از دیدن این کتاب شگفت زده شدم چون مدت هاست با وجود تجدید چاپ آثار سلین در بازار این شاهکار ادبی به صورت رسمی در هیچ مارکتی ارائه نمیشد ... اونم بدون هیچ دلیل قابل ذکری !
برای مطالعه آثار سلین شاید بهتر باشه با مرگ قسطی شروع کنیم ، و بعد از اون سراغ سفر و قصر به قصر و دسته دلقک ها بریم ... شاید لحن فردینان در ابتدا کمی غریب باشه و به نظر بیاد این آثار سخت خوان هستن ، اما بعد از آشنایی با روحیات و نوع نثر راوی به سادگی غرق دنیای اون میشید ... دنیایی که با صدای بلند تمام واقعیات و ابتذال روزمره انسانها رو بدون هیچ هراسی فریاد می زنه .
          

            عوامل زیادی باعث شد از این کتاب آنچنان که انتظار داشتم لذت نبرم و بی‌تردید اولین مورد وضع ناجور کشوره و حال هیچ کس که جور نیست. دومیش هم آنفولانزای شدیدیه که ده روزه خانه‌نشینم کرده.
.

اما تو موارد مربوط به خود کتاب و ترجمه:
بعضی جاها واقعا احساس می‌کردم چیزی که دارم می‌خوانم محصول مشترک سلین و غبراییه. آخه اینقدر سانسور و تغییر؟ خب مگه مجبورید چاپ کنید؟
مورد بعدی هم باز مربوط به ترجمه‌ست.تا جایی که من متوجه شدم سلین به بازی‌های زبانیش معروفه و این بازی‌ها قطعا در ترجمه از دست میره مگر این که مترجم خیلی چیره‌دست باشه.
.
من کلا خیلی با ادبیات فرانسه ارتباط برقرار نمی‌کنم ولی می‌تونم بگم این بهترین کتاب ادبیات فرانسه بود که خواندم. داستان‌پردازیش رو دوست داشتم؛ این که خیلی زیاده‌گویی نمی‌کرد رو هم همینطور. با این همه، با توجه به ریویوها و نقدها و تعریف‌هایی که شنیده و خوانده بودم انتظارم ازش خیلی بیشتر بود. واقعا سخاوتمندانه بهش امتیاز دادم چون فکر کردم ممکنه شرایط جسمی و روحیم رو نظرم اثر گذاشته باشه.
.
خلاصه که:
با نگاه یک شاهکار سراغش نرید
و اگر فرانسوی بلدید، خوش به حالتون. فرانسه‌ش رو بخوانید.
          

            دوستش داشتم، اما نمی تونستم بخونمش.
عادت کردم به این که اتفاق‌ها سریع و پشت سر هم بیفته و راستش زیاد حوصله‌ی دو صفحه مونولوگ پشت سر هم رو ندارم. 
اینه که خوندنش حسابی طول کشید، اما تموم شد.
          

            به نام او

برخی از نویسنده‌ها و شاعران هستند که باید آثارشان را در خفا بخوانی، لذت ببری و جز به عده‌ای معدود توصیه نکنی هرچند که بسیار دوستشان داری و علاقه داری دیگران هم از اثر ادبی این بزرگان بهره‌مند شوند، برای من لویی فردینان سلین یکی از این بزرگان است

من شیفته ادبیات فرانسه نیستم، با این که رمانهای کمی از این ادبیات نخوانده‌ام. به غیر از چند اثر علاقه خاصی به فرانسوی‌ها ندارم، ولی سلین برایم چیز دیگریست انگار اصلا فرانسوی نیست اصلا ادا و اصول‌های نویسندگان فرانسوی را ندارد، به عبارتی با توجه به کلیشه‌هایی که می‌توان برای این ادبیات برشمرد سلین یک ضدفرانسوی تمام عیار است یک نویسنده عصیانگرِ عصبانیِ بی‌چاک و دهن که با سبک خاصش به ریش هرچه معیار زیباشناسیک مرسوم است، می‌خندد و همین امر است که او را چه در زمان حیات و چه پس از آن مطرود و منزوی کرده است

از سلین سه کتابش را به این ترتیب خوانده‌ام: مرگ قسطی ، دسته دلقکها و سفر به انتهای شب
در این بین دو کتاب اولِ سلین سفر... و مرگ قسطی آثار بهتری هستند و به زعم بسیاری تنها این دو کتاب را می‌توان جزو آثار داستانی به حساب آورد کتابهای پس از این دو کتاب با افراطهایی که سلین در سبک خاص خود داشته بیشتر به مقالات و نوشته‌های تند و گزنده‌ای شباهت دارد که سلین در دوران شهرت برای تقابل با جریانهای مخالفش نوشته است
خودِ من نتوانستم دسته دلقکها را به پایان برسانم. البته اگر این کتابها را به زبان فرانسه بخوانیم حتما از ظرافتهای زبانی سلین حظ خواهیم برد
به هر رو سفر... و مرگ قسطی، خصوصا سفر... دارای ساختار کلاسیکتری ست و بیشتر از همه کتابهایش می‌تواند مخاطب را جذب کند

و اما چرا من خواندن برخی از رمانهایِ افرادی چون سلین، گونتر گراس و گابریل گارسیا مارکز را به همه دوستان توصیه نمی‌کنم؟
باید بگویم کاملا به دو گانه رمانهای مردانه و زنانه معتقدم و فضای صریح و عریانی که گراس در طبل حلبی مارکز در صدسال تنهایی به نمایش می‌گذارند را مناسب بانوان نمی‌دانم چرا که این فضاها به شدت مردانه است و دریافتی که یک مرد از این آثار دارد اصلا قابل مقایسه با دریافت یک خانم نیست. و از طرفی این کتابها ممکن است افراد مبادی آداب را پس بزند، پس من به همه دوستان توصیه نمی‌کنم، تشخیص با خود عزیزان

به هر رو خواندن سفر به انتهای شب با ترجمه مرحوم فرهاد غبرایی برای من بسیار لذت‌بخش بود
          

            واقعا در حد تعریفات ازش انتظار نداشته باشید. من که خیلی تو ذوقم خورد. 
البته نه این که افتضاح باشه ولی خب شاهکاری که میگن هم نیست.
شاید به یه بخشیش هم مربوط به ترجمه باشه.
          

            نمی‌توانند آزارت دهند
پرونده لویی فردینان سلین نویسنده معتبر فرانسوی را در کتاب هفته شماره 216(هفته اول دی) از دست ندهید. معروف‌ترین کتاب سلین «سفر به انتهای شب» نام دارد که چاپ دومش با ترجمه درخشان فرهاد غبرایی منتشر شده است. جلال آل احمد به گفته خودش از این کتاب در نوشتن داستان هایی چون مدیر مدرسه تاثیر بسیار گرفته است.

هفته‌نامه‌ی همشهری جوان، شماره‌ی 2، 12 دی 1383.
          

            خیلی وقت بود داستان بلند نخوانده بودم و خواندن این کتاب بیشتر برای من یک چالش بود. اما هر چقدر که می گذشت گیرایی کتاب انقدر زیاد بود که از یک چالش حوصله سر بر به یک سفر هولناک در دل یک تاریکی غلیظ تبدیل شود. یک شبگردی بی هدف با همسفرانی که دانسته یا ندانسته در حال فرار از روبرو شدن با مرگ هستند. از خواندن کتاب راضی بودم ، خیلی زیاد.
          

            گفتار اندر ستایشِ نویسنده
این اولین کتابی بود که از سلین خواندم اما برای اینکه به عشقم نسبت به قلمِ سلین اعتراف کنم خواندنِ چند فصلِ ابتدایی کافی بود!
از نظرِ من قلمِ سلین، جذاب‌ترین، ناب‌ترین، خاص‌ترین و اصیل‌ترین قلمِ سیاهی‌ست که تا به امروز خوانده‌ام.
سیاه، سیاه، سیاه و دیگر هیچ...‌‌ !
آقای سلین خوشحالم که قبل از مرگم حداقل یک کتاب از شما خواندم و امیدوارم آنقدر عمر داشته باشم تا بتوانم سایر کتاب‌های شما را بخوانم.

گفتار اندر ستایشِ مترجم
هرچقدر که آقای «مهدی غبرایی» برادرِ مترجمِ این کتاب حرص من را با ترجمه‌هایش در آورده بود، استادِ مرحوم فرهاد غبرایی با ترجمه‌اش از دلِ من درآورد.
حقیقتا با توجه به مقدمه‌ای که استاد غبرایی در ابتدای کتاب نوشته بود و در بخشِ بالایی آن را قرار دادم انتظارِ خواندنِ کتابِ بسیار سختی داشتم اما مترجم انقدر متنِ روانی ارائه کرده بود که از خواندنِ سطر به سطرِ کتاب لذت بردم.
بنده‌ی حقیر اولا به عنوانِ یک خواننده و دوما به عنوانِ یک گیلک و همزبان صمیمانه بابت این ترجمه‌ی فوق‌العاده از ایشان تشکر و برایِ روحشان طلبِ آرامش و شادی می‌کنم.

گفتار اندر داستانِ کتاب
فردینان بارداموی دوست‌داشتنی شخصیتِ اول رمان است، او در جوانی به شکلی که در کتاب می‌خوانیم به جنگ می‌رود اما خیلی زود که با واقعیت‌های جنگ روبرو می‌شود تصمیم به فرار می‌گیرد.
اینبار پس از خروج از جنگ به شکلی که در کتاب می‌خوانیم به یکی از مستعمراتِ فرانسه در آفریقا سفر می‌کند و زندگی در آنجا نیز باب میلِ او نیست!
به شکلِ جالبی که در کتاب می‌خوانیم به امریکا سفر می‌کند و سر از نیویورک در می‌آورد و با تمامِ اتفاقاتِ جالبی که از این سفر می‌خوانیم اما نهایتا همان همیشگی یعنی آنجا هم بند نمی‌شود و اینبار تصمیم به برگشت به فرانسه می‌گیرد و ... .

گفتار اندر محتوای کتاب
سیاه، سیاه، سیاه و دیگر هیچ!
این تمامِ کتاب است، همه چیز در کتاب سیاه است و فرقی نداشت فردینان بارداموی دوست داشتنیِ کتاب در جنگ باشد یا نباشد، عاشق شود یا فارغ، بی پول شود یا پولدار، تنها باشد یا در جمع و ... ما با یک سیاهیِ مطلق طرفتیم اما از دیدِ من نه هر سیاهی و سیاهیِ این کتاب قشنگترین سیاهی بود که تا به امروز دیده‌ و درک کرده‌ام.
همزاد پنداریِ من با فردینان باردامو در حدی بسیار فراتر از حدی بود که کتابِ «سوکورو تازاکی بی‌رنگ و سال‌های سرگشتگی» به قلمِ موراکامی را می‌خواندم!
اعتراف می‌کنم هنوز هم از همه چیز گریزانم!
ما نمی‌دانیم چه باعث شد فردینان باردامو اینگونه از همه‌چیز گریزان شود اما من می‌دانم که چرا و چه شد از همه چیز، همه‌کس و همه‌جا گریزانم و کسی چه می‌داند؟ شاید او گذشته‌ی زندگیِ من است! شاید.

نقل‌قول نامه

"وقتی کسی قوه‌ی تخیل نداشته باشد،‌مردن برایش مهم نیست،‌اما وقتی داشته باشد ثقیل است."

"مرضِ دروغ گفتن و باور کردن عینِ جرب واگیر دارد."

"هرکس به نحوی برای گذشتِ زمان افسوس می‌خورد."

"دست برداشتن از زندگی خیلی آسان‌تر است تا دست برداشتن از عشق!
میلِ به عشق ورزی چاره ناپذیر است مثلِ میل به خاراندنِ تنِ آدم."

"برای آدم‌های بیچاره دو راهِ خوب برای مردن هست، یا در اثرِ بی اعتناییِ مطلقِ همنوعان در زمانِ صلح، یا در اثرِ شوقِ آدمکشیِ همین همنوعان در زمانِ جنگ."

"هیچ چیزی بدتر از جنگ نیست."

"اعتماد داشتن به آدم‌ها خودش تا اندازه‌ای مردن است."

"پایین تنه برای فقرا یک جور معدن طلای دمِ دست به حساب می‌اید."

"زیبایی مثلِ الکل و رفاه است، آدم بهش عادت می‌کند و بی‌اعتنا از کنارش می‌گذرد."

"مردم در ازای خدمتی که بهشان بکنی از تو انتقام می‌گیرند."

"وقتی‌که از تهِ دل تسلیم شده باشی از هرچیزِِ ناقابلی هم لذت می‌بری."

"پزشکی هم کارِ چرندی است. وقتی که در خدمتِ اغنیا هستی می‌شوی نوکرشان، وسطِ فقرا که هستی مثلِ این است که دزد باشی."

"دنبالِ فریادهایی که شنیده‌ای همیشه فریادهای دیگری هم هست که نشنیده‌ای یا نفهمیده‌ای."

"وقتی‌ آدم می‌داند که اوضاعش از چه قرار است، کلمات به چه دردی می‌خورند؟ فقط به دردِ داد زدن. فقط همین."

"پیر شدن یعنی پیدا نکردنِ نقشِ با حرارتی برای بازی کردن، یعنی افتادن توی تعطیلیِ بی‌مزه‌ای که طیِ آن منتظرِ هیچ چیز نیستی جز مرگ."

"وقتی که دیوِ بوگندوی فلاکت پاپی‌ات می‌شود، دیگر این پا و آن پا کردن چه موردی دارد؟ سکوت و بعد هم فلنگ را بستن عاقلانه‌تر از هر کاری است."

"مردم کارهای جدی را فقط در ظاهر تحمل می‌کنند. اپیدمی‌ها وقتی تمام می‌شوند که میکروب‌ها از سمِ خودشان به تنگ بیایند."

"خوشبختیِ این دنیا در این است که با لذت بمیری، یعنی درونِ لذت... باقی‌اش هیچ است، ترس است که نمی‌گذارد اقرار کنی و هنر."

"وقتی سعی کنی به کمکِ دروغ، یعنی تنها دارایی‌ِ فقرا با اغنیا یکی بشوی، آن‌وقت از لاکِ حقارت‌های روزمره‌ات بیرون می‌ای."

"هرکسی برای گریز از فلاکتِ خصوصی‌اش دلایلی پیدا دارد و هر کدام از ما برای رسیدن به مقصود در شرایط موجود راهِ نبوغ‌آمیزی را پیدا می‌کنیم. خوشا به حالِ آنان‌که به فاحشه‌خانه اکتفا می‌کنند."

"هرگز فورا بدبختیِ کسی را باور نکنید. بپرسید که می‌تواند بخوابد یا نه؟ اگر جواب مثبت باشد، همه چیز روبراه است. همین کافی‌ است."

"بگذار دیگران هرچه دل‌شان می‌خواهد بگویند و فکر کنند، ولی واقعیت این است که زندگی حتی قبل از اینکه ما برای همیشه ترکش کنیم، ترک‌مان می‌کند."


کارنامه
بدون هیچ‌گونه لطف و ارفاق ۵ستاره برای این کتاب منظور می‌کنم و خواندنِ این کتاب را به دوستانی که قلمِ سیاه را می‌پسندند پیشنهاد می‌کنم.

دانلود نامه
فایلِ پی‌دی‌اف کتاب با ترجمه‌ی استاد فرهاد غبرایی و همچنین فایلِ ای‌پابِ کتاب به زبانِ انگلیسی را در کانالِ تلگرام آپلود نموده‌ام و در صورتِ نیاز می‌توانید آن‌ها را از لینک‌های زیر دانلود نمایید.
https://t.me/reviewsbysoheil/204
https://t.me/reviewsbysoheil/205
          

            هیچ‌جمله ای در وصف این شاهکاره جذاب و خوندنی نمیشه پیدا کرد .  وقتی جذب کتاب میشین‌ زمین گذاشتنش واقعا سخت میشه 
تو بعضی داستانا  آدم از پر حرفی نویسنده خسته میشه ولی در مورد سلین‌صدق‌ نمیکنه و آدم از پر حرفیش لذت میبره 


          

            یک قهوه بسیار بسیار بسیار تلخ و سنگین
یک خود زندگینامه‌ در قالب داستان 
روایتی از اجتماع و آدمهای جامعه‌ی غربی و سکولار
روایتی بیان کننده روابط بین آدمها و آدمها با اجتماع
روایتی بی پروا و بی پرده از گنداب روابط و بی اخلاقی ها 
روایتی از طعم تلخ این نوع از زندگی بی اخلاق، بدون حریم، بدون تعهد، زندگی باری به هر جهت و انتهایی که آن هم در نیستی و بدبختی دارد
یک نوع زندگی که حال را بچسب و هر جور میدانی و میتوانی بدون هیچ حریم و قانونی فقط به فکر لذت بردن و تمتع خودم باش و ببخشید گور بابای بقیه
باور میکنم که الان هم با دوران فردینان باردامو (سلین) هیچ فرقی که نکرده، هیچ، بدتر هم شده 
در حال حاضر همان باقی مانده و تتمه اخلاقیات هم که در فاضلاب زندگانی غربی بود چیزی نمانده و به انوع انحرافات جدید مشغولند
کتاب کمی سخت خوان است
و پر از غلط های املایی و تایپی
          

            سفر به انتهای شب

سه نکته ابتدایی متن بنایی بر معرفی کتاب ندارند و مخاطب آن افرادی هستند که این کتاب را قبلا مطالعه کرده اند. به گمان من کسانی که می خواهند این رمان را بخواند شایسته است این چند بند انتقادی را مدنظر قرار دهند! در بند ۴ تا آخر این نوشته به همان معرفی همیشگی خودمان باز می گردیم.  
١- در چهل صفحه ابتدایی نق و نوق شخصیت اصلی را شاهد هستیم که زمین و زمان را بهم می دوزد و از جنگ بد می گوید. جنگی که خود از ابتدا با یک شرط بندی و رو کم کنی احمقانه در آن شرکت کرد اما با دیدن واقعیت های تلخ و وحشتناک آن فورا به ضد تمام ارزش های موجود در فضای دفاع از فرانسه تبدیل می شود. بنگرید آن ورود را و به هر دری زدن برای خروج.

٢-امیدوارم از این حرف ها اشتباه برداشت نشود! بنده در دفاع و طرفداری از جنگ و کشتن قلم نمی زنم اما وقتی می بینم دوستان طرفدار صلح و صفا به هر دلیل آثاری را که نوعا پیش زمینه  های گوناگونی می توانند داشته باشند به مانیفیست صلح خواهی تفسیر می کنند و لمیدن بر تخت نرم تن خواهی را بر "تلاش و از خود گذشتگی" ترجیح می دهند، در آن هنگام در طرف دیگر این میدان قرار می گیرم و سعی می کنم تا در تعدیل این رویه  بکوشم. شاید در نگاه این دوستان سخن از لطافت گل سرخ باغچه، صدای دلنواز پرندگان  در خیابان و نگاه های یواشکی به دختر جوان محله یا پاییدن پسر جذابی که از کوچه عبور می کند خاطرات خوشی است که معنا بخش زندگی است. غافل از آنکه آیا در میانسالی و کهنسالی که قوه عاقله اندکی بر شور احساسات پیشی گرفت باز هم چنین می اندیشند؟! و یا خفت و سر افکندگی فرار از آنچه به ناگزیر بخشی از زندگی این جهان است را به جان می خرند؟ 
٣-البته از طرفی باید به آن دسته از سربازانی مانند راوی داستان حق داد که خسته و ناامید از جنگی چنین طاقت فرسا با آلمانی هایی که تا همین چند سال پیش همسایه و مهمان بودند، به جنگ و نبرد بتازد و از خجالت بالا و پایین جبهه خودی در بیاید. راوی از حس پرچم دوستی و جمهوری خواهی می گوید و از اینکه تمام منافع این قبیل گنده گویی ها صرفا نصیب طبقه ای خاص می شود و دست آخر این مردم محروم و بی نان و نوا هستند که گوشت قربانی این آتش بازی های تمام نشدنی می شوند.

۴- از این بیانیه آتشین و انقلابی اگر بگذریم می رسیم به معرفی کتاب! کتاب به سبک گزارش نویسی داستانی نگاشته شده که به مدد توصیف دقیق و واقع گرایانه نویسنده و ترجمه خوب آقای غبرایی -بجز موارد اندکی که شاید نامانوس بود- از همان ابتدا به دل می نشیند و  یادآور آثار دیگری همچون "در غرب خبری نیست" و "سلاخ خانه شماره۵" می باشد. به گمانم مضامین ضد جنگ و و البته صراحت لهجه راوی شخص اول از دلایل اصلی ممانعت از ادامه چاپ این کتاب در ایران است. 

۵- جامعیت و پرداختن به بخش های مختلف درگیر در جنگ از مزایای این کتاب در مقایسه با دیگر آثار مشابه است. کمدی تلخ و مفرحی که بخش های خارج از جبهه را نشان می دهد واقعا خستگی ۴٠ صفحه اول را از تن در می آورد و کم کم شیرینی کتاب به جان مخاطب می نشاند. واقع گرا بخوانیدش یا اسیر کلیشه های مرسوم، باید به این نکته اذعان داشت که جایگاه زن در سفر به انتهای شب نهایتا ابزاری برای برآوردن امیال راوی است و یا حداکثر یادآور روزهای خوش زندگی نه چیزی بیش از آن.
۶- ساختار شکنی ها ی سلین در دویست صفحه ابتدایی این کتاب ۵٠٠ صفحه ای قابل تحمل است و از نگاه برخی منتقدان حرف های مگو و مهم تمام انسان های خسته از زندگی و مافیها را بیان کرده اما پس از آن ماشین داستان وارد سربالایی می شود و تحمل روزمرگی های ملال آور شخصیت اول داستان واقعا صبوری می طلبد. ٢٠ صفحه ی انتهایی داستان حاوی همان پایان دل انگیز و درخوری است که شاید زودتر باید رخ می داد.

پ١: از ترجمه عالی (من عادت ندارم خیلی از ترجمه تعریف کنم) آقای غبرایی و معادل سازی های جذاب و لحن مناسب داستان که واقعا مخاطب را با داستان همراه می‌کند لذت بردم.

پ٢: این داستان را نمی شود در حضور افراد خردسال و جمع خانواده همخوانی کرد! (گفته شده العاقل یکفیه الاشاره)
پایان
          

            لاصه‌ترین توصیف در مورد این کتاب می‌تواند این باشد که شرحی است از وقایعی در دل جنگ. قهرمان داستان بدون خودسانسوری تمام افکار و اتفاقاتی که در جامعه می‌افتد را به تصویر می‌کشد. داستان در مورد فردی است گرفتار در پوچی بی‌پایان، که تمام تلاشش را می کند قهرمان نباشد و از جنگ فرار کند. و این صداقت و شجاعت شوکه کننده و جذاب است.
          

            کتاب یک غُرنامه‌ی کامله و می‌تونه از زبون هر خواننده‌ای خونده بشه... کتاب نه با زبان خوش که با خشونت بعضی از مفاهیم مثل میهن‌پرستی و جنگ و وفاداری و... رو به استهزا می‌کشونه. هیچکدوم از شخصیت‌های کتاب، از جمله خود قهرمان!!!، هم نیست که ویژگی‌های بد و ناجور فردی رو تو خودش نداشته باشند و همونجوری که خودش بالای جنازه‌ی دوستش می‌گه همه آدام موذی‌اند و از مرگ یک سگ بیشتر ناراحت می‌شده. اگه هم شخصیتی پیدا بشه که کمی اولش بتونیم بهش رنگ و بوی شخصیتی معصوم بدیم، در ادامه جوری سقوط می‌کنه که بفهمیم دنیای سلین چطور کار می‌کنه. 
سلین به بازی‌های زبانیش معروفه و کاش می‌شد به فرانسه خوندش!
          

            سفر به انتهای شب اگرچه قبل از مرگ قسطی نوشته شده اما از لحاظ زمانی بعد از اون اتفاق می‌افته چرا که کتاب با شرکت در جنگ فردینان باردامو شروع میشه شخصی که ما در مرگ قسطی داستان کودکی‌اش رو خوندیم. کتاب عجیب و غریبه و من فقط دوست دارم دو پاراگراف از کتاب «سفر به انتهای شب سلین» نوشته‌ی «جان استارک» رو اینجا بنویسم.ه

از پیشگفتار کتاب:ه
ه«سفر به انتهای شب رمانی اتوبیوگرافیکال است. باردامو، قهرمان و راوی به جاهایی مختلف سفر میکند و در تجربیات توان‌فرسا شریک میشود، مکان‌ها و تجربیاتی که رمان‌نویس سالها قبل از نویسنده شدن به آنها سفر کرده یا از سر گذرانده است. اما رمان اتوبیوگرافیکال، اتوبیوگرافی نیست و ما نباید سفر به انتهای شب را به گونه‌ای بخوانیم که انگار گزارشی از نوعی غریب و غیرمتعارف می‌خوانیم، و گویی جذاب بودن روایت به نحوی مدیون راست بودن آن است. باردامو داستانش را به زبان اول‌شخص بازگو می‌کند اما او شخصیتی داخل این روایت است و این مولف نیست که صاف و ساده از زبان خودش حرف می‌زند. باردامو سلین نیست و نیز سفر به انتهای شب داستان بخشی از زندگی سلین نیست. اما هم قهرمان و هم پی‌رنگ کتاب به شیوه‌ای جالب توجه به حقایق خاصی از بیوگرافی مولف ارتباط پیدا می‌کند. این رمان با درک خلق و خوی به شدت نابهنجار مردی که آن را نوشته بیش از پیش جذاب می‌شود.»ه

از فصل اول کتاب:ه
ه«سفر به انتهای شب یکی از آثار برجسته ادبی مدرن، اثر انسان ستیزانه‌ی پرشور و گزنده و بلیغی است که نظیری در ادبیات فرانسه یا هیچ ادبیات دیگر ندارد. این اثر شصت و اندی سال پیش به طرزی فراموش ناشدنی و پیشگویانه پایه‌گذار عصری بود که بدبینی اکنونْ شایع را در در خصوص ظرفیت خباثت در طینت انسان و آینده‌ی بنی‌بشر نوید می‌داد. کتاب به شکلی بی رقیب بیانگر موقعیت انسان سرخورده و نا دین‌مدار است که در زندگی او نه اثری از لطف الهی هست و نه اینکه خرسندی و هیچگونه ایمانی او را به بهتر شدن اوضاع دلگرم می‌کند. تنها امید انسان این است که با پرت کردن حواس خود طاقت بیاورد. با این حال برای میلیون‌ها خواننده‌ی این کتاب به رغم همه‌ی بدبینی‌های گاه بی‌شرمانه‌اش کتابی لذت‌بخش و خوشایند بوده است. زیرا سلین در این اثر احساسات منفی خود را تا سطح هنر بر‌میکشد و ستایش از مهارت و استادی در وصف این احساسات را برای ما آسان می‌کند. اگر سلین امیدوار بوده است که با سهیم کردنمان در فلسفه‌ی زندگی نومیدانه‌اش روحیه‌ی ما را خراب کند، میشود گفت که شکست خورده است، این است دستاورد موفقیت آمیز و طنز سیاه رمان او که نتیجه‌اش معکوس است. ما به رغم ارزش‌های اخلاقی سلین، او را بی چون و چرا نویسنده می‌دانیم.»ه