اگر جای تولستوی بودم عنوان جامع‌تر «آنا کارنینا و کنستانتین لوین» را برای کتاب انتخاب می‌کردم. کل رمان را می‌توان توصیف موازی حالات درونی و رویداد‌های بیرونی زندگی این دوشخصیت دانست. آناکارنینا و کنستانتین لوین هر دو در یک زمینه و زمانه زیست می‌کنند با این وجود نماینده مواجه‌های متفاوت با دو مسئله اساسی‌ ذهن تولستوی‌اند. نخست وضعیت بحرانی جامعه روسیه و دوم مسئله بنیادین‌تر عشق (معنای زندگی). 
یک- بحران در جامعه به وضعیتی گفته می‌شود که از امر کهن سلب اعتماد شده است و همزمان امر نو قادر به زایش نیست. روسیه‌ی تولستوی، در وضعیتی مشابه قرار دارد، نه هنوز بنیاد‌های مدرنیته شکل گرفته‌اند و نه هنوز از بند سنت رهایی یافته است. لوین و آنا هر دو نسبت به این وضعیت می‌شورند، هر کدام به سبک خود. لوین می‌خواهد به سنت و وضعیت پیش از مدرن بازگردد و آنا می‌خواهد از سد سنت عبور کند و یک زن مدرن باشد. لوین با ساختار دیوان سالار جدید مخالف است، برای او کار واقعی، عریق ریختن دهاتی‌ها بر سر زمین کشاورزی است و نه منصب‌های انتزاعی و کاغذبازی‌های بی‌انتها. در لایه‌ای عمیق‌تر او با خرد روشنگری و عقل حسابگر در ستیز است. او نمی‌خواهد زندگی را تحلیل کند بلکه تلاش می‌کند آن را در آغوش بگیرد. برای لوین زندگی امری مقدس و رازگونه است که باید با گوش جان نوای آن را شنید نه این به کمک قو‌ه‌ی ناقص عقل درصدد کنترل آن برآمد. به همین دلیل او از شهر و از روابط اجتماعی مدرن دوری می‌کند و آرامش خود را بیشتر از همه در روستا و در لحظه‌های کار و تلاش می‌یابد. در آن سو اما آنا دربرابر تلقی‌های سنتی اجتماع می‌ایستد. او به ساختارهای سنتی و خرد مسیحی پشت می‌کند، ساختار‌هایی که جامعه و خانواده را اولویت می‌بخشند و فرد را پیش پای اجتماع ذبح می‌کنند.‌ آنا تمام زندگی‌اش را بر سر عشقی فردی و شورمندانه قمار می‌کند اما نتیجه آن قمار در جامعه‌‌ای برزخی چیز جز بدنامی و فشار فزاینده اجتماعی برای او نیست. ‌ 
دو- آنا و لوین یک ویژگی مشترک اساسی دیگر هم دارند. هر دو عاشق می‌شوند. اما این عشق آن چیزی نیست که تصورش را می‌کردند. دراین جا تاثیر افکار شوپنهاور بر تولستوی آشکار است. شوپنهاور آن نیروی اصلی هستی که ما را به این سو آن سو می‌راند، آن نیرویی که تعیین می‌کند چه چیزی را اخلاقی یا منطقی بدانیم، نیرویی که ورای قدرت ما قرار دارد را «اراده معطوف به حیات» می‌خواند. وجود این اراده جز رنج برای ما در پی ندارد. این اراده ما را می‌فریبد، در حالی که فکر می‌کنیم به سوی اهداف خودمان می‌رویم در واقع درحال محقق کردن خواسته‌های آنیم، و این تمایز بین آنچه می‌خواهیم با آنچه در زندگی محقق می‌شود جز رنج نصبیمان نخواهد کرد. عشق یک نمونه برجسته ازین اراده است.‌ عشق احساسی شورمند نسبت به یک فرد در ما ایجاد می‌کند، احساسی که به نظر می‌رسد هدفی جز خود ندارد و ذاتا نیک است، ما حاضریم تمام محاسبات عقلانی را برای آن کنار بگذایم تا به معشوق خود برسیم. اما برای شوپنهاور در پس عشق همان حقیقت ثابت نهفته است، یعنی میل به ادامه و بقای حیات که در مادی‌ترین شکل چیزی جز تله‌ای برای بچه دار شدن است. عشق به زودی زائل خواهد شد و ما با رنج بزرگ کردن کودکان که ثمره‌ی آن عشق بلند مرتبه‌اند تنها خواهیم ماند!
در جای جای داستان می‌تواند حضور این اراده و پیروی ناخودآگاه شخصیت‌ها از آن را مشاهده کرد. آنا تمام زندگی خانوادگی و جایگاه اجتماع‌اش را پای عشق می‌گذارد، او به ورونسکی(معشوق‌اش) می‌گوید که حاضر است دست از همه چیز بشوید تنها برای این که با هم باشند. لوین نیز عاشق کیتی است و در نهایت به او می‌رسد اما برای او هم زندگی زناشویی با آن چه در فکر داشت متفاوت است، و در نتیجه تمایز میان تصورش از زندگی و واقعیتی که اراده معطوف به حیات رقم می‌زند او را درگیر نوعی از بحران معنا می‌کند. 
اما مواجه لوین و آنا با این اراده‌ی شر چگونه است؟ آنا در این جا نیز مدرن است. مدرن به معنای نفی آن چه هست. برای این کار او دست به نفی اراده  معطوف به حیات می‌زند، او خود کشی می‌کند تا خود را از چرخه سلطه‌ی آن رها می‌سازد. توصیف‌های معرکه تولستوی از صحنه‌های پایانی زندگی آنا در حالی که در کالسکه نشسته است و به سمت راه آهن می‌رود نشان می‌دهد چگونه آنا به تسلط این نیروی شر بر تک تک افراد جامعه آگاه می‌شود و در مورد تصمیمش مصمم‌تر.‌ مواجه لوین اما بسیار مشابه با راه حل‌های خود شوپنهاور است. برای شوپنهاور یکی از راه‌های رهایی از چنگال این اراده اندیشدن آگاه کننده است. به طور خاص راهبان بودایی تحت تعلیم اندیشه‌های بودا که می‌توانند از خودخواهی عبور کنند و بر خواست‌های خود مسلط شوند قادرند براین اراده و رنج حاصل از آن غلبه کنند. لوین هم در زمینه روسی-مسیحی خود به راه مشابهی می‌رود. او با تامل به نوعی ایمان مسیحی روستایی (نه کلیسایی) دست می‌یابد که در آن "خواستن" وجود ندارد جایی که زندگی را آن گونه که هست می‌پذیرد و خود را در دستان هدایتگری بزرگتر می‌یابد. 


          

            رمانی پر از شخصیت های متنوع و فعال... البته این از ویژگی های داستان پردازی لئون تولستوی است. تعدد شخصیت هاي موجود در  رمان تولستوی می‌تواند سبب سرگردانی خواننده شود، اما این در دوام خواندن و طی روایت مرتفع می‌شود و شما با اشخاص داستان کاملا همراه می‌شوید. در کل نمی توانم تولستوی را دوست نداشته باشم. هرچند تمام آثار او در یک اندازه و قامت نیستند، اما همگی از جمله آثار درخشان ادبیات کلاسیک به شمار می‌آیند.
 آنا کارنینا زنی صاحب کمال و صاحب جمال است که با خود بسیار صادق است. کتاب با این جمله کوبنده آغاز می‌شود:
خانواده های خوشبخت همه مثل هم‌اند، ولی خانواده های شوربخت، هریک بدبختی خاص خود را دارند.

زنی که می‌داند انتخاب و عملش خلاف اخلاق اجتماعی و فردی است و به نوعی گناه آلود است ولی فرصت زیستن، آنگونه که مطلوب و گواراست، را مغتنم می‌شمرد و در عین حال رنج این گزینش را برخود هموار می‌دارد. تولستوی شخصیت آنا را به‌گونه ساخته و پرداخته که آدمی میان سرزنش و ترحم بر او بر سر دو راهی می‌ماند. و این همان دوئالیتی اخلاق است که تفلسف در آن از علاقه‌مندی های تولستوی است.
به نظر من سروش حبیبی افتخار بهترین ترجمه از آثار تولستوی را از آن خود کرده.
          

            اگر شما هم کتاب مادام بوواری اثر گوستاو فلوبر فرانسوی را خوانده باشید، امکان ندارد که در ملاقات با آنا کارنینا، به یاد این زن که اشتراکات بسیاری با او دارد نیفتید.
آنا کارنینا و مادام بوواری دو زن مهم در جهان ادبیات به شمار می‌روند که رنج زن بودن در دنیایی مردمحور را به تصویر می‌کشند. آناکارنینا و مادام بوواری همسران و مادرانی هستند که گاه مطیعانه تن به خواست زندگی و تقدیر خویش می‌دهند و گاه گستاخانه در مقابل آن می‌ایستند. حال آن‌که سعادت خود را در هیچ‌یک از این‌ها پیدا نمی‌کنند. آن‌ها زندگی را به هر دو شیوه می‌آزمایند و هرچند بسیار دیر اما درمی‌یابند که زندگی هیچ‌کس را به تمام آرزوهایش نمی‌رساند. 
          

            فک میکنم روند داستانی جلد اول رو بیشتر دوست داشتم، گرچه وقفه طولانی ای افتاد تا ۲۰۰صفحه آخرو بخونم. 
در کل سه ستاره دادم به جلد دو و چهارتا به جلد یک.

موقع خوندنش مدام با جنگ و صلح مقایسه اش میکردم و این فک میکنم کارو خراب میکرد.
          

            یادمه جز کتابهایی بود که توی نوجوانی خوندم و از پاش بلند نشدم تا تموم شد  
اون موقع ها  سرگرمی بچه ها توی  تابستون کتاب خوندن بود !!!

          

            این شاهکار تموم شد و یکی از بهترین ها و حتی میشه گفت بهترین رمان کلاسیکی بود که خوندم،شخصیت پردازی تولستوی خیلی عالی بود،تعداد زیادی کاراکتر وارد داستان می شدند و شخصیت هر کدوم خیلی عالی شرح داده می شد،علاوه بر اینکه یک رمان عاشقانه خیلی عالی بود،از شرح دادن وضعیت سیاسی،اجتماعی ،وضع زنان،کشاورزی و دین هم غافل نشده بود ،رمان با اینکه طولانی هست،اما در سراسرش جذابیت و کشش خودش رو حفظ می کنه و هیچ جایی نبود که با خودم بگم نویسنده داره بیخودی کشش میده و جزئیات غیرضروری وارد داستان می کنه،راستش این رمان رو که خوندم یکمی نظرم راجع به جین آستین هم عوض شد و ناراحت شدم که جین آستین از نوشتن وضعیت جامعه از نظر سیاسی و اجتماعی غافل بوده ،بهرحال آناکارنیا یکی از بهترین امسالم شد .⁦ʕ·ᴥ·ʔ⁩

از متن کتاب:
استپان آرکادیچ لبخند زد. او این احساس لوین را خوب می‌شناخت. می‌دانست که برای او دخترهای دنیا دو دسته‌اند؛ یک دسته همه دختران غیر از او که صاحب همه عیبها و ضعف‌های آدمها هستند و دخترانی بسیار عادی‌اند و دسته دیگر فقط اوست که از هر عیبی پاک است و از همه آدمها برتر است. 

نباید تسلیم قهر گذشته شد و انسان می‌تواند زندگی خود را هر طور که بخواهد پیش ببرد.
          

            پایان کتاب و فصل آخرش خیلی جالب بود.
تفکرات لوین و تغییراتش رو دوست داشتم.
و البته مدل زندگی خانوادگی شون و صفا و عشق شون خیلی زیبا به تصویر کشیده شده بود.


یادداشتم برای جلد اول:

ماجرای مقایسه دو سه مدل زندگی و ارتباط بین زن و مرد. خیلی زیبا و شیرین درباره لذت های زندگی خانوادگی داستان رو پیش برده. و البته به موضع خیانت زن به شوهر هم پرداخته به طرز صحیحی. ولی شخصیت اصلی کتاب به نظرم لوین هست نه آنا کارنینا.

«آنا کارنینا (مجموعه دو جلدی)» را از طاقچه دریافت کنید
https://taaghche.com/audiobook/124260
          

            
لوین را در داستان بسیار دوست داشتم. وجه خاص لوین این است که انگار تولستوی آن‌گونه که در "اعتراف"، اعتراف کرده است، از جوانی دچار مسئله‌ی معنای زندگی شده و لوین هم در اواخر جلد دوم به همین بلای خانمان‌سوز دچار می‌شود. پس شاید تولستوی خودش را به زبان لوین بیان کرده یا لوین آینه‌ی تجلی تولستوی بوده. آن‌چه قابل ذکر است این است که اگر بنده‌ای روزی دچار سرگشتگی و درماندگی و بیچارگی این مسئله شد -همین مسئله‌ی معنا- و خیال خامش این بود که می‌تواند با کتاب درمانش کند و "اعتراف" تولستوی را خواند، می‌تواند آنچه در آنجا با بیان غیرداستانی شنیده است، اینجا در داستان حس کند.

شاید سرنوشت آنا و مخصوصا آنا در اواخر جلد دوم هم بخشی دیگر از تجلی تولستوی در عالم رمانش باشد. بخشی که در آن آدمی به طغیان علیه کسی برمی‌خیزد که او را به رنج در این دنیا وادار کرده است‌.
          

            به نام دوست

پيامبری در میان نويسندگان

نگاهي به "آناكارنينا" شاهكار نويسنده اخلاق گرا؛ لئون تالستوي

در جدیدترین نظرسنجی انجام شده از میان نویسندگان و مخاطبان حرفه ای ادبیات داستانی جهان، رمان «آناکارنینا» شاهکار لئون تولستوی، نویسندهء اخلاقگرای روس به عنوان بهترین رمان قرن نوزدهم شناخته شد.
 

لئون تالستوي، نويسنده بزرگ روس يكي از شاخص‌ترين هنرمندان اخلاقگراي جهان است كه آثار و نظرياتش هيچگاه خالي از معاني و آموزه‌هاي اخلاقي نبوده‌است. تالستوي هيچ وقت در آثارش تنها به امر زيبا بسنده نكرده‌است. "آناكارنينا" رمان بزرگ تالستوي چالشي بزرگ در حوزه اخلاق و ايمان است.

 

در جستجوی جواب سوالی مهیب

شاید هیچ سوالی در عرصۀ هنر از این تکراری تر نباشد که "وظیفۀ هنر چیست؟". اما هنوز هیچ جواب قاطعی برای این سوال وجود ندارد و شاید علتش این باشد که انسان هنوز دقیقا نمیداند "هنر چیست؟".

لئون تولستوی، نویسندۀ بزرگ روس یکی از هنرمندانی است که تلاش کرده به این سوال پاسخ بدهد. شهرت و شان والای تولستوی مانع از این نشد که وی این سوال را از خود نپرسد. تعجب ندارد که ببینیم بسیاری از نویسندگان بزرگ دنیا از کنار این سوال با بی اعتنایی یا شاید با ترس گذشته اند. حتما خیلی از هنرمندان بزرگ جهان با خود فکر کرده اند "مهم نیست که هنر در ذات خود چیست و چه وظیفه ای دارد. هنر هر چه هست، من دارم به این زبان با مخاطبان خودم حرف میزنم و اثر هنری ام را می آفرینم."

اما تولستوی با چنین جوابهایی از کنار ماجرا نگذشته است. این سوال بزرگ او را نترسانده و مانع صداقتش نشده. نگران این نبوده که دنبال کردن جواب این سوال ممکن است یک عمر اعتبار ادبی اش را به خطر بیندازد. او در کتاب "هنر چیست؟" با شهامت به دنبال پاسخ این سوال و به دنبال وظیفۀ هنر میگردد. نتیجه ای هم که میگیرد ( اگرچه نتیجۀ طبیعی سیر ادبی تمام عمر اوست ) بسیار بزرگ و مهیب است. او در هنر چیست یک سره خط بطلان بر سراسر حیثیت هنر غیر مردمی میکشد.

با این نتیجه گیری تلویحا دو رمان بزرگ خود او نیز زیر سوال میرود اما جانمایۀ این تفکر همان چیزی است که تولستوی در تمام عمر ادبی اش به دنبال اثبات آن بوده است: تلاش برای رستگاری انسان از راه اخلاق گرایی. و بارزترین تجلی این تفکر در رمان آنا کارنینا رخ مینماید.

 

نام دیگر این رمان بزرگ

آناکارنینا رمانی با دو روایت موازی است که یکی ختم به خیر میشود و یکی ختم به شر! روایت اول مربوط به آنا کارنینا زن جوان و بسیار زیبایی از طبقۀ اشراف است که علیرغم مزدوج و مادر بودن اسیر دلبری های یک جوان اشرافزادۀ جویای نام میشود و ناملایمات فراوانی را از سر میگذراند و نهایتا در ناکامی تمام با زندگی وداع میکند. دروایت دوم داستان "لوین" جوانی با طبع حساس و کنجکاو و سختگیر است که او نیز از طبقۀ بزرگزادگان است. لوین نیز کشمکشهای شدید عاطفی را پشت سر میگذارد اما نهایتا به یگانگی فکری میرسد و درواقع رستگار میشود.

این دو خط سیر فقط در فرازهای مختصری در انتهای داستان بر هم تاثیری بسیار سطحی میگذارند و میتوان به راحتی گفت که تولستوی دارد دو رمان را در یک کتاب برای ما روایت میکند. اتفاقا بخشهای مربوط به لوین نه تنها کمتر از بخشهای مربوط به آنا نیست که چه بسا بیشتر است و شاید نام کتاب باید "لوین" میبود.

شخصیت آنا کارنینا در ابتدای رمان در نقش یک منجی با اخلاق، برای حل و فصل یک دعوای ناموسی وارد داستان میشود. مطلقا نمیشود تصور کرد که این زن پاکدامن و نیک سرشت که با ورود خود به مسکو خیر و آرامش را به خانۀ برادرش می آورد چه سرنوشت عجیبی خواهدداشت. و این ورود منحصر به فرد، خود یکی از اشارات اخلاقی تولستوی است: "هیچ کس از لغزش در امان نیست." آنا کارنینا در زندگی همه چیز دارد ( حداقل از نگاه اطرافیانش ) : پول، رفاه، زیبایی، همسری با شان اجتماعی والا، کودکی که به مادر عشق میورزد، حتی اخلاق و ایمان. و اما او چه چیز ندارد که مایۀ لغزش او و از دست دادن همۀ داشته هایش میشود؟ در نگاه اول میگوییم  شوهری زیرک که ذات پر شر و شور و لذت طلب او را درک کند. در یک کلام: عشق.

آیا شکلوفسکی درست میگوید که «آنا گذشته از طراوت و سرزندگی، گناه دیگری ندارد؛ و این پری و سرشاری، که نمیتواند جایی در محدودهء جامعه بیابد، به عشقش به یک اشرافزادهء معمولی، در آن کت خوشدوخت، صورت فاجعه میدهد» (دربارهء ادبیات روس،152)

 "کنت ورونسکی" این خلا را در روح آنا کارنینا پر میکند و دل از او میرباید. اولین چیزی که آنا کارنینا از کف میدهد همانا "تعهد" است و سپس با سقوط اولین قطعۀ مستطیلی این دومینو او داشته های اش را از دست میدهد: آبرو، همسر و فرزند. آخرین قطعۀ این دومینو همان طعمه ای است که او را در این دام انداخته: عشق. و با سقوط عشق او دیگر بهانه ای برای زندگی ندارد.

اما لوین: او نیز اگرچه همۀ لوازم یک زندگی سعادتمند را دارد اما خوشبخت نیست و آرامش ندارد. چرا که یک چیز ندارد: ایمان. او دقیقا ایمان ندارد و این مسئله بارها و بارها به وضوح در طول داستان مطرح میشود. سوال بزرگ اینجاست که چرا از میان دوشخصیت اصلی رمان لوین که ایمان ندارد مستحق نائل شدن به خیر است اما آنا کارنینا که ذاتا به خوبی ها مومن است باید در شر سقوط کند؟ با قاطعیت میتوان گفت تمام این اثر سترگ برای پاسخ به این سوال به رشتۀ تحریر درآمده.

 

مشی مذهبی تولستوی

زندگی لئو تولستوی را به سه بخش تقسیم میکنند:

دورۀ خوشگذرانی های جوانی

دورۀ نگارش آثار ادبی بزرگ که در آنها به تفصیل به دنبال راه رستگاری انسان و جامعه میگردد

دورۀ پشت پا زدن به آثار هنری طبقۀ مرفه و جستجوی راه نزدیک و جهانشمول رستگاری انسان. در این دوره او داستانهای کوتاهش را خلق میکند که در واقع حکایات اخلاقی موجز هستند.

اما بین این سه بخش میتوان ارتباطی پیدا کرد که نشان میدهد او مسیری مستقیم را به دنبال پرسش های بزرگش طی کرده است. تولستوی همیشه به دنبال راه نجات انسان از رنجها بوده است. در دورۀ اول زندگی اش این راه نجات را در بی خبری و مستی میجوید. در دورۀ دوم با همتی مثال زدنی به تاملات طولانی میپردازد و آنها را در قالب رمانهایش می آورد و در دورۀ سوم، نا امید از تاثیر هنر در نجات انسانهای رنجدیده دست به خلق داستانهای کوتاه اخلاقی میزند.

همینجا بگوییم که دورۀ سوم زندگی تولستوی او را به چهره ای بی نظیر در تاریخ ادبیات جهان تبدیل میکند. کدام نویسندۀ بزرگ دیگری را سراغ داریم که پس از شهرت جهانگیر، آثار بزرگ خودش را به خاطر رستگاری انسان کنار گذاشته باشد؟

این دوره ها را مرور کردیم که بگوییم مشی فکری تولستوی همیشه در یک مسیر مستقیم حرکت کرده است.

به سوال خودمان بازگردیم: چرا لوین استحقاق رستگاری دارد و آنا کارنینا نه؟

 

حتی اگر ایمان نداری!

لوین به صراحت میگوید که ایمان ندارد و ما به روشنی درمی یابیم که علت کشمکش های درونی وی نداشتن ایمان است. اما شخصیت آنا کارنینا تا لحظات پایانی اثر یکسره یکپارچگی است. او چنان به ذات شورانگیز زندگی مومن است که مسئلۀ ایمان حتی یک بار هم برایش مطرح نمیشود. حتی وقتی دل به ورونسکی میبازد، حتی وقتی میلغزد، حتی وقتی شان اجتماعی اش در میان اشراف روسیه به شدت افت میکند و حتی وقتی عشقش را از دست میدهد. او فقط به "خواستن" می اندیشد و حاضر است به خاطر خواسته هایش ارزشهای اخلاقی و اجتماعی را زیر پا بگذارد.

نگاه عمیق تولستوی در واشکافی سرنوشت آنا کارنینا وقتی مشخص میشود که می بینیم آنچه نهایتا به سقوط روح آنا کارنینا می انجامد نه پیامد تخطی اجتماعی او بلکه همانا "خواسته ها"ی اوست.

آنا کارنینا آبرویش را از دست میدهد اما با کمال تعجب میبینیم که این مسئله ( آن هم در جامعۀ اشراف روسیۀ تزاری ) او را تلخکام نمیکند. او فرزندش را از دست میدهد اما حتی این مسئله هم نهایتا چندان او را از اوج خوشبختی اش فرود نمی آورد. او در مقابل بزرگواری شوهرش در عفو او، خوار میشود اما این ماجرا هم به آرامش ناشی از لذتش خدشه ای وارد نمیکند:

آنا در آغاز آزادی و بازیافتن سریع تندرستی به قدری شیرین کام و با نشاط و از شور زندگی سرشار بود که حال خود را گناهی نابخشودنی می یافت. یاد تلخکامی شوهرش سعادت او را زهرآگین نمیکرد. یاد این مصیبت از یک سو بیش از آن سیاه بود که او بتواند به آن بیندیشد و از سوی دیگر شیرین کامی حاصل از آن تلخکامی بیش از آن بود که جایی برای ندامت بگذارد.(آناکارنینا، 578).

...گرچه استقبالش از درد صادقانه بود اما دردی نمیکشید. به بدنامی خود آگاه نبود و چون هر دو احتیاط بسیار می کردند تا از روبرو شدن با بانوان روسی مقیم خارج از کشور اجتناب کنند، هرگز در وضعی که موجب رسوایی شود قرارنگرفتند. همه جا با کسانی معاشر بودند که وانمود میکردند که وضع آنها را از هر جهت بسیار بهتر از خودشان درک میکنند. جدایی از پسر دلبندش هم در آغاز کار او را زیاد آزار نمیداد. طفلشان، یعنی دختر ورونسکی، به قدری شیرین بود، و از وقتی که آنا فرزند دیگری جز او نزد خود نداشت دل او را به قدری در بند آورده بود که کمتر به یاد پسرش میافتاد.(آناکارنینا، 579).

 

 این ها واقعا تردستی ها تولستوی هستند! در ادامه این نگاه تولستوی را با نگاه "گوستاو فلوبر" در رمان مادام بواری مقایسه خواهیم کرد و به نگاه عمیق اخلاقی تولستوی اشاره خواهیم کرد. آنا کارنینا تنها زمانی از اوج نردبان رضایت سقوط میکند که عشق، همین خواهش آلوده به گناه، از او روی میگرداند.

اما لوین با این که بی ایمان و ناشاد است، با این که در رقابت عشقی بر سر "کیتی" شکست میخورد، روی "تعهد" خود پا نمیگذارد و تلخکامی را بر طغیان ترجیح میدهد. شکست و ناکامی را میپذیرد. به تربیت خویش قیام میکند. وقتی شکست خورده از خواستگاری کیتی به روستا برمیگردد، داس به دست میگیرد و پا به پای رعیت هایش زمین را درو میکند. علیرغم تعجب برادرش شان اربابی خود را زیر پا میگذارد و مثل موژیکها به کار روی زمین زراعی میپردازد. ( خود تولستوی هم از این کارها میکرد و در اصلاح وضعیت کارگران ملک پدری اش بسیار میکوشید. اساسا شخصیت لوین با حساسیت شخصیتی اش و سوالهای عمیقش و روش زندگی اش خیلی به نویسنده شبیه است. حتی اسم "لوین" به نام کوچک تولستوی بسیار نزدیک است! )

پس لوین لیاقتش را برای پیدا کردن راه رستگاری نشان میدهد و بالاخره در نیمه های رمان موفق به ازدواج با کیتی میشود. ازدواج با کیتی اگرچه برآورده شدن "خواهش" نفسانی و روحانی اوست و آبی بر آتش ناآرامی های او، اما او هنوز تا رسیدن به ساحل آرامش درونی راه درازی در پیش دارد. به دنبال راه درست زندگی خانوادگی میگردد. و در کمال تعجب میبیند با این که این دستورالعمل کلی را نمی یابد اما نیرویی نامرئی او را در همه کار موفق میکند و بی آن که سر دربیاورد، خود را شوهری شایسته می یابد. این نیرو چیست که زندگی او را بی نقشه ای از پیش به جلو می برد و این نور آسمانی چیست و چرا بر زندگی لوین بی ایمان می تابد؟

 

خیر در آموزۀ تولستوی

"لف شیستوف" منتقد روس در کتاب "خیر در آموزۀ تولستوی و نیچه" به مقایسۀ نظریات تولستوی و نیچه میپردازد و ضمن انتقاد از برداشت تولستوی از خیر، نیچه را از شرستایی مبری میکند. او در بخشهای زیادی از کتاب خود به انتقاد از سرنوشتی که تولستوی برای آنا کارنینا رقم زده میپردازد و میگوید معلوم نیست چرا لوین استحقاق رستگاری را دارد و آنا ندارد.

 

این "معنای خیر" ناگهان از کجا پیدا میشود؟ چرا خیر فقط از لوین استقبال میکند، نه از سایر شخصیتهای رمان؟ از چه روی آنا هلاک میشود و سزاوار آن است؟ چرا ورونسکی به آدمی فرتوت و درمانده تبدیل میگردد؟...اما لوین نه تنها از همۀ مواهب زندگی بهره مند میگردد، بلکه حق آرامش روحی عمیقی را نیز به دست می آورد که امتیازی است متعلق به انسانهای معدود و فوق العاده؟ چرا تقدیر به هنگام تقسیم چنان ناعادلانه دامن لوین را پر از گل کرد و چنان بیرحمانه دامن آنا را پر از خار؟ برای نویسنده ای دیگر، فی المثل برای نویسنده ای ناتورالیست، چنین پرسشهایی اساسا مطرح نمیشود. برای نویسندۀ ناتورالیست بی عدالتی تقدیر اصل بنیادین حیات بشری است، و این اصل چنان آشکارا از قانون تکامل طبیعی برمی آید که حتی نباید از آن اظهار تعجب کرد.

 

شیستوف یک عامل را در نظر نمیگیرد و آن "انتخاب" است. این است که بحث او به سمت دیدگاه ناتورالیستی منحرف میشود. انگار که او تولستوی را به خاطر حق انتخابی که به شخصیت آنا داده است محاکمه میکند. آیا این سرنوشت چیزی نبود که آنا خود برگزید؟ شیستوف در بخش دیگری از کتاب خود تولستوی را بابت این سرنوشت مورد حمله قرار میدهد و مینویسد:

 

در سراسر ادبیات روس، و حتی شاید در سراسر ادبیات جهان، هیچ نویسنده ای پیدا نمیشود که با قهرمان داستان خود آن کند که تولستوی با آنا کرده است. حتی یک نویسنده هم پیدا نمیشود که قهرمان داستان خود را به سوی سرنوشت هولناکی که در انتظارش است سوق داده باشد. کافی نیست بگوییم بی رحمانه و خونسردانه، بلکه باید گفت تولستوی با سرور و شادمانی آنا را به قربانگاه میبرد. فرجام ننگین و جانکاه آنا آیتی است که خاطر تولستوی را شاد میدارد. تولستوی پس از کشتن آنا، لوین را به سوی ایمان به خداوند هدایت میکند و رمان خود را به پایان میرساند. اگر آنا میتوانست رسوایی خود را از سر بگذراند، اگر همچنان به حقوق انسانی خود واقف میماند، و اگر خوار و تحقیر شده نمیمرد بلکه مغرور و معصوم جان میسپرد، آنگاه تولستوی نقطۀ اتکایی را که به کمک آن میتوانست تعادل روحی خود را حفظ کند از دست میداد.

 

اما گویی شیستوف در ابراز نظر خود کمی تندروی میکند. حافظۀ تاریخی ادبیات جهان حداقل یک مورد از برخوردی اینگونه با "زن خطاکار" داستان را هرگز فراموش نمیکند: مادام بواری.

 

زن خطاکار؛ از مادام بواری تا آنا کارنینا

گوستاو فلوبر، نویسندۀ رئالیست فرانسوی و از تاثیرگذارترین نویسندگان در پیدایش مکتب ناتورالیسم، بیست و پنج سال پیش از تولستوی در رمان "مادام بواری" با نگاهی غیراخلاقی ( اگر نگوییم ضد اخلاقی! ) سرنوشت زن خطاکار رمانش را همانگونه رقم زد که تولستوی اخلاق گرا این کار را کرد. حتی در نظر گرفتن همین یک مورد میتواند ما را به این نتیجه برساند که تولستوی بیش از آنچه که باید به شخصیت داستانش جفا نکرده است.

از آن گذشته فلوبر، مادام بواری را زنی خیانتکار و لذتجو تصویر کرده است که نهایتا "رسوایی" دامنش را میگیرد و او را به خودکشی وامیدارد. اما آنا از رسوایی جان سالم به در برد و تقدیرش نتیجه ای محتوم بود که حتی فلوبر رئالیست نیز نمیتوانست به عمق آن پی ببرد. تولستوی آنا را محکوم به رسوایی نکرد و گذاشت تا او از جام لذت سرمست شود. روی گرداندن عشق، طبیعی ترین سرنوشتی بود که میتوانست در انتظار آنا باشد.

اما به هر حال از تولستوی اخلاق گرا و موعظه گر بعید بود که همچون فلوبر رئالیست و تلخ نگر فرجام کار شخصیتش را "خودکشی" مقرر کند. تولستوی رمانش را با این جمله انجیل آغاز میکند: "انتقام از آن من است. من جزا خواهم داد." اما گویا تفسیر او از این جمله با تکیه بر کلمۀ "جزا"است و نه کلمۀ "من"!

 

چالش تولستوی با سبک زندگی

تولستوی در آنا کارنینا سوالاتی بزرگ از انسان روزگار خودش میپرسد. ما چرا خطا میکنیم؟ چرا راه رستگاری این اندازه دور و دست نیافتنی است؟ چرا هر لذتی، رنجی به دنبال دارد؟ و مهم ترین سوال شاید این باشد که ما چرا این گونه زندگی میکنیم؟

در دوره ای که نویسندۀ بزرگ دیگر ادبیات روسیه، فئودور داستایوسکی، راه نجات بشر را در اندیشه و ایمان جستجو میکند، تولستوی به دنبال راهی نزدیک تر و عمومی تر است. او اخلاق را راه نجات انسان میداند و اعتقاد دارد سبک زندگی نقش تعیین کننده ای در سرنوشت انسان دارد.

در مهمترین ماجرای داستان که لغزش آنا است، اگرچه چرایی اصلی دربارۀ مسئلۀ درونی خیانت و گناه است اما او نشان میدهد که زندگی غلط اشراف روسیه زمینه ساز این لغزش میشود. از سویی دیگر کنت ورونسکی نمایندۀ نسل جدیدی از جوانان اشرافی است که نوع زندگی بی قیدوبند اروپایی را برگزیده اند و حتی همان مناسبات اخلاقی اشراف روسیه را هم چندان جدی نمیگیرند.

او در این رمان بارها و بارها سبک زندگی اشراف روسیه را مورد انتقاد قرار میدهد و از زبان لوین میگوید که اشرافی گری راه نجات ملت روسیه را بسته است. با محدود كردن رابطه انسانها در رابطه ارباب-رعيت (رابطه لوين با كارگرانش). با توجه بيش از اندازه اشراف به ظواهر زندگي(مهماني هاي با شكوهي كه سراسر داستان را پر كرده‌اند). با بي توجهي به بنيان خانواده (كه آناكارنينا را ميلغزاند و لوين را درگير حل اين مسئله كرده است)

 

نگاه تولستوي به عرف

 

آناكارنينا رسوايي به بار مي‌آورد اما شوهر او كارنين تبديل به يك مرد بي غيرت و بي عرضه نميشود. اين است تفاوت يك رمان نويس بزرگ اخلاق گرا با گوستاو فلوبر. فلوبر در مادام بواري، زن داستانش را به دامن بي عفتي هل ميدهد و از سويي شوهر او را مردي بي تدبير و بي عرضه جلوه ميدهد. اما تالستوي از سرنوشت كارنين غافل نميشود و كاري ميكند كه او از چالش بزرگ عرف مردم روسيه يعني "غيرت" سربلند بيرون بيايد. او راهي به نام بخشش را پيش پاي شخصيتش ميگذارد و نشان ميدهد كه نويسنده اخلاق گرا حتي از عرف هم غافل نميشود. تالستوي نشان ميدهد كه وقتي پاي انسانيت و اصالت در ميان است، حتي اگر اخلاق و عرف با هم تضاد داشته باشند باز هم راه نجات بر انسان بسته نيست. حتي عرف جامعه هم ميتواند به كمك انسان بيايد و راه رستگاري را به او نشان دهد. تالستوي وسعت نگاه اخلاقي خود را نشان ميدهد. در اين نگاه اخلاقي فراگير، در تنگ ترين تنگناها هم راه نجات بر انسان بسته نيست و حتي عرف هم ميتواند به كمك انسان بيايد. كارنين به شكل عرفي با همسر خطاكارش برخورد ميكند اما در واقع تصميم درست را گرفته است.

در آن سوي ديگر ماجرا نويسنده اگر اشكالي در عرف ببيند راه برخورد صحيح را بسته نميبيند. لوين با ميهمان جواني كه به خانه اش آمده و قصد برقراري روابط صميمانه اي با كيتي دارد برخوردي برخلاف عرف دارد. برخوردي بر اساس "غيرت" كه مايه تعجب اطرافيان ميشود. اما جالب اينجاست كه اطرافيان لوين متوجه دليل رفتار او ميشوند و رفتار خلاف عرف او را تحسين ميكنند.

 

تالستوي و هنر ضد اشرافي

 

تالستوي پس از خلق شاهكارهايش در كتاب "هنر چيست؟" براي هنر اشرافي شمشير را از رو ميبندد و با صراحت تمام به غلبه "امر زيبا" بر "معنا" در هنر غرب ميتازد. او عاليترين نمونه هاي هنر غرب را فاقد شاخصه فراگيري براي مردم ميشمارد و مينويسد:

حوادث مربوط به برادران يوسف كه در نتيجه محبت پدر بدو رشگ بردند و او را به بازرگانان فروختند و وقايع مربوط به زن فوطيفار كه قصد اغواي مرد جوان را داشت و رسيدن يوسف بمقامي عالي و رحمت آوردن وي بر برادران خويش و حوادث مربوط به بنيامين محبوب و وقايع ديگر، احساساتي را انتقال ميدهند كه در دسترس روستايي روسي و مرد چيني و انسان آفريقايي و كودك خردسال و مرد سالخورده و فرد تحصيلكرده و شخص بيسواد، قرار دارد. تمامي اين حوادث با چنان ايجازي نوشته شده و آنچنان عاري از حشو و زوائد است كه داستان را ميتوان به هر محيطي برد و در آنجا نيز همچنان قابل درك و موثر و گيرا خواهدبود. ولي احساسات دن كيشوت يا قهرمانان مولير چنين نيست.

تالستوي با ديدگاه اخلاقي فراگيرش به واقع پيامبر نويسندگان بود. نويسنده‌اي كه هميشه به خير مي‌انديشيد و در اين راستا گام برميداشت. در كهنسالي پس از يك تجربه مشاهده فقر و تنگدستي هموطنان خود، آستينهايش را بالا زد و مدتي مثل لوين، شخصيت داستان خودش به كارگري پرداخت. آثار خواندني و قابل توصيه او كه هميشه در صدر بهترين هاي جهان بوده‌اند جاي خالي اخلاق و خير را در كارنامه ادبيات جهان پر ميكنند.

 

 

منابع:

تولستوی، لئون(1828-1910) آناکارنینا، سروش حبیبی، نیلوفر،چاپ هفتم، تهران،1388

تولستوی، لئون(1828-1910) هنر چیست؟،کاوه دهگان، امیرکبیر،چاپ هفتم، تهران 1364

شیستوف، لف، خیر در آموزهء تولستوی و نیچه

.شکلوفسکی، ویکتور، دربارهء ادبیات روس، ابراهیم یونسی، نگاه،چاپ اول، تهران1391
          

            تو چنین خوب چرایی؟🥺😍
داستان پردازی عالی
شخصیت پردازی فوق العاده علی رغم تعداد زیاد شخصیت‌ها
کلا کتابای تالستوی رو که بخونی حس میکنی خود تالستوی توی تمام اون لحظه‌ها حضوری داشته که انقدر خوب تونسته داستان پردازی و توصیف کنه👌
در کل عالی بود و اگه طولانی نبود و فرصت داشتم دوباره میخوندمش

پنج ستاره میدم با اینکه بنظرم ارزشش بالاتر از۵ ستاره‌ست😁
          

            متأسفانه سر این رمان به خاطر یه سری مشغله‌ها خیلی فاصله افتاد بین خوندن‌هام و فکر می‌کنم لذت کافی رو نبردم... اما با این حال یکی از رمان‌های جذاب عمرم رو خوندم... نکته‌ی جالبش برای من شخصیت‌های ورونسکی و لوین بودن... یه جورایی حس می‌کنم ورونسکی ارتشیِ عیاش دوران جوونی خود تولستوی هست و لوین کشاورز و مردم دوست دوران میانسالی اون... و شاید لوین یکی از نزدیک‌ترین شخصیت‌هایی بود که توی رمان‌ها تونستم باهاش هم‌ذات پنداری کنم. رمان جالبی بود و امیدوارم خیلی زود یه بار دیگه سر فرصت بخونمش!
          

            وقتی سالها بعد از غرق شدن تو دنیای جنگ و صلح، کتاب اعتراف تولستوی رو دستم گرفتم، دوباره عطش خوندن از این نویسندهٔ استثنایی اومد سراغم... از موضوع آنا کارنینا خوشم نمی‌اومد، برای همین رفتم سراغ یه مجموعه داستان کوتاه و بعد آخرین رمان بلند تولستوی، رستاخیز... که هر دوشون رو هم خیلی دوست داشتم...
ولی بعد دیدم واقعا نمیشه... امکان نداره اینطوری عاشق آثار این نویسنده باشم و مهم‌ترین کتابش رو نخونده بذارم!
این شد که دلو به دریا زدم و آنا کارنینا رو شروع کردم...
کتابی در مورد یه زن که به همسرش خیانت می‌کنه...

🔅🔅🔅🔅🔅🔅

من از همون اول، مسحور داستان شدم! اجرای صوتی آقای علی عمرانی عالی بود و به جز یه مورد (صدای شخصیت ورونسکی) به نظرم هیچ ایرادی نداشت و در واقع می‌تونم بگم یکی از بهترین اجراهاییه که تا به حال شنیدم :)
اینقدر داستان برام جذاب بود که دیدم صوتی خالی فایده نداره و نیاز دارم یه سری تیکه‌ها رو دوباره بخونم و رنگیشون کنم و کنارش یادداشت بنویسم!
و چون نسخهٔ الکترونیکی همون ترجمه رو جایی ندیدم،‌ خوندن متن رو از ترجمهٔ انگلیسی شروع کردم که خیلی تجربهٔ لذت‌بخشی بود :)

🔅🔅🔅🔅🔅🔅

کتاب چندین شخصیت داره که به فراخور داستان، ماجرا از دید یکیشون روایت میشه.
ولی دو‌ شخصیت محوری داستان، آنا کارنینا و کنستانتین لوین هستن. درسته که کتاب به اسم آنا کارنیناست ولی نقش لوین به هیچ‌وجه کمتر نیست، اگه نگیم بیشتره :)

من خودم عاشق شخصیت لوین شدم :) درسته که بخش‌های مربوط به آنا بسیار هنرمندانه نوشته شده بود ولی به خاطر موضوع ناراحت‌کننده‌ش خیلی وقتا خوندنش از آدم انرژی می‌گرفت... برعکس وقتی بعد از حرص خوردن از قسمت‌های مربوط به آنا، دوربین تولستوی می‌چرخید سمت لوین انگار دوباره سر حال می‌اومدم :)

لوین شخصیت خیلی خاصی داشت که تو هیچ‌کدوم از دسته‌بندی‌های جامعهٔ اون روزشون جا نمی‌گرفت، اشراف‌زاده بود ولی نه از اون نوع شهرنشینش که کار مفیدی به جز شرکت تو مجالس رقص و خوشگذرونی تو باشگاه‌های بازی و شراب‌نوشی ندارن... لوین روستانشینی بود که پابه‌پای دهقان‌هاش برای حاصل دادن زمین کار می‌کرد و حتی افکارش هم از بند کلیشه‌های جامعهٔ قرن نوزده روسیه آزاد بود...

لوین در واقع خود تولستوی بود... علاوه بر شباهت‌های زیاد در ظاهر زندگی، سیر شخصیتی لوین و افکاری که باهاشون دسته و پنجه نرم می‌کرد، کاملا آدمو یاد مسیری مینداخت که تولستوی تو اعتراف در موردش صحبت می‌کنه.

اما آنا...
این کتاب اصولا شخصیتی که از دستش حرص بخورم کم نداشت 😄 ولی خب، تولستوی یه طوری تو رو می‌برد تو دل هر شخصیت که دیگه سخت بود مرز بین افکار خودت و درونیات اون شخصیت رو تشخیص بدی! و تیکه‌های آنا...

با اینکه از لحاظ شخصیت و نوع زندگی نمی‌تونستیم بیشتر از این با هم فرق داشته باشیم، یه جاهایی جداً حیرت می‌کردم! می‌گفتم، آیا این فکرهای خود من نیست؟! تولستوی چطور اینا رو اینطوری نوشته؟ چطور میشه یه مرد بتونه اینجوری از دید یه زن به دنیا نگاه کنه؟!
البته به یه سری نکات سیری که برای شخصیت آنا چیده شده بود نقد دارم، ولی در مجموع، اینجا هم نوع نگاه تولستوی و گفتگوها بسیار استادانه بود...

🔅🔅🔅🔅🔅🔅

غیر از شخصیت‌پردازی عالی، توصیفات تولستوی هم معرکه بود... وقتی بارون می‌اومد تو هم خیس می‌شدی و موقع شکار می‌تونستی صدای شلپ شلپ پاهات تو تالاب‌ها رو بشنوی...
مثلا اون صحنهٔ دروی‌ محصول تو زمین... وقتی داشتم اون قسمت رو گوش می‌دادم جدا دلم می‌خواست همون لحظه یه داس بردارم و برم سر یه زمین محصول درو کنم 😄 اونم من! که از هر نوع فعالیت فیزیکی فراری‌ام 😅

🔅🔅🔅🔅🔅🔅

در نهایت، به نظر من، با وجود طولانی بودن هیچ‌کدوم از قسمت‌های این کتاب اضافه و قابل حذف نبود و من واقعا همه‌شو دوست داشتم، بعضیا رو بیشتر بعضیا رو کمتر :)
بنابراین، با توجه به اجرای خوب نسخهٔ صوتی، حتی اگه حوصلهٔ خوندن ۱۰۰۰ صفحه متن رو ندارید، بازم می‌تونید به این کتاب گوش بدید و از این شاهکار لذت ببرید :)
          

            همه مقصرند، همه قابل ترحمند
امروز بین مرورهای بهخوان،  متنی درباره‌ی آناکارنینا دیدم و چشمم برق زد. مگر می‌شد نخوانمش؟ درباره‌ی این زن چیزی را هرگز از دست نمی‌دهم. ذره‌ای را حتی. و بین کامنتها بده بستان و آمد و رفتی بود که تشویقم کرد این یادداشت را که یکی دو سال پیش نوشته بودم و چاپ هم شده ، شاید بیشتر به عنوان کامنتی بر آن بده‌بستان در کامنتهای یادداشت فاطمه‌ی عزیز، این جا نقل کنم.  
آناکارنینا يكي از پيچيده‌ترين، اصيل‌ترين و بدبخت‌ترين موجوداتي است كه نويسندگان در طول تاريخ بشر خلق كرده‌اند. براي من از آنهايي است كه هميشه حسرت آشنايي‌اش را داشته‌ام. از آنهايي كه دلت مي‌خواهد مي‌توانستي از نزديك ببينيش، با او هم‌كلام شوي و در چشمهايش نگاه كني.
آنا از آنهايي است كه به طرز بيمارگونه و وسواسي‌اي صداقت مي‌ورزند، هم با خودشان هم با ديگران. از آنهايي كه با جهان به منزله يك جاندارِ باهوش و حساس رفتار مي‌كنند، با او وارد درگيري و بده‌بستان مي‌شوند. زخم مي‌زنند و زخم مي‌خورند. آنا از آنهايي است كه با همه وجودشان زندگي مي‌كنند. با همه وجودشان درگير مي‌شوند. با همه وجودشان مي‌بينند، مي‌شنوند و وارد بازي مي‌شوند. انگار مجبورند. ناچارند. انگار راه ديگري نيست. انگار همه همين كار را مي‌كنند. انگار همه همين قدر ابله، راستگو، مجنون و به شكل ناگزيري، خودشانند. ولي همه اين طور نيستند و فاجعه از همين جا شروع مي‌شود. آنا مصداق تمام و كمال آدمهايي است كه اطرافيانش مدام دارند بهشان گوشزد مي‌كنند« هي! سخت نگير! دنيا اصلا اين طوري نيست!» جايي در انتهاي رمان-  دو ماه بعد از اين كه آنا آن بلا را سر خودش مي‌آورد- مادرِ كنت ورونسكي دارد به مردي كه رفيقِ پسرش است مي‌گويد « زندگي آن زن همان طور كه اين جور زنها سزاوارش هستند تمام شد». رفيقِ ورونسكي مي‌گويد « مي‌دانم چه قدر براي شما گران تمام شده ولي نبايد قضاوت كنيم» و كنتس مي‌گويد « هر چه مي‌خواهيد بگوييد ولي او زن بدي بود. اين چه جنوني بود؟ مي‌خواهيد بگوييد صداقت و اصالت داشت؟ فرض كنيم كه داشت، با آن هم خودش را نابود كرد هم دو مرد نازنين را: شوهرش را و پسر بدبخت مرا.»
تولستوي خودش در طول اين داستانِ عجيب همان كاري را مي‌كند كه رفيقِ ورونسكي مي‌گويد، قضاوت نمي‌كند. فقط با نبوغ و مهارتي فرا‌ انساني صحنه را مي‌چيند و آدمها را حركت مي‌دهد ميان ترديد و يقين، اندوه و خوشي و راستي و تظاهر تا ما ببينيم و با گوشت و پوستمان حس كنيم كه زندگي مي‌تواند چه قدر درهم پيچيده، غيرقابل داوري، متناقض، رنج‌آور و باشكوه باشد. چند سال پیش وقتی جو رایت به کمک نبوغ تام استوپارد نسخه سینمایی جدیدی از این رمان روی پرده برد در مقاله ای ازیک استاد دانشگاه ویرجینیا توصیفی دیدم که شاید داشت عمق غیرممکنی را که تولستوی در این کتاب با خلق زنی که همزمان قربانی و قهرمان است ممکن کرده است نشانمان می داد:
وقتي تولستوي آن اول، كار روي اين رمان را شروع كرد آنا را يك زن بوالهوس توخالي تصور كرده بود. اما همان طور كه جلو رفت همدردي و سمپاتي‌اش با مخمصه‌اي كه آنا در آن بود بيشتر شد و اين در حالي بود كه او قصد نداشت آنا را ببخشد و عفو كند. آنا بابت تصميماتش و كارهايش اخلاقا مسوول بود. حسي كه شايد بعضي از خواننده‌ها هم هميشه درباره او داشته‌اند. اما آنا يك شمايل تراژيك است. در اين شكي نيست. تولستوي با ساختن اين شمايل تراژيك مي‌خواهد اين را حقيقت را نشان بدهد كه خانواده‌هاي از هم گسيخته، شورو اشتياق‌هايي كه پايشان روي زمين نيست و تنهايي آدم‌ها، در مركز تجربه‌ي زندگي مدرن هستند. اينجا جايي است كه هيچ كس در امان نيست. همه مقصرند و همه قابل ترحمند. چون در نهايت همه دارند در دهان تجربه‌اي تراژيك روزگار مي‌گذرانند.
          

            انکار واقعیت، جواب مسئله نیست.
سیاهه‌ی خود را با جمله‌ای از کتاب آغاز کردم،
در اینکه آناکارنینا یکی از شاهکارهای ادبیات روسیه و جهان محسوب می گردد هیچ شکی وجود ندارد اما به عهدی که از روز پیوستنم به گودریدز با خود بستم، وفادارم و نتوانستم واقعیتی که به هنگام خواندن این کتاب تجربه کردم را انکار کنم.

باباطاهر عریان فرموده‌اند:
"یکی درد و یکی درمان پسندد
یکی وصل و یکی هجران پسندد

من از درمان و درد و وصل و هجران
پسندم آنچه را جانان پسندد"

بله، سلایق ما آدم‌ها متفاوت است و قرار نیست اگر نیمی از دنیا حتی اکثریت مطلق کتابی را مورد اقبال خود قرار دهند، مورد پسند و اقبال باقی‌ماندگان قرار گیرد.

آشنایی من با عنوان کتاب بر می‌گردد به فرمایشات «هاروکی موراکامی» عزیز و نویسنده‌ی مورد علاقه‌ام و آنقدر در داستان‌هایش من را به این کتاب لینک کرد تا به سراغش آمدم اما...
یک کلام ختم کلام خوشم نیامد!

در گذشته‌ای نه چندان دور نخست به پیشنهاد یکی از دوستان عزیزم، فیلم اقتباسی این کتاب را تماشا کردم و حال می‌توانم تایید کنم که فیلم کاملا منطبق و استوار بر کتاب ساخته شده بود و حقیقتا همانطور که بارها عرض کرده‌ام عاشق آن فیلم بود و با همان عشق روزها روز بعد به سراغ خواندن کتاب آمدم.

کتاب از همان ابتدا با اطناب‌های آقای تولستوی آغاز گردید، البته خاطرنشان می کنم که من به هیچ‌وجه از اطناب فراری نیستم همانطور که از اطناب‌های عالیجناب فردوسی که از نوع مقبول بود فقط و فقط و فقط لذت می‌بردم چون آن اطناب ها به هیچ‌وجه موجب کسالت من نمی‌گردید و همچنین شناسنامه و مهر ادبی ایشان در شاهنامه محسوب می‌گشت و یا در رمانِ «عشق در زمان وبا» اثر نویسنده‌ي مورد علاقه‌ام «گابریل گارسیا مارکز» اطناب‌های دیوانه‌کننده و به هم پیوسته‌ی او از نوع التذاذ بود که در وصف معشوق به زیبایی هرچه تمام‌تر بیان شده بود و من را میخ‌کوب خود کرده بود اما در این رمان از همان ابتدای داستان نگرانی خود را بیان کردم که ممکن است در روزهای بعد، از خواندن کتاب لذت نبرم و شد آنچه که پیشبینی کرده بودم!
برای حقیر اطناب‌های تولستوی پوچ و بی‌ارزش بود و در ادبیات از نوع تطویل یعنی اطنابی که من را سراسر دچار تجربه‌ی پوچی، پریشانی، خستگی و کسالت کرد!

با ذکر این نکته که اعتراف می‌کنم با جناب تولستوی هیچ دعوای خونی نداشته و ندارم همانطور که پیش‌تر برای نوول جذاب و خواندنی «مرگ ایوان ایلیچ» پنج ستاره منظور نمودم برای این کتاب تنها دو ستاره آن‌هم تنها بخاطر هسته‌ی داستان و همچنین فیلمی که عاشق شده بودم منظور می‌کنم.
پایان

هشتم مرداد یک‌هزار و چهارصد
          

            اعتراف می‌کنم که تو انتخاب کلمه‌های درست، برای انتقال درصد زیادی از افکار و احساساتم راجع‌به آنا کارنینا، بسیار ناتوانم. 
اما باید بگم که یه بار دیگه، همونطور که داشتم زار می‌زدم چون مثل همیشه تولستوی حقیقت زندگی رو به زیبایی و با قدرت کوبیده بود تو صورتم، حس کردم که از یک سفر دور و دراز برگشتم‌.
از روسیه‌ی قرن ۱۹.
و دقیقا بعد از تموم شدن کتاب، دچار افسردگی بعد از سفر شدم. :))
دقیقا همونقدر که توی سفر یه‌سری قاب‌های خاطره‌انگیز توی ذهن ثبت می‌شن و ممکنه حتی با آدم‌های جدید آشنا بشیم، همونقدر از این کتاب قاب‌های خاطر‌انگیز برام ثبت شد و با آدم‌های زیادی آشنا شدم که بعضی از اون‌ها رو حتی تا عمیق‌ترین لایه‌های شخصیتی‌شون شناختم.
استیوا و همسر ساده و مهربونش دالی
آنا و کارنین بسیار ترحم‌برانگیز
ورونسکی منفورِ رو اعصاب
و موردعلاقه‌ترین‌های من، کیتی و لوین دوست‌داشتنی.
-------------------------
من این کتاب رو با اجرای بی‌نظیر آقای علی عمرانی گوش کردم و پیشنهاد می‌کنم که اگر اهل کتاب صوتی هستید، از دستش ندید.
-------------------------
برای بیشتر نوشتن فکر می‌کنم که نیاز دارم حداقل یه چند بار دیگه کتاب رو بخونم اما فقط این رو بگم: توی بخش‌های پایانی کتاب که افکارو تحولات لوین رو نشون می‌داد، این قسمت از دعای ابوحمزه‌ی ثمالی مدام توی ذهنم تکرار می‌شد:
"بِکَ عَرَفْتُکَ وَ أَنْتَ دَلَلْتَنِی عَلَیْکَ وَ دَعَوْتَنِی إِلَیْکَ وَ لَوْ لا أَنْتَ لَمْ أَدْرِ مَا أَنْتَ.
تو را به تو شناختم، و تو مرا بر هستى خود راهنمایى فرمودى، و به سوى خود خواندى، و اگر راهنمایى تو نبود، من نمی‌دانستم تو که هستى"