چند وقتی بود که چشمم دنبال این کتاب بود و دیروز خیلی اتفاقی در طاقچه بی‌نهایت پیدا کردم و خواندمش. 
کتاب در مورد یک پسر مهاجر سوری به نام احمد است که تنها در بروکسل سرگردان شده و خیلی اتفاقی در زیرزمین خانه‌ای پناه می‎‌گیرد؛ خانه‌ای که یک خانواده‌ی آمریکایی تازه ساکنش شده‌اند. پسر خانواده، مکس، که تقریباً هم سن و سال احمد است، پیدایش می‌کند و تصمیم می‌گیرد کمکش کند، که البته در بروکسل پرآشوب از فعالیت‌های تروریستی داعش کار ساده‌ای نیست. فصل‌ها یکی در میان توسط احمد و مکس روایت می‌شوند. 
پرکشش و خوش‌خوان نوشته شده و ترجمه‌ی روانی دارد. از خواندش راضیم، گرچه اگر چند سال پیش خوانده بودم بسیار لذت می‌بردم.
          

            این کتاب با نام «بی سرزمین» توسط نشر پرتقال در ایران منتشر شده.

بی سرزمین را به کندی خواندم. شاید چند هفته طول کشید. هر بار که بازش می‌کردم انگار خنجری به روحم می‌خورد. تجربه‌ی داعش و جنگ سوریه، برای ما تجربه‌ی خیلی خیلی نزدیکی بود. داعش سال‌های پایانی دبیرستان و ابتدایی دانشگاه من را به خودش اختصاص داده بود و در این داستان قسمت دیگری از تجربیاتم را می‌خواندم. 

«بی سرزمین» داستانِ احمد پسری سوری که از کشورش فرار می‌کند تا به اروپا پناهنده شود. پدرش را در دریا از دست می‌دهد و دست آخر موفق می‌شود به اردوگاه‌های پناهندگی بلژیک برسد. اما اتفاقاتی رخ می‌دهد که از اردوگاه فرار می‌کند و در سرداب خانه‌ای در بروکسل پنهان می‌شود. خانه متعلق به خانواده‌ای آمریکایی است که تازه به بلژیک آمده‌اند. آن‌ها پسری به نام «مکس» دارند که تقریباً همسن احمد است. «بی‌سرزمین» داستان این دو پسر را به طور موازی برای ما روایت می‌کند، تا جایی که ماجرایشان بهم گره می‌خورد. مکس متوجه حضور احمد در خانه‌شان می‌شود و تصمیم می‌گیرد به او کمک کند.

باقی قصه ماجراجویی دو پسر نوجوان است. پی‌رنگ داستان ساده و در عین حال پرکشش است و خواننده را پای قصه نگاه می‌دارد، حتی در بعضی فصل‌ها کاری می‌کند که او «وای!» خفیفی بگوید. علاوه بر این نویسنده توانسته کاری کند که ما شخصیت‌ها را درک کنیم و با آن‌ها همراهی کنیم. برای احمد نگران شویم، یا به مکس به خاطر شجاعتش آفرین بگوییم. شاید نتوان گفت شخصیت احمد یا مکس شخصیتی به یادماندنی و منحصر به فرد است. اما در حدی هست که خواننده را راضی نگه دارد.

اما نقطه‌ی پررنگ این کتاب پی‌رنگ یا شخصیت‌پردازی آن نیست، بلکه زمینه‌ی داستان است. زمینه‌ای که از دیدگاه خودش یکی از مهم‌ترین اتفاقات قرن اخیر را برای نوجوان‌ها به تصویر می‌کشد. در سوریه جنگی به راه افتاده است. موج پناهندگی و از آن مهم‌تر ناامنی به خیابان‌های اروپا هم کشیده شده و زندگی همه را بهم ریخته. قبل از خواندن این کتاب تصور نمی‌کردم که اروپا تا این حد درگیر مساله داعش باشد. اتفاقاتی مثل قرنطینه سراسری برای پیدا کردن مهاجمان یا تعطیلی مدارس و مترو و فرودگاه‌ها. حوادثی که نشان می‌دهد اروپای به ظاهر آرام در سال‌های اوج‌گیری داعش روزگار سختی را می‌گذرانده. از طرفی موج پناهندگی برای آن‌ها علاوه بر مساله‌ی امنیتی یک مساله فرهنگی نیز هست. شخصیت‌های بلژیکی در چند جای کتاب می‌گویند که از این نگرانند که موج پناهنده‌ها سبک زندگی و فرهنگ آن‌ها را تغییر بدهد. نویسنده به خوبی توانسته از هر تفکری، شخصیتی را در داستان خودش بگنجاند. مکس آمریکایی که به نظرش همه‌ی پناهنده‌ها بد نیستند و می‌خواهد به آن‌ها کمک کنند، خانواده مکس که همه‌ پناهنده‌ها را بد نمی‌دانند ولی حاضر نیستند خودشان را هم به دردسر یبندازند، مادام پولین معلم سرخانه بلژیکی مکس که اعتقاد دارد راه ورود پناهندگان به اروپا باید بسته شود. همه‌ی این شخصیت‌ها در کنار هم اروپای سال‌های اوج‌گیری داعش را برای ما به تصویر می‌کشند.
 نویسنده که خود آمریکایی است و از به وجودآورنده‌ی این آشوب به طور مستقیم حرفی نمی‌زند. اما در جایی از کتاب از زبان یکی از شخصیت‌ها می‌گوید:«آمریکایی ها باید پناهنده‌ها رو ببرن کشور خودشون. عاشق این هستن که جنگ راه بندازن، نمی‌خوان درگیر مشکلاتی بشن که خودشون برای بقیه دنیا درست کردن» غیر از این حرفی از اتفاقاتی که در سوریه می‌افتد زده نمی‌شود. سوریه مکان دوری است که در آن جنگ است. و این مساله دقیقاً همان نقطه‌ای ست که باعث می‌شد موقع خواندن کتاب خنجری به روحم بخورد. چون تجربه‌ی شخصی ما تصویری نزدیک‌تر از جنگ سوریه دارد. ما به طور مستقیم درگیر جنگ سوریه بودیم، در کنار کسانی که برای نابودی داعش جنگیدند نفس کشیدیم و کنار خانواده‌های داغدارشان نشستیم و مقام ارشد نظامی کشورمان کسی بود که یک روز نابودی داعش را اعلام کرد و کمتر از سه سال بعد ترور شد. 

«بی سرزمین» کتاب خوبی برای نوجوان هاست. برای اینکه بدانند آنچه از داعش شنیده می‌شد نه یک توهم که یک بحران جهانی بود و کتاب خوبی برای ماست که یادمان بیاورد داستانِ واقعی جنگ داعش هنوز روایت نشده است. قهرمان‌های داستان واقعی بنیادهای خیریه یا پسران نوجوانی مثل مکس نیستند که به پناهجویان خانه و موقعیت بدهند، بلکه کسانی هستند که داعش را از ریشه نابود می‌کنند تا دیگر در سوریه جنگی نباشد. احمدها هیچ‌وقت پناهنده نشوند و در حلب در کنار خانواده خود زندگی کنند.

اما هیچ کدام از این ها دلیلی بر این نیست که این کتاب لیاقت پنج ستاره را نداشته باشد. اگر بخواهیم آن را با کتاب «شاگرد ته کلاس» که به تازگی توسط نشر پیدایش ( دقیقا با چنین داستانی) منتشر شده مقایسه کنیم باید بگوییم بی سرزمین نه تنها کتابی قوی تر است که روایتی صادقانه تر هم دارد. چیزی که نوجوان ها برای شناخت بهتر دنیا به آن نیاز دارند.
          

            داستان دو پسر در دو مکان متفاوت که هر کدام مشکلات و سختی های خودشان را دارند. مکس پسری که به اجبار خانواده مجبور شد از کشور خود برود و احمد پسری که قرار بود با پدرش به انگلیس برود ولی در همین راه تنها عضو خانواده اش را هم از دست می دهد و او حالا در شهر غریبی تنهاست.
نویسنده در صفحات اول خواننده را در وسط بحران قرار می دهد. و این یکم عجیب بود زیرا در بسیاری از کتاب ها شخصیت زندگی معمولی خود را دارد تا اینکه یک اتفاقی می افتد و خواننده درگیر ان اتفاقات و گره های در داستان می شود ولی در این کتاب شخصیت زندگی عادی نداشت او خواهر و مادرش را در بمباران از دست داده بود و در حال فرار در قایقی کوچک همراه پدرش بود و نویسنده خواننده را درست وسط بدترین بحران زمانی که شخصیت در جنگ سختی با مرگ است قرار داده بود. زمانی که خواننده در دل بحران فرو رفته و در صفحان بعد منتظر بیرون امدن دستی از اب و پیدا شدن پدر احمد است خواننده او را در دنیایی دیگر پرتاپ می کند. پسری که با خانواده خود در یکی از کافه های بلژیک در حین بستنی خوردن دارن در باره ی اینده ی پسرک حرف می زنند. به نظرم در این قسمت نویسنده توانسته بود به خوبی قیلم خوبش را به نمایش بگذارد. اینکه نویسنده در یک کتاب دو شخصیت را در دو جهان و دغدغه های متفاوت خلق کرده بود عمل هوشمندانه و خلاقانه ای بود. 
توصیفات کتاب به اندازه بود انقدری زیاد نبود که خواننده را خسته کند. نویسنده برای بیان مکان ها و حال شخصیت ها از کلمات ساده ای استفاده کرده بود ولی به نظرم نکته ای که همین توصیف ها را بلد می کرد زمان ان بود. یعنی نویسنده در زمان های مناسب شروع به توصیف محیط می کرد و شخصیت ها می کرد. برای مثال زمانی که احمد در ارایشگاه بود نویسنده با این جمله او را بعد از کوتاه کردن موهایش توصیف کرد. ( مویی که با اشک شور و چسبناک به گونه هایش چسبیده بود ولی وقتی زن موهایش را کوتاه کرد، فهمی تازه می تواند گوش های بیرون زده، صورت گردپهن و خط برجسته ی فکش را ببنید. ) و یا در قسمتی دیگر نویسنده برا اینکه خواننده را متوجه خالی بودن اتاق بکند از این جمله ( ولی غیر از تارعنکبوت هایی که از روی هم می گذشتند چیزی در اتاقک نبود. ) استفاده کرده بود. در کل توصیفات و شخصیت پردازیی کتاب بسیار جالب و خوب بود. 
موقع خواندن کتاب به نکته ای رسیدم که خیلی تلخ ولی قابل تفکر بود! زمانیکه نویسنده سختی هایی که مکس و احمد برای مدرسه رفتن احمد می کشیدن را تعریف می کرد یکم به فکر فرو رفتم که شاید خیلی از افرادی که ما از ان ها بی خبریم برای مدرسه رفتن جایی که ما هروز به غر و ناله به سمت ان میرویم ارزوی فردی باشد و حتی برای رسیدن به ان ارزو خطرهای ریسکی را بپذیرد. و در همین کتاب متوجه شدم زندگی افرادی که از کشوری به کشور دیگر مهاجرت می کنند چقدر می تواند سخت و طاقت فرسا باشد. و نویسنده با اینکه تمام این سختی ها را برای پسرک چهارده ساله رقم زده بود ولی باز هم او ناامید نشد و به زندگی کردن ادامه داد. شاید احمد بتواند برای تمام افرادی که به خاطر سختی های کوچک از زندگی ناامید می شوند الگوی خوبی باشد. مگر اینکه سختی ان ها بزرگ تر از از دست دادن کل خانواده و تنهار شدن در شهر غریبی که او را قبول نمی کند باشد.
          

            مرور کتاب بی سرزمین 

بعد از خواندن کتاب پتش خوارگر ،به این نتیجه رسیدم که می‌توانم کتاب ها را با خیال راحت و با ذهنیت چیزی بهتر از پتش خوارگر بخوانم ،چرا که پیدا کردن کتابی بدتر از پتش خوارگر کمی سخت است . 

اما راستش دقیقا بعد از خواندن فصل اول ، مطمئن شدم از این کتاب هم به اندازه پتش خوارگر بدم خواهد آمد ،اما از آنجایی که برای نوشتن مرور تاکید بر خواندن بیش از ۷۰ درصد کتاب بود به خواندن ادامه دادم . 
این کتاب، در مورد دو پسر کاملا متفاوت سوری و آمریکایی‌  به نام احمد و مکس است .احمد پسری ۱۴ ساله که در سوریه زندگی می‌کند و قصد دارد با پدرش با قایق از کشور سوریه که کشور جنگ و ناامنی است  نجات پیدا کنند ،اما متاسفانه در همین سفر احمد پدر خودش را از دست می دهد و بی سرپرست می شود . قطعا احمد برای تجربه کردن این همه سختی بسیار جوان و خام است اما این کاری است که جنگ با خیلی ها کرده . احمد با این همه سختی که می‌کشد با الکس روبه رو می‌شود و به نظر من این یکی از بزرگترین شانس هایش در زندگی اش است . 

کتاب بی سرزمین واقعا کتاب قشنگی است، طوری که شما حتی اگر این کتاب را نخوانده باشید قطعا بعد از فهمیدن شخصیت احمد و بلاهایی که سر او آمده است دلتان برایش میسوزد که این به شخصیت پردازی داستان مربوط است . شخصیت پردازی کتاب واقعا خوب بود ،طوری که واقعا به عنوان خواننده در مورد الکس و احمد اطلاعات کافی در اختیارمان بود. چیزی که من دوست داشتم این بود که نویسنده اطلاعاتی که قصد داشت در مورد شخصیت ها بگوید را بخش بخش گفته بود ،نه این که همه ی ویژگی های شخصیت را یهو و در یک صفحه بنویسد . 

بعد از شخصیت پردازی، چیزی که خیلی به آن توجه شده بود فضای داستان بود . من واقعا از این که انقدر کامل فضای داستان را شرح می‌داد خوشم امد . 
جایی که می‌توانیم این را به وضوح ببینیم جایی است که می گوید (پدر و مادر مکس از پنجره ی قدی اتاق نشیمن زل زده بودنند به باغچه ، بوته ها مرتب و هرس شده بودنند ،برگ های پژمرده با چنگک جمع شده بودنند یک گوشه.) 

متن داستان بسیار بسیار روان و خوب بود ،یعنی اگر بخواهیم متن این کتاب را با پتش خوارگر مقایسه کنیم ،می‌توانیم بگوییم اگر متن پتش خوارگر را ۳۶۰ درجه بچرخانیم به متن کتاب بی سرزمین می‌رسیم.  

چیز دیگری که برایم جالب بود ،اصطلاحاتی بود که به کار میبردند .مثلا وقتی احمد و الکس همدیگر را دیدند و الکس درمورد علاقه ی او به فوتبال پرسید احمد جواب داد:( حمله کن قلعه سرخ . و الکس فهمید شیاطین سرخ تیم بلژیک را می گوید ) . این که چیزهایی را به کار میبردند که شاید برای من خیلی جالب و عجیب بود بامزه بود . جای دیگری که نمی‌دانم واقعی هست یا نه ولی خیلی جالب بود ،وقتی بود که شهر قرنطینه شده بود و پلیس ها فکر می‌کردند یکی از افراد مسلح پاریس آنجاست. در آن زمان به گفته کلر مردم از گربه هاشون عکس توییت می‌کردند و وقتی الکس علت آن را پرسید،کلر گفت :(برای این که عملیات پلیس محرمانه بمونه کسی نباید تو شبکه های اجتماعی بنویسه پلیس میخواد چیکار کنه ،و برای همین مردم عکس گربه میذارن . این روش بلژیکی هاست برای این که نشون بدن نمی‌ترسن .) اگر این واقعیت داشته باشد باید بگویم اوردنش در این کتاب کار واقعا شاهکاری است . 

جایی به خصوص که خیلی دوست داشتم، تشبیهی بود که وقتی می‌خواستند به بخشداری ولوو بروند استفاده کرد که می‌گفت:(  یک جا که مثل سفارش ساندویچ باید فیش بگیرند ،بعد در یک راهرو غار مانند روی صندلی های سفت می نشستند و بعد نوبت‌شان  میشد و تازه می توانستند بروند سراغ کارمند ها که مثل صندوق دار های بانک نشسته بودند پشت دیوار شیشه ای و مثل دندان پزشکی که با خساست به بچه ها آب‌نبات می دهد ،مدارک را صادر می‌کردند. )
اینجا ما شاهد یک پاراگرافی هستیم که همه چیز به همه چیز تشبیه شده و این خیلی بامزه است ،به خصوص زمانی که میگوید مثل دندانپزشکی که با خساست به بچه آب‌نبات می دهد مدارک را صادر می‌کرد.  

چیز دیگری که در مورد این کتاب خیلی دوست داشتم پرسش هایی بود که فرد از خودش می‌پرسید، که واقعا بعضی از سوال هایی که من به عنوان خواننده در ذهنم بود سریع برطرف میشد . این هنر نویسنده است که بتواند سوال هایی که در ذهن خواننده ایجاد می شود را شناسایی کند و دقیقا در پاراگراف بعدی آن ها را به صورت یک سوالی که شخصیت از خودش می‌پرسد جواب بدهد ،و یا حتی با این سوال ها احساسات شخصیت را بیان کند.  مثل جایی که الکس تازه ی احمد آشنا شده بود و کمی شک داشت که او مجرم باشد و می‌خواست آن را به مادر و پدر اطلاع بدهد اما دقیقا پاراگراف بعد گفت :( به ارکیده ها فکر کرد ،او چه جور مجرمی است که از گیاهان خانگی مراقبت می کند ؟ )و این سوالی بود که جوابش کاملا مشخص بود و باعث می شد من به عنوان خواننده احساسات الکس را کاملا درک کنم که چه قدر خیالش از احمد راحت شده است.  

در کل کتاب خوبی بود . چیزی که عجیب  بود، من اصلا از موضوع کتاب خوشم نمی آمد، یعنی قبل از خواندن این کتاب مطمئن بودم قرار است کلی انتقاد در مورد موضوع این کتاب بکنم . زمانی که آن را خواندم واقعا از نوع نوشتن نویسنده حیرت کردم ،چرا که مطمئن بودم ،زمانی که موضوع پناهندگی است قطعا در کتاب فقط در مورد جنگ صحبت می کند اما اینگونه نبود و البته چیز دیگری که واقعا بی تاثیر نبود نوع نوشتن نویسنده بود که فوق العاده بود . به عنوان مثال اگر همین کتاب را آقای آرمان آرین نوشته بود مطمئن بودم هیچ کس خوشش نمی آمد.  

این کتاب ،مانند سریال است . البته از آن سریال هایی که تازه از وسط آن جذاب می شود . 

در کل خواندن این کتاب را به شما قطعا پیشنهاد میکنم ،نگاه به تعداد صفحات آن نکنید ،دلتان را بسپارید به کتاب و بخوانید ،مطمئن باشید هرچه هست بهتر از پتش خوارگر است .
          

            از قابل‌قبول‌های نشر پرتقال. یک نوجوان سوری،‌ در حین مهاجرت غیرقانونی از پدرش جدا می‌افتد و ماجراهایش در اردوگاه مهاجران در بروکسل آغاز می‌شود. با رفاقت با یک نوجوان آمریکایی تلاش به پیداکردن پدرش می‌کند.
اما!
نویسنده کتاب آمریکایی است، تصویری که از آمریکا در داستان برای مخاطب می‌سازد، با واقعیت متفاوت است. حتا در کوچکترین جزییات هم حواس نویسنده بوده است که حتا به اروپا هم باج ندهد، چه برسد به کشورهای خاورمیانه! و این نگاه، در پایان‌بندی کتاب به اوج خودش می‌رسد.
پیشنهاد می‌کنم که اگر این کتاب را برای نوجوانی تهیه کردید، دربارهٔ داعش، شکل‌گیری‌اش و نقش غرب با او صحبت کنید.
          

            داستان در قایقی شروع می شود ؛ در همان ابتدا از نظر زمان و مکان فهمیدیم که ساحل ترکیه و جزیره ی لسبوس در یونان ، فاصله ای کمتر از 10 کیلومتر با هم دارند . شخصیت داستان در همان هنگام یاد روزگار خوش قبل از جنگ می افتد ، خواننده می فهمد که در حلب ، مردم آخر هفته ها ، شب ، جشن و پایکوبی بر پا می کنند و آواز های محلی شان را می خوانند . 

شخصیت های اصلی داستان که در بلژیک ساکن هستند ، توصیف های زیادی از آنجا دارند ؛ مثلا ساختمان ها در گرندپلسِ بروکسل تزییات طلایی دارند ، خیابان ها و درختان باریکند و سنگ فرش شده ، خیابان های آنجا بسیار کثیفند در حدی که حتی مدفوع حیوانات هم در معابر جمع آوری نمی شود ، و اینکه اگر به رستوران یا مغازه ای بروی کارکنان آنجا اخلاق بسیار بدی دارند . در همین قسمت مقایسه ای بین آمریکا و بلژیک صورت می گیرد که ما متوجه می شویم همبرگر های آمریکایی خوشمزه طبخ می شوند اما در بلژیک گوشت آن خام است و بوی بدی می دهد . 

مسلمان های بسیار زیادی به بلژیک مهاجرت می کنند که افغان ها ، سوری ها و عراقی این جمعیت را تشکیل می دهند . همچنین قبل تر آفریقایی های زیادی هم به بلژیک مهاجرت کرده اند که به گفته ی بلژیکی ها نسبت به مسلمان ها قانون مند ترند . این مهاجرین شرایط سختی را متحمل می شوند مثلا با قطعی آب ، برق ، تلفن و... مواجهند . وضعیت مهاجرین در اردوگاه های یونان و مجارستان بد است زیرا نگهبانان آنجا بد اخلاق هستند و فضای آن کثیف است . اروپایی ها خیلی از این مهاجرت ها رضایت ندارند و با دیدگاه دیگری نسبت به مهاجران نگاه می کنند ، اما آمریکایی ها بدتر هستند و از مهاجرین می ترسند و آنها را مجرم می دانند . علاوه بر این ، بلژیکی ها به افرادی مثل فرح در این داستان که مراکشی هستند ولی متولد و ساکن بلژیک ، به چشم خارجی نگاه میکنند . کشور های بلژیک و آلمان این مهاجران را تنها از راه ترکیه قبول می کنند . 

در کشور بلژیک پایه ی ششم هم جزو ابتدایی حساب می شود در حالی که در آمریکا این چنین نیست . همچنین تفاوت دیگری که بین مدارس آمریکا و بلژیک در داستان مطرح شد ، این است که اگر در آمریکا هوا بارانی باشد ، بچه باید زنگ های تفریح را در کلاس باشند تا در حیاط خیس نشوند ، اما در مدارس بلژیک بچه ها مجبورند در هنگام باران هم به حیاط بروند . همچنین نوشتن تکالیف در مدارس آمریکا به صورت الکترونیکی است اما بچه ها در مدرسه های بلژیک باید روی کاغذ درس هایشان را بنویسند . در مدارس کشور بلژیک به دلیل مسائل امنیتی ، خانواده ها اجازه ی ورود به داخل ساختمان مدرسه را ندارند و مسئولین مدرسه ، بچه ها درب مدرسه خودشان تحویل می دهند . 

در داستان آمده ، اروپا در دهه ی 1945 تنها خرابه ای بوده است و بعدا یعنی در چند دهه ی اخیر ، بازسازی شده و پیشرفت کرده است . خیابان تونگر در بلژیک یک مکان شلوغ است که زندگی در آن جریان دارد . مغازه های زیادی وجود دارد و انسان ها مدام در حال رفت آمدند ، بوی نان ، شکلات ، غذاو... به مشام می رسد . در خیابان ها و به طور کلی در بلژیک ، مردم نگران تیراندازی و ... نیستند ؛ در حالی که در آمریکا ، مردم همیشه نگران تیراندازی های خیابانی به جمعیت هستند . هنگام تعطیلات در کشور بلژيک ، کارناوال وجود دارد و مردم لباس های پر زرق و برق می پوشند و شادی می کنند ؛ همچنین با رفتارهایشان وانمود می کنند انسان دیگری هستند . در زندان های این کشور ، معمولا شام سرد شده به زندانیان می دهند و اغلب اوقات غذا سیب زمینی و برنج است . همچنین اگر در سرویس بهداشتی های عمومی ، دیر کار کسی تمام شود ، با توهین و ناسزاگویی بقیه مواجه خواهد شد .

در این کتاب همچنین به حمله ی مسلحانه ی پاریس که توسط داعشی های آموزش دیده در سوریه انجام گرفته شده بود ، اشاره شده است که اروپایی ها در این حادثه پناهجویان را مقصر می دانستند و شهر پس از این اتفاق ، قرنطینه شد . همین طور خصوصیات جنگ سوریه هم از زبان احمد در داستان به خوبی گفته شده بود و اطلاعات زمان و مکانی خوبی به خواننده می داد ؛ مثلا گفته شده بود که هنگامی که داعش به حلب رسیده بود ، کودکان بالای 10 سال باید به جای مدرسه به جنگ می رفتند . وضعیت زمستانی سوری ها به این گونه است که ، زباله ها در خیابان ها تلنبار ، لوله ها ترکیده و گودال های آب یخ می بسته اند . مردم سر خرید خوراکی دعوا می کردند ، داعشی ها با هواپیماهای دولتی ، مدرسه ها و بیمارستان ها را بمباران می کردند و شهروند هایی که از قوانین سخت مذهبی پیروی نمی کردند و یا مشکوک به همکاری با دولت بودند ، توسط داعشی ها اعدام می شدند . 


          

            عالی! برای نوجوانان فوق‌العاده!
داستان را خیلی‌ها به طور کلی توضیح داده‌اند؛ من فقط چند نکته اضافه میکنم.
- چند مورد بی‌قانونی یا بی‌احترامی که در مورد پدر و مادر یا قوانین کشور می‌بینیم در کتاب عالی مورد توجه قرار می‌گیرند. نه زیاد،نه کم، خیلی به قاعده و صحیح. انگار داری برخورد یک روان‌شناس را می‌بینی.
- آنچه از اسلام و مسلمانان نشان داده، هرچند تصویر کاملی نیست، اما تصویر غلطی نیست. پسر مسلمان داستان واقعاً مسلمان است! برخلاف خیلی کتاب‌ها که از یک مسلمان حرف می‌زنند ولی اصلاً نمی‌دانند مسلمان کیست! مثل ابراهیم در کتاب «موسیو ابراهیم» اریک امانوئل اشمیت.
- کتاب به نوجوانان ارزش را یاد می‌دهد، اینکه ارزش کارها را مقایسه کنند و کارهایی را انجام دهند که واقعاً ارزشش را دارد. کتاب برای نوجوانان عالی است. هم دختر و هم پسر‌
          

            این کتاب قطره ای از ابر اقیانوس بی عدالتی توی دنیای آدما رو بهم نشون داد .
و نشون داد چاره ای جز قوی بودن و ادامه دادن نداریم‌.
و یه تلنگری که این کتاب بهم می زد این بود که " تو چه کاری از دستت برمیاد تا به اندازه ی سهم خودت توی کمتر شدن این بی عدالتی ها نقش داشته باشی؟ "

با اختلاف از بین یه عالم کتابی که از نشر پرتقال خونده بودم این به نظرم از نظر محتوا بهترینشون بود.
          

            باز هم سرنوشت ، سرنوشت سوریه را به آمریکا می رساند و احمد را به مکس …
کتاب از سرنوشت ماجرای پسر سوری و آمریکایی به اسم احمد و مکس است که در طی کتاب اتفاقات و لحظه هایی را می سازند و راوی  از سختی های شان میگوید .
ساختاراین  داستان مشخص بود که با فکر انجام شده بود ، از دو داستان شروع کردن و به یک داستان رسیدن جذابیت خودش را داشت و میتونست خواننده را جذب کند که دو داستان بخواند همزمان ولی خواننده می توانست از داستان رها شود و باعث گیج شدن خواننده شود . ولی با خواندن یکی در میان داستان ها این اتفاق پیش نمی آمد .
توصیفات و توضیحات داستان کامل گفته شده بود و نویسنده حس کاراکتر را به ما منتقل میکرد و این به پیش بردن داستان در ذهن خواننده کمک میکرد و در قسمتی از کتاب که احمد بازی را داشت برای خودش تشبیه سازی می کرد من به طور کامل احساساتش را می فهمیدم و همینطور علت تشبیه آن را. مکان و شخصیت توانسته بود خواننده را همراهش کند و داستان را در ذهن او بسازد و داستان و قصه ی کتاب را آنجا پیش ببرد.
با خواندن این کتاب میتوانید درکی به زندگی پیدا کنید درست است که کتاب و قصه است ولی کار خودش را می کند و درکل میتوانید این کتاب را بخوانید .
          

            داستان زیبا و جذابی بود ... اما در رابطه با نام کتاب باید گفت که احمد بی‌سرزمین نیست... بی‌سرزمین آن‌هایی هستند که سرزمین دیگران را اشغال می‌کنند... نکته‌ی دیگر دررابطه با پایان کتاب... آمریکایی که باعث و بانی هر جنگی در هر کجای دنیا بوده، اکنون ناجی قهرمان داستان شده است... هر چند که نویسنده‌ی کتاب، آمریکایی است و این انتظار از او می‌رفت... کتاب اما نقاط مثبت زیادی داشت... چیزی که توجهم را بسیار جلب کرد پرداختن به اعمال و رفتار مسلمان بود... مانند نماز خواندن احمد و یا دست ندادن به فرح... مساله‌ای که نویسنده‌های غربی کمتر به آن می‌پردازند... 
          

            چقدر خوب بود این کتاب
دنیای دو پسر نوجوان از دو کشور و فرهنگ متفاوت
یکی  در حال فرار از جنگ و مصائب جنگ، دیگری ناراحت از مهاجرتی موقت.
نویسنده خیلی جذاب این دو دنیا رو توی کتاب شکل داده.
          

            ﷽
اگر از من بپرسید که چه شد تصمیم گرفتم این کتاب را بی برنامه بخوانم ؟
در پاسخ خواهم گفت ؛
خدای ما فرموده است که"لقد خلقنا الانسان فی کبد"
درد ، نبض حیات و زنده بودن ماست 
رنج ها هستند که مبدأ و مقصد را به ما  رهنمود می کنند
درد آموزنده است
رنج برای انسان حرف های بسیار دارد 
البته که باید بگویم ما فقط برای درد کشیدن خلق نشده ایم
آفریده شدیم تا دردی کم کنیم 
دردهای شخصی خودمان را بگذاریم کنج دلمان و
برویم سراغ دردهایی که برای ما ناشناس هستند
رو در روی این رنج ها بنشینیم
و روح مان را در اختیارشان قرار دهیم 
تا وسعت ببخشند این قلبِ بی خبر را
سختی های دیگران که درون دل انسان جا خوش کردند
آن وقت می گردیم دنبال درمان!
مگر به تنهایی می توان برای مردم دردمند جهان کاری کرد؟
بله ! می توان .
 حتی اگر فرسخ ها از تو دور باشند...
من کسی را می شناسم که سربازان صالحی می خواهد 
تا بیاید و عدالت را بر پا کند 
این درد ها هوشیار و ناچارم میکنند
که به امامم دچار شوم ❤️🌿
و برای آمادنش سربازی کنم...

          

            بی‌سرزمین یکی از بهترین و متفاوت‌ترین رمان‌های نوجوانی‌ست که خوانده‌ام
 داستان احمد، پناهنده‌ی جنگ‌زده‌ی سوری که پدرش را در راه بلژیک از دست داده و یواشکی در زیرزمین خانه‌ی یک‌خانواده‌ی آمریکایی زندگی می‌کند. مواجهه‌ی پسر این‌خانواده‌ آمریکایی با احمد که یک‌پسر مسلمان است واقعا خواندنی‌ست. آن هم در روزگاری که داعش در مرکز شهرهای اروپایی حملات تروریستی می‌کند و مسلمانان همگی خطرناک و تروریست شناخته می‌شوند
          

            کتاب بی سرزمین رو به کندی پیش بردم.حدود چند هفته‌ی پیش، تصمیم گرفتم چالش «روزی ۳۰ صفحه کتاب در ۲۰ روز» رو آغاز کنم تا امتیازات بیشتری در بهخوان کسب کنم. اما خب متاسفانه به امتحانات مدرسه برخوردم و نتونستم مثل قبل به کتاب خوندنم ادامه بدم. فقط برای اینکه امتیاز منفی نگیرم، مطالعه‌ی روزی ۳۰ صفحه را در بهخوان ثبت میکردم. 
وقتی حجم در‌س‌ها و امتحانات کمتر شد، مطالعه رو شروع کردم؛ فکر میکردم چند روزی زمان ببره، اما خب از ساعت یازده شب شروع کردم و سه‌ی بامداد کتاب را به اتمام رسوندم‌. 
جذابیت چشم‌گیری داشت که من رو وادار به خوندن و ادامه دادن میکرد. ترجمه‌ی خوب و روانی داشت. حاشیه پردازی کم و به‌موقع بود؛ اذیتم نمی‌کرد و آزار دهنده نبود.
داستانِ خلاقانه‌ای داشت و نوع داستان برای من جدید بود.
خلاصه بگم؛ این‌بار هم با کتاب زندگی کردم. خندیدم‌و‌گریه کردم .
عالی بود، لذت بردم
          

            بی سرزمین سوژه‌ی به روزی دارد.رمانی برای نوجوان که به اقلیم و جغرافیای خاورمیانه توجه دارد.
رمان های خارجی چه در فضای رئال و چه در فانتزی جهان داستانی دارد که متعلق به نوجوان شرقی نیست.مخاطب درگیر فضای ارزشی،فرهنگی و اجتماعی آنها می شود.
ولی در بی سرزمین نوجوانی که محبوب است و دوست داشتنی،پسری است مسلمان و اهل خاورمیانه.پسری که به خوبی به عنوان یک مسلمان شخصیت پردازی شده است.المان های مذهبی بدون اینکه حالت شعاری بگیرند در داستان گنجانده شده است.ناخودآگاه وقت خواندن کتاب  خواننده نسبت به مسلمان بودنش حس خوبی پیدا می کند و اگر مسلمان نباشد تعریف تازه ای از اسلام می یابد.
این نکته شاید درخشان ترین و قله‌ی طلایی داستان بی سرزمین است.
در کنار تمام نکات منفی و مثبت دیگر داستان، کتاب توانسته است خواننده را با مذهب آشتی دهد و حال خوبی از اسلام و مناسک آن دست دهد.

داستان در مورد پسری سوری و ۱۴ ساله است که به صورت غیر قانونی به اروپا مهاجرت کرده است.او خانواده اش را در جنگ و در راه از دست داده است.
پسری بدون پول، بدون مکانی برای زندگی، بدون اینکه زبان  فرانسه  بداند و مهم تر از همه بدون کارت اقامت بلژیک باید چه کند؟ در این کتاب همراه احمد به دل اتفاقات خواهید رفت.

ایراد عمده کتاب هم قابل حدس و تکراری است.
 نويسندگان آمریکایی یاد گرفته اند رویای آمریکایی را قلم بزنند،قهرمان بسازند.تنفس در فضای آمریکا را غایت آمال کنند.بلدند بدون اینکه شعار دهند یک آمریکایی را منجی و مهربان و نگران نوع بشر تصویر کنند.
دلم می خواهد رمانی آمریکایی بخوانم که نویسنده اش تنها یک اشاره کوچک به این مطلب کند که جنگ افروزان واقعی سوریه و عراق حاکمان خودشان هستند!با تجهیزاتی که به داعش می دهند و با دخالت های سیاسی  گویا از راه دور دکمه‌ی بمب هایی که در سوریه منفجر می شود،فشار می دهند.اگر این نکته را بگویند آدم دلش خنک می شود که  لا اقل یک سوزن به خودشان زدند!

کتاب عفت کلام دارد و قابل توصیه به نوجوانان است. صحنه یا کلام و عبارت نا مناسبی ندارد.مناسب گروه سنی ۱۵ تا ۱۸ سال و بزرگسال(به خاطر اطلاعات جالبی که در متن ارائه شده است)