«نیویورک ریویو» در شماره‌ی 7 آوریل خبر مهمی می‌دهد: کشف نسخه‌ی آلمانی رمان «ظلمت در نیمروز» نوشته‌ی آرتور کوستلر. مترجمان تا امروز ترجمه‌ی انگلیسی این کتاب را مبنای کار قرار داده بودند. «ظلمت در نیمروز» آخرین رمانی بود که کوستلر به آلمانی نوشت، و تنها نسخه‌ی آن در سفر هوایی او از فرانسه گم شده بود. حالا یک دانشجوی آلمانی آن نسخه‌ی آلمانی را پیدا کرده. دانشجو که مشغول نگارش رساله‌ی دکتری خود درباره‌ی گذار کوستلر از نگارش به آلمانی به نگارش به انگلیسی است، در کتاب‌خانه‌ی مرکزی زوریخ تصادفاً به نیخه‌ی آلمانی این رمان برخورد. به نوشته‌ی مایکل اسکَمِل، کشف نسخه‌ی آلمانی بعد از هفتاد سال ما را با «ظلمت در نیمروز» متفاوتی مواجه می‌کند. 


ماه‌نامه‌ی شهر کتاب، شماره‌ی نهم، سال ۱۳۹۵.
        

          خواندن این کتاب با توصیف هایی که شنیده بودم یه علاقه بود که بالاخره محقق شد. از همان آغاز کتاب میشد حدس که مولف در فضای فکری داستان نویسان بزرگ است و تلاش می کنه با کاویدن جزئیات رفتاری انسان به کنه شخصیت اونا دسترسی پیدا کنه. الحق هم خیلی در این امر ناکام بیرون نیامده بود. 
صفحات کتاب وقتی از 50 گذشت صدای جنایت و مکافات به روشنی دیگه بلند شده بود تا اینکه مولف چند صفحه جلوتر اسم راسکلنیکف رو آورد و کار رو یکسره کرد! به نظرم کتاب در گیرودار ایده های داستایوفسکی گرفتار شده و در نهایت روباشوف شاید روایت داستان راسکولنیکف بعد از روز دستگیری و از زوایه دیگه ای باشه؛ تلاش برای پیگیری تفکرات منطقی (به جای جادو) تا آخرین قدم و هزینه هایی که بابت آن پرداخت می شود وضعیت تراژیکی است که به نظر می رسد سرنوشت انسان عصر جدید است. این انزوای درونی در موقعیت زندان به زیبایی ترسیم شده بود.
        

          از تأثیرگذارترین رمان‌های سیاسی قرن و در زمره‌ی مهم‌ترین آثار روشن‌فکری علیه کمونیسم. بسیاری این کتاب را نقطه‌عطفی در گذر از دهه‌ی 1930 به سال‌های جنگ سرد شمرده‌اند. رمان بازنمایی دادگاه‌های نمایشی و تصفیه‌های استالینیستی است که یک سال پیش از جنگ جهانی دوم در شوروی اوج گرفت. 

ماه‌نامه‌ی شهر کتاب،  شماره‌ی هشتم، سال 1395.
        

          «...برای دفاع از موجودیت کشور، ناگزیر از اقدامات استثنایی و تصویب قوانین ویژه‌ی مرحله گذار شدیم که از هر نظر با اهداف انقلاب منافات دارد. سطح زندگی مردم از قبل از انقلاب پایین‌تر است؛ شرایطِ کار سخت‌تر، ضوابط و قوانینْ غیرانسانی‌تر، و بهره‌کشی از نیروی کارِ کارمزدی از شرایط کار باربرهای بومی در مستعمرات بدتر است، ما سن مجازات اعدام را پایین آوردیم و به دوازده سال رساندیم. قوانین جنسی ما از قوانین جنسی انگلستان هم سفت‌تر و سخت‌تر است. پرستش رهبر در کشور ما از حکومت‌های دیکتاتوری ارتجاعیِ بیزانس هم شدیدتر است. مطبوعات و مدارس ما میهن‌پرستی کورکورانه، نظامی‌گری، جزم‌اندیشی، کنفورمیسم و جهل را پرورش می‌دهند. قدرت مطلقه‌ی حکومت نامحدود است و در تاریخ نظیر ندارد. آزادی مطبوعات، آزادی عقیده و آزادی فعالیت سیاسی چنان ریشه‌کن شده که انگار اعلامیه‌ی حقوق بشر هرگز وجود نداشته. ما توده‌های ناراضی کشور را به ضرب شلاق به سوی سعادت انتزاعیِ آینده می‌بریم که هیچ‌کس غیر از خودمان نمی‌تواند آن را ببیند. چون نیروی این نسل به پایان رسیده، در جریان انقلاب به پایان رسیده بود؛ چون خون این نسل را مکیده‌اند و غیر از یک تکه گوشتِ قربانیِ نالان و کرخت و دل‌مرده چیزی از آن باقی نمانده... این‌ها نتایج کارهای نتیجه‌بخش ماست...»

فوق‌العاده بود. فوق‌العاده. پر از عناصر و ایده‌ها و نمادهایی که می‌شود ساعت‌ها روی آن تامل کرد.
        

          به هنگام نیمروز، ظلمت همه جا را فرا گرفت و تا ساعت ۳ بعدازظهر ادامه یافت. در این وقت عیسی با صدای بلند فریاد زد: ایلوئی، ایلوئی لماسبقتنی؟
این فرازی است از انجیل. ظلمت در نیمروز اصطلاحی است سیاسی که از کتاب عهدین گرفته شده و به موقعیتی اطلاق میشود که در آن کسی به گناه ناکرده دم تیغ برود.

کتاب اسمی از زمان و مکان نمیبره اما مشخصا در مورد شوروی و پاکسازی بزرگ استالین هست که در اون بسیاری از مخالفین و بلشویک‌های اولیه رو به دادگاه‌های نمایشی کشوندن و با اعتراف‌های اجباری و اعدام از دم تیغ گذروندن. داستان از جایی شروع میشه که یکی از اعضای اصلی که همیشه عکسش کنار شخص اول بوده دستگیر میشه و اونجا مورد بازجویی و شکنجه قرار میگیره و ضمن این به کارهایی که کرده در این مدت فکر می‌کنه و افرادی که باهاشون در ارتباط بوده و به چیزی که مدت‌ها بهش اعتقاد داشته، اصول حزب.
یک رمان سیاسی خیلی خوب و در نقد کمونیسم و دروغ‌هایی که به خورد جامعه داد و اینکه هدف وسیله و مسیر رو توجیه نخواهد کرد.ه
        

          یک شاهکار تمام عیار!
تزلزل عقیده آدمی در بستر اجتماع؛ حتی اگر آن بستر ماحصل عقیده خودت باشد!
«دادرسی دوم» و مکالمه بین روباشف و ایوانف مسحور کننده بود!
.
خلاصه اینکه انتظار همه چیز از این کتاب داشتم مگر اینکه عاشقش شوم...
        

          عالیه، مخصوصا اگه به تاریخ شوروی علاقه مند باشید
        

          از ایدئولوژی و توتالیتاریسم

تا کجا می‌توان برای یک ایدئولوژی هزینه داد؟
آیا یک ایدئولوژی میتواند کاری کند که انسان بر ضد خود، بر ضد زندگی، اقرار کند؟
در جوامع ایدئولوژیک، فرد چه اهمیتی در برابر جمع دارد؟
در این جوامع تا چه اندازه «هدف»، «وسیله» را توجیه می‌کند؟
باور به یک ایدئولوژی چقدر می‌تواند خطرناک و تهدیدکننده باشد؟
کوستلر در کتاب «ظلمت در نیمروز» سرگذشت یک مأمور حزب کمونیست را تعریف می‌کند که به‌دلایلی به زندان افتاده است. یکی از صدها زندانی‌ای که اسیر دادگاه‌های نمایشی مسکو می‌شوند. زندانی‌ای که گناهش، از دست دادن اعتقادش به کمونیسم و عدالت‌محور بودن آن است. «روباشف» هم خود را گناهکار می‌داند هم بی‌گناه. او که با وعده‌ی تحقق یک آرمانشهر به حزب پیوسته است حالا می‌بیند که با وجود اصولی که در ابتدا درست و منطقی به نظر می‌آمدند، نتایج وحشتناکی به بار نشسته است. تصفیه‌های بی‌شمار، اعترافات اجباری، شکنجه‌های روحی و جسمی طولانی: اتوپیا جایش را به فاجعه داده است. تیغ حذفی که در ابتدای انقلاب کمونیستی گردن دگراندیشان را زده، حالا روی گردن او که زمانی در هسته‌ی اصلی قدرت حضور داشته قرار گرفته است. گویی حزب، تاب تحمل کوچک‌ترین مخالفت‌ها را از دست داده است. کوستلر در این کتاب نه‌تنها خشونت و جنایات حزب را در تک‌گویی‌ها و بازجویی‌ها نشان می‌دهد، بلکه اساس ایدئولوژی آن را هم زیر سوال میبرد: اینکه نظریه‌های آرمان‌گرایانه چقدر می‌توانند بالقوه خطرناک باشند.

این رمانی است درباره‌ی توتالیتاریسم. توتالیتاریسمی که بر یک ایدئولوژی سوار شده است. حکومتی که تاب تحمل هرگونه مخالفتی ولو اندک را از دست داده است و خواهان اطاعت بی‌ چون و چرا و سرسپردگی بی حد و مرز است تا آنجا که نیروهایی را هم که در ابتدا با آن همراه بوده‌اند، به دلایل واهی قربانی می‌کند. رمانی درخشان درباره‌ی انقلابی که فرزندان خود را می‌خورد. این کتاب نشان میدهد که وقتی یک ایدئولوژی با قدرتی توتالیتر همراه شود تا چه اندازه می‌تواند برای زندگی خطرناک باشد و تا کجا پیش برود: حذف فیزیکی، سانسور و تباه کردن نیروی زندگی.
        

          «روباشف چشم هایش را بست و مجسم کرد که آرلووا کنارش نشسته است. یادش نبود که او را، مثل بوگروف، کشان کشان در راهرو برده بودند. سکوت چنان عمیق شد که گویی وزوز می کرد و نوسان داشت. آن دو هزار انسانِ محصور در میان دیوارهای حجره های این کندو چه می کردند؟ سکوت از نفس های ناشنیدنی، رویاهای نادیدنی، و آه های در سینه حبس شده ی هراس ها و تمناهایشان آماس کرده بود. اگر تاریخ قابل محاسبه بود، وزن مجموع دو هزار کابوس چقدر می شد، فشار دو هزار برابرِ تمنای یاس آلود چقدر بود؟»ا
        

          عالی بود. قلم کستلر رو دوست دارم این کتابش هم مثل کتاب وصیتنامه اسپانیایی عالی بود. 
        

          شاهکار!