بهتر انتخاب کن، بهتر بخوان

سیدارتها

سیدارتها

سیدارتها

هرمان هسه و 1 نفر دیگر
3.5
70 نفر |
21 یادداشت

با انتخاب ستاره‌ها به این کتاب امتیاز دهید.

در حال خواندن

1

خوانده‌ام

135

خواهم خواند

38

بخشی از مقدمه ی سروش حبیبی بر ترجمه اش از کتاب سیدارتهاهرمان هسه در زیستنامه ی کوتاهش می نویسد: «من فرزند پدر و مادری پارسا بودم و آن ها را بسیار دوست می داشتم. البته بیش تر دوستشان می داشتم اگر به آن زودی مرا با فرمان های دهگانه ی کتاب مقدس آشنا نمی کردند. افسوس که این احکام گرچه فرمان های پروردگارند، همیشه بر من اثری شوم داشته اند. من ذاتاً آدمی سربه راهم و بره وار نرم، به نرمی یک حباب صابون، اما دست کم در جوانی بر هر حکمی شوریده ام. همین که "بایدِ" این احکام را می شنیدم، همه ی نرمی های سرشتم بدل به سنگ می شد. مسلم است که این صفت در سال های مدرسه بر اخلاق من اثری زیانبار داشت. معلمانِ درسی که به نام بامزه ی تاریخ نامیده می شود به ما می آموزند که همواره مردانی بر جهان حکم رانده اند و اسباب دگرگونی آن شده اند که سرکش بوده و سنت ها را زیر پا گذاشته اند. این آموزگاران در خاطر ما می نشانند که چنین مردانی سزاوار ستایشند. اما تمام این ها هیچ نیست جز دروغ. آری دروغ است، مثل تمام آموزه های دیگر، زیرا هر گاه یکی از شاگردان (به نیتی نیک یا بد) جسارت می کرد و بر یکی از احکام معلمان گردن نمی نهاد یا حتی به رسمی نابخردانه اعتراض می کرد، نه تنها سزاوار احترام دانسته نمی شد و سرفرازانه سرمشق دیگران قرار نمی گرفت، بلکه گوشمال داده و در خاک مالیده می شد. اقتدار ننگین معلمان او را درهم می شکست.» می توان گفت سیدارتها نیز داستانی درباره ی سرکشی است. سرکشی از یک زندگی مرفه و اشرافی در جستجوی معنای زندگی...

بریدۀ کتاب‌های مرتبط به سیدارتها

نمایش همه

لیست‌های مرتبط به سیدارتها

یادداشت‌های مرتبط به سیدارتها

            سیدارتا داستان پسر جوانی در هند باستان است با همین نام، شاهزاده‌ای ثروتمند که قصر پدری‌اش را رها می‌کند و به جنگل می‌رود تا طریقه‌ی زهد و ریاضت را بیاموزد و راهب شود. داستانِ کلیشه‌ای معروفی که چه در هند و چه در سنت عرفانی و تصوف ما به وفور دیده می‌شود، در سنت ما نیز بسیارند داستان شاهان و ثروتمندانی که ترک زندگی تجملی خود کرده و راهِ معنویت و زهد و عرفان پیشه می‌کنند، داستان مولانا نیز مشابه است، البته غایت در عرفان هندی و اسلامی متفاوت است، و با این حال، این شباهت بسیاری را به فکر انداخته که شاید رویکردهای عرفانی و صوفی‌گرایانه از هند به جهان اسلام آمده و این بحث جذابی‌ست، بگذریم... در فضای هند نیز داستان همین است، خود بودا، از کاراکترهای رمان مذکور نیز همچین سرنوشتی داشت، داستانِ رهبرِ کیشِ جینیزم نیز مشابه است، خلاصه، داستان کلیشه‌ای است، شاهزاده‌ی پولدار ترک قصر و والدین و احتمالا همسر می‌کند تا به زندگی‌ای جدید و آرامش و معنویت برسد. شاید برای من و احتمالا شما این داستان کلیشه باشد و در وهله اول جذابیتی ایجاد نکند، اما برای مخاطبِ غربی هرمان هسه احتمالا این گونه نیست و شاید دلیل محبوبیتِ داستان در غرب نیز همین جدید بودن ایده‌ی آن باشد.

اما هسه برای مخاطب شرقی‌اش چه آورده‌ای دارد که داستان را از کلیشه درآورد و بدان جذابیت بخشد؟ مطلقا هیچ. سیدارتا یکی یکی و مرحله به مرحله ماجرای خود را پیش می‌برد، داستان را وارد یک فاز و اتمسفر و جدید می‌شود، و سیدهارتا به یک باره آن اتمسفر را ترک می‌کند برای فاز و اتمسفر بعدی، خواه این اتمسفر شاگردیِ بودا باشد و خواه تجارت و زندگی زناشویی‌اش. و در پایان داستان هم که دوست سیدارتا از او درباره آرامش می‌پرسد و این که آیا وی به آرامش و سعادت رسیده؟ سیدارتا بوسه‌ای بر صورتش می‌کند و جوابی می‌دهد که راهگشا نیست و مخاطب احساس رضایت نمی‌کند... خلاصه، ماجرا، ماجرای پریدنِ سیدارتا از مرحله‌ای به مرحله دیگر است، اتفاق خاصی قرار نیست بیافتد، منصفانه بگویم این روایت و داستان جذابیت‌هایی نیز دارد و خواندنش خالی از لطف نیست، اما با داستانی تاثیرگذار که تزها و اندیشه‌های عمیقِ دنیای هند را بخواهد منتقل کند نیز مواجه نیستیم. آن همه زیبایی و هوشمندی و نکات ارزنده‌ای که ادیان و عرفان‌ها و فلسفه‌های هند دارند، از آن‌ها هیچ به مخاطب منتقل نمی‌شود. تنها یک جای داستان شخصا تحت تاثیر قرار گرفتم، آن هم جایی که پسرِ سیدارتا او را ترک می‌کند، همچون خودِ او که پدر را ترک کرده بود، بدون این که بداند چه سختی و رنجی بر پدر تحمیل کرده است. این که روزگار همان درد را بدو چشاند، زیبا بود و غم‌انگیز و تاثیرگذار.

در نهایت به گمانم سیدارتا ارزش خواندن را دارد، اگر اولویت دیگری ندارید. آن را در منتهی‌الیه لیست خود بگذارید، اما در لیست‌تان باشد. من نسخه انگلیسی کتاب را خوانده‌ام و با ترجمه‌ها آشنا نیستم، و بهتر است درباره ترجمه نیز بپرسید. در هر صورت امیدوارم از خواندن کتاب لذت ببرید. 

          
            سیذارتا با مواعظ و تعالیم گوتامای است که به اتفاق دوست برهمنش برای جستجوی «حقیقت» و دانستن «وظیفه‌ی انسان در زمین»،‌خانه‌ی پدر و مادر را ترک گفت و به مرتاضان جنگل پیوست. در جنگل، به فن ریاضت و تفکر به شیوه‌ی مرتاضان پرداخت و سخت کوشید تا نفس یا مانعِ راهِ نیل به «حقیقت» را از بین ببرد. ولی هرچه بیش‌تر در این مرحله پیشرفت و هرچه بیش‌تر نفس را تحت انقیاد درآورد، ‌دید که به همان اندازه‌ی اول از حقیقت به دور است و ریاضت راه وصول به مطلوب نیست. او و دوستش به دنبال شایعه‌ای که دربارۀ گوتاما یا بودا شنیده بودند برای دیدن او گروه مرتاضان را ترک کردند. او از دیدن بودا شگفت‌زده شد و روز دیگر به مواعظ او گوش فردا داد. بودا در آن روز از درد و رنج صحبت کرد و جهان را جز رنج ندید، ولی راه رهایی از آن را نیز دریافته بود. گوویندای جوان در همان مجلس سوگند وفاداری و بیعت را یاد نمود و در زمره‌ی پیروان وی داخل گردید. ولی سیذارتا روز دیگر بودا را از افکار خود مطلع ساخت و در طلب خود شد و دیگر در صدد نفی نفس برنیامد.


کتاب ماه ادبیات، سال یکم، شماره‌ی یکم.

          
به معنای و
                به معنای واقعی کلمه با سیدارتها هم‌ذات‌پنداری ‌کردم. در جستجوی خود از شاخه‌ی به شاخه‌ی دیگر. از راهی به راهی دیگر، از خانه‌ای به خانه‌ی دیگر، از معبدی به معبدی دیگر.
کاش من هم مثل او خود را در نهایت بیایم...
        

با نمایش یادداشت داستان این کتاب فاش می‌شود.

            .

داستانی روان و راحت بدون پیچیدگی های روایی و فکری. چونان حکمت شرقی کوتاه‌بیان و نوبه‌نوشونده. ترجمه کمی اذیت می‌کند که بیشتر برای انتقال احساس کهن نوشته به ماست. داستان ازلی-ابدی است و کهن روایت می شود. طبیعتا زبان نیز باید در خدمت چنین روایتی باشد تا سیر و سلوک بودیستی به مخاطب منتقل نشود. (نه این که صرفا گزارشی از سلوک یک شخص داده شود.) هستی شناسی نقطه آغاز و غایت چنین سبکی از نوشتار است و نویسنده مدام خطاهای معرفتی ما (به عنوان شهروندان دنیای جدید) را در مسیر هستی شناسی تصحیح می کند. در عین حال پندارهای تثبیت شده از دنیاگریزی شرقی را هم کنار می زند و نوعی مسالمت بین حکمت بودیستی و زندگی و مردم به وجود می آورد. 

در طول مدت خوانش این متن، مدام به این فکر می کردم که اگر نویسنده ای ایرانی چنین متنی می نوشت، چه بلایی سرش می آمد؟ از یک طرف کهنه پرست و گذشته گرایش می خواندند که نمی تواند از زبان و ذهنیت کهن دل بکند و «به روز» نمی نویسد. از طرف دیگر متهم می شد که دشمنی با بازار و نشناختن اقتضائات آن، و محفلی نوشتن، و بی توجهی به مخاطب عام. از بابی دشنامش می دادند که این متن سراسر شعار است و مدام در پی نصیحت کردن است. از آن طرف نویسنده را بی سواد می خواندند که نباید حرف پشت حرف در کتاب آورد و باید نشان داد. حداقل چهل صفحه از کتاب باید حذف شود و از این ژست های بی خود. بالاخره منتقد و ناشر و مخاطب می ریختند سرش که از این متن های نخواندنی ننویس وگرنه تنبیه می شوی. ولی وقتی چنین متنی را هسه بنویسد و ترجمه شود، منتقد و از آن مهمتر مخاطب بارها می خواند و در رثایش حرف ها زده می شود و تبحرش در نوشتن چنین داستان مشکلی ستوده می شود و الی آخر. اگر هیچ موضعی نگیرم، می گویم این دوگانگی نشانه بیماری بزرگی است. باید به فکر درمان بود.