پایان یک سفر؛ میان تخیل و واقعیت، میان چارتین و خاک خودم

سه‌گانه‌ی «قوانین چارتین» را نه صرفاً به عنوان یک اثر ادبی، بلکه به مثابه آیینه‌ای از واقعیتی تلخ و مکرر خواندم؛
 واقعیتی که هم در سرزمین خیالی بنی‌عیسی و هم در زیست روزمره‌ی خودم جریان داشت.
 از جلد اول ، که با مهاجرت دکتر فاضل شروع  شد، تا کوبش‌های شامو و در نهایت امواج اکما، 
روایت مبارزه‌ی انسان با بی‌عدالتی، با ساختارهای فاسد، با خاموشی حقیقت و استبداد بی‌چهره، مثل ضربه هایی بود که وضعیت جامعه ی امروز خودم رو مدام بهم یاداوری میکرد

اما چیزی که این سه‌گانه رو برای من از مرز یک رمان فراتر برد، هم‌زمانیش با روزهایی بود که به ایران حمله شد.
زمانی که صفحه‌های کتاب را ورق می‌زدم و دکتر فاضل رو درگیر مبارزاتش می‌دیدم، هم‌وطنانم جان می‌دادند، خانه‌هایی ویران می‌شدند، و جنگی واقعی، هر روز به ما نزدیک تر میشد.
این هم‌زمانی، معنا و سنگینیِ خاصی به واژه‌ها بخشید. دیگه «نسالی‌ها» فقط شخصیت‌های یک داستان نبودند؛ تجسم مردمی بودند که جانشان را کف دست گرفته‌اند تا علیه ظلم برخیزند.

در «امواج اکما» انقلاب به اوج خود می‌رسد، و من، در میان صفحات پایانی، به این اندیشیدم که چقدر رؤیای آزادی، ولو در خیال، نجات‌بخش است. شاید این داستان پایانی داشته باشد، اما تجربه‌ای که برای من ساخت، هنوز ادامه دارد: تجربه‌ای از هم‌ذات‌پنداری، از رنج مشترک، از حقیقتی که گاه در خیال بیان می‌شود اما ریشه در زندگی دارد.

«قوانین چارتین» برای من فقط داستان دکتر فاضل، غفران، ندیم یا ریان نبود؛ روایتی بود از ما، 
از نسل‌هایی که در جست‌وجوی هویت، امنیت، عدالت و امید، گاهی باید از دل تاریکی عبور کنند.
        

          قوانین چارتین از عمرو عبد الحمید یه داستان تخیلیه که با یه فضای مرموز و متفاوت، ماجرای جامعه‌ای با قوانین عجیب رو روایت می‌کنه.
این کتاب با این جلد، حاوی سگانه کامل این کتابه. 

توی شهر چارتین، یه سری قوانین سختگیرانه حاکمه، قوانینی که هیچ‌کس نمی‌دونه از کجا اومدن یا چرا باید رعایت بشن، اما همه بدون چون‌وچرا ازشون پیروی می‌کنن. شخصیت اصلی داستان، آدم، به دنبال کشف حقیقت این قوانین و سرنوشت خودش، قدم توی مسیری پر از ابهام و خطر می‌ذاره.

عبد الحمید توی این کتاب، با یه روایت جذاب و پر از تعلیق، به مفاهیمی مثل آزادی، جبر، سرنوشت و حقیقت می‌پردازه. قوانین چارتین یه داستانیه که بهت یادآوری می‌کنه همیشه نباید چیزی رو فقط به خاطر اینکه همه قبولش دارن، درست بدونی—گاهی لازمه سؤال بپرسی، حتی اگه جوابش دنیا رو برات تغییر بده.

امتیازم شاید به این کتاب ظالمانه باشه، اما بنظرم، دیگه همه‌چیز زیادی غیر منطقی و ظالمانه در این کتاب پیش می‌ره و به شدت فضای آشنای خاورمیانه‌ای / ایرانی داره و یادآور ظلم‌ها و شرایط آشنا برای ماست. بخاطر همین، من نتونستم این کتاب رو تموم کنم و برام خیلی آزاردهنده بود. کلا از کتاب‌هایی در این فضا و این تم خوشم نمیاد و خوندن سرنوشت این آدم‌ها علاوه بر اذیت کننده بودن، دیگه به شدت خسته‌کننده و تکراری شده. 


        

          بعد مدت طولانی‌ای ، نشستم و 120 صفحه کتاب را در حالی که نفهمیدم ساعت چطوری گذشت خوندم.
تا اینجای قصه، خط تعلیق داره حرف اول رو میزنه.
مسئله‌ی دیگه ای که خیلی به چشمم اومد این بود که به قدری ترجمه روان بود که هیچ کلمه‌ی سختی را نمی‌شد پیدا کرد؛ که این باعث میشه شما واقعا نتونین از قصه بیاین بیرون ، چه برسه به اینکه کتاب رو زمین بذارین.
اما برای من که از یاد گرفتن کلمات جدید در کتاب لذت میبرم ، خیلی جالب نبود.
تا یادداشت بعدی بدرود..
        

          اگر  پنجاه سالتونه و اهل چارتین هستین پس خدا رحمتتون کنه!
توی چارتین حق ندارید بیشتر از پنجاه سال عمر کنید. چرا؟ نمی دونم ولی می دونم که مقصرش نسالی ها هستن، پس لعنت بر نسالی ها...

قوانین چارتین داستان یک آرمان شهره که از دو طبقه اشراف و نسالی ها تشکیل شده ، شهری که قوانین عجیب غریبی داره و به طبقه نسالی ها ظلم زیادی می شه. حالا گروهی از نسالی ها تصمیم می گیرن دربرابر این ظلم ها ایستادگی کنند.

خب،نقدم رو با یه ویژگی مثبت شروع می کنم. قلم روان و بسیار ساده ای که کتاب داره باعث شده دنبال کردن داستان و خوندن کتاب  راحت باشه ، ترجمه راحت خوانی داره و خیلی آدم رو به زحمت نمی اندازه.  هیجان و کشمکشی که نویسنده تو طول هر سه کتاب در حد بالایی نگه داشته، وجه تمایز اصلی این کتاب نسبت به بقیه آثار خفن ویران شهری و رئالیسم جادوییه. این که کتاب مقدمه ی چندان چشمگیری نمی چینه ، توضیح زیادی نمی ده  و مخاطب رو مستقیم می بره سر اصل مطلب. البته این ویژگی آسیب های واقعااا جبران ناپذیری رو به مجموعه وارد کرده که در ادامه بهشون می پردازیم.

 بزرگ ترین ایراد کتاب اینه که خود نویسنده منطق خیالی کتاب رو نقض می کنه. ما قرار بوده با یک کتابی رو به رو باشیم که نسالی ها و اشراف با هم فرقی ندارن فقط هنجار ها و قانون های خلق شده توسط نوع بشر اون ها رو از هم متمایز کرده و با طبقه اشراف رفتار بهتری داره و به نسالی ها ظلم می کنه. چیزی که بار ها در تاریخ به چشم دیدیم.در چنین شرایطی مردم می تونن انقلاب کنن ، اما این کتاب اصلا این جوری نیست. جنگ بین نسالی ها  و اشراف نیست. در واقع در چارتین معلوم نیست انسان ها حکومت می کنند یا نیرو های فرا انسانی. اما می دونیم این چیزی یا کسی که  در چارتین حکومت می کنه، با نسالی ها سر جنگ داره و دائما اون ها رو اذیت می کنه و آزار می ده، حق حیات و زنده بودن ،  پاک یا گناهکار بودن روح اون ها ، حتی سرنوشت روح اون ها بعد از مرگ رو تعیین می کنه و هیچ کس هم جلو دارش نیست. هیچ پیمان صلحی رو هم نمی پذیره مگر به نفع اشراف باشه و جالب این جاست که شما تا آخر نمی فهمید اون نیرو کی بوده، چی بوده، اصلا انسان بوده؟ و دلیل قانع کننده ای هم برای این همه خصومت پیدا نمی کنید. خب حالا جنگیدن نسالی ها با چیزی که نمی دونن چیه امکان پذیره؟ اگه امکان پذیره چجوری؟ آیا واقعا شکستش می دن یا نویسنده فقط خواسته کار خودش رو راحت کنه؟ یا در حقیقت اونا شکست خوردن و خودشون خبر ندارن؟
سناریو های جالبی می شه ساخت ولی متاسفانه نویسنده اون قدر ناشیانه عمل کرده که شک دارم منظورش اون جور پایان هایی بوده باشه. ایده کتاب واقعا جالب و نو بود اما اصلا نتونستم با کتاب سوم که توش حقیقت ها و زیر و بم و چرایی وقایع رو توضیح میداد ،ارتباط بگیرم. در واقع نویسنده اصلا نتونست خوب جمعش کنه و دلایلش اصلا توی چارچوب دنیایی که ساخته بود و اون قوانین نمی گنجید. 
جدا از این ،طبق کتاب نسالی ها تنها می تونن روح نسالی های گناهکاری رو دریافت کنند که اعدام شدن، پس کی گفته که واقعا نسالی ها با اشراف برابرند؟ نویسنده می گه نسالی که متولد می شه و روح یک گناهکار رو دریافت کرده ،اصلا خاطرات زندگی قبلی خودش رو به یاد نمی آره اما توی جلد سه نه تنها این رو نقض می کنه بلکه دنیای جادویی که خلق کرده بود رو از اینی که هست ناپایدار تر می کنه. خلاصه بخوام بگم توی این کتاب دنبال دلیل نباشید. و اون نژاد پرستی در لفافه ای از قانون و حقوق بشر و ... واسه این کتاب تعریف نشده است چون خود نویسنده جهانی خلق کرده که اشراف و نسالی ها از نظر حق حیات هم با هم فرق دارن.  
توصیفات کتاب هم ابدا چنگی به دل نمی زنه. البته نویسنده حتی دنیاسازی کتاب رو هم خوب توضیح نمی ده چه برسه به توصیفات... جاده، میدان ، سکو، کوه های حوران،بریحا و ... شما هیچ تصوری از این که این مکان ها چه شکلی هستن ندارید  همین طور از وسعت و تعداد وادی های چارتین بی خبرید. شاید اگر یه نقشه داشت اوضاع یه خورده بهتر می شد.
شخصیت پردازی کتاب متوسط رو به پایینه.نویسنده در خدمت شخصیت ها بوده و تمام تلاشش رو کرده که هیچ زحمتی به خودشون ندن تا چیزی رو کشف کنن. اونا یه مشکل پیدا می کنن و خیلی سریع توی فصلی بعدی یه نفر ظاهر می شه که می تونه اون مشکل رو حل کنه. شخصیت های اصلی پیامبر گونه ان و اشرافی که توی جبهه مقابل قرار دارن خیلی شیطان صفت ظاهر می شن. نویسنده از بس سرگرم هیجان انگیز کردن کتاب بوده که همین چند شخصیت رو هم خوب به ما معرفی نمی کنه و متاسفانه قابل درک نیستن. فاضل با دو ماه آشنایی یه فداکاری هایی می کنه که قابل انتظار نیست از طرفی زهیر که دوست دیرینه یکی از شخصیت هاست بلایی سرش می آره که ...
متاسفانه کم پرداختن و درست نپرداختن به شخصیت ها احساس همزاد پنداری رو از من گرفته بود طوری که حتی توی نقاط اوج و احساسی کتاب فقط به دنبال ادامه داستان بودم و نتونستم ارتباط بگیرم.
و در آخر اگر ریدینگ اسلامپ هستید این کتاب رو بهتون پیشنهاد می کنم چون واقعا کشش داستانی خوبی داره. اگر هم توی ادبیات ویران شهری تازه وارد هستید و هنوز آثاری خفن این ژانر رو نخوندید بد نیست که این کتاب رو بخونید.
        

          قلبم رو بین صفحه‌های این کتاب جا گذاشتم.
چجوری انقدر قشنگ بود😭

این کتاب‌ شامل خیلی‌چیزهاست مثل:عشق، دوستی، مبارزه‌طلبی، جسارت، سیاست، افسانه، امید، ظلمت و...

اگر از کتاب‌هایی که یکم چاشنی تخیل دارن، یه جهان متفاوتی رو به تصویر میکشن و موضوع اصلیشون نبرد بین خیر و شره خوشتون میاد، اصلا و ابدا این کتاب رو از دست ندید.
شخصیت پردازی و مدل روایت ۹.۷۵از ۱۰
ترجمه ۹.۵ از ۱۰
        

          شاهکار.. بی نقص... درجه یک... عجب ذهنی داره این اقای عبدالحمید...انقدر دقیق و با جزئیات به داستان پرداخته.. باور نمیکردم که دارم یک داستان خیالی میخونم.. خلاصه که کیف کردم... علاقه مندان به پادآرمانشهر بشتابید... 
همین...