مثل سفر به دوزخ عالی و جذاب و خوندنی با کلی اطلاعات دینی و تاریخی و فلسفی...
        

          در بخش مصاحبه‌ی شماره‌ی پاییز 2016 با اشمیل رید گفت‌وگو شده است. رید در جایی از مصاحبه می‌گوید: «با خواندن دانته دانستم نویسنده تا چه پایه می‌تواند قدرتمند باشد. او می‌تواند انسان‌هایی را به قعر دوزخ اندازد که هنوز نمرده‌اند.»


ماهنامه‌ی شهر کتاب، شماره‌ی دوازدهم، سال 1395.
        

          کمدی، این سفر خیال انگیز، اعجاب آور و پر راز و رمز...
کمدی الهی شاهکار دانته آلگیری در قرن ۱۴میلادی است که ترجمه بی نظیر شفاءالدین شجاع به اقبال فارسی زبانان 
به این شاهکار ادبی رونق بخشید.
کمدی الهی در میان آثار کلاسیک ژانری آغازگر و متفاوت دارد. دانته خود مسافر و راوی این داستان است. او ابتدا با راهنمایی ویرژیل (که به‌نظر منتقدان همان شاعر مشهور رومی است) راهی سفر به جهان پس از مرگ، برزخ و سپس دورخ می شود؛ و در وادی آخر با همراهی و هدایت بئاتریس (که به گفته شارحان همان معشوقه محبوب دانته است) به بهشت سفر می‌کند. منتقدان و شارحان این اثر فاخر ویرژیل را نماد عقل و منطق بشری، و بئاتریس را سمبل عشق و فروغ الهی دانسته‌اند.
 در هر سه وادی و در طول این سفر جذاب، دانته با شخصیت های شهیر و موثری مواجه می‌شود و با آنان سخن می‌گوید. ازجمله این اشخاص که برای ایرانیان خالی از توجه نیست، ابوعلی سیناست که در ابتدای سفر و در وادی برزخ با او روبه رو می‌شود.
خواندن کمدی الهی و همسفری با دانته برای من خاطره‌ای دل‌انگیز است.
        

          پس از گذر از دوزخ، دانته به همراه راهنمایش ویرژیل وارد برزخ میشود. برزخ دانته با برزخی که ما به آن معتقد هستیم متفاوت است. برزح دانته محل افراد گناهکاریست که توبه کرده اند اما پس از مرگ باید جزای دوران گناه خود را بگذرانند تا پاک شوند و به بهشت بروند.
مانند دوزخ توصیف ها دقیق و بسیار عالی! همچنین مطالب فلسفی و اعتقادی گوناگونی بصورت تمثیلی بیان شده است. برزخ هفت طبقه دارد. پیش از طبقه اول، منطقه مقدماتی آن می باشد که افراد به مدت زمان دوران گناه کاریشان در آنجا معطل می مانند تا بعد به طبقات مختلف بروند. طبقه اول مختص به مغروران، دوم برای حسودان، سوم جایگاه اهل خشم، چهارم منطقه تن آسانان، پنجم متعلق به خسیسان و مسرفین، ششم برای شکم پرستان و هفتم محل نفس پرستان است. دانته پس از عبور از برزخ و خداحافظی ویرژیل با او، وارد بهشت زمینی یعنی همان جایی که آدم و حوا در ابتدای خلقتشان زندگی کردند میشود. و بعد راهی بهشت می شود...
        

          دانته پس از گذر از دوزخ به کمک ویرژیل به طرف مقابل کره‌ی زمین میرسه، آن طرف نیمه‌ی مسکونی یعنی کوه برزخ. این کوه هم مثل دوزخ دارای طبقاتی هست و دانته در گذر از این طبقات باز با افرادی همکلام‌ میشه و نظرات خودش رو در قالب این گفتگوها بیان می‌کنه. این طبقات عبارتند از

منطقه مقدماتی برزخ
طبقه 1: مغروران
طبقه 2: حسودان
طبقه 3: اهل خشم
طبقه 4: تن آسایان
طبقه 5: خسیسان و مسرفین
طبقه 6: شکم پرستان
طبقه 7 : نفس پرستان
و در انتها بهشت زمینی

چیزی که اینجا به چشم میاد اینه که ویرژیل بر خلاف دوزخ، برزخ رو زیاد نمی‌شناسه چون تا حالا اونجا نبوده و در میانه‌ی راه ویرژیل جای خودش رو به بئاتریس میده که هر کدوم نماد چیزی هستند. این کتاب از نظر روایت و داستان جذابیت کمتری نسبت به دوزخ داشت اما در مجموع خوب بود مخصوصا نیمه‌ی دوم کتاب.
        

          این دنیای میانی بین دوزخ و بهشت دنیای عجیبی است. در این دنیا به آدم‌ها با توجه به گناهی که مرتکب شدند یا خیری که انجام ندادند باید تقاص پس دهند تا از آلودگی پیراسته شوند و وارد بهشت شوند. برخلاف دوزخ با عذاب‌های خیلی سخت مواجه نیستیم و شاید سخت‌ترین عذاب همین است که باید برای مدت بسیاری در این جهان بمانند و پاک شوند. وقتی همراه ویرژیل و دانته می‌شویم شاید گاه‌به‌گاه دلمان برای افراد این جهان بسوزد. 
در این جهان دانته راحت‌تر در حرکت است و انگار با گام‌های سبک‌تری به سمت خداوند حرکت می‌کند. در هر حلقه گناهی از دانته برداشته می‌شود و آن قدر سبک می‌شود تا بتواند این جهان را طی کند و البته در وادی بعدی (بهشت) ویرژیل همراه او نخواهد بود. در این جهان بحث‌های فلسفی بیشتری بین دانته و دیگران شکل می‌گیرد و خیلی بیشتر به حوادث روزگار خود نقب می‌زند.