بریده‌های کتاب نخل و نارنج

کسی که قله را ببیند، رنج صعود به آن را می‌پذیرد و بلکه در صعود رنجی نمی‌بیند و عجیب است که مردمان رنج ایستادن و ماندن را درک نمی‌کنند! ایستادن و ماندن، هراس انگیز است...

ثروت شادی نمی‌آورد و البته فقر هم شادی را از بین نمی‌برد. منشا شادی بیرون از انسان نیست که با سروسامان دادن به بیرون از خود آن را خلق کند یا از دستش بدهد.

گریه، خلقت شگفت خداست و تنها زبانی که ادراک غمگنانه را بازگو می‌کند. بزرگی هر کس به بزرگی غمی است که در دلش پنهان کرده است. غم شوکت دارد، مهابت دارد، هیجان می‌آفریند و حرارت می‌بخشد. هرکسی به اندازه ادراکش از حقیقت، غم دارد. آن‌ها که غم را به افسردگی و غصه فرو می‌کاهند، غم نمی‌فهمند.

ولی منزل نباید اسم مکان برای نزول باشد. مسافر به سبک‌باری عادت می‌کند. باری جز آنچه سفرش را آسان‌تر می‌کند، برنمی‌دارد.

به نام خداوند غفور و رحیم . عزیزانم راه دراز است و دشوار. سخن گفتن از راه برای آنها که در عزیمت گاه مانده اند بیهوده است اما برای آنها که از ماندن می هراسند باید از راه گفت.

-شیطان برای همه ما ریسمان و زنجیر فراهم کرده؛ برای همه. طمع از هیچ کس نبریده. برخی را با ریسمان زر و سیم، برخی را با ریسمان شهوت، برخی را با ریسمان قدرت و جاه و برخی مثل و شما را با ریسمان علم و شهرت.

هیچ پرده ای جز غفلت های روزمره مانع مشاهده و معاینه حق نیست‌. مرگ واره های تکرار

ایمان و طهارت مراتبی دارد شیخ! و برای هر مرتبه تجسم و صورتی هست. اعلی درجه ایمان این است که حاصل و صورت برزخی همه ایمان و قوای عقلانی ما شبیه اهل بیت درآید.

به نام خداوند غفور و رحیم. عزیزانم! راه دراز است و دشوار. سخن گفتن از راه، برای آن ها که در عزیمت گاه مانده اند، بیهوده است؛ اما برای آن ها که از ماندن می هراسند، باید از راه گفت. خوشا آنان که در هیچ موقفی توقف نکرده اند و مرد هجرت دائمی اند؛ آنان که زیستن در سفر را برگزیده اند. به سخت مولایمان زنگار دل را بشویید که فرمود:"ای بی خبران! اگر ببینید آنچه را گذشتگانتان دیدند، بی تابی و زاری کنید و بترسید، آن گاه بشنوید و به فرمان آیید. اما سوگمندانه دیدگانتان از آن همه حقایقی که آن ها دیده اند نابیناست و چه زود پرده ها کنار رود. رستاخیز پیش رویتان است و ساربان مرگ بانگ "الرحیل" سر داده و شما را به پیش می راند، سبک بار شوید که ره سپردگان به انتظار آخرین مسافرند تا دادگاه بزرگ الهی حسابرسی بندگان را آغاز کند.

-بانو! تو آن گونه نبودی که رنج من را تحمل کنی؛ تو بیشتر از آن رنج مرا به جان پذیرفته ای؛ بیش از چهل سال

آن ها که غم را به افسردگی و غصه فرو می‌کاهند ، غم نمی‌فهمند.

تو رهایی از خَلق را رهایی دانستی؛ ولی جز این نیست که رهایی وقتی کامل می‌شود که شانه‌هایت را برای کشیدن بار مردم پایین بیاوری.

ملا محمد یاالله گویان وارد حیاط شد.... زن میان سالی که کاملا درست اورا به جا نیاورد از اندرونی بیرون آمد . ملا مبارک است خانم سبک شدند الحمدلله. بچه پسر است به حق مرتضی علی تیک ریش خیره ان شاالله .... مرتضی فرزند محمد امین فرزند شمس الدین در عید غدیر سال ۱۲۱۴ ه ق در خاندان انصاری چشم به جهان گشود

مولی استاد اخلاق بود ..... برآشفت و آشفتگی او نه از فرط عصبانیت و خستگی و افسردگی که از آمیختن زهر تحقیر و نجاست خودستایی در کلام شاگرد بود.

شیخ حسین اوراق کهنه روبروی خود را وارسی کرد و آنها را کناری گذاشت. درس صبحگاه درس خصوصی بود و از آنجا که هیچ طلبه دیگری هم پایه مرتضی مباحث را تمام و‌کمال فرا نگرفته بود لاجرم او تنها شده بود و عمو درس را به خانه کشانده بود. شیخ حسین برای ۲۶لحظاتی سکوت کرد و بعد به صورت مرتضی خیره شد .... مرتضی من در این سالها هرچه داشتم به تو آموخته ام ... باید استاد جدیدی پیدا کنی

قناعت به آنچه میدانی قناعت نیست، اسراف است.