بریده‌های کتاب علی اکبر حسنی

خودش اذان صبح را می‌گفت. نزدیک طلوع صبح بود که بالای مأذن رفت و ندای الله اکبر را بلند کرد. اذان را که گفت با سپیده دم خداحافظی کرد. گفت: ای صبح! ای سپیده دم! ای فجر! از روزی که علی چشم به این دنیا گشوده آیا روزی بوده است که تو بدمی و چشم علی در خواب باشد؟ یعنی دیگر بعد از این چشم علی برای همیشه خواب خواهد رفت. علی گفته بود که پشت سر این صیحه‌ها نوحه‌هایی هست. علی القاعده زینب، ام کلثوم و بقیه اهل بیت همه بیدار ولی نگران و ناراحت که امشب چه پیش خواهد آمد. یک وقت فریادی همه را متوجه خود کرد و صدایی در همه جا پیچید: تَهَدَّمَتْ وَ اللَّهِ أَرْکَانُ الْهُدَى وَ انْطَمَسَتْ وَ اللَّهِ نُجُومُ السَّمَاءِ وَ أَعْلَامُ التُّقَى وَ انْفَصَمَتْ وَ اللَّهِ الْعُرْوَةُ الْوُثْقَى قُتِلَ ابْنُ عَمِّ مُحَمَّدٍ الْمُصْطَفَى قُتِلَ الْوَصِیُّ الْمُجْتَبَى قُتِلَ عَلِیٌّ الْمُرْتَضَى قُتِلَ وَ اللَّهِ سَیِّدُ الْأَوْصِیَاءِ قَتَلَهُ أَشْقَى الْأَشْقِیَاء.

شب نوزدهم فرا رسید. بچه‌ها پاسی از شب را خدمت علی بودند. امام حسن به خانه خودشان رفتند. علی علیه السلام هم در مصلای خود بود. هنوز صبح طلوع نکرده بود که امام حسن به خاطر ناراحتی بار دیگر به مصلای پدر رفت. امیرالمومنین ... به فرزندش فرمود: پسر جان! یک دفعه در عالم رویا پیغمبر در برابرم ظاهر و مجسم شد. تا پیغمبر را دیدم عرض کردم: یا رسول الله! ماذا لقیت من أمتک من الأود اللّدد! چقدر این امت تو خون به دل من کردند! چه کنم با این‌ها؟ بعد به امام حسن فرمود: پسر جان! جدت به من دستوری داد، گفت: علی به این‌ها نفرین کن. من هم در عالم رویا نفرین کردم. نفرینم این بود: ابدلنی الله بهم خیراً منهم و ابدلهم بی شراً لهم منی. خدا هرچی زودتر مرگ مرا برساند و بر این‌ها همان کسی را مسلط کند که شایسته او هستند.

اقدام به رفع هر مسئله بدخیمی مستلزم برکشیدن مسئله به صدر مسائل جامعه از مسیر اجتماعی کردن مسئله است. ... جامعه فقط برای حل مسائلی نیرو و منابع تخصیص می‌دهد که طی فرایندهایی به مسئله عمومی و اجتماعی بدل شوند. من عمیقاً معتقدم هیچ مسئله بدخیمی پشت درهای بسته بوروکراسی، با جلسات محرمانه و بدون طرح شدن در عرصه عمومی ظرفیت رفع شدن پیدا نمی‌کند. مسائل بدخیم با سازوکارهای اجتماعی و سیاسی خلق و فقط طی فرایندهای اجتماعی و سیاسی راهکارهایی برای رفع آنها ساخته می‌شود.

رفع هر مسئله بدخیمی، مستلزم رویکرد «همه با هم» است. همه عناصر مهم یک نظام اجتماعی-سیاسی باید در کنار یکدیگر قرار گیرند تا بتوانند برای تعریف مسئله، گفتگو درباره آن و پذیرش پیامدهای ناشی از اقدام برای تعدیل و رفع مسئله توافق و اقدام کنند. ... پرداختن به حل هر مسئله بدخیمی مستلزم اجماع سیاسی است.

اگر بگوییم که سفر انسان از خلق است به سوی خدا و همان جا می‌ماند، انسان را نشناخته‌ایم. و اگر بگوییم انسان بدون اینکه خودش به سوی خدا حرکت کند باید به سوی انسان‌ها برود برای نجات انسان‌ها (مثل مکتب‌های مادی انسانی امروز)، هیچ کاری از او ساخته نیست و دروغ مطلق است. کسانی توانسته‌اند انسان‌ها را نجات دهند که اول خودشان نجات پیدا کرده‌اند.

غالباً جامعه‌ها از راه گرایش صد در صد به باطل، به گمراهی کشیده نمی‌شوند، بلکه از افراط در یک حق به فساد کشیده می‌شوند.

جدایی جامعه از تاریخْ خطرناک و بحران‌زاست. فاصله گرفتن آحاد مردم از هویت خود نتیجه‌ای جز تعلیق فرهنگی معنوی ندارد. جامعهٔ پادرهوا ناتوان از تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی و ناچار از تصمیم‌پذیری است و یکی از تصمیماتی که خیلی زود برایش گرفته می‌شود قبولاندن هویت جدید، بلکه بدلی است. عقب‌نشینی تاریخ یعنی پذیرش خطر از دست دادن هویت. مسئولیت حکومت‌ها به جای خود، آیا مسئولیتی بزرگ‌تر از این جلوگیری از عقب نشینی تاریخ، روی دوش روشنفکران و نخبگان یک ملت وجود دارد؟

🔹 دست‌بوسی و تسلیم حق بودن! 🔹 #شهید_بهشتی برای دوستان نقل کردم، یک بار از سفری آمده بودم، دوستان می‌خواستند دست ببوسند و من نمی‌گذاشتم. یکی از همین آقایان اهل علمی که خیلی اهل صفا نیست در جلسه دید و بازدید کنار من نشسته بود و می‌دید که من از این که دستم را ببوسند امتناع می‌کنم. همان جا تاب نیاورد و البته خیلی هم با پرخاش گفت چرا چنین صف‌شکنی می‌کنی؟ در مناسبات مردم با اهل علم بدعت می‌گذاری! بگذار دستت را ببوسند! گفتم: جوابت را بعداً می‌دهم بگذار خلوت شود. خلوت که شد به او گفتم: می‌دانی چرا از این کار خودداری می‌کنم؟ برای این که می‌ترسم خودم خراب شوم. من از درون می‌توانم کرم خورده شوم و نمی‌خواهم خراب شوم؛ من بر خود می‌ترسم. گفت: چه می‌گویی؟ و اسم برد که تو فکر می‌کنی فلان و فلان اسیر دست بوسی مردم بوده‌اند؟ گفتم من دربارۀ اشخاص قضاوت نمی‌کنم و تو هم نام کسی را نبر. چون داوری درباره تک تک افراد کار مشکلی است. من می‌گویم بر خودم می‌ترسم. در اینکه دیگر حرفی نیست! تو هر چه می‌خواهی حساب کن؛ بگو تو آدم ضعیفی هستی بگو خیلی‌ها از تو قوی تر هستند، اما من که نمی‌توانم خود را اغفال کنم! من از تو سؤالی دارم؛ ... بیا بینک و بین الله به من بگو در میان این چهره های گوناگونی که از نزدیک می‌بینی ... یکی را شهادت بده که اسیر این دست بوسیدن‌ها و سلام و صلوات‌ها در زندگی است و جایی که پای حمایت از حق و پا نهادن روی تمام این حرف‌ها پیش آید، حاضر است به سمت حق برود و از همۀ آنها صرف نظر کند. شهادت بده. لنگ ماند! باز هم خدا پدرش را بیامرزد که جدل نکرد و گفت نمی‌توانم بگویم. گفتم: مرد حسابی! تو در میان آنها که می شناسی حاضر نیستی دست روی یک نفر بگذاری، چرا می‌خواهی ما را فاسد کنی و دعوت به فساد می‌کنی؟ آن وقت من هم کرم‌خورده می‌شوم. گفت: ما به تو امیدها داشتیم! گفتم: بیخود داشتید! من خودم را بهتر از تو می‌شناسم و می‌گویم من هم قابل خراب شدن هستم.

یعقوب: تو اگر تنها باشی خدا یک وعده غذا به تو می‌دهد و اگر قرار به مهمان داشته باشی، روزی او را هم پیش از آمدن در سفره تو می‌گذارد. پس آن وعده دوم اصالتاً مال تو نیست. امانتی نزد توست، چشم انتظار آمدن صاحبش.

یعقوب: آن عقلی عقل سلیم است که انسان را به اطاعت از خدای رحمان دعوت کند نه به اطاعت از نفس و شیطان.

یوسف: توان و قدرت انسان، متناهی و محدود است. این توان متناهی اگر به قدرت نامتناهی متصل شود، قدرتی نامحدود پیدا می‌کند و موفق به کارهای خارق العاده می‌شود. پیشینیان حتی به فرض داشتن صداقت و سلامت برخوردار از توانی محدود بودند. این قدرت نامتناهی خدایی است که من معتقد و متکی به اویم. پیشینیان برای خود یا حداکثر برای شما کار می‌کردند و این یعنی اتکا به توان محدود بشری. من بر این باورم که خدای من به کاری که برای او انجام شود به اضعاف مضاعف برکت می‌بخشد و بهترین گواه همین کارنامه هفت ساله است.

ننه مجدله: گفتند که اسم خریداران یوسف را می‌نویسند و هر که بیشتر خرید، به او می‌دهند. من آمدم که اسمم جزء خریداران یوسف نوشته شود. آخر یوسف که همین جمال ظاهر نیست. یوسف یک حقیقت است.

-یوسف: هزاران بهار و گلستان و شکوفه‌زار می‌آیند و می‌روند. این عمر وصال است که کوتاه است. -یساکر: چه کسی گفته عمر پدر کوتاه است؟! -یوسف: (وحشتزده) زبانم لال! عمر پدر را نگفتم. دوران وصال را گفتم. -یساکر: از کجا معلوم؟ -یوسف: از آنجا که دفتر عمر عشاق هماره پر بوده است از مرثیه فراق. این سنت تغییرناپذیر عالم است که معمار روزگار تا می‌تواند میان عاشق و معشوق دیوار فراق می‌کشد.

هیچ زنی را به خاطر حسادت نباید شماتت کرد. عشق و حسادت، در زنان همزاد همند. اگر گل عشق را طالبید نمی‌توانید خار حسادت را نادیده بگیرید.

امیدوارم در آن لحظه که می‌میرم و از این بدن فاصله می‌گیرم، زیباتر از آن باشم که تو حالا می‌بینی! این بدن پیر می‌شود؛ از ریخت می‌افتد و عاقبت خواهد پوسید و خاک خواهد شد. به جای آن که عمری را در آرزوی ظاهری زیبا بگذرانی، بهتر است برای یک بار هم که شده چشم دلت را باز کنی و به روح و روانت نگاهی بیندازی. اگر این بدن چندان قابل تغییر نیست، در عوض، روح و روانت را می‌توانی با کارهای شایسته، صفا بدهی و زیبا کنی. کسی نمی‌تواند تو را سرزنش کند که چرا از زیبایی ظاهری سهمی نداشته‌ای؛ به همین شکل به دنیا آمده‌ای، ولی زیبایی باطنی، در اختیار خودت است. اگر به فکر آن نباشی، قابل سرزنش خواهی بود.

دانشمندان علوم ارتباطات معتقدند در یک رابطه حقیقی رودررو، ۵۵٪ از معنایی که فرد به طرف مقابل خود منتقل می‌کند از طریق حرکات جسمانی و ژست بدن هنگام ادای کلمات است و ۳۸٪ از معانی نیز از طریق لحن و آهنگ صدا به مخاطب منتقل می‌شود و خود کلمات تنها ۷٪ از معانی را با خود حمل می‌کنند. ... در ارتباط مجازی، جسم از روابط متقابل تقریباً حذف می‌شود و ویژگی‌های ذهنی و فکری برجسته می‌شود. ... همین مسئله ممکن است باعث انواع متعدد سوء تفاهم در درک معنای کلمات از طرف مخاطبین با سن و سواد و میزان اطلاعات عمومی متفاوت شود.

و حسین که دوباره افسوس بدرقه راهشان کرد و عاقبت بخیری، و یک درخواست: «تا می‌توانید دور بروید؛ خیلی دور. آنجا که صدای مظلومیتم را نشنوید و فریاد نصرت‌طلبی‌ام، که هر که بشنود و به یاری نخیزد خدا در قیامتش به روی در آتش نشاند.»

علم به ما روشنایی و توانایی می‌بخشد و ایمان، عشق و امید و گرمی؛ علم ابزار می‌سازد و ایمان مقصد؛علم سرعت می‌دهد و ایمان جهت؛ علم توانستن است و ایمان خوب خواستن؛ علم می‌نمایاند که چه هست و ایمان الهام می‌بخشد که چه باید کرد؛علم انقلاب برون است و ایمان انقلاب درون؛ علم جهان را جهان آدمی می‌کند و ایمان روان را روان آدمیت می‌سازد؛ علم وجود انسان را به صورت افقی گسترش می‌دهد و ایمان به شکل عمودی بالا می‌برد؛ علم طبیعت ساز است و ایمان انسان ساز؛ هم علم به انسان نیرو می‌دهد، هم ایمان؛ اما علم نیروی منفصل می‌دهد و ایمان نیروی متصل. علم زیبایی است و ایمان هم زیبایی است؛ علم زیبایی عقل است و ایمان زیبایی روح؛ علم زیبایی اندیشه است و ایمان زیبایی احساس. هم علم به انسان امنیت می‌بخشد و هم ایمان؛ علم امنیت برونی می‌دهد و ایمان امنیت درونی. علم در مقابل هجوم بیماری‌ها، سیل‌ها، زلزله‌ها و طوفان‌ها ایمنی می‌دهد و ایمان در مقابل اضطراب‌ها، تنهایی‌ها، احساس بی‌پناهی‌ها و پوچ انگاری‌ها. علم جهان را با انسان سازگار می‌کند و ایمان انسان را با خودش.

مسأله اساسی امروز نه دسترسی به اطلاعات بلکه انفجار اطلاعات است. حجم اطلاعات تولید شده بین سال‌های ۱۹۸۰ تا ۲۰۰۰ معادل ۱۴۰۸ برابر کل اطلاعات تولید شده در طول تاریخ بشریت تا سال ۱۹۸۰ است.

شاید باور کردن این نکته مشکل باشد اما یک مقایسه تاریخی نشان می‌دهد حجم اطلاعات وارد شده به ذهن یک انسان امروزی اعم از خبرها، کتاب‌ها، تابلوهای تبلیغاتی و دیده‌ها و شنیده‌ها در یک روز، برابر کل اطلاعات دریافتی توسط یک انسان قرن هجدهمی است!