یادداشت‌های salar yekta (51)

          نامه‌های همینگوی خیلی چیز خاصی ندارن. در واقع اصلا چیز خاصی ندارن. فقط نامه‌ان؛ توشون انتقال اخبار و احوال‌پرسی انجام شده و اینطور که معلومه غلط املایی هم زیاد دارن. اگه یه‌طور دیگه بخوام بگم، نامه‌های همینگوی همون نامه‌هایین که اگه بودین چهل‌پنجاه‌سال پیش برای دوست و آشناتون می‌نوشتین، نه نامه‌هایی که الان می‌نویسین تا نامه نوشته باشین. پس نامه‌های پاپا خیلی به‌درد کسی که می‌خواد نامه‌نگاری کلاسیک یاد بگیره نمی‌خوره، بیشتر کسایی که می‌خوان خود همینگوی رو بیشتر بشناسن با کتاب حال می‌کنن.
فقط یه سوالی هم که از مترجم/ مولف کتاب دارم اینه که وقتی نامه‌های همینگوی رو داریم می‌خونیم، چه دلیلی داره که بخشی از اونها بخاطر فاصله گرفتن از مطلب اصلی! حذف بشه؟ مطلب اصلی مگه "نامه‌های همینگوی" نیست تو این کتاب؟
        

          از نحوه‌ی نوشتن و موضوع هر دو تا داستان خیلی خوشم اومد، ولی یه مشکل شخصی‌ دارم با داستان‌هایی که زیادی به داستان‌ها و کتاب‌های دیگه اشاره می‌کنن و هر دو تا داستان پر بود از اینا.
اگر هم سیگاری هستید، سیگاری بودید و ترک کردید یا سیگاری بودید و ترک کردید ولی همچنان سیگاری هستید، خوندن "چقدر خوب سیگار می‌کشیدم" بهتون می‌چسبه احتمالا.
        

          نویسنده توی انقلاب 57 و جبهه‌ی سرخ فعال بوده و یه جورایی سعی کرده اون تجربه‌ی مستقیم رو بذاره کنار مطالعات سایر انقلاب‌های دهه‌ی منقلب 70 میلادی و به این طریق و مقایسه‌طور، بهار عربی رو به طور کامل بررسی کنه. نتیجه‌ی نگاه تماما چپگرانه‌ی ایشون هم باعث شده یهههه خرده براشون مهم نباشه نتیجه‌ی انقلاب‌های دهه هفتاد چی شد. چرا؟ چون مهم این بود که ضد آمریکا و ضد امپریالیسم و اینا بودن دیگه، حالا این که ماحصل این جنگ ازلی با آمریکا و غرب برای مردم این کشورها چی بود خیلی مهم نیست.
در مورد بهار عربی چی؟ دیگه زشته بگیم اینا ضدآمریکایی بودن، می‌آییم می‌گیم ضدسیاست‌های نولیبرالیسم بودن و هم کافیه دیگه. یه جا هم یه خرده شیطنت‌آمیز نولیبرالیسم و سوق می‌ده سمت فاشیسم و یه "در راستای اهداف" می‌چسبونه تنگ خصوصی‌سازی.
با این حال می‌شه اطلاعات نسبتا مفیدی راجع به اتقلاب 57 و علل ناکامی نسبی بهار عربی به دست آورد.
        

          من نمی‌دونم شمایی که راه حلت برای مسئله‌ی کنش اجتماعی لیبرالیسم اینه مالکیت ابزار تولید مشارکتی بشه تا بره در مسیر آموزش و پرورش و افزایش سطوح فرهنگی ‌و فلان و بیسار، چه اصراری داری همچنان خودت رو لیبرال بنامی؟ جدی خیلی رو مخه که ببینی یه عده چون می‌دونن به خودشون بگن سوسیالیست کنار گذاشته می‌شن، میان می‌گن "ما لیبرالیم" و شروع می‌کنن به تغییر دادن معنا و محتوای لیبرالیسم.
        

          نشر کرگدن به تازگی این کتاب رو منتشر کرده و زحمت کشیده فصل سوریه‌ رو به‌طور کامل حذف کرده! (حدودا پنجاه صفحه). هیچ‌جا هم به این مسئله اشاره نکرده و وقتی اعتراض می‌کنی می‌گن مترجم تو مقدمه گفته درحالی که
یک؛ مقدمه برای چنین اطلاع‌رسانی‌ای دیره، و
دو؛ کتاب اصلا مقدمه‌ی مترجم نداره!
جدا از این قضیه، بعد از خوندن این کتاب بود که تازه فهمیدم کشورهای درگیر در بهار عربی نسبت به ما پیشرو محسوب نمی‌شن و تازه یه سی سالی هم عقب بودن یه جورایی؛ در واقع نود درصد نیروی اپوزیسیونشون همون اسلام‌گرایان و سوسیالیست‌هایی بودن که عین بختک افتادن به جون ما. عملا هم همه‌شون گیر همون اسلام‌گرایان افتادن. خلاصه اینطور که معلومه این جغرافیا یه حکومت اسلام‌گرا باید به دامن همه بندازه.
از نظر بنده هم مهم‌ترین کارکرد این کتاب برای جوون ایرانی اینه که ببینه تک‌تک مواردی که الان به عنوان وضعیت ضدانقلابی نام‌برده می‌شن قبلا توی این کشورها بودن و هیچ‌کدوم مانع از خیزش مردم وتغییر ساختار کشور نشده؛ از وجود یک نیروی نظامی موازی ]و بازدارنده[ ارتش بگیر تا این احساس که "نه از ملت ما آبی گرم نمی‌شه".
        

          محض رضای خدا دو کلام راجع به اقتصاد حرف می‌زدی جاکش. همه‌ی اقتصاددان‌ها نفهمن و فقط تو رفقای چپ و شعارهای خارج از واقعیتتون خوبید؟
تهش هم که بیایم مالکیت زمین و کارخونه رو بدیم دست همه و به دولت هم اجازه بدیم هرجا خواست انگشت کنه و هروقت هم عشقش کشید پول چاپ کنه.
درازِ خاک بر سر
        

          خود آتش‌سوزی‌ها و بلایی که سر آدم می‌آره به کنار.
چیزی که مدتیه(که می‌شه حدس چه مدتیه) ذهنم رو درگیر کرده و با این اثر به اوج خودش رسیده، واکنش آدمیزاد در برابر جنایاتیه که بشر مرتکب شده و می‌شه؛ کل وجودت می‌شه ملغمه‌ای از خشم و اشک و استیصال. نمی‌دونی چی‌کار کنی. انگار هیچ عملی نیستش که بتونه ذره‌ای آرومت بکنه.
و تازه باید جلوی یه مشت سوال رو اعصاب هم دووم بیاری. که "چطور ممکنه یه آدم اینطوری بشه؟"، "چطور ممکنه دست به چنین اعمالی بزنه؟" و "چطور اون یارو تونسته به خلق یه همچین موجوداتی افتخار کنه؟".
انگار جدی جدی یه چاقو کردن تو گلومون و با هر کثافت جدیدی که رقم می‌زنن بیشتر فشارش می‌دن.
        

          واقعا این کتاب تجربه‌ی خوبی بود.کندی و یکنواختی نیمه اول یه مقدار خوندنش رو سخت میکرد،ولی نیمه دوم و با پر رنگ تر شدن شخصیت تامکین روند جذاب تری رو طی میکرد.اون صحنه‌ی آخر کتاب هم یکی از زیباترین و به یادماندنی‌ترین صحنه‌هاییه که تا حالا تو کتابا خوندم:))
        

          سه از سه.
یا به عبارتی، تا الان جناب تورگنیف نا امیدمون نکرده.
باشد که با باقی آثارشون هم همین قدر حال کنیم.
        

          عجب سقوط بدی داشت این کتاب. از یک شروع جذاب شامل مسائل انسانی و جهان‌شمول رسید به یه بلبشوی وا اسفا سر دادن برای ملت پول دوست و اخلاق نابود شده و این چرت و پرتا. وقتی به پیرنگ خودتون وفادار نمونید و نود سال بعد از جنگ بزرگ بیاید ازش برای تکرار قصه‌های عامه‌پسند و "صدا و سیمایی" استفاده -یا حتی سواستفاده- کنید، یه همچین افتضاحی خلق می‌شه. واقعا حیف دو فصل اول کتاب.
        

          جذابیت متن‌ها بیشتر در حد حرف‌های وسط یه دورهمی بود. در واقع نه مطالب و نه نحوه‌ی نوشته شدنشون چیز خاصی نبودن. با این حال بدم نیومد. و شکر خدایان متعال وقت زیادی ازم نگرفت.
بیشتر هم دو و نیم مدنظرمه تا سه.
        

          کاش می‌تونستم درباره‌اش چیزی بنویسم...
        

          لوسیوس‌جان، دو دستی چسبیده بودی به معصومیتت و معلومه که همین، از دست رفتنش رو سخت‌تر می‌کنه. هرچقدر هم بالای اون گور اشک بریزی جوونه نمی‌زنه، رفته که رفته. به قول بابابزرگت کاری از دستت برنمیاد جز این که مسئولیت مخدوش کردنش رو بپذیری.
        

          قصد نداشتم حالا حالا ها این کتابو بخونم،ولی یه نفر گفت فقط بخاطر جمله‌ی آخر صفحه‌ی آخر هم که شده باید خونده بشه.من هم فقط به همون دلیل خوندمش.
ایده خوبی بود که به ذهن آدم اشتباهی خطور کرده بود(با احترام البته).شخصا معتقدم اگه این موضوع به دست کسی مثل میک جکسون میافتاد شاهکاری به تمام معنا خلق میشد :))
        

          دو بخش پایانی فوق‌العاده‌ان؛ یکی کارکنان موزه‌ای که دلشون برای آموزش و درمان "رایگان" کمونیسم تنگ شده و شاکی‌‌ان که حالا واسه همه‌چی باید پول بدن و قربون صدقه‌ی استالین می‌رن، بدون این که جنایاتش براشون مهم باشه (یا حتی باور داشته باشن حقیقتن).
بعد هم یونانی‌های نابغه، که از دولت و کار دولتی می‌نالن، پس با "سرمایه‌داری" مبارزه می‌کنن. از "مالیات" زیاد شکایت دارن، پس با "سرمایه‌داری" مبارزه می‌کنن. از سرک کشیدن "دولت" تو کیف خریدشون عصبانین، پس با "سرمایه‌داری" مبارزه می‌کنن. و درنهایت از رفتار "آلمان" در قبال خودشون ناراضین، پس با "سرمایه‌داری" مبارزه می‌کنن. بعد من متعجب بودم چطور یه یارویی مثل یاریس یاروفاکیس که می‌گه اقتصاد به‌درد نمی‌خوره (همون اقتصاد مال خره‌ی خودمون) یه زمان وزیر اقتصاد این کشور بوده :))
حقتونه. واقعا حقتونه خودتون رو دو دستی بندازین تو بغل یه مشت کمونیست دیگه و دوباره پنجاه سال دیگه کاسه‌ی چه‌کنم چه‌کنم دست بگیرید. خم شید و "آموزش و درمان رایگان" رو از روی زمین بردارید، که انگار خیلی دلتون همون حلقه‌های توی دماغ رو می‌خواد.
        

          به شدت منو یاد فاجعه‌ی چرنوبیل انداخت :))
        

          نمی‌دونم بیشتر هنر چخوف بود یا سایمون، ولی کلا باحال بود :دی
        

          (دلیل این فاصله‌ی چند روزه بین پایان و نوشتن این چند خط صرفا فاصله گرفتن از خشمی بود که نسبت به ترجمه‌ی "چشمه" داشتم و سعی کردم با کمی کظم غیظ، تا حد امکان ادب رو حفظ کنم.)
***
حرف خاصی نیست. فقط کمی تخلیه‌ی غصه‌ست. کلا خوندن آخرین کتاب نویسنده‌ها غم‌انگیزه. حالا تو این مورد که خود آقای نویسنده هم از یه جایی به بعد فهمیده در حال نوشتن آخرین کتابشه. و همین نکته‌ست که باعث می‌شه وقتی با خطوطی مواجه می‌شی که دارن می‌گن "حضور بانوی مرگ رو اطرافش حس می‌کنه"، برای چند ثانیه ارتباطت نه فقط با کتاب، که با کل محیط اطرافت قطع می‌شه و به اون مردی فکر می‌کنی که احتمالا سرطان خون به یه‌ورش هم نبوده و یه نیمه شبی، با سری دوّار، سیگار دود می‌کرده و این جمله رو می‌نوشته.
        

          (از اولش می‌دونستم کوئلیو برای من نیست. داستان سفرش جالب بود و اگه دور پیر و پیغمبری برنمی‌داشت بیشتر ازش خوشم می‌اومد.)

هیپی‌ها هم باحال بودنا.
کلا زیادی از علم دورن، اما یه آزادی‌ای دارن که حسادت برانگیزه، اگر واقعی باشه و جعلی نه.
اگه چندتا زندگی داشتم یکیش رو می‌رفتم هیپی می‌شدم، یکی هم که از قبل گذاشته بودم واسه تارِک دنیا شدن. بعد از چریک و کولی و راهب و گاوچرون، احتمالا حالت فعلی رو انتخاب می‌کردم.
شاید هم می‌فرستادمش ته لیست؛ بعد از یارویی که در به در دنبال وارد شدن به کلوب بیست و هفته.
        

          همیشه اینطوریه که دلم برای 《یک روز عالی برای موزماهی》 تنگ می‌شه و بعد از اون، دیگه نمی‌تونم از بقیه‌اش دل بکنم.