یو‌ نسبو، یکی از مطرح‌ترین نویسندگان نوآر و جنایی معاصر است. «خون بر برف»، که نسخهٔ سینمایی‌اش هم ساخته شده است یک جنایی متفاوت و درجه‌یک است.
شخصیت اصلی و راوی، قاتلی دل‌رحم است. همین تضاد، برای پیش‌برد داستان کفایت می‌کند. البته توصیفات و صحنه‌پردازی‌ها، بیش از حد سینمایی و خشن است. رمان حتما مناسب نوجوان نیست.
          

            📝 به «سینما نسبو» خوش آمدید!

▪️ «خون بر برف» همهٔ آن چیزهایی که قبلاً بارها در رمان‌های جنایی و نوآر خوانده‌ایم در خود دارد؛ باندهای مافیا، قاتل‌های اجیرشده، خیابان‌های سرد و بی‌روح، فم‌فاتال‌ها و کلی دروغ و فریب و خشونت. گذشته از این‌ها، داستان سرراستی دارد که زمان کوتاهی از زندگی شخصیت اصلی‌اش را در بر می‌گیرد و خیلی زود به سرانجام می‌رسد. پس چرا «خون بر برف» را دوست دارم؟

▪️ ۱. شخصیت‌پردازی یک قاتل:
در این داستان کوتاه ۱۷۰ صفحه‌ای، نویسنده تلاش کرده بود به گذشتهٔ شخصیت اصلی‌اش نقب بزند و برایمان روشن کند که چرا اولاف، با آن نام خاص و با میزان معلومات و مطالعاتش تبدیل به یک «حسابرس» شده. همین ابتدای کار بگویم که یو نسبو تا توانسته از قواعد ژانر و از کلیشه‌ها استفاده کرده؛ فی‌المثل کلیشهٔ «قاتل هنردوست و کتابخوان». اما چیزی که مهم‌تر است نحوهٔ پرداخت همین کلیشه‌هاست. به‌علاوه، اولاف وجوه تمایزی هم دارد. او واژه‌پریش است و ویژگی‌های دیگری دارد که خواننده را به همدلی وامی‌دارد. وقتی فلاش‌بک‌ها را از زبان خود اولاف می‌خوانیم متوجه می‌شویم او در نوجوانی چه ضربه‌هایی خورده و دلیل تغییر مسیر زندگی‌اش چیست، چرا این‌قدر اطلاعات عمومی‌اش بالاست، چگونه واژه‌پریش شده (اینگونه اختلال‌ها معمولاً با ضربه‌ها و آسیب‌های مغزی به وجود می‌آیند و احتمالاً مشکلات اولاف نتیجهٔ رفتار پدرش بوده)، چه اتفاقی برای مادر و پدرش افتاده و حتی متوجه دلایل نگاه خاص او به زنان می‌شویم. این نوع روانکاوی شخصیت اگرچه ساده است، اما من دوستش دارم. شاید اگر «خون بر برف» را برای بار دوم بخوانم، نظرم کمی تغییر کند.

▪️ ۲. مثل دانه‌های برف، مثل قطعات فلز:
حتی اگر معتقد باشید که این داستان پیرنگ ساده‌ای دارد و از کلیشه‌ها در داستان‌پردازی استفاده کرده، نمی‌توانید منکر قدرت توصیف نویسنده شوید. چه توصیفات محشری! نگاه شاعرانه، ظریف و جزئی‌نگر یو نسبو، داستان خشن و زمخت اولاف را دلچسب و شیرین کرده. توصیفات نویسنده محدود به جزییات عینی نیست. ما با یک دوربین ناظر طرف نیستیم. یو نسبو از ظرفیت‌های ادبیات روایی استفاده می‌کند تا حس و حال هر صحنه و رویداد را به ما منتقل کند. ببینید حرکت آرام برف در آسمان در اثر وزش باد را چطور به یک مراسم رقص دونفره تشبیه می‌کند، یا تشبیه انتظارش به قطره‌ای که دارد از روی قندیل می‌افتد، یا توصیف فشاری که هنگام شلیک به فنرهای اسلحه وارد می‌شود، یا طوری که خون روی برف سفید پخش می‌شود، و خیلی توصیفات زیبای دیگر. بنابراین داستان از حیث توصیفات، وجههٔ ادبیاتیِ پررنگی دارد.

▪️ ۳. به ظرافتِ یک قتل!
اما در عین حال وجوه نمایشی و دراماتیک داستان هم پررنگ است. چطور می‌شود یک داستان در عین حال که خیلی از ابزارهای ادبیات روایی بهره می‌برد، سینمایی هم باشد؟ علاوه بر توصیفات جذاب، نسبو از تکنیک‌های دیگری هم برای رسیدن به این ویژگی استفاده کرده. اول، داستان او ترکیبی از وقایع گذشته و حال است. این کار هم به شخصیت‌پردازی اولاف کمک کرده و هم ضرباهنگ داستان را حفظ می‌کند. دوم، یو نسبو هروقت می‌خواهد ریتم داستان را بالا ببرد، جملات را کوتاه، مقطّع و پشت سر هم می‌آورد. این یک تکنیک تدوین در سینما است! وقتی ریتم صحنه تند است، نماها باید کوتاه‌تر باشند و به هم برش بخورند. برای همین است که می‌گویم «خون بر برف» خیلی سینمایی است (لئوناردو دی‌کاپریو هم این را فهمید که امتیاز ساخت فیلم از روی کتاب را خرید.) اولاف، قتل را به نوشتن یک داستان تشبیه می‌کند و از اهمیت زمان حرف می‌زند؛ اینکه اتفاق اصلی در چه زمانی باید بیفتد و لحظهٔ مناسب کِی فرامی‌رسد. با این حساب، پیرنگ «خون بر برف» به همان ظرافت و دقتی‌ست که اولاف دربارهٔ قتل‌های خود می‌گوید! 

▪️ ۴. کاتالیزوری به نام «ایوب آقاخانی»:
انصاف و عدالت حکم می‌کند این نکته را تذکر بدهم که من کتاب را با اجرای خوب ایوب آقاخانی شنیدم و این مرد اگرچه به گفتهٔ شاگردهایش در دانشگاه خیلی سخت‌گیر است، اما جنس صدا، بیان و لحنش خوراک داستان‌های جنایی‌ست! به‌خصوص که سابقهٔ یک عمر فعالیت در رادیو را هم دارد. پس شاید ایوب آقاخانی برای من یک کاتالیزور بوده تا ارتباط حسی بهتری با داستان برقرار کنم و به همین دلیل ممکن است خوانش او بر نظر نهایی من تاثیر گذاشته باشد.

▪️ خلاصه اینکه: «خون بر برف» ممکن است متهم شود به بازی با کلیشه‌ها. اما هر عنصر پرتکراری که کلیشه نیست! تا قیامِ قیامت فم‌فاتال‌ها از امتیازهای خدادادی خود برای منافعشان سوءاستفاده می‌کنند، گنگسترها با شمایل‌های مختلف به حیاتشان ادامه می‌دهند و مافیای مواد و فحشا در کشورهای مختلف یکه‌تازی می‌کنند. من ترجیح می‌دهم از نام «کهن‌الگو» برای بعضی از این عناصر پرتکرار استفاده کنم و بگویم که خواندن «خون بر برف» بیش از چیزی که تصور می‌کردم برایم لذت‌بخش بود.
          

            ۳۱مرداد-۲ شهریور ۴۰۲
کتاب بیست و سوم 

باید به امتیاز گودریدز اعتماد می‌کردم و نمی‌خوندمش. ۳.۵ برای یه کتاب امتیاز خوبی نیست. اخیرا افتادم رو دور خوندن کتابای کم‌حجم. اسم یو نسبو خیلی به گوشم خورده بود و می‌خواستم یه کتابی ازش خونده باشم پس دانلودش کردم.
یاد فیلم Leon the professional افتادم. اولاف یه قاتل تنهاست که فقط تو آدم‌کشی کارش خوبه. شخصیت لطیف و ساده‌ای داره. نمی‌تونه زن‌هارو بکشه و از قضا رئیسش بهش ماموریت داده زن خودشو بکشه. اما اولاف زنه رو نمی‌کشه و در عوض یه نفر دیگه رو می‌کشه و میفته تو دردسر...
از یه جایی داستان، دیگه فیلم هندی میشه و من از همونجا دیگه ارتباطم با کتاب قطع شد. با یه قیافه پوکر می‌خواستم کتابو دراپ کنم. اما با بی‌میلی ادامه‌ش دادم فقط چون تو بولت‌ژورنالم اسمشو نوشته بودم و دلم نمی‌اومد خط‌خطیش کنم و تا آخرشو هم نمی‌فهمیدم الکی ذهنم درگیر میشد. چشم‌هام از رو کلمه‌ها سر می‌خورد و تو جمله‌ها دقیق نمی‌شدم فقط میخواستم زود تموم ‌شه. 
آخرش اما بغض کردم. یه توئیستی داشت که قلبم شکست. مطمئنم اگه یه فیلمی ازش می‌ساختن باهاش گریه می‌کردم. اما کتاب واقعا رفته بود رو مخم. من اینجور پلات‌های پیش‌پاافتاده‌ و تکراری و شخصیت‌های سطحی و دیالوگ‌های آبکی رو نمی‌تونم تحمل کنم. پس هر چقدر هم نویسنده تلاش کنه یه پایان تراژیک تحویلم بده نمی‌تونه راضی‌م کنه.
از خوندنش پشیمونم. اما نمیگم نخونیدش. شاید شما بتونید ارتباط برقرار کنید و دوسش داشته باشید.
          

            به نام او

یک رمانِ جنایی- روانشناسانه نفس گیر
با اینکه عاشق ژانر جنایی پلیسی هستم ولی متاسفانه آنطور که باید در این زمینه کتاب نخوانده ام
امیدوارم در سال آینده کتابهای زیادی در این حوزه بخوانم
ضمن اینکه از یو نسبو هم خواهم خواند
          

            یه جنایی-روانشناختی پرکشش با شخصیت‌پردازی درست و همچنین پایان بندی مناسب.

▫️"اولاف"  برای مردی به نام "دنیل" حسابرسی میکنه. تو ادبیات کتاب، حسابرسی یعنی کلک بقیه رو کندن. بله، اولاف یه قاتله. هر اسمی که از طرف دنیل میاد رو میکشه و البته همه در دسته آدمهای کثیف و فاسد قرار میگیرن و اولاف با کشتن چنین آدمهایی مشکلی نداره، گذشته اولاف توضیح میده چرا.
ماموریت جدید اولاف کشتن زن دنیل هست. اولاف طبق معمول همیشه، به زیر نظر گرفتن چند روزه "کرینا" به عنوان سوژه جدید مشغول میشه. کرینا زنی با جذابیت های بسیار برای مردانه و نظر اولاف رو هم به خودش جذب میکنه. زمانی که اولاف متوجه میشه کرینا از طرف یه غریبه در عذابه، ورق رو برمیگردونه و تصمیم جدیدی میگیره که برخلاف خواسته رئیسش دنیل هست.

▫️اینجا ما یه قاتل بی احساس نداریم، قاتلی داریم که اصول اخلاقی خودش رو داره، به زن ها اهمیت میده و این به گذشته تلخش برمیگرده، آدم باهوشیه ولی یه سری توانایی‌های معمولی دیگران، مثل نوشتن یه نامه چند خطی خوانا و قابل فهم رو نداره چون واژه‌پریشه و خیلی ویژگی‌های دیگه که اولاف رو منحصربه‌فرد میکنه.
به عنوان یک انسان اولاف قابل پذیرشه، به عنوان یه قاتل هم قابل درکه و همینطور در کارش تحسین برانگیز، چون نویسنده ویژگی‌های شخصیتی و وقایع زندگی اولاف رو به درستی کنار هم چیده.

▫️من از خوندنش لذت بردم و بنظرم پایان بندیش واقعا تاثیرگذار بود.
▫️نمیدونم چقدر خشونتش زیاد بوده، ولی طبق نظرات دوستان کمی خشن بوده پس به این نکته قبل از خوندن دقت کنید.
▫️پیشنهاد میکنم نسخه صوتی رو با صدای جناب ایوب آقاخانی گوش بدید. من خیلی از اجراشون لذت بردم.
          

            آدم‌کش باشی اما لطیف و دلسوز؟ خط سرخی روی سفیدی روح؟ 
مثل خونی روی برف..

دوباره کتابی با سبک نوآر به قلم یو نسبو، نویسنده‌ی نروژی.
داستان با راوی اول شخص تعریف میشه: از زبان اولاف.
یک پسر ساده‌ی بامزه! که خیلی راحت و‌ خودمونی داستان رو شروع میکنه و از خودش میگه:
 من نمیتونم رانندگی سریع به قصد فرار داشته باشم!
نمی‌تونم کتاب بخونم چون واژه‌پریشم (کسی که از نوشتن و خواندن عاجز است) و داستان‌هارو از یه جایی به بعد خودم برای خودم تعریف میکنم، نمی‌دونم چقدرش رو نویسنده نوشته و چقدرش رو خودم جایگزین کردم!
اما می‌تونم خیلی خوب کتک بزنم و می‌تونم یه حسابرس (قاتل) باشم..
و در نهایت برای یک موادفروش استخدام میشه تا کارهاشو راست و ریست کنه و‌ آدم‌هارو از سر راهش برداره. و قطعا داستان به جایی میرسه که یک مأموریت..؟!

خب با توصیفی که از اولاف شد؛ به عنوان یک قاتل مشخصه که شخصیت لطیف و شاید دوست‌داشتنی‌ای داره، پس شما با یک داستانِ جنایی لطیف روبرو هستین؛ بارِ جنایی‌معمایی خیلی کم (ولی توصیفات خشن) و بار رمانتیک زیاد! منو به دنبال داستان نکشوند و ازین لحاظ خیلی دوسش نداشتم! خیلی راحت، “تِپْ” مینداختمش کنارへ‿(ツ)‿ㄏ.

بیش از حد دیگه از عبارت” جایی خوانده‌ام” استفاده کرده بود: برای بیان مطلب علمی، برای حرفای روانشناسانه و برای عقاید شخصیتش، و خب حس خوبی بهم نمی‌داد! 
ولی از حق نگذرم سادگی و روانی جملات، توصیفات و شخصیت‌پردازی‌شو واقعا دوست داشتم.

اگر سبک نوآر می‌پسندین یا کلا هرکتابی که بار جنایی داشته باشه رو دوست دارین، بخونین و لذت ببرین. ولی اگه یه خواننده معمولی مثل من هستین به قصد لذت از توصیفات دقیق و سینمایی یا خوندن یک کتاب کوتاهِ جنایی‌عاشقانه بیاین طرفش.



❌⚠️احتمال لو رفتن داستان:
کلا برام قابل پیش‌بینی بود! حتی اینکه داستان از زبان اول شخص باشه تا به خواننده این خیالِ ولو کم رو بده که چون خودش داره تعریف میکنه شاید از تاوان و مجازات و.. جون سالم به‌در‌ ببره هم هیچی..
 جملاتی که در مورد خودش و رئیسشو اینا میزد یجورایی از قبل برام مشخص بود که قراره چطوری پیش بره! حالا این شاید جهتِ ذهن من باشه اما حس کردم نحوه‌ی بیان خیلی قوی نبود.
⚯نویسنده: جدی می‌فرمایین؟ پ ما اینارو از کجا آوردیم؟😂🤦🏻‍♀️

 بهترین قسمتی که از داستان دوست داشتم و پیش‌بینی نکردم، خیالات اولاف بود نیمه‌شب آخری که پشت پنجره‌ی فروشگاه بود و ماریا رو تصور کرد. انگار نویسنده دو تا پایان متفاوت در نظر گرفته بود.
          

            خون بر برف، روایتی برای روزهای برفی❄️


 عادت داشتم کتاب‌های جنایی، معمایی را از زبان کارآگاهان یا نهایت یک فرد عادی دنبال کنم..
از دید یک قاتل به اتفاقات نگاه کردن کمی عجیب بود.
اونم نه هر قاتلی..
قاتلی که تناقضات وجودی او، لحن شاعرانه‌اش و تحلیل های شخصیش در حین روایت داستان باعث می شود مخاطب دوستش داشته باشد :))

روایت، کشش لازم را از ابتدا تا انتها دارد..
یکی از قشنگ ترین قسمت ها برای من،
ماجراها و اتفاقات دوران کودکی اولاف بود که به پی بردن به شخصیت اولاف و علت تصمیماتش در بزرگسالی کمک می‌کرد..

اثر احساسی زخم های روانی بر کودکان و آشکار شدنشان در بزرگسالی را دست کم نگیریم..

از فصل های پایانی نگم براتون، از هنر نویسنده در توصیفات و پرداختن به جزئیات صحنه لذت بردم :))♡

اگر این کتاب رو دوست داشتید، احتمالا کتاب 《خاطرات یک آدمکش》رو هم دوست خواهید داشت و برعکس!🤝
          

            میتونی حسابرس باشی اما به فکر بیوه های مقتولت باشی
خوانش پریش باشی اما از بینوایان لذت ببری
بدونی که با چاقو میشه کشت ولی برس توالت انتخاب کنی چون با چاقو زود تموم میشه.
کسی که کامل نیست ولی خوب فرق سرشار کردن از عشق و غرق کردن در اون میدونه.
این کتاب اولین اثری که از این نویسنده خوندم و دوستش داشتم، یک نفس با ضرباهنگ دنیای سرد و برفی اولاف پیش رفتم و فهمیدم که چقدر داستان گفتن دوست داره

بخشی از کتاب:
...اما فقط دو چیز را میدانم. یکی اینکه نمیدانم میتوانم یکی مثل تورا خوشبخت کنم، چون من یکی از همان آدم‌هایی هستم که همه چیز را تباه میکنند، نه از آن آدم‌هایی که زندگی و معنا خلق میکنند‌ و دومین چیزی که میدانم این است که دوستت دارم، ماریا. و به همین خاطر آن دفعه برای شام نیامدم. اولاف
          

            چیزایی که شخصیت اصلی، اولاف از خودش میگه من رو یاد لئو تو فیلم حرفه‌ای لوک بسون انداخت. شخصیت‌پردازی عالی بود. یه آدم تک‌بعدی و دچار اختلالات ذهنی مثل واژه‌پریشی. آدمی که برخلاف همه اصولش بالاخره یه جا وا میده و همون میشه دردسر بزرگ زندگیش.
تشبیه‌های قشنگی داشت و مترجم هم کار رو خوب درآورده بود. لحظه‌های تعلیق و هیجانش رو پاشنه همین تشبیه‌ها می‌چرخه.
پایانش هم از جهاتی شبیه دختر کبریت‌فروش بود. اونایی که خوندن قطعا متوجه دلیل این تشبیه میشن و به نظرم بهترین پایانی بود که برای اولاف رخ داد.

کتاب کوتاهیه، ۱۷۲ صفحه و در یه نشست دو سه ساعته خونده میشه. من تو فیدی‌پلاس خوندم. فیدیبو و طاقچه به صورت صوتی هم دارن.