یادداشت‌های فاف میم زال (15)

          این کتاب یک تریلر روانشناسی و درباره خشونت است. خشونت هایی که همه ادم های دنیا، در طول زندگی می بینند یا حتی خودشان انجام میدهند، اما بعضی وقت ها آنقدر هر دو طرف قضیه بیمار هستند که قبول نمیکنند یک جای کار ایراد دارد‌. فرد خشن همیشه در ذهن مریض خود توجیهی برای خشونتش دارد و آن توجیه طبیعتا این است که فرد مقابل من فلان کار را کرد و واکنش من طبیعی بود. دردناکتر از این، کسی ست که مورد خشونت قرار میگیرد و برای این ظلم هر روزه، خودش را مقصر میکند.
درباره فرم داستان: تقریبا ۲۰۰ صفحه اول (در epub با ۶۸۰ صفحه) کمی کند و حتی معمولی و درام جلو میرود؛ روابط جانبی زیادی داریم و کاراکتر های فرعی پررنگ تر هستند. بحدی که قصد داشتم دست از خواندن بکشم چون به نیت کتاب جنایی مطالعه را شروع کرده بودم. گره های داستان پس از نیمه کتاب کم کم گشوده میشوند و پرده ها به مرور از روی جنایت کنار میروند و بعد دردناک و غمبار قضیه آشکار می شود که حقیقتا شوکه کننده ست.
البته ضعف هایی وجود داشت، مثلا زورچپان کردن یک خیانت الکی وسط داستان، یا به سرانجام نرسیدن وضعیت تام که بنظرم اگر بیشتر پخته می شد، مراعات النظیر جالبی با وضعیت کاراکتر اصلی ایجاد میکرد.
بهرصورت، کتاب جالب و دردناکی بود که خشونت خانگی را از بعد جدیدی روایت کرد.
        

          خیلی تلاش کردم ولی نمیتوانم به خواندن این کتاب ادامه بدهم. بیش از نصف کتاب رو خوانده ام ولی هنوز چیز بدردبخوری دستم را نگرفته!
تا اینجای کار، توصیفات و شخصیت پردازی تقریبا صفر است. با اینکه دو نفر مضنون به قتل و یک دوست مقتول با رفتارهای عجیب و عده ای دختر عجیب و غریب تر داریم ولی هیچ چیز درباره آنها نمیدانیم. ۹۰ درصد داستان به روایت ناشی گرانه سوگواری شخصیت اصلی برای شوهر فقیدش و اوهامات و توهمات و خواب و خیال های بی معنی اش میگذرد‌ که واقعا حوصله سر بر و اعصاب خرد کن است! بیشتر از اینکه دیالوگ و توصیفات از روند داستان ببینیم در کله شخصیت اصلی هستیم ولی حتی از او هم چیزی نمیفهمیم! گرچه این روند برای من عجیب است چون کتاب قبلی این نویسنده  (بیمار خاموش)فوق العاده قوی و پر کشش بود، از همان اولین صفحات.
ضمنا بنظر میرسد ترجمه دلچسب نیست و این هم باعث سخت خوانی نثر شده، یک داستان امروزی معمایی پر تکلف تر از داستان های آگاتا کریستی ترجمه شده. بعضی جاها در ترجمه expression ها هم ایراداتی دیده می شود.

خلاصه که تجربه بدی بود!
        

          من در حقیقت این کتاب را تمام نکردم به دلایلی که در یادداشت می آورم ولی بهرحال تصمیم گرفتم نظرم را بنویسم.
عماد مغنیه شخصیتی دوست داشتنی و وزنه عجیبی برای مقاومت و حزب الله است، اگر کسی علاقه مند به شناختن این شهید برای اولین بار است شاید کتاب خوبی باشد. چون برخلاف سایر کتب زندگینامه شهدا که عقیده دارم باید از خاطرات خانواده شهید کم شود و به خاطرات همرزمان شهید اضافه شود، این بار به حرف های مادر این شهید نیاز داریم. چرا که شهید، از کشور ما نیست و طبیعتا در شرایطی رشد کرده و بالیده که ما از آن اطلاعی نداشته ایم و میتواند برای ما جدید و اثرگذار باشد، برخلاف سایر شهدای کشور خودمان.
شروع این کتاب با خاطرات مفصلی از مادر شهید است و تقریبا یک دید کلی از وضعیت لبنان آن زمان نیز می دهد که بسیار جذاب است.
تقریبا تا نیمه کتاب، سیر روایت به خوبی پیش می رود اما از بعد جنگ ۳۳ روزه گویا مهار قلم از دست گردآورنده خارج می شود و بیشتر تعریف های کلی از حاج رضوان میخوانیم، نه خاطرات شفاهی فعالیت های ایشان در آن روزهای لبنان.
ضمنا ترتیب وقایع هم به هم میخورد و همه چیز خیلی گیج کننده می شود و طبعا علاقه به مطالعه باقی کتاب از دست می رود.

اگر کتاب دیگری درباره زندگی و فعالیت های این شهید بزرگ سراغ دارید، پذیرای پیشنهادات شما هستم.
        

          قبل از این کتاب، از شهید برونسی هیچ چیزی نمیدانستم.
این کتاب تصویر خوبی از شخصیت و نحوه برخورد شهید در مواجهه با خانواده، همرزمان، مخالفت های بالادستی ها و موقعیت های سخت و لاینحل جنگ می دهد.
ترتیب وقایع تقریبا chronological و بر اساس نقاط عطف بود ولی جاهایی هم بود که گردآورنده از این شاخه به شاخه دیگر بپرد.
اتفاقات شهودی و رویاگونه و تقریبا ماورا الطبیعه که البته همگی به مدد اهل بیت بودند زیاد بود و در نوع خود مشکل ساز نیست، ولی باعث شد نتوانم به خوبی با کتاب ارتباط بگیرم.
        

          نمیدانم از دا چه و چگونه بنویسم تا حقی را که این کتاب برگردنم دارد ادا کنم.
قبل از دا، تصورات من از جنگ و خصوصا سقوط و آزادسازی خرمشهر خیلی لوس و مامانی بود. شاید کمی تقصیر گفتمان جنگ توی مدارس هم باشد.
وقتی به شهادت فکر میکردم، چیزی مثل خیلی آرام تیر خوردن و نقش زمین شدن و جان دادنی با لبخند توی ذهنم بود 
یا مثلا از نقش زنان در جنگ، چیزی مثل غذا پختن و لباس خونی رزمندگان شستن و پلیور بافتن و این ها.
فکر میکردم خانواده ها بعد از شهید دادن کمی بی تابی کرده اند و خلاص، چون برایشان افتخار بزرگی بوده دیگر عین خیالشان نبوده. یا مثلا مردم جنگ زده با خوبی و خوشی و مهربانی توی کمپ های تمیز و قشنگی کنار هم زندگی کرده اند تا جنگ تمام شده و برگردند خانه هایشان.
دا همه چیز را عوض کرد.
کل کتاب را در حیرت محض خواندم.
صحنه های پیدا کردن جسد شهیدان از توی خانه ها و کنار جاده ها، توصیف وضعیت مجروحین، درد سقوط خرمشهر که اصلا نفهمیده بودمش، بی تابی های خود سیده زهرا و مادرش که همان دا است، سختی بچه بزرگ کردن وسط جنگ، وضعیت ناراحت کننده کمپ ها.
و در کنار همه این ها، از سیده زهرا حسینی خجالت میکشیدم.
یک دختر ۱۷-۱۸ ساله، چقدر کارهای عجیب و غریب کرد.
چقدر خسته میشد ولی جا نمیزد.
اوایل کتاب اصلا نمیفهمیدمش، و به آخر های کتاب که رسیدم خودم را نمیفهمیدم که دیگر خبری از توچ و تفنگ و خمپاره و خطر جانی جلوی رویم نیست ولی بازهم کار و خدمت برایم سخت است.
سیده زهرا حسینی و خواهرش و دوستانش و جوانان خرمشهری توی کتاب، از این الگوهایی بودند که واقعی واقعی هستند، پر از درد ولی واقعی.
        

          امیدوارم اگر عمری باقی باشد و اینجا همچنان برقرار، برای ماه رجب سال آینده یادداشتی درباره این کتاب روح نواز و فوق العاده بنویسم که قبل از اعتکاف بخوانیدش!
        

          یادم هست که طاقچه این کتاب را نمیدانم به چه دلیل، رایگان کرده بود. و من که بی خوابی به سرم زده بود شروع کردم به خواندنش. و کاملا از ترس و انزجار و درد و وحشت فلج شده بودم! احتمالا کابوسی هم دیده باشم ولی الآن خاطرم نیست.
موضوع کتاب را اگر بخواهید، دقیقا همان عنوان کتاب کفایت میکند! با چاشنی مناسبات سیاسی و این حرف ها.
این ۵ستاره قطعا با احساساتی که توصیف کردم در تضاد است،
ولی قطعا این کتاب سزاوار ۵ ستاره است، آنقدر توصیفات دقیق و بی پرده ای داشت که توانست چنین احساسات عمیقی را برانگیخته کند.
بخش ترسناک کتاب در کنار اتفاقات وحشیانه ای که می افتد، آن احتمال اتفاق افتادنش در یک جامعه انسانی ست.
چون نمی‌توانیم این احتمال را انکار کنیم که انسان بخاطر منافعش، می تواند همینقدر هار و وحشتناک شود!
        

          این کتاب اخیرا خیلی همه گیر شده، ولی من از نحوه روایت خوشم نیامد.
کلا کتاب‌هایی که سعی میکنند آن نکته اخلاقی یا moral of the story را توی چشم و چار آدم فرو کنند برایم دوست داشتنی نیستند.
مغازه خودکشی هم همینطور بود، داستان خانواده ای افسرده در شهری ملال آور با مردمی ملال آور و شغلی سیاه و البته معمولی در آن شهر، که به مردم کمک میکنند راهی برای مردن پیدا کنند و چه و چه و چه، و اینکه چگونه مسیر این خانواده تغییر میکند. شخصیت پردازی ها فوق اغراق شده بودند و پایان بندی هم زیادی دراماتیک و هندی طور بود، و هپی اندینگ کلیشه ای هم داشت.
خلاصه که نفهمیدم چرا انقدر محبوب شده و برایش حلقه کتابخوانی هم راه میفتد! تنها برای حرام نشدن پولم تمامش کردم.
        

          برای مطالعه کتاب های ژانر معمایی-پلیسی از نویسنده های کمتر سرشناس معمولا باید ریسک کنید، یا داستان خیلی خوب در می آید یا خیلی بد و وقتتان هدر میرود.
این کتاب، جز آن خیلی خوب هاست. با وجود اینکه میتوانم بگویم خوره این ژانر هستم ولی قصه این یکی برایم جدید بود، تا مدت ها فکر میکردم نویسنده اصلا چطور چنین ایده ای به ذهنش خطور کرده! 
قصه دختر جوان یتیمی که برای رسیدن به وضعیت بهتری از زندگی، سراغ بازیگری میرود البته نه از طور معمولش. معمایی شدن این قصه هم مثل قصه های معمول با قتل و این چیزهای روتین نیست. بازی طوری پیچ میخورد که تا لحظه آخر هم پیش بینی فرجام ماجرا تقریبا ممکن نیست.
        

          من اهل ژانر درام و رومنس نیستم، چه کتاب باشد چه فیلم؛
اما هرطور بود در اواخر نوجوانی نسخه پی دی اف این کتاب به دستم رسید و خواندمش.
روایت مارکز از عشق نمیدانم چقدر واقعی ست اما هرچه که بود، این داستان واقعی می نمود.
بهتر بگویم، نمیدانم چقدر آدم هایی که خلق کرده و دنیایی که در این کتاب ساخته، برگرفته از روایت واقعی انسان های دور و بر و گوشه و کنار زندگی اش بوده که دور از ذهن هم نیست، و نمیدانم چقدر احتمال دارد چنین اتفاقاتی مثل داستان بین آدم ها واقعا رخ دهد اما وقتی کتاب را میخوانی احساس قصه های پریان به تو دست نمی دهد و این خوب است. البته بد هم هست، چون بهرحال قصه ای بیش نیست و اگر حواسمان به این نباشد، شاید ناخودآگاه توقعمان نسبت به جریان رخ دادن عشق غیرواقعی شود.
هرچند که این داستان مثل بقیه داستان های مارکز، پر است از توصیفات و توضیحات زندگی آدم های مختلف دنیای ساخته شده در ذهن او، و نمیتوانم بگویم کاش کمش میکرد جون سبک مارکز این است. ولی ترجیح میدادم صحنه های زن و شوهری طور کمتری نوشته میشد که واقعا در روند داستان هم موثر نبودند.
        

          اولین بار با دیدن فیلم اشکال ستاره بخت ما یا همان The fault in our stars با آن فرانک آشنا شدم و کمی در ویکیپدیا و اینور آنور خواندم تا بشناسمش، و رهایش کردم تا یک سال پیش که دفتر خاطراتش را مطالعه کردم.
نمیتوانم بگویم دلگیر نبود. کتاب به نحوی برایم اسپویل شده بود، و هر صفحه کتاب را که میخواندم فکر به سرنوشت او و خانواده اش اذیتم میکرد و دردی توی سینه ام می‌پیچید. اینکه چطور این زندگی میگردد و میچرخد و در یک آن، میتواند همه چیز را... بگذارید بیشتر نگویم.
ولی بهرحال این کتاب را هیچوقت به کسی توصیه نکردم چون همچنان جایی ته دلم نمیتوانم به روایت های مظلومیت یهود اعتماد کنم، همچنان حقیقت داستان هلوکاست و راست بودن اینهمه فیلم و کتاب نفیس ساخته و پرداخته شده بعد از این روایت برای من و خیلی های دیگر توی این دنیا مبهم مانده است
و دوست نداشته ام که به رواج بیشتر دروغ احتمالی ای کمک کنم.
ولی اگر داستان زندگی آن فرانک راست باشد...غم انگیز است و ددمنشانه.
        

          این کتاب را وقتی نوجوان بودم و زیاد درباره سیاست و سیاستمداران و حکومت ها نمی‌دانستم خواندم. حتی با وجود اینکه خیلی از نماد های کتاب را نمیفهمیدم، قصه پر تعلیق کتاب مرا جذب کرد. 
شاید این کتاب تمام ویژگی هایی را که می‌تواند آن را دوست نداشتنی بکند را داشته باشد: نثر کمی عجیب و غریب، بی اسم بودن شخصیت ها، فضای رئال ولی قصه سوررئال و ناملموس... ولی انگار سرنوشت شخصیت ها برای ما حیاتی می شود و نمیتوانیم قبل از تمام کردن کتاب آن را رها کنیم.
این کتاب یک رمان ترسناک نیست اما به شدت آدم را می ترساند. هیچ جای کتاب اشاره ای بر غیرواقعی بودن داستان نمیبینیم، انگار ساراماگو یک واقعه تاریخی را روایت میکند که هر لحظه ممکن است خودش را تکرار کند. و البته که میکند، فقط نمود فیزیولوژیک در چشمان ما ندارد.

حواستان باشد که بعد از کوری، حتما کتاب بینایی که جلد دوم است را بخوانید.
        

          خوبی خواندن این کتاب علاوه بر ناب بودن همیشگی کتاب های سری یاران ناب، این است که زندگی واقعی شهید را لمس میکنیم، و میفهمیم خیلی متفاوت با سریال شوق پرواز است.
مثلا من از سریال، این برداشت را نداشتم که شهید یک انسان خیلی خاکی و بسیجی طور است با اینکه در ارتش رشد کرده، اما از زبان همرزمان و کسانی که به هر نحوی با شهید برخورد داشته اند این نکته را میفهمیم. و مثلا اگر فیلم منصور را هم دیده باشید، با مقایسه شهید ستاری و شهید بابایی که هر دو ارتشی بودند، می توانید این شهید را بهتر بشناسید.
مثل همیشه، این کتاب های نشر یازهرا اخلاق و روحیات و شخصیت شهید را از زبان همرزمان و همکاران شهید هم روایت میکند، در کنار خانواده و همسر و خواهر او؛ که نقطه قوت تمام کتاب های این سری همین است. 
خلاصه که اگر فکر میکنید شهید عباس بابایی را خیلی خوب میشناسید باز هم به این کتاب نیاز خواهید داشت.
        

          اول بگویم که شهید، بعد از این کتاب برای شما یک موجود روحانی دوردست و دست نیافتنی نخواهد بود، بلکه برادری می شود که زیبا زندگی کرد و هدفش را شناخت و هرچه داشت داد تا به آن رسید، چیزی که همه ما از زندگی میخواهیم. ضمنا با شخصیت انسانی شهید از نگاهی صمیمانه تری آشنا می شوید که شاید هرگز جایی روایت نشده باشد.
گرچه که در زمینه زندگی شهدا کتاب های متنوعی داریم، ولی سری کتاب های یاران ناب از نشر یازهرا که اکثرا به همت آقای مزدآبادی هستند، انگار تمام معادلات کتاب های قبلی را بهم ریخته اند.
علاوه بر عکس های زیبای رنگی که یکی در میان بین هر خاطره قرار گرفته، خاطرات با وسواس خاصی انتخاب شده اند و جنبه های شیرین و کمتر گفته شده ای از زندگی شهید را نشانمان میدهد. جالب تر اینکه خاطرات با وجود پراکندگی موضوع، به ترتیب زمان وقایع چیده شده و گاهی یک اتفاق، از زبان چند همرزم شهید روایت میشود.
        

          همه کتاب های سری یاران ناب نشر یا زهرا، بطور خاصی ناب و جذابند
این کتاب برای کسانیکه میخواهند اطلاعات اولیه ای را درباره شخصیت و فعالیت های شهید بزرگوار چمران کسب کنند و به تازگی قصد دارند این شهید را بهتر بشناسند، نقطه شروع کاملا مناسبی ست.
خاطراتی که مستقیما احساسات و حالات روحی شهید در اتفاق مختلف را به ما نشان میدهند و پس از خواندن کتاب، علاقه خاصی به این شهید و مسیرش پیدا میکنید.