یادداشت‌های زهرا حسنلو (14)

          
برای من که در این خیابان قدم زدم، فضاسازی کتاب کلی و کمی دور از تصویرسازی دقیق بود.
اسم کتاب مناسبش است: آدم‌ها. این کتاب پر از شخصیت‌هایی ست که هر کدام می‌تواند کلی بسط پیدا کند؛ اما مجموعه داستان کوتاه نیست و بیشتر به خاطره پردازی می‌ماند.
در شروع شخصیت اصلی را نداریم اما کم‌کم متوجه می‌شویم که شخصیت محوری یا مادر اصفهان عادله دواچی ست. کتاب تعلیق و کشش خاصی ندارد اما عادله دواچی به قدری دوست‌داشتنی و دلسوزی‌ است که در کنار گویش شیرین خواننده رادیوگوشه به انتهای کتاب رسیدم.
        

          مدیر مدرسه داستان معلمی ست که برای فرار از روزمرگی و بیهودگی‌های معلمی‌اش تصمیم می گیرد مدیر شود. مدیری که در اتاق آفتاب خورش را بسته و فارغ از همه قیل‌و‌قال‌های مدرسه نشسته؛ اما مدیریت فرای آن چیزی بود که تصور می‌کرد.
شخصیت خودنگهدار و عزت نفس‌دارش او را نسبت به بی کفش ولباسی بچه ها و نبود بخاری و.... بی تفاوت نمی‌گذارد. به تکاپو می افتد و حالش را گدایی کردن از آدم‌های پولدار برای گرفتن بودجه بهم میزند و در گیر‌و‌دار اتفاقات و کشمکش های درونی و بیرونی از اصلاح امور ناامید می‌شود و قدرت مقابله با قدرت های حاکم در جامعه را ندارد و درنهایت متن استعفانامه را می‌نویسد‌.
جلال در خلال این داستان، وضعیت اجتماعی، فقر و تبعیض ها، ترجیح روابط بر ضوابط و عدم شایسته سالاری زمان پهلوی را به خوبی نشان می‌دهد.
ما فقط با یک مدرسه و فضای بسته مدرسه طرف نیستیم. ما با روح زنده  کنشگری انتقادی و اجتماعی روبه رو هستیم و بنظرم این مدیر مدرسه را ماندگار کرده است‌.
آشنایی با جزئیات تدریس و مسائل مدرسه نشان می‌دهد، تجربه زیستی معلمی جلال به خوبی به کارش آمده است.
        

          احمد شخصیت اصلی به جرم قتل، در زندان و بند اعدامی ها به سر می‌برد. شخصیتی جنون آمیز در عین حال عاشق پیشه دارد و با وجود علاقه فراوان به همسرش، او و بچه توی شکمش را می‌کشد، همانطور که در کودکی، مادر باردارش را هل می‌دهد و تمام.
درون مایه اصلی داستان، هر صبح میمیریم است ! هر صبحی که بیدار می شویم و یک قدم نزدیک به مرگ. داستان روایت جبر، عقوبت و جنون است. 
نگو نشان بده های زیاد گاهی توی چشم می‌زند و تعلیق پیش از حد نبض خواندن را کُند.
کتاب در سه فصل، دوزخ، برزخ و دنیا روایت می‌شود و حدود ۲۰۰ صفحه است.
داستان در دو مکان نوشته شده: زندان و ذهن سیال احمد، و ما بین گذشته و حال در رفت‌و‌آمدیم.
کتاب سال ۹۴ توسط نشر افق چاپ و مجدد تجدید چاپ شد. نسخه الکترونیک آن در طاقچه موجود است.

@selvaaa
        

          و کسی نمی‌داند در کدام زمین می‌میرد متن هایی نزدیک به جستار است از مهزاد الیاسی.
سفرنامه نیست اما روایت هایی در سفر است! الیاسی تلاش کرده بجای اینکه ما مسافر کنار دستش باشیم، مسافر در بطن وجودش باشیم.
در این کتاب ما به اعماق افکار و اندیشه ها و احساسات نویسنده سفر می‌کنیم و یاد می‌گیریم چطور در مواجهه با دنیای اطرافمان به بازتعریفی دوباره نسبت به خودمان برسیم.
الیاسی کوله به دوش به نقاط مختلف می‌رود و سعی می‌کند برخلاف اغلب مسافرها، دیده ها و شنیده ها و تجربیاتش را هضم کند و در یافتن معنای زندگی به کار گیرد.
گاهی پراکندگی متن ها و عدم انسجامش توی ذوقم میزد اما خود نویسنده هم پریشانی دارد.

        

          ____
"پدرم، جوچیرو، در شهرداری اَشیا کار می کرد؛ کارمندی ساده اما با مرامنامه یک سامورایی که برای امپراتور مرتبه خدایگان قائل بود؛ پدری متعصب، سخت گیر، پدرسالار، و وطن پرست و شاید همین عنصر وطن پرستی انگیزه انتخاب نام من از جانب او بود: کونیکو یعنی فرزند وطن"

بخش های ابتدایی کتاب که کودکی تا ازدواج کونیکو یامامورا را روایت می کند، گریز های فراوانی به آداب و سنن کشور ژاپن دارد. از مراسماتی مثل جشن دخترها گرفته تا پوشش کیمونو و کلاه تسونا کاکوشی عروس.
مخالفت ها زورشان به تقدیرالهی نرسید و کونیکوی ژاپنی الاصل از خانواده بودایی به همسری جوانی مسلمان درآمد.
بانویی که از معبد شیتو در ژاپن، سر از تظاهرات انقلاب اسلامی در ایران در می آورد و کف دست خودش و دخترش مشخصات می نویسد تا بعد شهادت گمنام دفن نشوند!
ردپای روزهای انقلاب تا جنگ دفاع مقدس، موزه صلح ایران و فعالیت های دیگر خانم بابایی تا ۸۰ سالگی را در این خاطرات دنبال می کنیم.
روایت این بانو به قدری کشش و پتانسیل دارد که بالتّبع، کمتر از محمد ۱۹ ساله و بیشتر از خانم سبا بابایی می خوانیم. بماند که چرا نام ایشان به سبا بابایی تغییر می کند، یگانه مادر شهید ژاپنی در ایران.
کتاب با پیوست عکس ها، ۲۴۸ صفحه دارد و روایت آن خطی ست‌. مصاحبه و جمع آوری داده ها توسط نویسنده، ۷ سال به طول انجامیده و درنهایت، سال ۱۳۹۹ در انتشارات سوره مهر به چاپ می رسد.کتاب هم اکنون به سری چاپ شصت و هشتم رسیده است.
خانم سبا بابایی در تیر ۱۴۰۱، پس از دویدن های خستگی ناپذیر، در اثر ضایعه تنفسی آسمانی شد.یادش گرامی.
        

          کودک که بودم دکوری مادربزرگ را از روی طاقچه بر می داشتم. محکم تکانش می دادم و دست زیر چانه می گذاشتم. ذوق زده خیره می شدم به اکلیل های طلایی که می ریزد روی مکعبی سیاه. فقط می دانستم به آن می گویند: مکه. می گویند: خانه خدا. اما همین نام سه حرفی و کوتاه، توی سه کنج مغزم، گنگ و نامبهم می چرخید. حباب ها درشت درشت باد می شد توی سرم: مکه کجاست؟ خونه خدا یعنی چی؟ چرا مادربزرگ دوست داره بره اونجا؟ چرا وقتی کسی از اونجا میاد براش گوسفند می کشن؟ اصلا چرا میرن اونجا؟ ‌‌....
بزرگتر که شدم توفیری نکرد، حتی بدتر، وقتی کمی از سیاست سر درآوردم گفتم چرا آدم باید پولش را بدهد به عربستان؟
من هنوز حج نرفته ام، اما به لطف جناب نویسنده، روحم را پرواز دادم تا مدینه و اشک ریختم در قبرستان بقیع. طی الارض کردم به مکه و مُحرم شدم با لباس های سفید.
قاطی هندی ها، سودانی ها، پاکستانی ها و..‌ چرخیدم دور آن خال سیاه و قطره ای شدم در دریای جمعیت. 
 چشم گرداندم در عرفات و فریاد زدم: آقای صاحب الزمان، مهمانِ روسیاه نمی خواهی؟
رفتم پاساژگردی و دست آخر یک بسته هِل عربی انداختم ته کیفم.
منِ سیاست زده حالا دل بستم به دعای بی بی، مادربزرگ حاج حامد عسگری: "الهی به جَوونی قسمتت بشه"