بهتر انتخاب کن، بهتر بخوان

محمدرضا

@reza

22 دنبال شده

34 دنبال کننده

                      
                    

باشگاه‌ها

این کاربر هنوز باشگاهی ندارد.

چالش‌ها

این کاربر هنوز در چالشی شرکت نکرده است.

فعالیت‌ها

محمدرضا پسندید.
            کتاب حاضر مجموعه‌ای از آیات و روایات دربارۀ تشکیل و تداوم زندگیِ خانوادگی است، تا در نتیجه شیوۀ مناسبِ انتخاب همسر و همسرداری را به زوج‌های جوان بیاموزد. همانطور که از عنوانِ کتاب برمی‌آید، در بیانِ مطالب به ذکر آیات روایات و ترجمۀ آن‌ها اکتفا شده و تنها در آغاز هر فصل برخی شاخص‌های زندگیِ موفقِ خانوادگی را بر اساس آیات و روایاتِ به مخاطب عرضه داشته است. در مواردی نیز اشاره‌ای اجمالی به برخی مهارت‌های زندگیِ موفق شده است، تا، به‌اختصار، شیوه عملی کاربرد این شاخص‌ها در زندگی مشترک ارائه شود. باید توجه داشت که معمولاً آیات و روایات معیارهای کلی برای زندگی موفق خانوادگی را ارائه می‌کنند و بسیاری از راهکارهای اجرایی و عملی برای تحقق این معیارها را باید با بهره‌گیری از عقل دریافت. این امر، امروزه، با عنوان مهارت‌های زندگی خانوادگی مطرح می‌شود. حال اگر کسی بخواهد به‌صورتِ تمام و کمال مهارت‌های زندگی را به دست آورد باید ابتدا با بهره‌گیری از متون دینی و الهی شاخص‌های زندگیِ بانشاط، پایدار و متعالیِ خانوادگی را به دست آورد و سپس با استفاده از خرد و تجربۀ خویش و سایرِ اندیشمندان به مهارت‌های لازم برای تحقق این شاخص‌ها دست یابد.
در فصل اول کتاب با توصیه و تشویق به ازدواج از کلام خداوند و معصومین (ع) مواجه هستیم. با خواندنِ این فصل برخی آثار و پیامدهای مثبت ازدواج برای ما روشن می‌شود، از جمله آرامشِ ذهنی و روانی، رشدِ عاطفی، ارضای نیازهای جنسی، تقویت صبوری بر رشد ایمان و تقوا و غیره. خداوند در آیه ۲۱ سورۀ روم می‌فرماید: و از نشانه‌های او اینست که برایتان از خودتان همسرانی را آفرید تا در کنار او آرامش بیابید و میان شما دوستی و مهر و محبت قرار داد. فصل دوم به مسألۀ روابط همسران پرداخته. احادیثی راجع به عشقِ همسران، حسنِ معاشرتِ متقابل زن و شوهر از بدرفتاری‌ها، آراستگی، مسئولیت‌پذیری و روابط جنسی آمده است. موضوعِ فصل سوم اقتصادِ خانواده است. با مطالعۀ این فصل درمی‌یابیم که نگرشِ اسلام نسبت به فعالیت اقتصادی ارزشمند است؛ بهره‌های دنیوی را ابزار قوی برای رسیدن به اهداف متعالی می‌داند، تامین نیازهای مالی زن و فرزند از وظایفِ الزامی مرد است و زنان باید برای تلاش و کسب معاشِ همسر خود ارزشِ فراوان قائل باشد. فصل چهارم حولِ مسألۀ گستره خانواده و ارزش فرزنددارشدن است. امام سجاد (ع) می‌فرمایند: از سعادت فرد آن است که فرزندی داشته باشد تا از او یاری جوید. با آمدنِ فرزند زندگی از یکنواختی خارج می‌شود.کانون خانه گرم و باصفا می‌شود. همچنین آستانۀ تحملِ والدین در برابر مشکلات بالا می‌رود و فرزندان در وقتِ ناتوانی و پیری همدم و یاورِ خانواده و والدین خواهند بود. فصل پنجم به بهداشت خانه و تغذیه خانواده می‌پردازد و تاکیدِ اسلام را بر رعایت بهداشت و حفظ سلامت اعضای خانواده بیان می‌کند. عنوانِ فصل آخر مسأله بحران در خانواده است. در این قسمت به بحران‌ها، مشکلات، ناسازگاری‌ها و طلاق سخن به میان آمده است. باید به یاد داشت زندگی فراز و نشیب‌های بسیار دارد و هیچ انسانی هم بی‌کم و کاست نیست.
فَاطِرُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۚ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا وَمِنَ الْأَنْعَامِ أَزْوَاجًا ۖ يَذْرَؤُكُمْ فِيهِ ۚ لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ ۖ وَهُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ (شوری، 11)
          
محمدرضا پسندید.
محمدرضا پسندید.
            جانِ کلام کتاب
تعبیری خداشناسانه در ادعیه مطرح است که پیوسته مورد استفادۀ حکیمان و عارفان قرار گرفته است: «أنت کَما تَقول و فوقَ ما نَقول». این تعبیر و بیان نشان از تعالیِ معرفت‌شناسانۀ خداوند است. شکی در تعالیِ هستی‌شناسانه نیست، اما اینکه خداوند از اذهان و بیانِ ما هم فراتر باشد مسأله‌ای است که پیامدهای متنوعی دارد، کسانی می‌توانند قائل باشند که می‌توان از خداوند صحبت کرد، و عده‌ای با تمسک به تعالیِ معرفت‌شناسانه به سکوت دربارۀ خدا می‌رسند. اما با هر دیدگاهی شاید همگی در این تصویر از خدا هم‌رأی‌اند که خداوند امری بی‌صورت است و خداوند از تمام رنگ‌های بشری مبرّاست. البته ممکن است عده‌ای از عالمان در حیطۀ تخصص‌شان تنها تصویرِ خودشان را روا بدانند، اما روی سخن دربارۀ کسانی است که تخصص‌شان خداشناسی است.
کتاب دربارۀ شر گردآوری مجموعه مقالاتی است که نعیمه پورمحمدی عهده‌دار آن بوده و با همراه چند مترجم کتاب را در آورده‌اند. ایده‌ای که پسِ ذهن گردآورندگان این مجموعه بوده همین است، یعنی خداوند صرفاً در چارچوب‌های سنتی فهمیده نمی‌شود، امروزه آنقدر بشر وسعت پیدا کرده که الاهیاتِ سنتی پاسخگوی همه نیست. مطلق‌نگریستنِ خداوند و اوصافش سنگی بزرگ است، سنگی که نشانۀ نزدن است. پس، چه باید کرد؟ ایدۀ این دو جلد کتاب طرح «الاهیات‌های مدرن» است. الاهیات‌های مدرن، که جلدِ دومِ مجموعۀ دربارۀ شر است، دوازده الاهیاتِ انتخابی گردآورندگان است که، برخلافِ گونۀ سنتی‌اش، به خداوند و صفاتش مطلق نمی‌نگرد. در دورۀ مدرن تحت تاثیر مسائلی مانند هولوکاست انسانِ مدرن نتوانست با آنچه تا به حال الاهیدانان یهودی و مسیحی عرضه داشتند معنایی برای این همه رنج و ناملائمات و، در یک کلام، شرور پیدا کند.
ازاین‌‌رو الاهیدانان دروۀ مدرن دست به کار شدند و نسخه‌هایی بدیل از خداشناسی عرضه داشتند. نسخه‌هایی که اولاً زیاد فلسفی نیستند (مانند الاهیات مبتنی بر معرفت‌شناسی اصلاح‌شده) و ثانیاً مشخصه‌شان این است که از اطلاقِ یک یا چند صفتِ خداوند دست می‌کشند، مثلاً یکی قدرت را محدود می‌کند، دیگری خیرخواه بودن را و ... . دوازده الاهیاتی که در جلد دوم آمده با همین مولفه در یک دسته قرار می‌گیرند، یعنی همگی به‌نحوی «الاهیاتِ ضعف خدا» هستند، از خدای قادر مطلق، عالم مطلق و خیرخواه مطلق به خدایی رو می‌آورند که اگر قادر است قدرت مطلق ندارد و به همین ترتیب. این دوازده الاهیات را دکتر پورمحمدی در کافه سرو در قالب ویدیوهایی کوتاه معرفی کرده است.
ملاحظاتی انتقادی
حدود یک سال است که با چند نفر از دوستان به‌صورتِ هفتگی درگیر این کتابیم. جدای یک خروجی انتقادی از خوانش نوید کرمانی از الاهیات اعتراض در اسلام یکی دو نقد مختصر را به بحث گذاشته‌ایم. نخست اینکه وقتی درگیر مقالاتِ این مجموعه می‌شویم در می‌یابیم که بعضی از آن‌ها، خصوصاً آن‌هایی که به اندیشۀ اسلامی گره می‌خورد، دقت کافی را ندارد و ناآگاهانه است (مانند مقالۀ مربوط به کتاب «وحشت از خدا»). نقد دوم به عنوان‌پردازیِ این مجموعه است. اگر الاهیات را به مجموعه‌ای از باورها و مناسک حول محورِ خداوند تعبیر کنیم اطلاق «الاهیات» به این رویکردها محل اشکال است. به‌واقع با رویکرد سروکار داریم، به صرف چند تغییر، ولو بنیادین، و بی‌توجه به بحث مناسک نمی‌توان آن‌ها را الاهیات دانست.
          
محمدرضا پسندید.
محمدرضا پسندید.
            جلد دومِ مابعدالطبیعۀ این مجموعه یازده عنوانِ فلسفی را بررسیده است: 1. بساطت (بسیط و مرکب)، 2. تعریف، 3. تمایز، 4. جنس، 5. جوهر و عرض، 6. حرکت، 7. صورت و ماده، 8. ضرورت، 9. طبیعت، 10. طبیعت کلی و طبیعت جزئی، 11. طبیعت مشترک. حجم این جلد نسبت به جلدِ پیشین هم بیشتر است. در ادامه با در نظر داشتنِ مدخل‌های «طبیعت» و «طبیعت مشترک» نکاتی را می‌آورم، و اندکی از تفاوت‌های این جلد با جلد نخست بیان می‌کنم.
آنچه با عنوان nature در زبان انگلیسی می‌شناسیم در یونان باستان ابتدا با «فوسیس» مطرح می‌شود. از ویژگی‌های زبانزدِ کتاب دقت‌های ترجمه‌ای و حتی تلفظی در پاورقی است. ابتدای هر مدخل برگردانِ عنوان به زبان‌های یونانی، لاتینی، آلمانی، فرانسوی، ایتالیایی و انگلیسی آورده شده. و کارِ زیباتر اینکه آخر کتاب به تمام این زبان‌ها برگردان به فارسی دارد. حجیم‌ترین واژه‌نامه‌ها غالباً آلمانی و لاتین است. حُسنِ این واژه‌نامه‌ها اینست که برای هر واژه یک برگردان بیشتر نیاورده است. برای کسانی که در زمینه‌های مرتبط با این زبان‌ها پژوهش می‌کنند یا با ترجمه‌ای از این زبان‌ها سروکار دارند این واژه‌نامه‌ها بسیار مفید است (خودم در بخشی از پایان‌نامه‌ام، که با متون لاتین سروکار داشتم، این برگردان‌ها در واژه‌نامه‌های این سه جلد بسیار به کارم آمد). از برگردان‌ها که بگذریم، در یونان باستان با پی‌گیریِ واژۀ «فوسیس» و دگرگونیِ معناییِ آن آغاز می‌شود. فوسیس یکی از واژگانی است که برای یونان بسیار مطرح بوده، ازاین‌رو این بخش بسیار گسترده و پر از دگرگونی است. این گستردگی تنها در علم طبیعت نیست، بلکه پای اخلاق و سیاست و معرفت‌های دیگر هم به میان می‌آید. برای کسانی که به سرچشمۀ واژه‌ها علاقه دارند علاوه‌بر روندِ کلیِ مدخل‌ها پدیداری و دگرگونیِ واژه‌ها در یونان سودمند و جالب خواهد بود؛ شبیه این دگرگونی را در دوره‌های بعد کمتر می‌بینیم، چون معنا به سمت زمینۀ مشخصی هدایت شده است.
پس از عهد باستان، واژه‌ها و مفاهیم فلسفی در قرون وسطی، به‌سبب دورۀ زمانیِ طولانی، بیشترین تطورات را به خود دیده است. علاوه‌بر ده دوازده قرن زمان، غرب در این دوره بیشترین برخورد را با دیگر اندیشه‌ها داشته است. ورود اندیشه‌های مسلمانان، خصوصاً ابن‌سینا و ابن‌رشد، بارزترین‌شان است. برای نمونه در مدخل «طبیعت مشترک» آموزۀ «کلی طبیعی» ابن‌سینا مطرح می‌شود. این‌جا باید اشاره کنم که این فرهنگ‌نامه حیاتِ واژگان فلسفی را در عالمِ غرب پی می‌گیرد و مطلقاً به سنت اسلامی نمی‌پردازد. اگر هم اشاره‌ای به فیلسوفانِ مسلمان دارد از جهتِ ردپای آن‌ها در اندیشۀ مغرب‌زمین دارد. حضور فیلسوفانِ مسلمان در این مجموعه البته حضوری نیست که انتظار داشته باشیم، چراکه، برای نمونه، آن‌ها با ابن‌سینای قرون وسطی سروکار دارند، نه ابن‌سینایی که امروزه از متون تصحیح‌شده‌اش می‌شناسیم. و به‌احتمال‌زیاد، بدانید که انتقال کسی مثل ابن‌سینا به قرون وسطی انتقالی ناقص بوده است، یعنی تنها بخش‌های اندکی از حکمتِ او به لاتین درآمد. پس از قرون وسطی غالباً حیات واژگان با دورۀ رنسانس ادامه می‌یابد و تا عصرِ جدید نیز می‌رسد.
این جلد حجم کتاب بیشتر می‌شود، بحث‌ها هم به‌طرز نامحسوسی تخصصی‌تر می‌شود. این نکته سبب شده است که در مواردی انگشت‌شمار ترجمه ناکام مانده باشد و سیاقِ زبان مبدأ همچنان حضور داشته باشد.