بریده‌های کتاب غزل خامسی

ناستنکا، هیچ می دانید کار من به کجا کشیده بود؟ می دانید من مجبور بودم که سالگرد رویاهای خود را جشن بگیرم، سالگرد آنچه را که زمانی برایم دلچسب بود، اما در واقع هرگز وجود نداشت، زیرا این جشن یادآور رویاپردازی‌های بی معنی وهم‌گونه گذشته است، رویاهای احمقانه‌ای که دیگر وجود ندارد، زیرا چیزی ندارم که جایگزین آن‌ها کنم؛ آخر رویا را باید تجدید کرد.

زن: پندنامه بفرست ای موبد، اما اندکی نان نیز بر آن بیفزای. ما مردمان از پند سیر آمده‌ایم و بر نان گرسنه‌ایم.

«مادری» تنها شیر دادن و عوض کردن کهنه بچه نیست. بسیاری از اندیشه‌ها و رفتار اجتماعی از طریق مادر به طفل اعم از دختر و پسر منتقل می شود. عاجز و حقیر شمردن مادر، عجز و حقارت نسلها است... که زبونی زنان در جامعه، به ضعف و زبونی همه می انجامد... که جبر پذیری و خشونت پذیری زن به صورت اخلاق اجتماعی در می آید... که مادر بیگانه با آزادی و آزاد اندیشی از پرورش انسان آزادی خواه و آزاد اندیش ناتوان است.

زن در ابتداییترین چهره زندگی، مادر است. این مادر باید خود را بشناسد. از نقش خود در خانواده آگاه شود. باید بداند که پرورش نوزاد انسان با آن کندی رشد، و آسیب پذیری، امر کوچک و کم اهمیتی نیست. زن باید بداند که بر پهنه زمین نخستین خانه را او ساخته، نخستین بذر را او افشانده و نخستین ظرف را او شکل داده است. ـ این دانسته‌ها او را وامی دارد تا در مورد عجر و ناتوانی، فقدان ابتکار و نیاز به دنباله روی که به اون نسبت داده می شود بازنگری کند.

تلاش ما بر این بوده است که به زن در مجموعه این اکثریت بقبولانیم که حتی در قالب مادر و همسر نیز نقش او مهم و دارای بار عظیمی از مسئولیت اجتماعی است. به او بگوییم: امر تربیت که به دست اون انجام می پذیرد چه اثرات مثبت یا منفی-بسته به آگاهی یا ناآگاهی او-در پیشبرد جامعه دارد. اگر حقوق پیشین او با این مسئولیتها و نیازها همخوانی ندارد، باید برای رفع کمبودها کاری انجام شود و زن ناگزیر است در اعلام این خواسته، خود نخستین «خواهان» باشد.

اختیار گوهری گران بها، نادر و معجزه‌سان است، اما فرد می تواند از آن بد هم استفاده کند. همین کار را می کنیم وقتی بر پایه شواهد ناکافی چیزی را باور میکنیم و به چیزی می آویزیم که بر عقل ما نه واضح است نه متمایز.

سامان دادن به نظام مالیاتی و دیگر اقدامات مشابه داریوش باعث شده بود که پارسیان بگویند داریوش بازرگان، کمبوجیه خودکامه و کوروش پدر بوده است، زیرا داریوش از همه پول میگرفت، کمبوجیه سرد و خشن بود و کوروش مهربان و انسان دوست و در اندیشه آسایش رعایای خود بود.

هیوم همچنین جمله‌ی کوتاهی نوشته است که میتوان آن را شعار اسب سیاه در نظر گرفت: خوشبخت کسی است که اوضاع پیرامونی او با خلقیات درونی‌اش متناسب و سازگار باشد.