و بلاخره به پایان آمد این سفر مهیج و جذاب ...

نوشتن در مورد این اثر سخته... باید جلسات متعددی نشست و صحبت کرد.. این قسمت سخت تر و سخت خوان تر و فلسفی تر و مذهبی تر بود... باید با دقت زیادی خوانده بشه و بعضا اشعار رو باید دو مرتبه یا سه مرتبه خوند تا فهمید ...
کمدی الهی از اون دست آثاره که باید خوند و باید خوند و باید خوند ...
هرچه زودتر با دانته در این سفر همراه بشید و لذت ببرید...
        

          در بخش مصاحبه‌ی شماره‌ی پاییز 2016 با اشمیل رید گفت‌وگو شده است. رید در جایی از مصاحبه می‌گوید: «با خواندن دانته دانستم نویسنده تا چه پایه می‌تواند قدرتمند باشد. او می‌تواند انسان‌هایی را به قعر دوزخ اندازد که هنوز نمرده‌اند.»


ماهنامه‌ی شهر کتاب، شماره‌ی دوازدهم، سال 1395.
        

          دانته پس از بهشت زمینی با بئاتریس به بهشت غیرزمینی میره که در آسمانه و هر آسمان یک طبقه از بهشت. طبقات مختلف بهشت دانته عبارتند از

آسمان 1: فلک ماه - ارواحی که در ایفای نذورات خود کوتاهی کرده اند
آسمان 2 :فلک عطارد - ارواح کوشا و نکوکار
آسمان 3: فلک زهره - ارواح عاشق
آسمان 4: فلک خورشید - ارواح فقها و متالهین
آسمان 5: فلک مریخ - شهسواران مسیح
آسمان 6 : فلک مشتری - شاهان دادگستر و خردمند
آسمان 7: فلک زحل -ارواح مجذوب
آسمان 8: فلک ثوابت - پیروزی مسیح و مریم - پتروس یعقوب و یوحنا
آسمان 9: فلک بلورین - فلک الافلاک

چیزی که برای من مشخصه اینه که به ترتیب از دوزخ به بهشت جذابیت داستانی، روایی و اسطوره‌ای کتاب کم و به بحث‌ها و گفتگو‌ها و بیان عقاید مذهبی پرداخته شده. این کتاب از نظر من ضعیف‌ترین کتاب بین این سه جلد از کمدی الهی بود.
        

          《کمدی الهی چیست؟》
کمدی الهی شعری حماسی در سه بخش است که سفر خیالی دانته را در جهنم، برزخ و بهشت ​​توصیف می‌کند و در نهایت با مشاهده خدا به اوج می‌رسد. این اثر طی سال‌های ۱۳۰۸ تا ۱۳۲۱ میلادی نوشته شده است. 
کمدی الهی داستانی تمثیلی است که ریشه در تاریخ و اسطوره دارد. جهانی که دانته ترسیم می‌کند، یک جهان قرون وسطایی ست که در آن خورشید و ستارگان به دور زمین می چرخند، و با جزئیات علم معاصر قرن چهارده مطابقت دارد.
دانته  دوزخ را به شکل یک قیف مخروطی تصویر کرده که در زیر نیمکره شمالی قرار داشته و به زمین فرو رفته است. درست در طرف مقابلِ عمیق‌ترین نقطه از جهنم، گذرگاهی ترسیم شده که به نیمکره جنوبی منتهی می‌شود، در آنجا کوه برزخ ( شکل آن منعکس‌کننده شکل جهنم است ) قرار دارد که قله آن به سمت بهشت ​​راه دارد. خود بهشت ​​به صورت مجموعه‌ای از ده حلقه تصور شده که زمین را احاطه کرده‌اند. جایگاه خدا در بالاترین حلقه قرار دارد.
در جهان دوزخ و برزخ، برای هر گناهی که در جهان وجود دارد، طبقه ای در نظر گرفته شده است. در حالی که در بهشت ​، که جایگاه اولیای الهی و تثلیث مقدس است، تنها پاکی و عدل وجود دارد و اولیای الهی در  سلسله مراتب دقیق و در حلقه های مختلف جای دارند.
.......
《زبان کمدی الهی》
نکته مهم در مورد کمدی الهی این است که زبان اشعار آن لاتین نیست ( در زمان دانته این نکته در رابطه با هنرهای عالی مرسوم بود). بلکه زبانی است که توسط افراد تحصیل کرده فلورانس قرن چهاردهم استفاده میشد. علاوه بر این، دانته از زبان‌های باستانی و گویش های محلی و بومی در سرودن اشعار استفاده کرده است. هدف دانته این بود که اثر خود را هم برای خواننده معمولی و هم روحانیون و دانشگاهیان، قابل خواندن کند. 
.......
《بئاتریس که بود و چه کرد؟》
یکی از شخصیت‌های اصلی کمدی الهی ، بئاتریس است که اهمیت زیادی در زندگی دانته داشته. دانته اولین بار در ۹ سالگی با بئاتریس پورتیناری ۸ ساله آشنا شده و عاشق او شد. آن ها دورادور در عشق هم میسوختند تا اینکه بئاتریس در سن بیست و چهار سالگی درگذشت. از آن پس بئاتریس برای دانته نمادی از همه چیزهای خالص و ارزشمند شد. او منبع الهام دانته برای سرودن اشعار بسیاری شد، تا آنجا که این شیفتگی در سرودن بهشت به حد اعلی خود رسید. در کمدی الهی این بئاتریس است که ویرژیل را می فرستد تا دانته را در دوزخ و برزخ راهنمایی کند. در پایان مسیر برزخ، خود او مسئولیت دانته را بر عهده می گیرد و این اوست که بعداً شکوه و جلال بهشت را برای دانته آشکار کرده و به جایگاه دیدار خدا رهنمون می کند.
......
《بهشت، آری یا نه؟》
اگرچه در بین سه کتاب، بهشت کمتر شناخته، کمتر نقل قول شده و کمتر از دوزخ و برزخ وام گرفته شده است، اما به اندازه دو کتاب قبلی از این سه گانه چشم اندازی فوق العاده دارد. تعداد کمی از نویسندگان در دنیای ادبیات جرات توصیف بهشت ​​را داشته اند.‌ چگونه می توان به پاکی، نیکی، ایمان و عشق شکلی عینی داد؟ اینها مشکلاتی است که دانته با آن مواجه بود و خودش بارها به ناتوانی اش در بیان اندیشه هایش، صرفا با کلمات، اعتراف کرده است. دانته در توصیف دنیاهای زیرین،  توانست موجودات عجیب و غریب، مناظر خارق العاده و شکل مسخ شده گناهکاران را به راحتی بازنمایی کند. اما در بهشت وظیفه او این است که ما را با پاکی و عدالت و امید آشنا کند. مفاهیم انتزاعی که جایگاهشان در میان ستارگان و نور و فضای غیر مادی است. دانته در بهشت، به جای تصاویر خارق‌العاده، شخصیت‌پردازی‌های رنگارنگ و اظهارنظر سیاسی آثار قبلی ، روایت خود را پر از استدلال و گمانه‌زنی الهیاتی می‌کند و اغلب به مسائل روحانی می پردازد. مسائلی از این دست باعث شده بهشت از نظر ارائه مفاهیم سخت خوانتر از دو کتاب قبلی باشد و کمتر خوانده شود.
.........
《چرا باید کمدی الهی بخوانیم؟》 
یا 
《خب که چی حالا؟》
کمدی الهی شاهکاری از ادبیات جهان، آمیزه‌ای از سبک‌های مختلف، داستانی نمادین مرکب از فساد و سیاست و مذهب است؛ و اطلاعات زیادی در مورد قرون وسطی، فلسفه، فرهنگ، مردم، آداب و رسوم و طرز تفکر آن‌ها در اختیارخواننده می گذارد. علاوه بر این، ما باید آن را بخوانیم زیرا اساس ادبیات ایتالیایی است.(مگر اینکه به ادبیات ایتالیا علاقه نداشته باشیم و یا خب حالا که چی؟ ما که ایتالیایی نیستم) خوب، در جواب باید گفت در صورت خواندن این سه گانه، ما حداقل به دانش فوق العاده ای در باره کتاب مقدس، ارسطو، الهیات تومیست، معنویت بوناونتوران، ورگیل، اووید، لوکان، استاتیوس، اساطیر یونانی-رومی، شعر پرووانسالی، شاعران ایتالیایی، تاریخ دعواهای فلورانسی بین گولف ها و گیبلین ها و رابطه آنها با امور خارج از فلورانس، زندگی دانته و تبعید او، مدل تفسیری چهارگانه دانته، تفسیر کتاب مقدس، به طور کلی داستان های عاشقانه ای مثل عاشقانه آرتوریایی، پائولو و فرانچسکا، مسئله تروا، اولیسه... و دومینیکن ها و فرانسیسکن ها، دست پیدا می کنیم. و تازه همه اینها فقط نوک کوه یخ هستند. پس میبینیم که خواندن کمدی الهی چندان هم بی فایده نیست. 
به شما این نوید را می دهم که ترجمه های بسیار خوبی از این کتاب در بازار نشر وجود دارد ( بخصوص نسخه شفا) که با حاشیه نویسی ها و توضیحات پاورقی کامل، زحمت تفسیر شعر ها را کم کرده و به کسب لذت افزوده اند. حرف آخر این که این کتاب یکی از قدیمی‌ترین آثار ادبی است که در طول قرن‌ها (هنوز هم تا به امروز توسط نویسندگان بی‌شماری که پس از دانته آمده‌اند)، و بیش از هر کتاب دیگری، به آن ارجاع داده شده است. اگر به هر حال قصد دارید یک کتاب فانتزی، علمی تخیلی، آموزنده یا حتی سرگرم کننده بخوانید، به خودتان لطف کنید و زمانی را به دانته اختصاص دهید.

................

برای شخص من، این که آیا داستان این مجموعه کتاب جذاب است یا نه؛ خواندنش در دنیای ادبیات اهمیت دارد یا نه؛ مهم نبود. برای من این فقط یک کتاب نیست. بلکه گنجینه‌ای گران بها و یادگاری ارزشمند از خاطرات روزهای سعادتمندی و آسودگی خاطر است...
        

          البته من ترجمه شجاع الدین شفا را خوانده‌ام
        

          «بهشت» سخت‌ترین بخش سه‌گانۀ کمدی الهی است. در اینجا هم دانته حلقه به حلقه عروج می‌کند و با آدم‌های مختلفی روبرو می‌شود و هر حلقه هم به دلایل حضور آن‌ها گوش می‌دهد. یعنی مثل دو کتاب دیگر متوجه می‌شویم آدم‌هایی با چه ویژگی‌هایی در بهشت سکنی دارند. اما بخش سخت ماجرا صحبت‌های بین دانته و افراد مختلف است که بیشتر حول و حوش دین مسیحیت می‌پردازد یا به مشکلات کلیسا و جامعۀ آن روزگار پرداخته. این بخش‌ها برای خواننده می‌توانند خسته‌کننده باشند چون تقریباً هیچ درکی از آن‌ها نداریم و پیشنهاد می‌کنم این بخش را بدون عجله بخوانیم. توضیحات شفا در اول هر بخش و در پانویس‌ها باعث می‌شود که خیلی راحت‌تر با این فضا ارتباط برقرار کنیم اما به دلیل همین پیچیدگی پانویس‌ها تقریباً به اندازۀ خود متن کتاب هستند.
شخصیت بئاتریچه هم مثل ویرژیل در این بخش همراه دانته است و همواره نگاه دانته به او است. اینکه در تمام راه دانته همراهی داشته که دلگرمی او بوده و در سختی‌ها به او کمک می‌کرده بسیار جالب است چون اغلب یک آدم یکه‌وتنها به سفرهای این‌چنینی (آفاق و انفس) می‌رود و هر دو یار دانته مسائل بسیاری را برای مای خواننده حل می‌کنند و حسی از واقعی بودن به کتاب می‌دهد.
        

          و پایان کمدی الهی دانته!
اینک بهشت
بهشت بیشتر فلسفی و اعتقادی بود. در دوزخ و برزخ خیلی خیلی کمتر مسائل مختلف اعتقادی بحث و باز می شد. بهشت هم مراتب دارد. از بخش های مختلف آن میگذریم و افراد گوناگون شامل حواریون و پیامبران و دیگر بندگان خوب خدا را میبینیم و با آنان صحبت می کنیم تا به عرش الهی برسیم...
دانته از نظر تصویر سازی فوق العاده است! واقعا شاهکاری را خلق کرده در این کتاب. در رقابت تنگاتنگ با تالکین در زمینه خلق داستان و تصاویر واسم قرار گرفته:))
        

          خیلی خوبه
ولی انتظار نداشته باشید راحتخوان باشه
ضمن این که باید جهان بینی مسیحی رو هم بشناسید تا بفهمیدش
        

          درباره‌ی کتاب "کمدی الهی" اثر "دانته آلیگیری"

من تقریبا دو ماه تموم درگیر خوندن این مجموعه بودم و جوری باهاش زندگی کردم که که حتی دلم نمی‌خواست تموم شه، پس سعی کردم آروم آروم پیش برم و لذت خوندنش رو فراموش نکنم :)

-کمدی الهی سه‌گانه‌ای حماسی و قرون وسطایی هست دانته که به نظم و به مدت سیزده سال نوشته، توی این کتاب شاعر از سفر خیالیش به دوزخ، برزخ و بهشت میگه.
اگر بخوام میزان اهمیت این کتاب رو در ادبیات ایتالیا و حتی ادبیات جهان بگم، می‌تونم با شاهنامه‌ی خودمون مقایسه‌ش کنم، چون هر دو به نظم هستن و هردو افسانه‌ای هستن، اما با موضوعات و اساطیر متفاوت. پس این کتاب حکم ناموسِ ایتالیایی‌ها رو داره :) و البته همون‌طور که شاهنامه‌ی باعث زنده نگه داشتن زبان فارسی شد، کمدی الهی هم باعث شد زبان توسکانی یا همون ایتالیایی و شیوه‌ی نوشتارش تبدیل بشه به زبان اصلی ایتالیا.

-این مجموعه شامل سه بخش دوزخ، برزخ و بهشت هست که هر بخش شامل سی و سه شعر، (کانتو) و در مجموع کل اثر شامل صد شعر هست. 

-اسم کتاب ممکنه در نگاه اول براتون غلط‌انداز باشه، اما چیز طنز یا به‌قول معروف کمدی در این کتاب وجود نداره. کمدی یک سبک کلاسیک توام با تراژدی و البته یک سبک داستان محورهست و من تا همین‌جا ازش اطلاع دارم. (صرفا برای اطلاعات عمومی خودتون)

-داستان با گم شدن شاعر در جنگل و روبه‌رو شدنش با سه حیوان [شیر و پلنگ و گرگ] که اجازه نمی‌دن از تپه‌ رد بشه شروع می‌شه. (راستش من عاشق شروعش شدم و همین باعث شد روز اول دویست صفحه‌ش رو یه کله بخونم)
حالا دانته نمی‌دونه چطوری باید از سد این سه حیوون که هر کدوم نشان دهنده‌ی نمادی هستن عبور کنه، اما ویرژیل، یکی از شخصیت‌های مورد علاقه‌ی بنده سر می‌رسه و می‌شه راهنمای دانته برای نیمی از این مسیر پر رمز و راز.
مسیر دانته از زمین شروع می‌شه، از پس گودال‌‌های وهم‌آور دوزخ می‌گذره و وارد کوه برزخ می‌شه، پس از اون از آسمان‌ها گذر می‌کنه و با دیدن عرش الهی به زیبایی به پایان می‌رسه.

-از دراماتیک‌ترین صحنه‌هایی که توی ذهنم موندن و برام به شدت به‌یاد موندنی شدن‌هم باید به این صحنه‌ها اشاره کنم: 
ـ دانته و ویرژیل وارد مرحله‌ی آخر دوزخ می‌شن با شیطان ملاقات می‌کنن و حالا باید برن سمت برزخ.
-ملاقات دانته با روح فرانچسکا و پا‌ئولو.
-و صحنه‌ی آخر کتاب (نمی‌خوام اسپویل کنمممم)

-یکی از سخت‌ترین قسمت‌های این کتاب برای من درک اشخاصی بود که در سرودها ازشون نام برده شده بود. تعدادشون‌هم انقدر زیاد بود که مغزم گاهی ارور می‌داد و باید بر می‌گشتم از اول بعضی از قسمت‌ها رو می خوندم، اما نکته‌ی جالبش این بود که آدم‌های زیادی رو شناختم که فکر نکنم هیچ‌وقت‌هم به‌کارم بیان :)

-زمانی که داشتم درمورد کتاب توی ویکی پدیا می‌خوندم رفتم و درباره‌ی مترجم کتاب، شجاع‌الدین شفا تحقیق کردم و متوجه شدم که با وجود این‌که ایشون قبل از انقلاب ۱۳۵۷ کتاب رو کامل و بدون سانسور ترجمه کردن، پس از انقلاب تصاویر کتاب و همچنین دو صحنه که درباره‌ی پیامبر اسلام هست و در واقع دانته از محمد و اسلام انتقاد کرده سانسور شدن. البته، عکس‌ها سانسور شدن اما مورد دوم کلا حذف شده.
این موضوع رو آوردم وسط که تا جا داره از مترجم عزیز این کتاب، آقای شفا تشکر کنم ودست‌شون رو بابت این ترجمه‌ی تمیز و گیرا ببوسم، چون اگر مقدمه و توضیحات و پاورقی‌های این کتاب نبود، قطعا برای خواننده خوندنش سخت و غیر قابل فهم می‌شد.

-یکی از نکته‌های جالبی که ذکر کردنش این‌جا خالی از لطف نیست اینه که احتمال داره دانته برای سرودن این اشعار از کتاب ارداویراف‌نامه‌ی زرتشتی الهام گرفته باشه که یک کتاب ایرانی هست و داستان فردی به نامِ «ویراف» رو حکایت می‌کنه که به دنیای پس از مرگ سفر می‌کنه. این کتاب از کمدی الهی خیلی قدیمی‌تره و البته از نظر ادبی ارزش کم‌تری داره اما اگر دانته توی نوشتن کمدی واقعا از این کتاب الهام گرفته باشه میگم: این است گودرت ایرانیان =]

-دیگه چیزی برای گفتن ندارم. صرفا چندتا نکته‌ی دوستانه:
-قبل از خوندن به خوبی درباره‌ی نویسنده و کتابش تحقیق کنید. (راستش من حتی نمی‌دونستم کتاب به زبان شعر هست!)
-مقدمه و پاورقی‌ها رو با دقت و صبر بخونید.
-نقاشی‌ها رو از اینترنت و بدون سانسور ببینید که خیلی قشنگ و با کیفیتن.
-اگر مذهبی هستید، آرامش خودتون رو حفظ کنید.
-و در آخر، این مجموعه رو کامل بخونید. نذارید نظرات بقیه روتون تاثیر بذاره و دوزخ رو تموم کرده بقیه رو بذارید توی طاقچه، حیفه. 

مطمئنم که کسی تا این‌جا نیومده اما اگرهم اومدین، ممنونم که نظرات این بنده‌ی حقیر رو خوندید.

«ای نژاد بشر، برای پرواز به سمت بالا متولد شده‌اید، پس چرا با کمی باد تا این اندازه سقوط می‌کنید؟»
-کمدی الهی|دانته آلیگیری-