«کار» و «اوقات فراغت» از دید راسل

دروغ نگفته باشم، اسمِ کتاب من را جذب کرد. آخر یعنی چه که راسل بیاید «بطالت» را ستایش کند؟ ولی دقیقا همین کلمه‌ی «بطالت» یک استعاره یا شاید هم یک عنوانِ جذاب برایِ کتاب بوده. 
حالا حرف حسابِ راسل چیست؟ این را هم بگویم که من نه از اقتصاد چیزی سردرمی‌آورم و نه از فلسفه و این حرف‌ها. ولی راسل، که اسمش را برای اولین بار در کتب شهید مطهری دیدم، می‌گوید هر نفر باید با فقط چهار ساعت کار کردن، بتواند معیشتِ خودش را بگذراند و بقیه‌اش را به اوقاتِ فراقت بپردازد. حالا راسل آن‌قدرها هم پرت نیست که بگوید این اوقات فراغت را به عیاشی بگذراند. او می‌گوید باید بیشتر به تحصیل پرداخت. و البته اگر کسی می‌خواهد برود ولخرجی کند هم عیبی ندارد. چون همین فرد با همین ولخرجی‌ها دارد باعث اشتغال‌زایی خیلی‌های دیگر می‌شود! راست هم می‌گوید. مثلا وقتی یک نفر می‌رود برای جشنِ تولدِ فرزندش، کیکِ دوازده طبقه می‌خرد، برای کلی آدم‌هایِ کیک‌ساز، درآمدزایی کرده. 
و نکته‌ی ظریفی که راسل اشاره می‌کند این است که مردم دوست دارند از هم‌ردیف‌هایشان ثروتمندتر باشند (نقل به مضمون). در واقع این اگر یک فرد به تنهایی کمتر کار کند، معیشتش هم بگذرد، اوقاتِ فراغتِ زیادی هم داشته باشد، باز هم چون همسایه‌اش دارد بیشتر کار می‌کند، و بیشتر پول درمی‌آورد، ناخرسند است. پس همه باید همان چهار ساعت کار کنند...
خُب این‌طور که نمی‌شود آقای راسل‌ِ عزیز. وقتی یک بابایی از هفت‌جد قبلش ثروت ریخته رویِ سرش که دیگر مجبور نیست به حرف‌ِ کسی گوش کند و برود چهار ساعت کار کند. یا دیگری که کلی بدهکاری به بار آورده، که نمی‌تواند فقط چهار ساعت کار کند؟ می‌دانم. شاید داری می‌گوید «خُب همین دو موردی که مثال زدی، به خاطر اینه که همه چهار ساعت کار نکردن و به اینجا رسیدن.» ولی من پاسخ می‌دهم «الآن در این وضعیت هستیم. الآن چه کنیم؟»
متأسفانه راسل از دنیا رفته. کتاب هم سی‌وشش صفحه بیشتر نبود و جوابی برای سؤال من نداشت. از این حرف‌های «کار»دار بیایم بیرون. توی این چهل‌پنجاه‌ دقیقه، از زاویه‌ی دیگری از «کار» شنیدم. همین برایم بس است فعلا. راضی هستم.
        

          ایده ی اصلیش جالبه اما بسیار ساده انگارانه بهش پرداخته شده. با اگر آنگاه نمی شه به مسائل پیچیده ای که مجموعه ای از روابط و حلقه های علی معلولی هستن، نگاه کرد.
        

          نظر راسل در خصوص بطالت‌
نگاه جالبی به بطالت و نحوه گذراندن اون 
        

          اولین تجربه ی من از "برتراند راسل" بسیار دلچسب بود
***
"ساعت‌هایی که از تلف کردن آن‌ها لذت برده‌ایم ، تلف نشده‌اند"
        

          بدک نبود.
        

          بسیار برام جالب بود ، شاید چنین افکاری در ته ذهن خیلی از ماها باشه اما جسارت گفتنش رو به خاطر قرن ها باور متفاوت جامعه نداشته باشیم.
هرچند که بعضی جاها شاید خیلی متناسب با واقعیت جامعه ما نمی دیدم ، یا بعضی جاها راه حل ها به این سادگی هم که راسل گفته به نظر نمی رسه ، با این همه جسارت طرح چنین موضوعی و پرداختن خوب بهش ، به نظرم خیلی باارزش بود
        

          "تحقیقات قویاً نشان می دهند که در یک جامعه ی مفروض در یک زمان مفروض، ثروتمندان شادترند. پاسخ به این پارادوکس ظاهری در این نکته نهفته است که مردم، در کل، می خواهند ثروتمندتر از همردیفانشان باشند. این ثروت نسبی است -و نه ثروت مطلق- که در شادی دخیل است. پس اگر یک فرد کمتر کار کند و کمتر از دیگران درآمد کسب کند، احتمالاً کمتر خرسند و قانع می شود. ولی اگر همه ی افراد کمتر کار کنند و درآمدها هماهنگ شوند، نتیجه می تواند کاملاً متفاوت از آب درآید. و این فراغت بیشتر برای هر فرد دقیقاً همان چیزی است که راسل از آن دفاع می کند. در این مورد، و بسیاری موارد دیگر، بر ماست که یکبار دیگر به حرف های او گوش بسپاریم." 
"خواهند گفت که اندکی فراغت البته دلچسب است، ولی اگر قرار باشد مردم فقط چهار ساعت از بیست و چهار ساعت را کار کنند، نمی دانند مابقی روز خود را چگونه بگذرانند. این که این امر در دنیای مدرن صادق است نکوهشی است بر تمدن ما؛ و در هیچ دورانی پیش از این صادق نبوده است. سابقاً ظرفیتی برای خوشی و تفریح وجود داشت که تا اندازه ای به سبب کیش بهره وری بسته و محدود مانده است. انسان مدرن می پندارد که هر کاری باید به خاطر چیز دیگری انجام شود، و نه هرگز برای خودش."
" من به چیزهای به اصطلاح روشنفکرانه نمی اندیشم. رقص های روستایی جز در مناطق روستایی دورافتاده از بین رفته است، ولی شور و شوقی که باعث پاگرفتن آن ها می شد، همچنان در سرشت بشر باقی است. تفریح جماعت شهرنشین عمدتاً منفعل شده است: دیدن فیلم، تماشای مسابقه ی فوتبال، گوش دادن به رادیو و جز آن. این امر ناشی از این واقعیت است که انرژی فعال مردم کلاً صرف کار می شود؛ اگر مردم فراغت بیشتری داشته باشند، دوباره از تفریحاتی لذت خواهند برد که در آن فعالانه شرکت داشته باشند."
        

          مطالبی خوب در باب کار و نظام سرمایه داری.
        

          اسم برتراند راسل را بارها شنیده بودم ولی با دیدگاههایش اصلا آشنایی نداشتم تا اینکه این کتاب توسط یکی از دوستان گودریدزی معرفی شد. به نظرم می توان نظرات این کتاب را از چند جنبه مورد بررسی قرار داد.
1- پیشرفت جامعه، خود به خود جامعه انسانی را به مرور با گذر زمان به سمت کار کمتر پیش می برد و شاید در آینده به چنین جایگاهی که مدنظر راسل است برسیم. (البته نه در جهان سوم چون همانطور که راسل می گوید ثروتمندان همواره از فقرا کار می کشند)
2- این دیدگاه راسل در سال 1932 (1311 خورشیدی) بیان شده است ولی مطالعه این مقاله هنوز تازگی خود را دارد.
3- به نظرم این نگاه غیرمنطقی به نظر می رسد و تا حدودی یادآور دوران کمونیسم و برابری انسانهاست. ضمن اینکه با نگاه سیستمی به موضوع درمی یابیم که وجود فراغت دلیلی بر استفاده صحیح از آن فراغت نمی باشد و در این صورت قاعدتا مشکلات دیگری به وجود خواهد آمد. (یاد داستان مار کبری افتادم) با این وجود اصل قضیه می تواند صحیح باشد ولی ناشدنی
4- ذات انسان رقابت جو است و به دنبال کسب منافع بیشتر از اطرافیان خود می باشد که موجب کار بیشتر می شود. صحبت آقای راسل نیز کاملا صحیح است که افراد معدودی در جامعه برای کار کشیدن از افراد بیشتر، کار کردن را می ستایند و ...
5- علیرغم تایید یا عدم تایید نظریه راسل، در مجموع مطالعه این مقاله به من آموخت اصولی که قرنهاست در جامعه به عنوان یک سبک زندگی تایید شده وجود دارد الزاما صحیح نمی باشد و می توان آن را به راحتی زیر سوال برد. چه خوب است که مواردی را بدین گونه بنگریم.
6- مطالعه نظرات مختلف در رد یا تایید نظر راسل جالب توجه می باشد.
7- از بطالت یا فراغت که بگذریم، دیدگاه راسل درباره نحوه خرج کردن صحیح پول نیز جالب بود.
8- آقای خانی نیز ترجمه خوبی از این مقاله ارائه داده بودند.
در مجموع مقاله بسیار خوبی بود که انسان را به تفکر وا می دارد.
        

          خیلی مقاله‌ی جالبی بود و واقعاً اگه عملی بود به‌نظرم خیلی از مشکلات حل می‌شد. اگه همه‌ی آدم‌ها روزی چهار ساعت کار می‌کردن، میزان ساعات کار زیاد عده‌ای بین اونا و بیکارها تقسیم می‌شد تا هم همگی کار کنند هم کسی بیش از حد کار نکند و هم کسی بیکار نماند. در نتیجه همه هم کار داشتند هم میزان کافی اوقات فراغت تا بتونن کتاب بخونن، بیاموزن و تفریح کنند بدون این‌که لزوماً این فعالیت‌ها درآمد یا سود مادی براشون داشته باشه. اما این‌که آدم می‌دونه با وجود این‌که این راه‌حل خیلی ساده است، تقریباً عملی کردنش غیرممکنه خیلی غم‌انگیزه.
        

          در ستاش بطالت مي‌نويسم كه من با خوندن اين كتاب حس ميكنم در كار كردن قايم شده بودم و كار براي من مثل شنلي نامرئي تقلبي‌اي بود كه من رو از حقايق دور ميكرد. من از اوقات فراغتم فراري بودم، شايد چيزي كه حق‌م بود رو از خودم گرفتم تا از واقعيت هاي دردناك فعلي‌م فراري باشم.
كار كردن و پول درآوردن و تصميم گرفتن درباره ي آينده ي پول مثل يك مرداب خيلي عميقي مي‌مونه.به نظرم تصميم گرفتن درباره‌ي آينده‌ي پولي كه انسان براي به دست‌آوردنش زحمت كشيده در اين جامعه‌ي امروزي خيلي سخت و عجيبه. چون با هر تصميم امكان پشيموني هست. حتي راسل هم مي‌گفت كه از نظر جامعه اگر فردي مقداري پول رو توي سرمايه‌گذاري از دست بده فقط بدشانس بوده ولي اگر فرد ديگري مقداري پول رو بشر دوستانه خرج كرده باشه احمق يا كودنه.
        

          لحن موجز و انقلابی کتاب خیلی تاثیرگذار است. البته بنده هم احساس کردم در مورد قواعد اقتصادی بازار کمی با مسامحه برخورد کرده و ماجرا پیچیده تر از این ها است اما به هر حال مثال سنجاق بسیار جالب و روشن کننده بود: 

فرض کنید در زمانی معین تعدادی از مردم در کارخانه ی سنجاق سازی به کار اشتغال داشته باشند. اینها اگر، مثلا، روزانه هشت ساعت کار کنند سنجاق مورد نیاز تمام مردم دنیا را تولید می کنند. حالا یکی می آید و اختراعی می کند که با استفاده از آن همان تعداد میتوانند دو برابر سابق تولید کنند. ولی مردم به این تعداد سنجاق احتیاجی ندارند : سنجاق حالا اینقدر ارزان است که ارزان تر از آن نمی شود خرید. حال اگر دنیا دنیایی معقول باشد همه ی اشخاصی که در تولید سنجاق ذینفعاند به عوض هشت ساعت کار در شبانه روز چهار ساعت کار را معمول می کنند، و جریان مانند سابق به خوبی و خوشی ادامه می یابد. اما در دنیای فعلی چنین چیزی را بدآموزی و تباه کننده ی اخلاق می دانند. مردم کمافی السابق هشت ساعت کار می کنند، سنجاق بیش از حد احتیاج است، تعدادی از کارفرمایان و کارخانه داران ورشکست میشوند و نیمی از کسانی که در سابق به کار تولید سنجاق اشتغال داشتند از کار بیکار می گردند. این شیوه کار نیز مالا متضمن همانقدر بیکاری است که شیوۀ نخست بود، منتها با این تفاوت که در اینجا نیمی از کارگران به کلی بیکارند حال آنکه نیمی دیگر بیش از حد طاقت و حوصله خود کار می کنند. به این ترتیب سعی می شود این بیکاری اجتناب ناپذیر به عوض آنکه مایه و منشأ خوشی همگان گردد بدبختی و تیره روزی برای عامه فراهم آورد. آیا احمقانه تر از این چیزی را می توان تصور کرد؟

ارسطو اعتقاد داشت "فراغت" برای هر فعالیت فکری اصلی لازم است و راسل هم مهر تایید بر این باور میزند. بسیار برایم سخت است بپذیرم که سرمایه داران غربی حتی یک لحظه با این عقاید انقلابی راسل کنار بیایند اما به خاطر همین انقلابی گری مقاله ش را دوست داشتم

پیشنهاد میکنم این مطلب را بخوانید و کلیپ مربوط به آن را هم ببینید


✅ از ایستگاه مترو لانفان پلازا بیرون آمد و کنار دیواری نزدیک یک سطل زباله ایستاد. از بسیاری جهات خیلی عادی بود: مردی جوان و سفیدپوست که شلوار جین و بلوز آستین‌بلندی به تن داشت و کلاه بیس‌بالِ تیم واشنگتن نشنالز سرش بود. از جعبه‌ای کوچک یک ویولن درآورد. درحالی‌که جعبۀ باز را جلوی پایش جابه‌جا می‌کرد، با چالاکی، چند دلار و مقداری پول خرد به‌عنوان دشت اول داخل جعبه انداخت و آن را طوری چرخاند تا رو به عابران پیاده قرار بگیرد، بعد هم شروع به نواختن کرد.

✅هر رهگذر مجبور بود سریعاً دست به انتخاب بزند، کاری آشنا برای مسافران روزانه در مناطق شهری‌ای که درآن‌ها حضور گاه‌وبی‌گاه نوازنده‌های خیابانی بخشی از منظرۀ شهری شده است. آیا می‌ایستید و گوش می‌دهید؟ آیا با آمیزه‌ای از حس گناه و آزردگی رد می‌شوید؟ آیا صرفاً به‌رسم ادب یک دلار می‌اندازید؟ آیا اگر کار نوازنده واقعاً بد باشد، تصمیمتان عوض می‌شود؟ اگر واقعاً خوب باشد چه؟ آیا برای زیبایی وقت دارید؟ نباید وقت داشته باشید؟ در این لحظه محاسبات اخلاقی چه می‌گوید؟

✅ نوازندۀ ما آهنگ‌های مشهوری نمی‌نواخت که ممکن است آشنابودن آن‌ها به‌خودیِ خود جلب توجه کند. آزمایش برای این منظور نبود. آهنگ‌ها قطعاتِ شاهکاری بودند که قرن‌ها صرفاً به‌خاطر شکوه خاصشان ماندگار شده بودند، موسیقی بالنده‌ای که شایستۀ شکوه و عظمت کلیساهای جامع و تالارهای کنسرت بود.

✅ فکر می‌کنید چه اتفاقی افتاد؟

دست نگه دارید، کمی راهنمایی تخصصی نیاز دارید.

همین پرسش از لئونارد اسلاتکین، مدیر [وقت ارکستر سمفونی ملی، پرسیده شد: فرض کنید یکی از بهترین نوازندگان ویولن به‌صورت ناشناس جلوی بیش از ۱۰۰۰ نفر عابر در ساعت شلوغی آهنگ اجرا کند، فکر می‌کنید چه اتفاقی می‌افتد؟

اسلاتکین در پاسخ گفت: «فرض می‌کنیم عابران نوازنده را نمی‌شناسند و صرفاً او را نوازنده‌ای خیابانی می‌دانند... اما فکر نمی‌کنم که اگر واقعاً خوب باشد، مردم به او بی‌توجهی کنند. چنین نوازنده‌ای در اروپا مخاطب بیشتری جذب خواهد کرد... ولی به نظر من از بین ۱۰۰۰ نفر، ممکن است ۳۵ تا ۴۰ نفر به ارزش کار او پی ببرند. احتمالاً ۷۵ تا ۱۰۰ نفر بایستند و مدتی به آهنگ گوش دهند».

- پس می‌گویید که جمعیتی جمع خواهد شد؟

- «بله، البته».

- چقدر کاسب خواهد شد؟

- «حدود ۱۵۰ دلار».

- متشکرم استاد. درواقع، این سناریو فرضی نیست. واقعاً چنین اتفاقی رخ داد.

- «حدسم درست بود؟»

- به‌زودی خواهید فهمید.

- «بسیار خوب، نوازنده که بود؟»

- جاشوا بل.

- «نه!!!»

https://www.aparat.com/v/m3Fs8
        

          فکر میکنم چند باری مرور کردم، جزو اونهایی هست که حتما باید خوند
        

          در ستایش بطالت، اثر برتراند راسل که در اوج رکود بزرگ اقتصادی نوشته شد. در آن دوران، کسب‌و‌کارهای فراوانی از میان رفته بود و هر روز بر تعداد بیکاران افزوده می‌شد. اما مشکل فقط فقر نبود، آدمی که کار نداشت، گویی مهم‌ترین عنصر معنابخش به زندگی‌اش را از دست می‌داد. راسل می‌گفت تا وقتی چنین باشد، معنای فراغت را درک نخواهیم کرد.


        

          تاکید این کتاب بر روی موضوع «فراغت» در جامعه مدرن است. 
در نظر راسل تقدسِ «کار» و تاکید گذشتگان بر روی این موضوع مانع پیشرفت انشان‌ها شه و روزی 6 ساعت کار کفایت می‌کند و جتی بحرانِ بیکاری که جوامع با آن روبه‌رو هستند با ساعات طولانی کار کردند جبران نمی شود بلکه بیشتر خواهد شد.
از طرفی کار کردن همواره ابزاری در دست طبقه مرفه بوده است برای بیشتر سود بردن از طبقه‌ی فرودست و زحمت‌کش. و اصلا تبلیغ کار زیاد همواره از سوی طبقه‌ی فرادست بوده است.
این کتاب در امتداد کتاب مبانی تمدن غرب  شهید آوینی توصیه می شود.
        

          مقاله ای جالب از برتراند راسل در رابطه با رابطه مستقیم میان میزان کار کردن و خرسندی و رضایت بشر.  در این کتاب شما با سیاست های اعمال شده از طرف طبقه اشرافی برای جابجایی زور و اخلاق کار و نحوه به کار واداشتن طبقه کارگر آشنا می شوید. راسل در این مقاله بیان می کند که با کاهش دادان میزان کار از روزانه (به طور مثال) از ۸ ساعت به ۴ ساعت ، زمان فراغت بیشتری برای قشر کارگر فراهم می شود که تاثیرش بر روی جامعه شگفت انگیزه. همچین بیان میکنه که منظور این نیست که اگر کمتر کار کنی و کمتر پول در بیاری و وقت فراغت بیشتری داشته باشی خوشحالتری! صحبت اینه که همه باید به یک اندازه کار کنن و زمان فراغت باید برای همه بیشتر بشه. دلیل هم اینه که معمولا افراد ثروت شون رو با همدیگر مقایسه میکنن و اگر این برابری در زمان کار و فراغت و میزان فراغت نباشه ، نارضایتی بیشتر میشه.
        

          شیوه‌های مدرن تولید امکان آرامش و امنیت را برای همه‌ی ما فراهم آورده است؛ ولی در عوض انتخاب ما این بوده است: اضافه کاری یک عده و گرسنگی بقیه. تا به حال کوشیده‌ایم همان‌قدر فعال و پرانرژی باشیم که در روزگار پیش از پیدایش ماشین‌آلات بوده‌ایم؛ از این حیث احمقانه رفتار کرده‌ایم، ولی دلیلی ندارد همچنان تا ابد احمقانه رفتار کنیم.