرانه ترین آثار نوشته شده درباره ی این داستان محبوب شاهنامه را ارائه می کند. "شاهرخ مسکوب" مثل همیشه گنجینه ای از تحقیق و پژوهش فراهم ساخته که گوهر ادب از آن سرازیر است. علاوه بر زیبایی های ادبی و پژوهشی کتاب "سوگ سیاوش"، تحلیل های عمیق و فلسفی وی از اساطیر و شخصبت های افسانه ای و حماسی ایران کهن نیز امتیاز مثبت این کتاب محسوب می شود.اثر شامل مقدمه ای است که در آن "شاهرخ مسکوب" به اختصار داستان "سوگ سیاوش" را بازگو می نماید؛ پس از آن سه بخش اصلی کتاب با عنوان های "غروب" و "شب" و "طلوع" قرار گرفته است. در بخش نخست اثر با عنوان "غروب" نویسنده ضمن ارائه ی اطلاعات مختصری از اسطوره های کهن ایران، شرح پیدایش جهان و انسان و جدال نیک و بد، داستان سیاوش را شروع می کند. سیاوش همان مرد بلندرفتار و باوقار است که خواهان مرگ نیست اما وقتی مرگ به او تحمیل می شود، چنان رفتار آزادانه ای از خود نشان می دهد که برای همیشه به چهره ای ماندگار و مثال زدنی از یک شهید واقعی بدل می شود. بخش دوم کتاب "سوگ سیاوش" که "شب" نام دارد، بررسی رویکرد شخصیت هایی همچون کاووس و سودابه و افراسیاب و گرسیوز است که در مقابل مرگ ، به هر نحوی، قادر به تصمیم گیری نیستند. در نهایت بخش سوم اثر با عنوان "طلوع"، انسانی است که با مرگ به صورت فاعلانه ای برخورد می کند و اراده ی خود را به رخ آن می کشد و این فرد کیخسرو، فرزند سیاوش است.
      

بریدۀ کتاب‌های مرتبط به سوگ سیاوش (در مرگ و رستاخیز)

نمایش همه

پست‌های مرتبط به سوگ سیاوش (در مرگ و رستاخیز)

یادداشت‌ها

سارا

سارا

1402/9/5

          شاهرخ مسکوب آدمی است که عشق‌اش به ایران ربطی به جای زندگی و شرایطش ندارد و شاید بتوان گفت پروژه فکری او نجات ادبیات کلاسیک از دست آکادمیک‌هاست.
این اثر که شامل سه جستار بهم پیوسته است جزو اولین منابع فارسی است که در این قالب مدرن نوشته می‌شود. مسکوب می‌خواهد حرف نویی را روی اثری کهن در قالبی نو بزند،
اما حضور او در این جستار موضوعی‌- روایی کجاست؟
یا چرا مسکوب به سراغ داستان سیاوش رفته نه مثلا رستم و سهراب؟
چون رستم و سهراب تراژدی است نه حماسه
و در حماسه است که شخصیت‌ها و کنش‌مندی آن‌ها مهم است. ما در سوگ سیاوش مفهوم شهید را داریم که کشته شده به دست ظالم است.  مرگ بر سیاوش  نازل می‌شود و او در برابر آن رفتاری کنشمدانه دارد (بر خلاف بخش شب جستار که سودابه و گرسیورز منفعل‌اند)
وجود شاهرخ مسکوب در این جستار، بخاطر این انتخاب او از شاهنامه است. او سیاوش و مفهوم شهید را انتخاب می‌کند که اشاره‌ای به آدم‌های زندگی او دارند که به دست ظلم کشته شده‌اند و شهیدند (مرتضی کیوان، شورشی‌های سیاهکل…)
او با ادبیات متعهدانه و دارای تاریخ‌مصرف مشکل داشت، پس قالب جدیدی را انتخاب کرد که هم حرفش را بزند، هم نظر تخصصی ندهد و هم در امروز ما اثر بگذارد.
(رسالتی که قالب جستار دارد)
و زندگی زیسته‌ی او به این شکل در این اثر بازتاب دارد.
        

0

سوگ سیاوش
          سوگ سیاوش یکی از بهترین آثار مدرن ایرانیان در توضیح داستان‌های شاهنامه است که ما از آن تنها حماسه را درک می‌کنیم. این کتاب یکی از اصلی‌ترین و بهترین آثار پژوهشی برای درک و ارتقای سطح دانش ما از داستان‌های تاریخی یا اساطیری شاهنامه است. شاهنامه‌ای که حکیم فردوسی بر اساس اختصار و تعهد به چارچوب‌های شعری و ادبی نتوانسته جهان‌واژه‌ها و جهان‌بینی‌های متاثر و مرتبط با آن داستان‌ها، شخصیت‌ها و باور‌ها را به کمال بپرواند.
کتاب پس از شرح مختصر داستان سیاوش و کیخسرو به الهیات کهن ایران از تعلیمات زرتشت، اسناد پهلوی و آیین‌های موجود پرداخته و مفهوم مرگ و زندگی، رستاخیز، خوبی و بدی و زیست جهان ایران بر اساس آنان را شرح داده است. سپس با ورود به داستان سیاوش و شرح شخصیت او، اصول و تمایلات‌ش، ریشه‌های نوع زندگی و کنش سیاوش در نسبت با ایرانیان و تورانیان را واگویه نموده است.
این قسمت با شخصیت‌پردازی و شخصیت‌شناسی دقیق کاوس‌شاه، افراسیاب، سودابه، پیران و گرسیوز به کمال و اوج درخشش می‌رسد. با پردازش عمیق اینان مسیر برای توضیح و تشریح رفتار و منش کیخسرو و درک تفاوت‌های اقتضایی و ماهوی منش او با پدرش هموار و باز خواهد شد. برای مثال مسکوب در این‌جا شرح می‌دهد که عشق سودابه به سیاوش، با مهر رودابه زال و تهمینه به رستم چه فرق می‌کند؟ پرهیز سیاوش از او نه تنها بر پایه وفاداری به پدر یا نیک‌سیرتی بلکه بخاطر درک او از قدرت‌طلبی و ناپاکی این ابراز محبت است. آن‌جا که سودابه در پاسخ به پرسش سیاوش که پدرم را چه میکنی؟ می‌گوید: تن من هم اینک توراست! به سیاوش می‌گوید هم تورا می‌خواهم و هم پدرت را در واقع او دنبال این است که بعد از مرگ کاوس‌شاه، امکان قدرت و جلالت برایش باقی بماند.
مرگ آرزو‌ها، ارزش‌های یک ملت که گاهی در فقدان و شهادت یک قهرمان بروز می‌یابد، بر اساس جهان‌بینی آن ملت در رستخیز دوباره آنان و قهرمان نوپدید خود را نشان می‌دهد و بر این اساس مرگ سیاوش نه تنها یک تراژدی بلکه فقدان معنا و میراث جمعی است. از این رو کنش ایرانیان و بازپس‌ستاندن انتقام قهرمان ایران زمین از تورانیان به رهبری کیخسرو، برآمده از روح ایرانی و فرهنگ و منش آن است. طرفه آن‌که این انتقام تفاوت‌هایی با قابل توجهی با رفتار و قیام منوچهر نواده ایرج از تورانیان دارد. وقتی کیخسرو را نواده کاوس و منوچهر را نواده ایرج بدانیم این رفتار‌ها تو جهان متفاوت را رقم خواهد زد.
انتقام ایرج برخاسته از خون، ابتدایی و ساده است در حالیکه رستخیز کیخسرو الهی، اجتماعی و مبتنی بر عدالت کیهانی است. در این قیام حتی شخصیت محبوب و ممتاز شاهنامه یعنی رستم دستان نقشی کناری و تکمیل‌کننده دارد؛ کسی‌که نقطه اتکا و امید ایرانیان در محو تهدید‌های بیرونی و کژی‌های درونی است.
لحن کتاب متاثر از سبک شاهنامه‌،‌ کهن، ادبی و قدری سخت و غیر روان است که با توجه به موضوع کتاب و خواستگاه‌ نظری نویسنده منطقی و اتفاقا مطلوب می‌نماید.
خواندن این کتاب را به همه شاهنامه دوستان و ایران‌خواهان پیش‌کش می‌کنم. در روزگاری که نسل نو ایرانیان دچار بیگانگی از میراث گذشته خویشتن است، این پیش‌کش بجز بهره‌مندی و لذت ادبی ما را با تاریخ پیشنیان مبتنی بر جهان‌بینی و فلسفه ایشان آشنا می‌کند.
        

36