یاداشت‌های کتاب مربوط به سال 43 است که ما رو با اوضاع سیاسی و فرهنگی و... عربستان در آن سال‌ها آشنا می‌کنه. حال و هوای اون روزها رو  که حجاج خانه خدا با عدم امکانات رفاهی و رسانه‌ای  چه سختی‌هایی رو تحمل می‌کردن رو به خوبی به تصویر کشیده.
رفتارها و کارهای حجاج و اطرافیان رو به خوبی زیر نظر داره و به خواننده کتاب تصویری واقعی و روشن که داره نشون میده.                                                                 
البته شاید قلم نویسنده برای جوانان خیلی جذاب نباشه ولی بهتر بود در زیر نویس توضیحاتی هم برای برخی مفاهیم داده می شد.
          

            خسی در میقات، یکی از بهترین تعبیراتی است که در عمرم شنیدم. تعبیر جالبی که جلال آل احمد برای خودش در نظر میگیرد در سفرش به سرزمین حجاز. 
نکته مثبتی که میتوان از این کتاب استخراج کرد این است که در ابتدای کتاب، خودت را در میان آن اتوبوس کاروان که همه نوع قشر مردم در آن حضور دارند در نظر میگیری و تا آخر، در جمعیت هستی. کاروانی که همه قشر مردم، اعم از پولدار و فقیر و سیاه و سفید در آن وجود دارد و در پایان سفر اصلا توجهی به رنگ پوست بغل دستی ات نداری و یا حتی نمیدانی این شخصی که الآن کنار من نشسته، جیبش پر از اسکناس است یا اجاره خانه اش عقب افتاده و صاحبخانه او را جواب کرده. این را میتوان هنر جلال آل احمد دانست که هر آنچه از ذهنش بر می‌خیزد را کمی آراسته می‌کند و لباس زیبا بر تنش می‌کند و عطر ملایمی بر بدنش میزند و او را به روی کاغذ پیاده می‌کند. 
جلال دقیقا در برهه ای از زندگی اش به سفر حج میرود که کاملا به آن احتیاج داشته. به قول خودش قبل از سفر تفکراتی به سراغش می آید و حتی "این آخریها مهر زیر پیشانی نمی‌گذاشتم و همین شد مقدمه تکفیر"
شاید بعد از خواندن کتاب، این حال به شما دست دهد که جمع کنیم و برویم حج و خانه خدا را زیارت کنیم. ولی بعدش این بیت شعر را هم مرور کن: 
به طواف کعبه رفتم به حرم رهم ندادند
که تو در برون چه کردی که درون خانه آیی!
دوباره سعی کن این کتاب را بخوانی، تا در نتیجه برسی به متن اول کتاب که از علی بن عثمان هجویری و از کتاب کشف المحجوب است برسی. این را باید قبول داشته باشی و بعد به حج بروی! جلال خیلی زیبا سفرنامه اش را نوشته. اول کتاب با حالات مختلف وارد میشود و در نهایت نتیجه واحد از مباحث گوناگون.
          

            شروع علاقه من به نویسندگی از این کتاب بود. اغلب نوشته هایم در اوان نوجوانی رنگ و بوی کلمات جلال را داشت. حالا دیگر سالها از آن زمان سپری شده و من در حال کلنجار رفتن با مجموعه داستان های چاپ شده ام با عنوان داستان های حقوقی معرفت مآل هستم. در باره ی ایده این کتابها به زودی بیشتر صحبت خواهم نمود.
با احترام
محمود ابراهیم قزوینی 
          

            جالب توجه، برایم نگاه و استفاده گسترده‌تر جلال نسبت به این سفر بود. همان که خودش در پایان کتاب گفت: سفر از سر کنجکاوی.
سرک کشیدنش  به آثار و مکان  های تاریخی، روزنامه و کتاب فروشی ها، و محله‌ها. یک‌نگاه فرهیختگانه.

ایده ها و راه حل هایش هم منطقی بود؛ راه حل نجات و گسترش حج را، تشکیل  بین الملل اسلامی ، متشکل از تمام کشورهای اسلامی  و اداره حج از طریق آن مدانست و جای جای کتاب از این ایده یادکرده و راهکارش را جزئی ارائه داده بود.
کتاب از واژگان ناآشنا خالی نیست.
از کتاب سفرنامه هدایه السبیل فرهادمیرزا هم نام برده .
چیزی که نسبتا زیاد به چشم میخورد توجه جلال به زن‌ها و کشف زیبایی شان در این سفر است؛ نگاهی ریز بینانه و نکته سنج.
برایم دو چیز عجیب بود: سطح تمول مالی‌شان، که در سال ۱۳۴۳ آنقدر پول داشته اند که مستطیع حج شوند، نه فقط خودش بلکه خواهر و شوهرخواهر هایش( در جستوجو به هنگام مطالعه این کتاب دریافتم پدر جلال روحانی بوده، و آیت‌اله طالقانی پسرعمویش!) و دوم کوتاه بودن سفرشان! با اینهمه معطلی و بی برنامگی که جلال در کتاب از آن مینالد، سفرشان سر هم یکماه هم نمیشود و ۲۳ روزه سرهم می‌آید! حال که امروزه حج واجب ۳۰ روز به طول می انجامد! 

کتاب از نگاه معنوی ، و کلام نغز خالی نبود.
جلال بیشتر به بیان و توصیف شرایط اجتماعی ،  محیطی ، سیاسی و جغرافیایی اماکن پرداخته بود و مقایسه  و تطبیق آنها با صدر اسلام.

درکل خواندش خالی از لطف نیست.
برخی جاها حس میکردم جلال انقدر عمیق سخن میگویند و فکر میکند که من از درک آن ناتوانم   ، و میگذشتم.
کتاب از آن دسته کتابهایی بود که هرچند کم حجم بود اما در دستم کش آمد و به بدبختی و اجبار تمامش کردم.
خیلی از زبان کتاب لذت نبردم. میشود گفت اصلا! زبان بیان حلال در این کتاب با کتابهایی که پیش از این ازو خوانده بودم کاملا فرق میکرد، ثقیل بود و دشوار.
          

            این کتاب را در لابلای کتاب‌های کتابخانه بوکزیستو پیدا کردم (تو را از میان این همه خوبان...😂)
اسم جلال آل احمد رو در کتاب‌های ادبیات دبیرستان شنیده بودم اما تا این زمان کتابی از این نویسنده نخونده‌بودم.
خاطرات سفر به مکه و مدینه در سال ۱۳۴۳  از زبان جلال آل احمد.
این کتاب دارای جملات کوتاه و تاثیرگذار و نثری روان و دلنشین است. کتاب اعتراضاتی به عقب ماندگی‌های عربستان نسبت به برگزاری مراسم حج  دارد.
اگر علاقه مند به مطالعه سفرنامه هستین این کتاب پیشنهاد میشه.😁
          

            باید بگویم یکی از لذت بخش ترین کارهای دنیا برایم، خواندن کتاب در مترو است. دقیقا همان زمانی که اگر حواست نباشد و کاری انجام ندهی میشود وقت تلف شده. 
جلال را در مترو، میان دخترها، کودکان، خانم ها و آقایان خواندم. با هر جمله ی توصیفی اش از چهره ی انسان ها، زل میزدم به افراد درون مترو و سعی میکردم مانند او جزئیات چهره را نگاه کنم. اما نگاه تیزبین او کجا و دیدهای گذران من کجا؟
خلاصه اینکه جایگاه جلال برایم ویژه است چون مرا از حس تلف شدن زمان و کلافگی رهاساخت. همچون پرنده ای از بند قفس.
و اما خسی در میقات….
امیدوارم روزی در هوای مکه نفس بکشم ،همانجا که همه گرد معبود می گردند و او را می خوانند.
          

            کتاب از نوع کتابهای سفرنامه است و شاید برای افرادی که به خواندن سفرنامه علاقه مندند جذاب باشد. کتاب روایت سفرنامه حج نویسنده در سالهای گذشته است ولی نه چندان از بعد معنوی. من تا به حال جز چند مطلب کوتاه و داستانی کتاب خاصی از این نویسنده نخواندم و قطعا با این کتاب هم درباره آثار و قلم این نویسنده بزرگ نظر نخواهم داد. ولی درباره این کتاب به راحتی می توانم بگم نخواندید هم چیزی از دست ندادید چرا که خود نویسنده هم جایی در اواخر کتابش بیان می کند که: « این سفر را بیشتر به قصد کنجکاوی آمدم. عین سری که به هر سوراخی میزنم. به دیدی، نه به امیدی و این دفتر نتیجه اش.»
          

            خواندن کتاب برایم سخت بود.
هم به خاطر نوع ادبیات و هم برخی اصطلاحاتی که نمیدانستم چیست و چرا استفاده شده.
ولی دقت جلال آل احمد در توصیف آن روزها جالب بود.
          

            من خیلی با نثر و قلم جلال آل احمد، آشنا نبودم؛چون تنها کتابی که ازش خونده بودم،سرگذشت کندوها بود که از اون هم خیلی خوشم نیومد و زیاد تمایل نداشتم کتاباش رو بخونم
اما چیزهایی که از اول در این کتاب جذبم کرد:
یک جزئی نگری جلال بود.که تمام دیده ها و شنیده هاش رو مو به مو و جزبه جز توضیح داده بود که بسیار عجیب و جالب بود
دو نقدهای تند و تیز جلال در مورد مشکلات و سو استفاده ها در عربستان سعودی که به قول وی:مسائل بسیار است:)
و سه ته مایه های طنز رو می شد از متن کشید بیرون که دوست داشتم 

در کل تجربه ی شیرینی بود برام.با جست و جو فهمیدم که جلال،سفرنامه های دیگه ای هم داره که ان شاءالله اونهارو هم میخونم/گوش میدم 

پ.ن:کتاب رو با صدای زیبای<<مجید عسگری>>در ایران صدا گوش دادم
          

            پیشتر از جلال مدیر مدرسه، غرب‌زدگی، سفر به ولایت عزرائیل و چند داستان کوتاه خوانده بودم. خیلی به دلم ننشستند، برای همین هم تمایل چندانی به خواندن باقی کتاب‌هاش نداشتم اما وقتی قصد کردم کتاب‌هایی پیرامون حج بخوانم، خواندن «خسی در میقات» اجتناب ناپذیر بود. با این حال از همان شروع کتاب علیرغم سوءظنم، با روایت جلال همراه شدم و تا آخرش را در زمان کوتاهی خواندم.
اینکه چرا از خسی در میقات خوشم آمد؛ شاید بشود برایش این چند دلیل را تراشید. اول این که برخورد جلال به عنوان یک روشنفکر نه‌چندان معتقد با سفر حج،‌ از اضطرابم برای سفر پیش‌رو کم می‌کرد. دوم اینکه طنز جلال را بیش از کتاب‌های دیگرش در اینجا دیدم و سوم هم اینکه جزئیات جذابی در دل روایات بود که شیرینی آن را چندچندان می‌کرد.
با این همه، پرش‌های روایت و یکنواخت نبودن آن و نگاه و رفتار روشنفکرمأب جلال، آن‌جاها که از حد شرع خارج می‌شد، دل من را می‌زد که اینها نیز خاصیت جلال است انگار.
در نهایت، فکر می‌کنم خسی در میقات واقعا کتاب دلنشینی خواهد بود برای هرکس که سفرنامه دوست دارد، تاریخ می‌خواند و حج برایش یک پدیده جذاب است. بخوانیدش و لذت ببرید.
          

            .



این جور که می‌بینم این سفر را بیشتر به قصد کنجکاوی آمده‌ام. عین سری که به هر سوراخی می‌زنم. به دیدی نه امیدی. و اینک آن دید. و این دفتر نتیجه‌اش. به هر صورت این هم تجربه‌ای- یا نوعی ماجرای بسیار ساده. و هر یک از این تجربه‌ها و ماجراهای ساده و بی«ماجرا»، گرچه بسیار عادی، مبنای نوعی بیداری. و اگر نه بیداری- دست کم یک شک. به این طریق دارم پله‌های عالم یقین را تک‌تک با فشار تجربه‌ها، زیر پای خودم می‌شکنم. و مگر حاصل یک عمر چیست؟ این که در صحت و اصالت و حقیقت بدیهی‌های اولیه که یقین‌آورند یا خیال‌انگیز یا محرک عمل- شک کنی. و یک‌یک‌شان را از دست بدهی. و هرکدامشان را بدل کنی به یک علامت استفهام.



پیش از آفتاب که برمی‌خیزی انگار پیش از خلقت برخاسته‌ای. و هر روز شاهد مجدد این تحول روزانه بودن از تاریکی به روشنایی. از خواب به بیداری. و از سکون به حرکت. و امروز صبح چنان حالی داشتم که به همه سلام می‌کردم... صبح وقتی می‌گفتم «السلام علیک ایها النبی» یک مرتبه تکان خوردم. ضریح پیش رو بود و مردم طواف می‌کردند و برای بوسیدن از سر و کول هم بالا می‌رفتند و شرطه‌ها مدام جوش می‌زدند که از فعل حرام جلو بگیرند... که یک مرتبه گریه‌ام گرفت و از مسجد گریختم. 


این جوانک عرب اهل یک محل زیارتی بود؛ و به هر صورت رجحانی برای خودش قائل بود. عین فرانسوی‌ها در محیط زیارتی پاریس. و رفتارشان با خارجی‌ها. یا عین اهالی مشهد. 


دیگری عرب سیاه درازی با عمامه‌ای سفید و به سبک شامی بسته، و عبا را باریک تا کرده و به دوش انداخته، و چنان فصیح و بلیغ، که یک خطیب مادرزاد. از علت هجرت سخن می‌گفت و از صدیق بودن خلیفه اول و قصد کشتار آن دو از طرف «کفره فجره». و مدام آیات قرآن را در نثر خطابی سلیس خود درج کننده. و جالب این که روضه هم خواند. از اهل تسنن ندیده بودم کسی روضه بخواند. آن هم بر سختی‌هایی که آن دو یار غار در آن سفر تحمل کردند. و حتی یک بار خودش به گریه افتاد. یعنی در نهایت هیجان صدایش شکست و رو را پوشاند؛ که جماعت به فریاد آمد. 


و من هیچ شبی چنان بیدار نبوده‌ام و چنان هشیار به هیچی. زیر سقف آن آسمان و آن ابدیت، هرچه شعر که از بر داشتم خواندم – به زمزمه‌ای برایش- و هرچه دقیق‌تر که توانستم در خود نگریستم تا سپیده دمید. و دیدم که تنها «خسی» است و به «میقات» آمده است و نه «کسی» و به «میعادی». و دیدم که «وقت» ابدیت است، یعنی اقیانوس زمان. و «میقات» در هر لحظه‌ای. و هر جا. و تنها با خویش. چرا که «میعاد» جای دیدار توست با دیگری. اما «میقات» زمان همان دیدار است و تنها با «خویشتن». 
در سعی، می‌روی و برمی‌گردی. به همان سرگردانی که «هاجر» داشت. هدفی در کار نیست. و در این رفتن و آمدن آن‌چه به راستی می‌آزاردت مقابله مداوم با چشم‌هاست. یک حاجی در حال «سعی» یک جفت پای دونده است یا تند رونده، و یک جفت چشم بی«خود». یا از «خود» جسته. یا از «خود» به در رفته. و اصلاً چشم‌ها، نه چشم. بلکه وجدان‌های برهنه. یا وجدان‌هایی در آستانه چشم‌خانه‌ها نشسته و به انتظار فرمان که بگریزند. و مگر می‌توانی بیش از یک لحظه به این چشم‌ها بنگری؟ تا امروز گمان می‌کردم فقط در چشم خورشید است که نمی‌توان نگریست. اما امروز دیدم که به این دریای چشم هم نمی‌توان... که گریختم. فقط پس از دو بار رفتن و آمدن. به راحتی می‌بینی که از چه صفری چه بی‌نهایتی را در آن جمع می‌سازی و این وقتی است که خوش‌بینی. و تازه شروع کرده‌ای. وگرنه می‌بینی که در مقابل چنان بی‌نهایتی چه از صفر هم کمتری. عیناً خسی بر دریایی، نه؛ در دریایی از آدم. بلکه ذره خاشاکی، و در هوا. به صراحت بگویم، دیدم دارم دیوانه می‌شوم. چنان هوس کرده بودم که سرم را به اولین ستون سیمانی بزنم و بترکانم... مگر کور باشی و «سعی» کنی. 

خراب کردن قبر در این سر عالم (که کتابخانه‌ها را می‌سوزانند) یعنی سوختن یک کتاب. هر قبری کتابی است بسته، و سنگش جلدش. یا به عکس. و اینها حتی جلد را هم بسته‌اند. وگرنه چرا مرده را در قبر بگذاریم؟ و چرا نسوزانیم؟ در سنت مللی که گور دارند و دفن و کفن، تشخص مردگان خود نشانه‌ای است یا سابقه‌ای بر تشخیص زنده‌ها. 


گویا این کعبه بر روی این زمین تنها معبد در هوای آزاد است. دیگر معابد محرابی است یا مجسمه‌ای یا بتی یا آتش‌گاهی، که به هر صورت زیر سرپوشیده‌ای است تا محفوظ بماند از باد و باران و تابش آفتاب. حتی یهود خیمه اجتماع داشتند. اما این جا محراب اصلی یک چهاردیواری است. یعنی «خانه» است. که باید زیر باد و باران باشد تا «خانه» باشد. و جالب‌تر یکسانی و همسری همه عبادت‌کنندگان است در حال طواف. و هیچ علامت اشرافیتی. و هیچ رواق مخصوصی. یا شاه‌نشینی...
          

            #کتاب_شنیدم

*کتاب صوتی خسی در میقات
سفرنامه حج جلال آل احمد*

کتاب قشنگی بود. انگار که با کاروان جلال در سال ۱۳۴۳ همراه میشی و میری مدینه و مکه.
هرچه دیده از جزئیات اماکن و طبیعت تا روحیات و رفتار همسفران و بومیان ضبط کرده. بعضی جاها هم شیطنت هایی کرده و از زیبارویان عربی که در سفر دیده هم توصیفات ضایعی آورده!

گویا این سفر منشأ تحولی بوده برایش و باعث شده دوباره نماز بخواند و ...

تحلیل‌هاش هم جالب بود. درباره سعی بین صفا و مروه و درباره قربانی کردن و نقدهای درون گفتمانی و گله و شکایت از بی کفایتی آل سعود در اداره‌ی حج و .‌‌..

نثر تلگرافی و کوتاهی داره و بعضا فعل ها رو نمیاره. گویندگی هم خیلی خوب نبود. البته بد هم نبود.

نمره ۴.۵ از ۵
نیم نمره کم کردم به خاطر بعضی نقدهاش و توجه بیش از حد به زنان زیبارو در حین سفر حج!

نسخه متنی در طاقچه بی‌نهایت موجوده.

«خسی در میقات» را از طاقچه دریافت کنید
https://taaghche.com/audiobook/69115
          

            «خسی در میقات»
از جلال دیگر زیاد کتاب خوانده ام ولی بازهم باید چند صفحه ای بگذرد تا به قلمش عادت کنم!
سفرنامه ی حج تمتع آل احمد بهانه ای است برای ستایش پرمعنا بودن این حرکت عظیم اسلامی، این اجتماع‌معنا دار و این اعمال نمادگونه و البته کوبیدن کمبودهای رفاهی ناشی از کم کاری دولت سعودی.
تشریح حال و هوای حجاج از نژادهای مختلف و موقف های گوناگون مکه و مدینه از زوایای تاریخی،فرهنگی،اقتصادی تیزبینی چشمان جلال را به رخ می کشد و ذکر صادقانه ی نویسنده از حالات روحی اش در آن اجتماع بزرگ و به دنبال معنای اعمال حج رفتن او روح جستجوگرش را نمایان می سازد.
البته حجاج و از جمله ایرانی ها از تیزی قلم جلال بی نصیب نمی مانند و کارهای آنها مانند«حرص و جوش دنیوی»،«خرید کالاها» و موارد دیگری از عادات آنها ،که هنوز بعد ۵۰سال از نگارش اثر ترک نشده است، بیان می شود.

صفحات پایانی وجمع بندی شیرین او از «خسی در میقات» بودن و نه «دری در میعاد» گشتن، از جاهایی است که لبخند شیرینی بر خواننده خواهد نشاند.