کتاب به شدت جذابیه ، برای عاشقان کتاب قابل لمس و جذابه
        

          من آخر نفهمیدم اصل این داستان واقعی بود یا کلا تخیلی بود در قالب واقعیت ولی داستان خوبی بود. شروع و پایان مناسب و فراز و فرودهای به‌موقعی داشت. ارتباط روایات با هم و ترتیب فصول کتاب هم دقیقه.
کلا هم سیر و سفر در داستان‌های نویسندگان عرب رو دوست دارم و سعد محمد رحیم هم به خوبی فضای عمومی عراق در سالهایی که داستان در حال رخدادن هست رو توصیف کرده.
این کتاب در سال ۲۰۱۶ کاندیدای جایزه بوکر عربی هم بوده
        

          آه از «ادبیات جهان عرب»
حسی که از مطالعه‌ی آثار ادبی جهان عرب به من دست می‌دهد، حقیقتا غیرقابل وصف است. هر رمانی که از جهان عرب می‌خوانم مرا به دنیای آشنایی رهنمون می‌شود که کیف می‌کنم!

📚 از متن کتاب:
«میل به رفتن دارم و انگیزه‌ی ماندنم ته کشیده.»

«کشتن کتاب‌فروش» نوشته‌ی «سعد محمد رحیم» را می‌توان یکی از آثار شاخص ادبیات معاصر عراق برشمرد. نویسنده هنرمندانه توانسته است که داستانی معمایی و پرتعلیق را با نقدی اجتماعی همراه سازد و خواننده را با پرسش‌هایی عمیق درباره‌ی مفاهیمی بنیادین چون آزادی بیان، حقیقت و قدرت مواجه سازد.

قصه با قتل «محمود المرزوق» که کتاب‌فروشی فرهیخته در شهر کوچک بعقوبه‌ی عراق است، آغاز می‌شود. روزنامه‌نگاری در بغداد تماس مشکوکی از فردی ناشناس دریافت می‌کند. فرد ناشناس به او پیشنهاد می‌دهد تا به «بعقوبه» برود و در رابطه با قتل «المرزوق» تحقیق و کتابی منتشر کند! روزنامه‌نگارِ قصه برای کشف پاسخِ این پرسش که «اصلا چرا کسی باید یک کتاب‌فروش را بکشد؟» راهی «بعقوبه» می‌شود و در این مسیر با شخصیت‌های متعددی که با کتاب‌فروش در ارتباط بوده‌اند روبرو می‌شود.

نکته‌ی جالب توجه در این روایت این است که لزوما تمام اشخاصی که روزنامه‌نگار با آن‌ها مواجه می‌شود از دوستان یا دوستداران «المرزوق» نیستند و او گاها با افرادی روبرو می‌شود که از پیرمرد کتاب‌فروش کینه‌های قدیمی به دل دارند و ای بسا که از مرگ یا قتل او ناراحت هم نباشند! هر کدام از این شخصیت‌ها، بر جنبه‌های مختلفی را از چهره‌ی حقیقی «المرزوق» نور می‌تابانند و تاثیر او را بر جامعه آشکار می‌سازند.

📚 از متن کتاب:
«سال به سال؛ احساس تبعیدی بودن در من بیشتر ریشه می‌دواند.»

از نقاط برجسته‌ی کتاب می‌توان به شخصیت‌پردازی خوب و روایت معمایی جذاب و چندلایه‌ی اثر اشاره کرد. به‌طوری‌که شخصیت «المرزوق» به رغم غیبت‌اش در داستان (او در ابتدای کتاب، به قتل رسیده است!)، از طریق خاطرات و روایت‌های دیگران به شکلی پر قدرت در طول داستان به ادامه‌ی حیات می‌پردازد. همچنین نویسنده کوشیده تا به شکلی واقع‌گرایانه به وضعیت اجتماعی، فرهنگی و سیاسی حاکم بر عراق و چالش‌هایی که افراد روشن‌فکر و آزاداندیشی چون «المرزوق» در چنین فضایی با آن روبه‌رو هستند، بپردازد.

پی‌نوشت:
۱- ما در ایران شانس این را داریم که مترجمی فرهیخته هم‌چون «محمد حزبایی‌زاده» که زبان مادری‌اش عربی است، آثار مهم ادبیات جهان عرب را این‌چنین استادانه ترجمه کند.
۲- حتی یک‌بار برای من پیش نیامده که رمانی از ادبیات عرب بخوانم و از کثرت شباهت و قرابت‌های فرهنگی‌مان شگفت‌زده نشوم! از این‌رو حتما مطالعه‌ی ادبیات عرب را توصیه می‌کنم.
۳- حکایتی که مترجم در ابتدای کتاب در رابطه با دیدارش با «سعد محمد رحیم» روایت می‌کند، بسیار تکان‌دهنده بود.
        

          کشتن یک کتاب فروش می‌تواند چه اهمیتی داشته باشد؟
وقتی بعضی از آدمها نباید آنجایی باشند که هستند، کیلومتر ها دورتر از زادگاهشان روی یک قایق تفریحی یا وسط خیابانی شلوغ در زادگاهش وقتی جوانی را می‌بیند و شروع به خوش و بش می‌کند! 
راستش گمان نمی‌کنم برگردم و یک بار دیگر این کتاب را بخوانم، واقعیت این است فصل به فصل این کتاب شما را می‌تواند به بازی بگیرد، بسیار جذاب و کشنده،  درست مثل زندگی. 
        

          این کتاب، داستان یک کتابفروش به نام مزروق را روایت میکند که در دوره ی تاریخی خاصی در عراق زندگی میکرده. بنظرم نقطه قوت این کتاب، جملات تفکربرانگیز آن بود که بسیار هنرمندانه نوشته شده بود و مسائل بنیادینی را به چالش میکشید و بیرحمانه انتقاد میکرد. اوایل کتاب کمی خسته کننده و آرام پیش میرفت اما به مرور برایم جالب شد. یه نکته برای من این بود که بنظرم ادبیات داستان و برخی شخصیت ها عجیب بود، به طوریکه در کتاب دیگری مشابهش را ندیده بودم. همینطور نویسنده سعی کرده بود داستان عاشقانه ای را هم به داستان کلی اضافه کند که بنظر من موفق نبود و من خیلی نپسنیدم! داستان تا یکجایی خیلی خوب و جالب پیش رفت اما در یک نقطه، نظرم کاملا برگشت. در این کتاب، کتابفروش به عنوان یک قهرمان معمولی نشان داده شده بود و بنظر شخصی متفاوت در جامعه‌ی خود اما تاثیر گذار بود. در اواخر کتاب در یک نامه درمورد کتابفروش مسائلی بسیار آزاردهنده و ناخوشایند بازگو شد که به این نتیجه رسیم که یک شخصی با این مشخصات که گویا اخلاقیات در زندگی اش جایی ندارد، صلاحیت داشتن اسم قهرمان را واقعا ندارد.
در کل اگر به تاریخ عراق علاقه دارید میتوانید این کتاب را بخوانید. پایان جالبی نداشت همانطور که نوشتم و اینکه اگر به دنبال یک رمان جذاب جنایی هستید، این کتاب مناسب نیست. بیشتر مفهومی بود تا جنایی!
        

          کتاب "کشتن کتاب‌فروش" درباره یک روزنامه‌نگار است که مامور می‌شود، درباره فردی به نام "المرزوق" که در شهر "بعقوبه" عراق کتاب‌فروشی داشته و کشته شده است، کتابی بنویسد و بقیه داستان شرح تلاش روزنامه‌نگار و آشنایی تدریجی ما با شخصیت کتاب‌فروش است...

شاید مهم‌ترین جنبه رمان روایتی است که از شهر «بعقوبه» عراق پس از سقوط دولت صدام و اشغال نظامی آمریکا ارائه می‌شود.

بعقوبه از جمله شهرهایی است که در سال‌های اشغال نظامی آمریکا درگیری‌های بیشتری در آن وجود داشت و المرزوق هم صاحب یک کتاب‌فروشی کوچک در این شهر بود. از لابه‌لای دست‌نوشته‌های او ما به اوضاع اجتماعی زمانه او پی می‌بریم.

روایت کتاب فقط روایت یک رخداد نظامی و سیاسی نیست؛ بلکه بیشتر از آن روایتی از جامعه، فرهنگ و مردمانی است که هر روز درگیر غارت، جنگ، تیراندازی و مرگند و درعین‌حال دارند به زندگی‌شان ادامه می‌دهند. مردمی که نمی‌دانند چه کسی مسئول اصلی رخدادهایی است که در سطح شهر رخ می‌دهد.

ابهام درباره اینکه چه کسی مردم را می‌کشد؟ چه کسی غارت می‌کند؟ چه کسی فضا را ناامن کرده؟ در لابلای نوشته‌های المرزوق به چشم می‌خورد و ما از این طریق متوجه فضای ذهنی مردم «بعقوبه» در آن زمان می‌شویم. فضایی پر از ابهام، آشفتگی و ناامنی.

رمان به ما نتایج اجتماعی، فرهنگی و فکری جنگ ها را می‌گوید. اینکه تاثیر جنگ‌ها بر جان و روان آدم‌ها عمیق و دامنه دار است.

به نظرم آهنگ داستان، از فصل هشتم به بعد جان‌دارتر می‌شود. آنجا که ما روایتی از شخصیت المرزوق متفاوت از آنچه پیش از آن می‌دانستیم می‌خوانیم. ما نمی‌دانیم کدام روایت درست است اما به نظرم نویسنده می‌خواهد به ما نکته مهمتری بگوید: این که تفاسیر واقعیت می‌تواند نزد افراد مختلف متنوع و متفاوت باشد. بستگی دارد کجا نشسته‌اید و از کجا به واقعیت نگاه می‌کنید؟

در پایان این یادداشت، شعر زیبای گروس عبدالملکیان از «سه‌گانه خاورمیانه؛ جنگ، عشق، تنهایی» تقدیم به شما:

سربازی دستش گلوله خورده
سربازی سینه اش
من اما
گلوله از پوستم گذشته
خورده است به گوشه خیالم
برای همین است که در تمام شعرهایم خون جاری است...