یادداشت‌های Ali Kabiri (9)

          خوانندگان عزیز
بعضی انسان‌ها از ناکجاآباد در لمحه‌ای سر می‌رسند و نیامده به ناکجاآباد خودشان می‌روند. چیز کمی از فرهنگ به آن‌ها می‌رسد و در بافت تاریخی نمی‌توان حضور آنان را توضیح داد، بیگانه‌هایی‌اند میان قبل و بعد. و اگر این انسان نویسنده‌ی صادقی باشد آثارش هم به همین سرنوشت و اثر دچار می‌شود.
من خارمس را دوست دارم.
فرض کنیم انسانی به همه چیز از فاصله‌ای زیباشناسانه نگاه می‌کند، از قضا داستان می‌نویسد و شعر می‌گوید. به روایت از فاصله زیباشناسانه نگاه می‌کند، به کاراکترها هم همین‌طور. شاید به عقلانیت و هر عنصری که می‌توان در ذهن نویسنده به آن اشاره کرد دارای یک فاصله‌ی زیباشناسانه است. خارمس خود را در خلاء زیباشناسانه قرار می‌دهد و همین باعث پوچی و بیگانگی او از همه چیز می‌شود. طبیعی است که فرم قدرتمندترین حضور را دارد، این را از مربعی بپرسید که از دهان پیرمردی در حال مرگ بیرون آمد.
        

          چیزی در چیزی حرکت می‌کند. مثلا آب در رود، قزل‌آلا در آمریکا، یا قطار سریع‌السیر در ریل و گلوله در لوله. حرکت بی‌انتها و بی‌مقصد برای براتیگان زندگی‌ست و به مقصد رسیدن، مثل رسیدن گلوله به سر، خودِ مردن است. البته که بدیهی‌ست.
هر ایستگاه قطار سریع‌السیر توکیو_مونتانا لحظه‌ای است که خود به ابدیت می‌رسد، مثل دید زدن پای زن‌های ژاپنی در صندل  یا دو دانه برف که در زمین برف گرفته گم می‌شوند یا هر ایستگاه‌ بی‌شمار دیگر. براتیگان چیزی را می‌بیند و تا آن‌را به صورت کلمه تجسم کند هزار تاب می‌خورد و در هزار چیز می‌غلتد و نهایت می‌شود چیزی میان خلاقیت و جنون.
        

          جلد کتاب در راه از انتشارات پنگوئن:
جلد کتاب در راه یک نقاشی از فرانز کلاین است. لعنت خدا، دستش را از این سر بوم کشیده آن طرف. بعد به اتفاق، با رنگ سیاه و قلمو و بدنش آن خط را به جهت‌های دیگر کشانده. خیلی زیباست. این که آمریکا صفحه ای سفید است یا برعکس را این دو مشخص می‌کنند.
کاملا زمینی‌اند و حاصل کنشی والا و بدن‌‌مند. جنون‌آمیز و دیوانه‌وار. ریتم تند و آنی. درک و دریافت مستقیم همه چیز. جایی میان نقاشی طوماری شرق دور و فرار از دست پلیس.
        

          اگر بین مرگ و مردن تفاوتی قائل بشیم، مرگ برای دیگری اتفاق می‌افتد و مردن روندی است که خود طی می‌کنیم. و این کتاب کوچک خیلی خوب مشخص می‌کنه که چقدر مردن از مرگ وحشتناک‌تر و سخت‌تره.
        

          سمفونی انعکاس‌ها

موضوع فقط انعکاس نیست، گاهی چیزی در پشت شیشه‌ست و گاهی هم فقط شبحی از چیزی دیگر‌ است.
همه چیز مدارم در حال انعکاس و بازنمایی‌ چیز دیگه‌ایه. اما نه روی هم که تبدیل به سیاهه‌ای کابوس‌گونه و تصویری بشه؛ دقیقا در کنار هم و مرتب منعکس می‌شوند، در یک توالی که انگار کلمه‌های یک جمله‌‌ست.
بازنمایی و انعکاس‌ها انقدر گسترده که نه تنها در خودش جریان داره، که حتی در بین متون و تاریخ هم حرکت می‌کنه،طبیعیه که رمانتیسیسم‌های آمریکایی رو شفاف‌تر می‌بینیم و یک شبه لرزان از یونان باستان.
خلاصه چشم از پس این‌همه دیوانه بازی برنمیاد پس استر قهرمان برای ما همه این‌ها رو روایت می‌کنه. البته روایت‌هم جزوی از همین بازی بی انتها می‌شه.
توی یکی از داستان‌ها یک چیز قرمز بود، توی یک داستان دیگه ‌هر رنگی بود جز قرمز، اشخاص اسم رنگ‌ها رو داشتن که توی تصور کاراکتر توی فضای رنگی توصیف شده، ذهنم کیف عجیبی می‌برد.
        

          تا حالا به کتابی بر نخورده بودم که هرچی که بورخس توی داستان‌هاش به کار می‌بست رو دقیقا خلافش رو انجام بده. داستان خیلی شیرین و دوست داشتنی بود، ولی خیلی احساس ملال کردم از اواسط کتاب. حالا که تموم شد بیشتر دوستش دارم. ترجمه آقای حبیبی خیلی خوب بود و اگر نثر گنچاروف به روسی مثل ترجمه‌ای که من خوندم یه نثر کرخت،شیرین و شاعرانه باشه -خصوصا وقتی می‌رفتیم توی ذهن و رویاهای آبلوموف که به نظرم درخشان‌ترین قسمت‌های کتاب بودند- می‌تونم بگم ترجمه بی‌نظیر بود.
        

          طلوع خورشید روی زباله‌دان یا نور مهتاب روی لکه‌های شاش
گفت‌وگوهایی با پروفسور ایگرگ مثل آخرین تکه از یک پازله.  نمیشه با این کتاب سلین خوندن رو شروع کرد.
سبک خودش رو هم توی عمل و هم به صورت روایی توضیح میده و این اتفاق در بهترین حالت میوفته . برای درک بهتر پیام سلین توی این کتاب که قابل تعمیم به آثار دیگه سلین هم هست یک سری زمینه‌هایی نیازه که باید مورد مطالعه قرار بگیره و اون، هنر  زمانه سلینه، نقاش‌های امپرسیونیست و پست امپرسیونیست و همین‌طور کلود دبوسی.
بحث تجسمی کردن زبان، اتفاقیه که کمتر درمورد سلین گفتن و اونایی هم که سلین رو می‌پرستن کم‌تر درکش کردن.
        

          خداوند زوربا را حفظ کند.
همان‌طور که بیوه‌زن، بانو هورتانس، راوی، کازانتزاکیس، بودا، نام یونان، تئودوراکیس و خیام را حفظ می‌کند.
اگر می‌خواهید دن‌کیشوت‌وار ادای قهرمان را در بیاورید کتاب دیگری را بردارید، کتابی‌ که انسان پست داستان حداقل کتاب‌خوان باشد.
بخاطر آلبوم موسیقی تئودوراکیس ترغیب شدم زوربا را بخوانم. به مریم هم گفتم که با من بخواند و او هم همراهی کرد و جفت‌مان دوستش داشتیم.
        

          کتاب در باب مشاهده، بر خلاف بعضی از نظرات به خوبی ایده‌ نویسنده را بیان می‌کند که چطور معرفت به چیزی با دیدن، توامان می‌شود و می‌توان با کنکاش در اطلاعات نگاه دقیقی به ابژه داشت و علت و معلول آنچه را که می‌بینیم، درک کنیم. شیوه دیگر نویسنده که می‌شود دریافت کرد، این است که به هر چیز باید به فراخور خود آن نگاه کرد. که این شیوه درگرو همان دیدن و حلاجی اطلاعات و دانسته‌ها است. 
این کتاب شاید بتواند حساسیت مشاهده‌گری را بالا ببرد و به همین سبب مثل ماده خام می‌ماند که مخاطب با آن تعامل می‌کند.
از خواندن این کتاب لذت بسیاری بردم، بی‌دغدغه در راستای زندگی قرار می‌گیرد. با آن کمتر فکر می‌کنیم و بیشتر مداقه.