بریده‌های کتاب سجاد نجاتی

چنان که می‌دانی؛ تنها آدم‌ها هستند که عهدشکنی می‌کنند؛ شیطان‌ها همیشه به قولشان وفادارند.

■ نه، این آن بازی جاودانی نیست که سویش شتافته‌ بودم، شادی هم در آن چندان زیاد نیست. بیشتر مثل رقصِ زارِ سیاه‌پوستان است! اینجا هر کسی همان است که هست و در عین حال می‌خواهد چیزی غیر از آنچه هست، باشد. من این حلقه‌ی بی‌پایان فریب را به‌جای نمایشی شاد گرفتم. چه خطای بزرگ و فجیعی، چه حماقتی، آن هم برای شیطان جاودانه‌ای که هر کاری از دستش ساخته‌است.

● کلمات را تحقیر می‌کنی، بکن؛ محبت و مهر را خوار می‌شمری، بشمر؛ هم‌آغوشی را می‌ستایی، خیلی هم خوب؛ اما فقط به عشق کاری نداشته‌باش، رفیق! تنها راهی که می‌توانی از طریق آن دریچه‌ای پیدا کنی و نگاهی دزدیده و سریع به ابدیت بیندازی، همین عشق است!

یک لحظه از انسان شدنم هست که آن را هرگز نمی‌توانم بدون وحشت به‌خاطر بیاورم؛ زمانی که برای اولین بار صدای تپش قلبم را شنیدم. این صدای دقیق، بلند و منظم، که توامان نوید مرگ و زندگی را می‌دهد، با ترس و تشویشی غریب به شگفتم می‌آورد. آن‌ها همه جا ساعت نصب کرده‌اند، اما چه‌طور می‌توانند چنین ساعتی با ثانیه‌شماری سریع که تمام ثانیه‌های زندگی را همراهی می‌کند، توی سینه‌شان حمل کنند؟

☑معنی آزادی انسان این نیست که از قانون علیت آزاد است، زیرا گذشته از اینکه آزادی از قانون علیت فی‌حد ذاته محال است، با اختیار ارتباط ندارد، بلکه این‌گونه آزادی با اجبار یکسان است. چه فرق می‌کند که انسان از ناحیه‌ی عامل خاصی مجبور و مکرَه باشد که بر خلاف خواست و میل خود عمل بکند، یا اینکه خود عمل از قانون علیت آزاد باشد و با هیچ علتی و از آن جمله خود بشر بستگی نداشته باشد و خودبه‌خود واقع شود؟! اینکه می‌گوییم بشر مختار و آزاد است به این معنی‌است که عمل او از خواست و رضایت کامل او و تصویب قوه‌ی تمییز او سرچشمه می‌گیرد و هیچ عاملی او را بر خلاف میل و رغبت و رضا و تشخیص او وادار نمی‌کند؛ نه قضا و قدر و نه عامل دیگر.

استخراج قدرت از درون ضعف، استخراج ایمان از قلب بی‌ایمانی، بیرون کشیدن آرامش از اعماق آشفتگی‌ها، و تراشیدن و سخت تراشیدنِ سنگِ حجیم و بی‌قواره‌ی سرخوردگی‌ها، آن‌گونه که از درون آن، پیکره‌ی صیقل و سنگی و استوارِ دل‌بستگی به آینده بیرون کشیده شود-این، وظیفه‌ی انسانِ عصر ماست، و این وظیفه‌ی من و توست به عنوان آدم‌هایی که ناگزیر، عصر خویش را پذیرفته‌ییم و با آن درگیر شده‌ییم.

✅ اگر به‌خاطر تزکیه‌ی روح، قدری غم‌گین باید بود-که البته باید بود- ضرورت است که چنین غمی، انتخاب شده باشد نه تحمیل شده.

آیا می‌دانی با سازِ همگان رقصیدن، و آن‌گونه پای کوبیدن و گل افشاندن که همگان را خوش آید و تحسین همگان را برانگیزد، از ما چه چیز خواهد ساخت؟ عمیقاً یک دلقک؛ یک دلقکِ درباریِ دردمندِ دل‌آزرده، که بر دارِ رفتار خویشتن آونگ است- تا آخرین لحظه‌های حیات.

من و تو، شاید از همان آغاز دانستیم که سخن گفتنِ مداوم -و حتی دردمندانه- در باب یک مشکل، کاری‌است به‌مراتب انسانی‌تر از سکوت کردن درباره‌ی آن.

من هرگز ضرورت اندوه را انکار نمی‌کنم؛ چراکه می‌دانم هیچ چیز مثل اندوه، روح را تصفیه نمی‌کند و الماسِ عاطفه را صیقل نمی‌دهد؛ اما میدان دادن به آن‌را نیز هرگز نمی‌پذیرم؛ چراکه غم، حریص است و بیشترخواه و مرزناپذیر، طاغی و سرکش و بدلِگام.

✔ سعید در این وادی‌ها نبود که حتی فکر ریشه‌کن شدن پهلوی باشد. نفوذ امام خمینی در قلب‌های همه، به‌خصوص جوانان، آن هم جوانانی مثل سعید، عجیب‌غریب بود. قدرت کلام امام به حدی بود که حتی مردمی را که در وادی مبارزه با ظلم و بی‌دادگری نبودند را هم جذب می‌کرد. سعید با همان ظاهر فُکُلی، در راه‌پیمایی‌ها شرکت می‌کرد و پِی‌گیر اخبار انقلاب بود.

هر قدر هم که کتاب‌خوانی حرفه‌ای و دقیق باشیم، بار اول که کتابی را می‌خوانیم نکاتی نفهمیده، مغفول و حتی عباراتی نادیده باقی می‌مانند. بعضی از این‌ها در بازخوانی دیده و درک می‌شوند. بی‌خود نیست که "ویلیام گلدینگ"، نویسنده‌ی انگلیسی، متولد ۱۹۱۱، خالق کتاب "ارباب مگس‌ها"، گفته‌است صادقانه بگویم برای نوشتن هر اثر خیلی زحمت می‌کشم و عرق می‌ریزم و قلم به چشم می‌زنم و توقع دارم خواننده‌ی کتابم دست‌کم دو بار آن‌را بخواند. حرفش از دلش است و معلوم است که به دل هم می‌نشیند.

📚📚📚 صلح جهانی که این‌قدر از آن دم زده می‌شود و معمولاً این شعارها در دهان بزرگ‌ترین جلادهای دنیا جویده و مصرف می‌شود، فقط در صورتی ممکن است که ظلم جهانی نباشد. صلح جهانی در کنار ظلم جهانی، ممکن نیست. پیش‌شرط هر نظم جهانی و هر صلح جهانی، عدل جهانی‌ست. تا مهدی نیاید، به آن نصاب بلند عدالت جهانی نخواهیم رسید، اما تا بشریت هم تشنه‌ی عدالت جهانی نشود و به معنی واقعی کلمه، منتظر مهدی (عجل‌الله‌فی‌فرجه) نباشد و منتظر عدالت نشود و مقدار دیگری کلافه‌تر نشود و از ایدئولوژی‌های بشری خسته‌تر نشود و از اجرای عدالت نسبی به سمت اجرای عدالت مطلق یعتی مهدویّت حرکت نکند، آری تا این اتفاقات نیفتد، مهدی نخواهد آمد. 📚📚📚