یادداشتی بر ساده‌دل:

اگر انسانی در طبیعت بزرگ شود و ذهن‌اش به زلالی آب و قلب‌اش به شفافیِ آینه باشد، چگونه با مسائلی چون مذهب، سیاست، جنگ، ازدواج، و قانون مواجه می‌شود؟ و چگونه می‌تواند از خود در برابر تعصبات کور بشر محافظت کند؟

ساده‌دل، داستان جوانی‌ست با همین نام که آن‌چه می‌اندیشد را بر زبان می‌راند. داستان پسری تحصیل‌کرده در مکتب طبیعت که حالا پا به اروپا گذاشته است. انگلستان را دیده است و به فرانسه می‌آید. آن‌چه ساده‌دل از انگلستان می‌گوید، با آن‌چه از فرانسه می‌بیند بس متفاوت است. او شیفته‌ی آزادی و پیشرفت انگلستان بود و از تعصبات مذهبی و فساد و ریای حاکم بر فرانسه‌ی قرن هجدهم تأسف می‌خورد. 
ساده‌دل تماما ماجرای نقد و محکوم کردن نظام سیاسی و اعتقادی فرانسه است. درخواست آزادی و آزاداندیشی‌ست. داستان عاشقی و ستایش لطیف‌ترین احساس بشر و کارهایی که برای «رسیدن» می‌کند. 

می‌توان در نوشته‌های ولتر دمیده شدن روحِ مبارزه و دادخواهی را میان ملت‌اش احساس کرد. انسان جست‌وجوگری که به‌دنبال حقیقت است و از یافتن آن دست می‌کشد. قوانینی که قانون‌گذار زیرپا می‌گذارد و کشوری که مدافعی ندارد. زنانی که برای خود یک‌تنه قهرمان‌اند و در رنج خود می‌میرند. ولتر همه‌ی این‌ها را نوشت؛ در تبعید، دور از وطن‌اش. اما این فلسفه‌ی ولتر و فیلسوفان بزرگ دیگر بود که انقلاب کبیر فرانسه را رقم زد؛ و گرچه از عواقب خشونت‌آمیز آن هیچ نمی‌دانستند، تا امروز مردم فرانسه انسان‌هایی جنگ‌جو و مبارز بوده‌اند. 

ترجمه‌ی محمد قاضی به ارزش کتاب می‌افزاید.
        

          روشن‌گر!

مطالعه درباره سیر مدرنیته به خصوص عصر روشن‌گری بدون توجه به آثار نویسنده‌ای چون ولتر تقریبا غیرممکن است. فرانسوا آری ماروئه (ولتر) از جمله روشن‌فکران (به معنای واقعی کلمه) قرن ۱۸ میلادیست که نقش قابل توجهی در دوران گذار و بعد از آن در اروپای مدرن دارد. خواندن کتاب آن هم با ترجمه محمد قاضی که انگار نوعی شیفتگی در قلمش نسبت به نویسنده اصلی دیده می‌شود هیجان‌انگیز است.

داستان در مورد یک «جوان ساده‌دل» و خوش‌باور است که پا به یکی از جوامع اروپایی گذاشته و با آداب و رسوم متفاوت آنان مواجه و از تفاوت این آداب و رسوم نسبت به متون دینی مسیحیت متعجب و همین‌طور گرفتار قید و بندهای سنتی و قانونی شده است.

ولتر با خلق این شخصیت به نوعی به آداب و رسوم سنتی و دینی مردم اروپا می‌تازد و در پی زدودن این آداب از مناسبات اجتماعی است. که البته به نظرم نوعی خلط و زیاده‌روی در آن دیده می‌شود. 

فساد و فحشای دربار فرانسه و همین‌طور آلوده به قدرت و شهوت شدن کلیسای مسیحیت، درون مایه اصلی داستان را شکل می‌دهد

فکر می‌کنم اولین بار اصطلاح «قرون وسطی» در همین عصر روشن‌گری و توسط نویسندگانی چون ولتر به کار گرفته شد. دیدار جوان ساده‌دل با مسیحیان پروتستان که از معترضان کلیسای کاتولیک بودند نیز در داستان قابل توجه است. همین‌طور ارجاعات زیاد به داستان‌های اساطیری باستانی به خصوص یونان اشاره به دوران گذار از قرون وسطی و بازگشت به آن عصر است.

درک بهتر داستان، به شناخت اجمالی ادوار تمدن غرب بستگی دارد.
        

          فریادی برای روشنگری
مشخصا ولتر همان قدری که توی زندگینامه اش نوشته شده مرد نیک نهادی بوده که در اوج کاتولیسم افراطی جامعه پیشا انقلابی فرانسه افکار و عقاید خودش رو از قیود مذهب تند و آتشی کاتولیک رها ساخته .
وی با ذکاوت و صلابت زیادی رنج های مردم را به تصویر کشیده ، رعیت های که هتک حرمت انسانی شان بواسطه اشرافی نبودن در ثانیه ای امکان پذیر بود ،همچنین رنج مردمان فرانسوی که پروتستان و کالونیست بودند و بواسطه آزار اذیت های شاه فرانسه و پاپ بی تاج و تخت مجبور به جلای وطن کردن به سمت انگلستان شدند.
کل کتاب نقد های تیزی به پاپ دارد و می‌گوید انگار تمام بدبختی مان از پاپ است منتها در این سخنان ولتر ایده های بزرگ و انقلابی تری مدفون است و آن هم همدست بودن کلیسا و سلطنت است مرض جامعه را اینگونه معرفی میکند جدا نبودن این دو نهاد از یکدیگر.
ولتر در ساده دل تلاش می کند برای فهماندن ایده های جدید و آن هم آزادانه انسان بودن است پیروی کردن از عواطف انسانی به جای خشک و مذهبی باقی ماندن بازگشت  دوباره به طبیعت، رجوع به عقل و منطق ، برخورداری از آموزش غیر مذهبی، تلاش برای قانون مند کردن جامعه به منظور حفظ شأن انسان ها و...
ولتر هنرمندانه رشادت های سنت ایو یعنی قهرمان بانوی داستان را به تصویر می کشد و فکر‌میکنم رادیکال تر از چنین چیزی وجود نداشته باشد که در روزگاری چنین قهرمان داستان تو یک زن باشد ، زنی که زندگی خود را فدا کرد تا مردی شرافتمند بهتر زندگی کند.

واضح ترین نکته ای که از این کتاب به یاد من ماند این بود که چقدر زیان بار است که اخلاقیات موضع مستقلی از دین و اعتقادات نداشته باشه ، اینگونه هیچ عمل کاملا اخلاقی یا غیر اخلاقی وجود نخواهد داشت اگر از خودمان باشی کار درستت اخلاقی تر و کار نادرستت کمتر ناپسند می باشد .
        

          ساده دل
خلاصه:
مردی از ولایت برتانی از آمریکا سر و کله اش در فرانسه پیدا می شود ماجراهاییه که برای اون جوون پیش میاد
نظر شخصی:
شاهکار واقعا شاهکار ترجمه ی خیلی عالی داشت از آقای محمد قاضی.
لذت بردم از خواندنش واقعا چقدر دوست داشتنی بود! یه کمدی سیاه کلاسیک بود از نظر بنده
درمورد اینکه چرا ولتر اینقدر روی مردم فرانسه به قولی مثل انجیل عمل می‌کرده فقط یه دلیل داره ولتر رک و پوست کنده حرف می‌زده و من عاشق این شدم که مثل آثار انگلیسی از استعاره ها و کنایه های دور از ذهن استفاده نمی‌کرده خیلی جذاب بود و کوتاه متنش زجر نمی‌داد من چقدر کتاب از ادبیات انگلستان شروع کردم و سر خواندنش به اندازه ی لذتی که داشت زجر کشیدم و مجبور شدم که کنار بگذارم دقیقاً نقطه ی مخالف آقای ولتر عزیزه
ولتر نمادسازی نکرده ولی خب برای این دهه ای که ما داریم توش زندگی میکنیم میشن نماد.
دوشیزه سنت ایو یکی از مهمترین عناصر کتاب بود و سرنوشتش که واقعا یجوری اعتراض به وضعیت زنان و نگاه مردان به زنان بود نمی تونم بگم غافلگیر شدم نه صد در صد 
شخصیت ساده دل که واقعا از این‌همه ساده نگری به هر مسأله ای منو به وجد می آورد چون اول کتاب یه بیوگرافی/ زندگینامه از خود ولتر گفته شده بود یجورایی بنظرم ساده دل گوشه ای از شخصیت خود ولتره 
من این شاهکار واقعا دوست داشتنی رو باید بارها بخونم و درباره اش بگم!

        

          "بدبختی را نیز فایدتی است"
        

          ولتر و آیینهٔ وحشی: سادگی که فساد تمدن را برملا کرد

ولتر در «ساده‌دل» نه تنها طنزپردازی تیزبین، که منتقدی بی‌پروا است. ولتر نه به دنبال خلق ادبیات ناب، که در پی تیشه زدن به ریشه‌های فساد اجتماعی بود. این رمان روایتگر داستان هورونِ جوانی است که از سرزمین بومیان آمریکا (سرخپوستان) به فرانسهٔ قرن هجدهم پا می‌گذارد و در مواجهه با جامعه‌ای که خود را مهد تمدن می‌داند، به چالش‌هایی برمی‌خورد که فساد و ریاکاری را عریان می‌کند.

ساده‌دل، با وجود قلب پاک و نگاه بی‌آلایش، در برابر سنت‌های پیچیدهٔ مذهبی، تعصبات کورکورانه و اصولی که تبدیل سنت شده‌اند و مفهوم خود را از دست داده‌اند، قد علم می‌کند. او که در ابتدا به دلیل سادگی و صداقت، «هرکول» خطاب می‌شود(هرچند که این حلیه‌گری نویسنده برای به تصویر کشیدن نادانی کشیشان است)، با استعداد و سادگی که در وجودش دارد به مسیر رشد فکری کشیده می‌شود و به تدریج در باتلاق فساد جامعه غرق می‌شود و به مرد دیگری تبدیل می‌شود، انسانی که نقاب از چهرهٔ تمدن برمی‌دارد و زشتی‌های پنهانش را فریاد می‌زند.  

ولتر در این اثر، با ظرافتی کم‌نظیر، تضاد بین دستورات کتاب مقدس و رفتارهای عملی جامعه را به تصویر می‌کشد. کلیسای فرانسه، با اسقفان و کشیشانی که چشم بر فساد افراد ذی‌نفوذ می‌بندد و به نام دین، دوشیزه‌ای را با سفسطۀ صلاح، فداکاری و ارجاع به سخنان نادرست به دام هوس‌رانی مقامی نانجیب می‌راند، نمادی از نهادهایی است که اصول اخلاقی را فدای منافع شخصی کرده‌اند. ساده‌دل در جایی می‌پرسد: «چرا شما به برخی فرمان‌های کتاب مقدس عمل می‌کنید و برخی را نادیده می‌گیرید؟» این پرسشیست که همچون تیری به قلب ریاکاری مذهبی شلیک می‌شود.  

طنز تلخ ولتر در پرداخت به دوستی ساده‌دل و دوست فیسوف‌اش گوردون نیز خودنمایی می‌کند. این رابطه، که می‌توانست نمادی از همزیستی مسالمت‌آمیز ادیان باشد، متأسفانه در سایهٔ پایان‌بندی شتاب‌زدهٔ کتاب به حاشیه رانده می‌شود. ولتر هرگز نشان نمی‌دهد که پیوند این دو نفر چگونه بر جامعهٔ فرانسه تأثیر می‌گذارد یا چرا نامهٔ اسقف - که می‌توانست عواقب بسیاری برای ساده‌دل داشته باشد - ناگهان از محور داستان محو می‌شود. این ضعف روایی، گویای محدودیت‌های سانسور در عصر ولتر است، اما از تاثیرگذاری کلی اثر نمی‌کاهد.  

زبان روایت در ابتدا ساده و روان است، اما همان‌طور که ساده‌دل با پیچیدگی‌های جامعه آشنا می‌شود، نثر نیز سنگین‌تر و فلسفی‌تر می‌گردد. این تغییر سبک، هوشمندانه ذهنیت قهرمان را بازتاب می‌دهد: او که روزی جهان را سیاه‌وسفید می‌دید، اکنون در هزارتوی خاکستریِ اخلاقیات گرفتار شده است. ولتر در این میان، همچون کارگردانی ماهر، صحنه‌هایی خلق می‌کند که طنز و تراژدی را در هم می‌آمیزند؛ مثلاً هنگامی که ساده‌دل، در اوج بی‌گناهی، به جرم «سادگی و عاشقی» گرفتار مردمانی می‌شود که تنها توانایی ظلم کردن دارند و از نیکی به کسی عاجزند، چرا که اجازه‌اش را ندارند.

آندره ژید، نویسندهٔ فرانسوی، دربارهٔ این اثر می‌گوید: «ولتر در «ساده‌دل» ثابت کرد که طنز می‌تواند عمیق‌ترین حقیقت‌ها را در لفافهٔ خنده پنهان کند». این جمله به خوبی جوهرهٔ کتاب را توصیف می‌کند: روایتی که از لایه‌های طنز عبور می‌کند تا زخم‌های جامعه را نشان دهد. با این حال، برخی منتقدان مانند گوستاو لانسون، پایان‌بندی کتاب را ناتمام می‌دانند و معتقدند ولتر نتوانست به درستی تمام نخ‌های داستانی را جمع کند.  

«ساده‌دل» امروز نیز تازه است، نه به خاطر طنزش، بلکه به دلیل هشدارهایی که دربارهٔ خطراتِ جایگزینی سنت به جای اخلاق، و ریاکاری به جای ایمان می‌دهد. شاید جمله‌ای از خود ولتر بهترین نتیجه‌گیری باشد: «هرجا انسان‌ها را دیدی که به نام خدا گرد هم آمده‌اند، بدان که فاجعه نزدیک است».

سپهر ناصری 
۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۴
        

          دومین کتابی که از ولتر خوندم و دوسش داشتم.
توضیحاتی که اول کتاب درمورد ولتر  در مقدمه قرار داشت برام جالب بود. چون نسبت به ولتر اطلاعات زیادی نداشتم.
در کنار اینا چیزی که باعث می‌شد ساده دل در برابر ناملایمات زندگی دوام بیاره، عشق بود. این مورد تو کتاب قبلی هم که از این نویسنده خوندم دیده می‌شد. هر دو  شخص اصلی این داستان ها به امید دیدار دوباره عشقشون می‌جنگیدن. 
فکر میکنم شباهت زیادی به کتاب کاندید داشت. موضوع کلیش منظورم هست.
در کل کتاب خوبیه بخونین.

        

          «اشتباهی دوست‌داشتنی»، این است شرح حال من اندر وضعیتِ خرید این گوهر.

شرح وضعیت:
 در حال سیرکردن و قدم‌زدن در خیابان فاطمی  بودم و از کنار کتاب‌فروشی‌ای که اسمش رو نمی‌دونم رد شدم. همین اخیرا ازش چند جلد کتاب گرفته بودم، ولی خب اینم نوعی بیماری است، خرید کتاب و باز هم خرید کتاب. وارد کتاب‌فروشی شدم. چند روز پیش در جمعی، یکی از رفقایم پیشنهاد کرده‌بود کتاب «کاندید» از ولتر رو بخونید. کتاب برام جذاب شد چرا که  نمی‌شه آدم از فلسفه و تاریخِ نوزایی و پیدایش اروپای مدرن بخونه و اسم ولتر رو نشنوه. رفتم تو سایت ایران‌کتاب که ببینم چه ترجمه‌هایی از کتاب هست و ببینم اسم کدوم مترجم برام آشناست که پروسه‌ی مقایسه ترجمه رو شروع کنم. دیدم تو سایت به عنوان یکی از ترجمه‌های این کتاب، «ساده‌دل» به ترجمه‌ی محمد قاضی رو آورده، فکر کردم قاعدتا توی این ترجمه، عنوان کتاب تغییر یافته‌است. سایت رو بستم، بالاخره اسم محمد قاضی بود، پایان مذاکرات. ترجمه‌ی مورد نظر پیدا شده‌بود. رفتم به فروشنده گفتم این کتاب رو برام بیاره، آورد و مقدمه کتاب رو خوندم و خریدمش.  

نشسته بودم و کتاب‌هایی رو که خرید بودم پشت میز مطالعه‌ام نگاه می‌کردم. ساده‌دل رو باز کردم و رفتم چند صفحه اول از  بقیه ترجمه‌های کتاب رو از سی‌بوک دانلود کردم که ببینم ترجمه قاضی تو این اثر چه توفیری نسبت به بقیه داره. فهرست اولین ترجمه فرق داشت با کتابی که من گرفته‌بودم. ادامه‌ی متن هم مثل هم نبود. یه ترجمه‌ی دیگه رو مقایسه کردم. کتابی که خریده‌بودم کاندید نبود. ته دلم یه ذره افسوس خوردم. بالاخره می‌خواستم کاندید رو بخرم.

شروع به خوندن کتاب کردم، ولی هرچی جلو رفتم بیشتر حال دلم با «هورونِ ساده‌دل» و رفتارهاش خو گرفت. موجود جالبی بود. دعواها و تفاوت‌های فرهنگیِ بین انگلیس و فرانسه هم نمک روایت داستان بود. ادعاهای الهیاتیِ قابلِ تاملِ ولتر از زبانِ ساده‌دل و توصیفات به اندازه،  باعث شد خط داستانی رو ادامه بدم با اینکه در اوایل داستان، کشش خط داستان خیلی دندون‌گیر نبود. البته از جایی به بعد بعضی ازگره‌های داستانی، روایت رو از رخوت نجات داد و چند فصل آخر روایت رو به اوج رسوند.

بیشتر از این نمی‌تونم در مورد روایت داستان چیزی بگم. به سه علت:
1) جزئیات روند داستان یادم رفته :)
2) خیلی ادبیات رو نمی‌شناسم
3) جنبه‌های فلسفی و تاریخی اثر برام جذاب‌تر بود.

پس در باره‌ی مورد سوم بیشتر حرف می‌زنم. ولتر از فلاسفه و ادبای مهمِ عصر روشنگری در اروپا بود. اصحاب دایره‌المعارف(دیدرو، منتسکیو و ژان ژاک روسو و...) و ولتر که یکی از ایشان بود، در صدد بودند با تالیف دانشنامه‌ای از یافته‌های علمی، بنیان‌های نظری روشنگری را مدون کنند. گویی قرار بود «دایره‌المعارف» جای کتاب مقدس را بگیرد و مرجعی باشد برای اندیشه و تفکر. ولترِ ادیب از نیوتون نیز می‌خواند و دل‎بسته‌ی مسائل فلسفی بود.( بیشتر از این درمورد ولتر حرف نمی‌زنم. برای مطالعه درمورد وی ضمن طلب مساعدت از علامه گوگل، شما رو به کتاب «روشنگری» نوشته‌ی آنتونی کنی و مقدمه‌ی کتاب ‌«ساده‌دل» که محمد قاضی نوشته‌است ارجاع می‌دهم.)

شخصیت اصلی داستان، هورونِ ساده‌دل، آموزش دیده نیست(هورون از قبایل سرخ‌پوست آمریکای شمالی است.) اما  ذهنِ فعال و منتقدی دارد. هر حرفی را راحت نمی‌پزیرد و پرسشگر است. هورونِ ساده‌دل، گویی زبان و دهان ولتر است. ساده‌دل بسیاری نقد و پرسش از پدران مسیحی می‌کند و ایشان را به چالش می‌کشد، همان کاری که ولتر و دوستانش با اروپای قرون وسطی و آبای کلیسا کردند.
بسیاری از چالش‌هایی که ولتر در این اثر علیه الهیات مسیحی(و دین به معنای اعم کلمه) بیان می‌کند در ادامه‌ی تاریخ اندیشه و فلسفه‌ی دین چالش‌های مهمی باقی ماندند و از قضی در برخی موارد کنایه‌های ولتر ضعف‌های بسیاری داشت و نمی‌توانست علیه موضع مخالفان خود سر بلند باشد.

در پایان این کتاب از بهترین کتاب‌هایی بود که سال 1401 خوندم و امسال دیگه بالاخره «کاندید» رو خواهم خواند.  ولی گاهی  اوقات انسان مرتکبِ «اشتباهی دوست‌داشتنی» می‌شود.
        

          عالی
عالی
نمی تونم چطور داستان عاشقانه سنت ایو و ساده دل توصیف کنم
باید از ساده دل یاد بگیریم چطور همه چیز زو با دل پاک و ساده ببینیم 
        

          چه کتاب محشری بود انتظارشو نداشتم