عمیق‌ترین گودال ذهن

یک دوست کتابخوان،از آن رفقایی که نمی‌شود حرفشان را نشنیده گرفت، توصیه کرد کتابی را با هم بخوانیم. کتابهای ریز و درشت نخوانده و نصفه را کنار گذاشتم و عید امسال را با چلنجر دیپ شروع کردم. 

نیل شوسترمن برای نوجوان خوان‌ها نامی آشناست یک نویسنده محبوب آمریکایی که هم فانتزی را خوب پیاده می‌کند و هم اهل رئال است. کتاب‌های چندگانه دارد و موتور تخیلش پر توان کار می‌کند.
من که حسرت نخوانده‌هایم هیچ وقت تمامی ندارد، این عید را فرصتی مناسب برای آشنایی با او یافتم.

چلنجر دیپ به شهادت شوسترمن‌شناسان به قدری با آثار دیگر او متفاوت است که توصیه می‌کنند به عنوان اثر اول او خوانده نشود. کتاب فضای داستانی تازه و غریبی دارد. با وجود اینکه از نظر داستانی بی‌نقص است به راحتی روی خوش به خوانندگان نشان نمی‌دهد.
از همان ابتدا فکر مخاطب را به کار می‌گیرد. خیلی صاف و صادق نمی‌شود فهمید داستان چیست.

امید واهی نمی‌دهم که اگر مثلا از ۲۰ درصد به ۳۰ یا ۴۰ درصد رسیدید، اوضاع عوض می‌شود و داستان اصلی مثل هلوی پوست کنده می‌زند بیرون...نه.
 از ابتدا تا انتهای داستان خواننده باید فسفر بسوزاند تا قصه را بفهمد چرا که راوی بی‌نظیر داستان یک بیمار دوقطبیِ اسکیزوفرنیِ است که کمی افسردگی و  وسواس فکری هم دارد.
فرم داستان بی نظیر است. شما لحظه به لحظه در حال کشف و شهود این نکته هستید که یک بیمار روانی دنیای پیرامونش را چگونه می‌بیند، درک می‌کند یا می‌فهمد.
کتاب نفس‌گیر، سخت، تلخ ولی گیرا  پیش می‌رود و رفته رفته می بینید نویسنده چه قدر کارش را خوب بلد است. از دستم در رفته است که چند بریده از کتاب را علامت زده‌ام!
 ولی فضای خاص داستان طوری است که نمی‌شود به یک کتابخوان مبتدی یا تازه‌کار معرفی شود. شک دارم که مناسب تمام بازه‌های سنی نوجوان باشد.(به کوچکتر از ۱۵ ساله‌های کتابخوان، معرفی‌اش نمی‌کنم) 
همه چیز این اثر از جمله ترجمه، درجه کیفی بالایی دارد. نویسنده کاری کرده است که خواننده عادی حال یک بیمار روانی را درک کند.
توصیفات، تلخیص و بازسازی صحنه‌ها به بهترین وجه پیاده شده است و شوسترمن نشان می‌دهد نبوغ غیر قابل انکار در داستان سرایی دارد.

در انتهای کتاب به این نکته اشاره می‌کند که به علت درگیری فرزندش با اسکیزوفرنی داستان ننوشته است بلکه تا جای ممکن به واقعیات پایبند بوده است.

کتاب قابل توصیه به بزرگسالان و نوجوانان با شرایطی که ذکر شد می‌باشد.
به علت اینکه مخاطب کتاب عام نیست و ممکن است شماری از خوانندگان توان تمام کردن کتاب را نداشته باشند(به علت فشار روحی به خواننده) و خوانش کتاب صبوری ویژه‌ای بطلبد، لذا از دادن امتیاز کامل ۵ به این کتاب خودداری می کنم.

هرچند لیاقت امتیاز کامل را دارد ولی ۴.۵ را برای آن مناسب می‌دانم.

🌎https://eitaa.com/vazhband
        

          کتاب سوم چالش کتابخوانی متفاوت: 

خلاصه:  داستان خیال انگیز و درخشان این کتاب به ماجرای ابتلای پسری نوجوان به بیماری روانی و تلاش او برای بهبودی می پردازد. شوسترمن در کتاب چلنجر دیپ، ما را وارد ذهن پریشان پسری پانزده ساله به نام کیدن بوش می کند و به شکلی هنرمندانه، حس زندگی در دنیایی را به مخاطبین منتقل می کند که در آن، واقعیت مدام دستخوش تغییر می شود و همه چیز متزلزل است. حواس کادن، به چیزهایی پرت می شود که نمی بیند اما می تواند احساسشان کند، مانند موریانه هایی که خودش می گوید صدایشان را می شنود. کتاب چلنجر دیپ، داستانی مسحورکننده و پراحساس درباره ی بیماری های روانی است
☆☆
نظر من:حس می کنم واقعا آماده نیستم برای  این کتاب و مخصوصا این کتاب نقد بنویسم چون واقعا کتاب حساسیه.فقط میدونم که خارق العاده بود و حتما یه روزی براش یه متن می نویسم و داخل بهخوان قرار میدم...این کتاب میتونه به درون ذهن شما  سفر کنه و دقیقا همون چیزهایی رو که یک روزهایی، روز تاریک، تجربه کردید  رو براتون به تصویر بکشه. این کتاب یک رمان یا یک داستان نیست.. این اثری است هنری و شاهکار که اصلا نمی شه سطحی خوندش... بزارید فقط بگم عالی بود. یکبار دیگه باید این کتاب رو بخونم  تا بتونم دقیق براش چیزی بنویسم. بخونید  و لذت ببرید✨
        

          میتوانم بگویم این کتاب ناجی من است و یکی از زیباترین خاطراتم! 

بهار سال 1402 بود که به شدت عاشق فضاپیما چلنجر شده بودم و در تصورم این کتاب کتابی شبیه "یک روز به آسمان خواهم رفت" بود.  آن زمان هیچ نمیدانستم قرار است شاهکاری تکرار نشدنی و نجات بخش بخوانم. فقط تصمیم داشتم برای تولدم این کتاب را بخرم.
23 فروردین ماه 1402: زنگ ورزش بود که معلمم دور از چشم بچه ها این کتاب را به من داد... 

نهایتا پس از گذشت یک سال و سه ماه تصمیم گرفتم این کتاب را بخوانم و این کتاب ناجی من شد... 

دوره ای که این کتاب را شروع به خواندن کردم سخت در ذهن بهم ریخته خودم اسیر بودم. ایده های بهم ریخته، فکر های روی هم افتاده، مسائل پیچیده و در هم و میلیون های سلول که نمیتوانستند این آشفته بازار را جمع کنند. چیزهایی را میدیدم که واقعی نبود و در دنیای دیگری نیز زندگی میکردم. برای من جنگل بود و برای کیدن کشتی. 

شاید اوایل داستان متوجه نشوید که چه اتفاقی در حال وقوع است اما لطفا دست از خواندنش نکشید و هیچ برای خواندنش عجله نکنید؛ حداقل اگر میخواهید این شاهکار را تجربه کنید! 

میگفتم؛ چلنجر دیپ حس درک شدن به من داد. حس اینکه من روانی یا تنها نیستم فقط در اعماق وجود خودم گمشده ام. شاید هزاران تراپیست و مشاور نمیتوانستند مرا از آن وضعیت نجات دهند اما جوهر هایی روی بدن مرده درختان اینکار را کردند. تک تک آن کلمات ذهنم را مرتب کردند و مرا دوباره زنده کردند! 

جوهر های کتاب انگار سیلی به من زدند و گفتند: تو مقصر نیستی! تو فقط گم شدی! حالا دستت را به من بده تا بدانی تنها نیستی. شاید تو هم فقط نیاز داری پاهایت رها شوند و بدویی! 

هرزگاهی دوباره در آشوب های ذهنم گم میشوم اما اینبار راهم را بلدم، چلنجر دیپ را از کتابخانه کوچکم برمیدارم و به رادیی که جوهر بر روی کاغذ پوشانده پناه میبرم... صد ها و صد بار سوار کشتی میشوم و با چپ و راست شدن راهم را دوباره میابم. 

این کتاب برای من فقط کتاب نیست، راه حل مشکلات ریز و درشتم است! چلنجر دیپ زیبا ترین کادو تولدم است! 

در یک نهایت میتوانم بگویم؛ چلنجر دیپ شاهکاری است که ناجی حقیقی من بود :) 
        

          در روند خوندن این کتاب حس میکردم مغزم کیک کشمشی منفجر شده توی ماکروویو هست که تیکه های کشمشش به سقف چسبیده و وای تو حواست نبود که میتونی قبل از انفجار ماکروویو رو از پریز برق بکشی  سفر من این بار در جهان های متفاوت نبود سفر من با این کتاب به ذهن افسار گسیخته یه انسان بود و شاید عجیب باشه ولی من گاهی وقتا حس میکردم صدای کیدن رو توی سرم میشنوم. در ابتدا حس می‌کنی کشتی و دنیایی واقعی دو پدیده جدا هستند اما هرچی که داستان می‌ره جلو تر این مرز باریک و باریک تر میشه تا وقتیکه مثل یه موی نازک پاره بشه و تصورات و جهان واقعی در هم آمیخته بشوند .شاید تا چند وقت مغزم رو احساس نمی‌کردم ولی باید بگم خوندن این کتاب برای من شگفت انگیز بود و عاشقش شدم .این کتاب باعث شد که بیماری های روانی زیادی رو بشناسم و درکشون کنم باعث شد که بفهمم بیماری های ذهنی هم مثل بیماری های جسمانی هستند و گاهی بد تر و ما باید این بیماری ها رو درک کنیم و وجودشون رو بپذیریم  گاهی دست و پامون می‌شکنه و گاهی مغزمون .باید پذیرفته بشوند و درک کنیم که کسایی که این بیماری ها رو دارند از کره مریخ نیومدند اون ها هم یکی هستند مثل ما .و حتی توی این کتاب در مورد دارو های این بیماری ها هم چیز های جالبی فهمیدم .این کتاب تجربه جدید و جالبی بود 
        

          بهترین کتابی که تا حال حاضر خوانده ام.
نمی‌شود هم رمان بنویسی، هم فلسفه بگویی، هم اخلاق بگویی، هم خاطره بگویی و هم یک مبحث اجتماعی را مطرح کنی.
اما نویسنده اینکار را کرد.
همه را با هم داشت. کتاب وقتی بر اساس واقعیت باشد، بهترین تأثیر را دارد.
نویسنده اتفاقات کتاب را درک کرده و تجربه کرده بعد نوشته است برای همین کتاب فوق العاده شده است.
حتی به نظرم می‌توانند جزو کتب درسی قرار دهند.
کتاب اوایل مبهوم است.
اما کم کم عادت می کنیم.
من به شخصه، آخرین صفحه کتاب، غم فراوانی را درک کردم.
        

          چقدر خوبه این آقای شوسترمن.. چقدر خوبه این کتاب.. و چقدر بدون افاده خوبه. 
سه‌گانه‌ی داس مرگ شاید کمی هم افاده قاطی‌اش داشت اما این یکی نه واقعا. 

چیزی که از تجربه‌ی خواندنش یادم بماند این که آمادگی‌اش را داشتم که تا خیلی خیلی بعد از شروع کتاب همه چیز را واقعیت فرض کنم. توهمات کیدن همه‌اش برایم قابل باور بود. یک کمی هشداردهنده است این وضعیت.. :))
        

          اولش با کتاب ارتباطی برقرار نکردم و بسیار برایم معمولی و مثل کتاب های نوجوان افق و پیدایش بود . اما کتاب بنظرم در ۵۰  ۶۰ صفحه آخر غوغا کرد و نظرم برگشت . یادداشت نویسنده در انتهای کتاب هم تیر خلاص را زد و کتاب برایم ارزش بالایی یافت . 
پیشنهاد میکنم؟ بله . 
تضمین میکنم؟ خیر . 
خیلی بسته به مخاطب هست و نمی شود کتاب را تضمین کرد😅
        

          ژرف گودال ماریانا
نمیتوانم با کلمات این کتاب را توصیف کنم!
همانطور که لیای عزیزم هم گفت نقد نوشتن برای این کتاب کار دشواریست،چرا که شاید با مطالعه این کتاب وارد دنیای ذهنی کیدن و کسانی مثل او شده باشیم ولی همچنان نمی‌توانیم دنیای آنها را نقد یا قضاوت کنیم،تا زمانی که خودمان درگیر چنین دنیا ها و مسیر هایی نشویم ممکن نیست بتوانیم حس واقعی را به مخاطب برسانیم.
تنها چیزی که می‌توانم بگویم،
نویسنده به خوبی داستان زندگی بیماران ذهنی را توصیف کرد،به طوری که من چند روزی خود را گم کردم،من هم با کیدن‌‌ در کنار کاپیتان و طوطی بودم و در دوراهی بزرگی گیر کرده بودم،صدا های درون‌ ذهن کیدن مانند نجوایی از کلمات هنوز در ذهنم باقیست و باقی خواهد ماند چرا که ما با کتاب ها و داستان‌هایشان زندگی میکنیم!
حرف های زیادی برای گفتن در باب این کتاب دارم ولیکن ناتوان از گفتن احساساتم هستم شاید روزی،زمانی که به سن مناسب رسیدم،برای بار دوم این کتاب را بخوانم و آن زمان احساساتم در دنیای کلمات راه پیدا می‌کند و می‌توانم خوب توصیف کنم که این کتاب چه چیزی بود!
        

          اصلا در خواندن این کتاب عجله نکنید! شاید اولش خیلی مبهم و گنگ باشه چون از داستان چیزی نمیدونید ولی هر چه پیش میرید متوجه میشید و اتفاقات رو بهم ربط میدید . برای همین اوایل کتاب یکم کسل کننده میشه براتون ولی کنارش نذارید و صبر داشته باشید :)
        

          فوق العاده زیبا و جذاب
هنر نیل شوسترمن تمومی نداره!
        

          گاهی وسط نماز خواندن به خودم می‌آیم و می‌بینم دارم با انگشت‌هایم نمره‌ی آزمون آخرم را حساب می‌کنم. گاهی توی خواب فکر می‌کنم< به اسم معلم‌های ابتدایی‌ام، شعرهایی که یادم رفته‌اند و...>
اکثراً وسط کلاس‌ها به غذایی که طبقه‌ی پایین مدرسه داخل گرم‌کن است فکر می‌کنم، و وقت تماشای یک موزه یا یک فیلم داخل سینما فراموش می‌کنم باید فکرم را جمع کنم و فیلم یا اثر داخل موزه را بفهمم.
خلاصه این‌که مغزم هیچ‌وقت همراهم نیست!
همیشه یک‌می کمی عقب‌تر یا کمی جلوتر است.
تا حدی که گاهی با اطرافیانم فکر می‌کنیم کاش می‌شد چند نفر را برای فکر کردن به‌جای من استخدام کرد!

من خیلی برای این خودافشایی‌ها مشتاق بودم؛ چون «بهخوان» داخل پستی که راجع به یادداشت‌های خوب نوشته است، گفته خوب است بگوییم کتاب به درد چه مخاطب‌هایی می‌خورد.
و چلنجر دیپ برای آن‌ها که مغزشان از خودشان جدا است، دوست خیلی خوبی می‌شود!
حتماً که برای بقیه هم جذاب خواهد بود، اما عزتش پیش فکرشلوغ‌ها و مغزفراری‌ها بیشتر است!
        

          یکی از عجیب ترین و بهترین هایی بود که تا حالا خوندم.
حس ابهام عمیق در عین حالیکه یه وقتایی حس میکنی اینها که افکار منه.

چقدر ذهن چیز عجیب و ناشناخته ای هست. نویسنده چقدر خوب تونسته این حس را منتقل کنه.

همه ما  در زندگی درگیراعماق میشیم ممکنه عمقش و زمان موندن در اون متفاوت باشه ولی اتفاق می افته.

انتهای کتاب هم خیلی اثر گذار و متفاوت بود.



        

          از خوب هم خوب‌تر بود.
----
وقتی داشت تموم می‌شد خیلی به این فکر می‌کردم که چطور می‌تونم به دیگران این کتاب رو معرفی کنم. چی می‌تونم راجع بهش بگم و چه توضیحی باعث نمی‌شه که داستان لو بره یا از حس و حالش بکاهه یا کوچک باشه براش.
چند نکته هست که می‌تونم بگم. یکی اینکه وقتی شروعش می‌کنید ممکنه سختتون باشه که ادامه‌ش بدید. ممکنه حس کنید چرت‌و‌پرته و دارید نمی‌فهمید که چه خبره. اما باید بهش مهلت بدین و ادامه بدین. (شاید حتی ۱۰۰ صفحه!) بهتر می‌شه...
نکتهٔ بعدی که برام شخصی‌تره و صرفا دوست دارم اینجا بنویسم که یادم بمونه اینه:
در وسط اقیانوس آرام گودالی وجود داره به نام درازگودال ماریانا. کوه اورست رو در نظر بگیرید. یکی برعکسش، بلندتر،‌ توی اقیانوس هست... که پیشنهاد می‌کنم یه سرچ بکنید و عکساش رو ببینید که چیه و چه شکلیه. گودالی به عمق یازده کیلومتر،‌ در اعماق زمین. و اون ته‌مه‌ها، نقطه‌ای هست به اسم چلنجر دیپ. عمیق‌ترین نقطهٔ دنیا...
این روزها اونجا بودم. شاید هنوز هم هستم. مدت‌ها کتاب نخوندم و ربطی به ریدینگ اسلامپ و این چیزا هم نداشت. نمی‌تونستم. بیشتر از این حرف‌ها بود و هست. بچه‌ها رو توی مدرسه دیدم و بهم گفتن خانوم... چرا بزرگ شدین؟ چرا بزرگ شدم؟ واقعا چرا بزرگ شدم؟ بزرگ شدن این شکلیه؟ جالب بود برام که درک می‌کردن تغییر رو. چون خودم نمی‌فهمم چه اتفاق‌هایی افتاده درونم یا الان داره چی می‌شه. نمی‌فهمم اینا اسمش چیه. اما پایین رفتن رو حس می‌کردم. هیولاها رو می‌بینم. وسوسه‌شون رو می‌شنوم. زمزمه‌ها و فریادهاشون رو... و این وسط این کتاب من رو به سمت خودش کشید. همدمم شد برای گذروندن روزها و شب‌هایی که خیال گذشتن نداشتن. :)  شاید خیلی ربطی نداشت به شرایطی که داشتم... ولی همراهم بود. ولی می‌فهمیدمش. با تک‌تک سلول‌هام درکش می‌کردم و دوستش داشتم.
----
نیل شوسترمن رو دوست دارم. طوری که می‌نویسه و به مسائل نگاه می‌کنه رو.. استعاره‌هایی که استفاده می‌کنه رو. زیاد توضیح ندادنش رو. اینکه نقاشی‌های پسرش رو در این کتاب استفاده کرده... و درنهایت اینکه داستان نیست و همه‌ش واقعیه دردش رو هم بیشتر می‌کنه. درهرصورت، خوندنش تجربهٔ خاصی بود برام و بنظرم تا حدی برای همه لازمه.
----
کتاب با این جملهٔ یادداشت نویسنده تموم می‌شه:‌ «و نیز امیدوارم وقتی اعماق به شما می‌نگرد (که بدون شک خواهد نگریست)، بتوانید حتی بدون پلک‌زدن رویتان را برگردانید.»
        

          می خواهم بگویم ما هیچوقت به چشم آدم بهش نگاه نکردیم و فقط مایه ی خنده بود . بعد یک روز توی زمین بازی دیدمش. داشت تنها بازی می کرد. انگار نسبتاً راضی بود . پیش خودم فکر کردم رفتار عجیب خودش باعث شده بی دوست بماند، آن قدر بی دوست که هیچ جور دیگری بلد نیست زندگی کند. دلم می خواست باهاش بازی کنم، اما می ترسیدم. نمی دانم از چی. شاید از این که کله کوبی اش واگیر داشته باشد. یا بی دوستی اش. حالا آرزو می‌کنم کاش می دانستم کجاست و بهش می گفتم حال و روز آن وقت هایش را می فهمم ، و اینکه چقدر راحت می بینی که یک دفعه توی زمین بازی تنهایی.
        

          از مورد علاقه ترین کتاب های منه واقعا
طوری که نوشته شده واقعا خیلی خوبه
اون روند قشنگی که واقعا خواننده رو همراه خودش میکشونه و همراه خودش میبره به روی کشتی و برش میگردونه به دنیای دیگه واقعا لذت بخشه 
جدای از تصور کردنش که واقعا برام بی نظیر بوده برام خیلی جالب بود که نه تنها بر اساس اختلال های واقعی بلکه براساس تجربیات شخصی بوده که از نزدیک شاهد ماجرا بوده 
به هر حال از خوندنش خیلی لذت بردم و توی لیست کتاب های محبوب من میمونه.
        

          
کیدن یه پسر نوجوانه که کم‌کم متوجه می‌شه دنیای اطرافش داره تغییر می‌کنه. گاهی توی مدرسه و کنار خانوادشه، گاهی توی یه کشتی عجیبه که به سمت عمیق‌ترین نقطه‌ی اقیانوس، چلنجر دیپ حرکت می‌کنه. واقعیت و خیال در هم می‌ریزن و مرز بین این دو کم‌رنگ‌تر می‌شه. کشتی استعاره‌ای از ذهنشه، جایی که توش با ترس‌ها، توهمات و سردرگمی‌هاش دست‌وپنجه نرم می‌کنه.

شوسترمن با نثر تکه‌تکه و گاهی نامفهوم، تلاش می‌کنه حس یه ذهن آشفته رو به خواننده منتقل کنه. چلنجر دیپ درباره‌ی سقوط، گم‌شدن، و در نهایت، پیدا کردن یه راه برای پیدا کردن خوده. یه رمان قوی که نشون می‌ده چطور درک دنیای یه فرد با درگیری‌های ذهنی، به اندازه‌ی خود بیماری‌های ذهنی، پیچیده و دردناکه.

در نهایت، اگر به ژرفا بنگری، ژرفا نیز به تو می‌نگرد. 
        

          درود بر آقای شوسترمن و این شاهکار،کتابی بود که به من کمک کرد با یکی از مشکلات دیگه ی انسان ها آشنا بشم.