طومار شیخ شرزین

همین ابتدای متن رک و پوست کنده بگویم که از مطالعه این فیلم نامه لذت بردم و از سرکار خانم حسین زاده بابت معرفی این اثر تشکر می کنم. این دومین کاری است که از بهرام بیضایی خواندم و حتی از اثر قبلی-تاریخ سری سلطان در ابسکون- با آن ارتباط بیشتری برقرار کردم.

حقیقت، دروغ و مصلحت. مرز اینها کدام است و چه کسی حاکم بر تعیین حدود آنها؟ با شور و شوق جوانی فریاد حقیقت خواهی سر دهیم یا با درنگی از سر تجربه و سرد و گرم چشیدن ایام، گاهی کفه مصلحت سنجی را سنگین تر کنیم؟ در تقابل راست فتنه انگیز  و دروغ مصلحت آمیز کدام باید مقدم شود؟ در پاسخ به هریک از این جواب ها سود فردی را در نظر بگیریم یا منفعت عموم جامعه؟ 

نبرد اسطوره ای و ابدی جهالت و دانایی موضوع جذاب این فیلم نامه است. "عیدی" و "صاحب دیوان" دو فردی هستند که با یافتن طوماری [در زمان حال مشغول مطالعه زندگی عجیب و عبرت آموز شیخ شرزین [در گذشتهمی شوند. نثر قدیمی و البته بانمک این اثر را باید با اندکی صبر و حوصله خواند،. اتفاقا همین آهسته خواندن موجب می شود تا در داستان غرق شوی و اندکی به دور از مشغله های روزانه به پای پرسش های مهم و اساسی شیخ شرزین بنشینی.

در مورد پرسش هایی که پیشتر بیان کردم خیلی می توان سخن گفت اما در این مجال قصد من صرفا ترغیب دوستان برای مطالعه این فیلمنامه  ٨٠ صفحه ای است.
          

            طومار شیخ شرزین تاریخ است، حال است، آینده است...
این فیلمنامه‌ی اصیلِ فارسی و ایرانی، زمانه و زندگیِ ما و گذشتگان و آیندگانمان است که رک و پوست کنده به ما نشان داده می شود.

          

            در حین خوندنش مدام داشتم تصاویری رو از فیلمی خیالی که از روش ساخته بودن مجسم می‌کردم. چقدر ادبیات پیش کسانی چون بیضایی غنی است. از واژه‌ها و ساختارهای زبانی‌ای استفاده کرده بود که باعث می‌شد هم به شدت حسودی کنم که ما هیچ‌وقت این‌طوری زبان فارسی رو یاد نگرفتیم،‌ هم احساس کنم چقدر شگفت‌انگیز می‌بود اگه می‌تونستیم این غنای زبان رو همچنان حفظ کنیم.
مضمون داستان کمابیش تکراری بود و چندان بدیع نبود. داستان خردمندی که در جامعه‌ی پر از جاهلان به‌سر می‌بره و بهای این زندگی جانشه، اما با اینکه مضمون تکراری بود در ظاهر، همچنان بهت‌زده می‌شدم از واکنش افراد در برابر حکمت و خرد شرزین.
          

            طومار شیخ شرزین روایت خردمندی است به دام افتاده در میان بی‌خردان، حکایت رویایی دانش و نادانی، داستان تقابل افلا تعقلون‌ها و افلا تسلمون‌ها، سوگنامه‌ای دردناک برای آنچه که بر سر دانش و خرد و کتاب در این سرزمین رفته است.
«هرچیزی را ذکاتی است و ذکات عقل اندوهیست طویل.»
همه‌ی داستان در همین یک جمله است.
فیلنامه‌ای که آغازش مشتاق می‌کند به ادامه دادن و پایان درخشانش آه از نهاد هر کس برمی‌آورد.
کاری درخشان و به یاد ماندنی که خواننده را به فکر وامی‌دارد.