بریده‌های کتاب فریدون سه پسر داشت

بر پدرش لعنت. این همه سال کار سیاسی بکنی و آخرش هیچ؟ در همه‌ی دنیا زندان و تبعید و تجربه‌ی سیاسی امتیازی است برای آدم‌ها، اما در مملکت ما، وقتی یک زندانی سیاسی آزاد می‌شود، تازه اول بدبختی‌اش است.

ما فرزندان انقلاب نبودیم. ما نان بودیم. نان داغی که لقمه‌ی چپِ سران حکومت شدیم. تکه‌پاره‌مان کردند و خوردند و پاشیدند.نه. چه می‌گویم؟ انگار که در این خلقت اضافه بودیم. ما را مصرف جامعه‌مان نکردند، ما را اسراف کردند. پخش‌مان کردند که بر سفره‌ی خودمان ننشسته باشیم. شخصیت و هویت‌مان را به لجن کشیدند که حتی در اروپای مترقی هم نتوانیم مثل بقیه‌ی مردم زندگی کنیم.

سرزمین من کجاست؟ من کجایی‌ام؟ از کجا به کجا پرتاب شدم؟ تو به من بگو، برادر! اصلا چرا این‌جوری شدیم؟ ما انقلاب کردیم. اما انگار منفجر شدیم. یک تکه‌مان رفت زیر خاک. ما هم اسیر این خاک شدیم، آویزان مثل دندان عاریه که با عطسه‌ی کوچکی از دهنشان پرتاب شویم. پرتاب هم نشویم فقط زنده‌ایم، زندگی که نمی‌کنیم.

روزهای جنگ بود و بگیر بگیر،ازش پرسیدم:((پدربزرگ؛چه‌خبر؟)) گفت:((هرکی هرچی دارد بخورد.)) جمله‌ی دهقانی‌اش هزار معنا داشت.بوی ناامنی روزگار را زودتر از همه‌ی ما حس کرده بود. شاید از همان روزها بود که تکه‌ای نان در جیبم می‌گذاشتم تا وقت و بی وقت در دهنم بگذارم.کمی بخاطر زخم معده،کمی هم به این خاطر که من عاشق نانم.نان را خیلی دوست دارم.مرا یاد بچگی‌هام می‌اندازد،یاد دشت گندم پدر بزرگ که هیچ وقت آنجا احساس تنهایی نمی‌کردم.هروقت گم می‌شدم،سرو کله‌اش از یک جایی پیدا می‌شد و با جلیقه‌ی سیاه در زمینه‌ی طلایی گندم‌ به طرفم می‌آمد. دستم را می‌گذاشتم توی دست زمختش و همه‌ی روستا را باهاش دور می‌زدم. هر وقت می‌آیم لقمه‌ای نان در دهنم بگذارم و آن را فرو دهم بغض می‌کنم،گریه راه نفسم را می‌بندد و دلم می‌خواهد با همان لقمه که فرو می‌دهم در هق هقم خفه شوم. نمی‌دانم چرا‌. این موضوع را وقتی با مددکارم در میان گذاشتم،از پنجره به بیرون خیره شد و بعد از سکوتی طولانی گفت:((برای اینکه بوی شرافت می‌دهد.)) یادم رفته بود که درباره چی صحبت می‌کردیم.گفتم:((چی؟)) گفت:((نان.))

چرا همیشه یک‌جای زندگی گندیده است، و کاری هم نمی‌شود کرد؟

دلم می‌خواست موهام سیاه نبود، سیبیلم سیاه نبود، آرواره‌های بزرگ می‌داشتم، با موهای بور، از یک نژاد برتر که احساس غریبی نکنم، خارجی نباشم، و فکر کنم که اینجا هم سرزمین من است.

آدم می تواند در آنِ واحد در دو جا حضور داشته باشد، یکی آنجایی که هست، یکی آنجایی که می خواهد باشد.

به امید فردا روزمان را شب می کنیم و هیچوقت یادمان نمی ماند که فردا همین امروز است.دنبال چیزی می گردیم که نمی دانیم چیست ،یا می دانیم و می ترسیم بگوییم، اسمش را گذاشته ایم فردا.

چیزی که تو را نکشد قوی ترت میکند...

چگونه زیستن را به من بیاموز، چگونه مردن را خود خواهم آموخت. - فریدون سه پسر داشت | عباس معروفی

آره. باز هم صد رحمت به این آقای میرچی چی ؟ آهان. از آن معلم ادبیات بترس که کچل است.یادت باشد مجید، هرکه موهاش ریخته سیاسی است‌.

همه مبارزات ما از اول به خاطر مردم و خلق و ملت بود. بعدها یادمان رفت و هیچوقت به این فکر نکردیم که آنها چه بلایی سرشان آمد زیر گرانی زیر بمباران و لای دود جنگ، زیر فشار تبلیغات آخوندها که مملکت را به ورشکستگی کشاندند و چند میلیون آدم را آواره کردند اصلاً یاد آنها نبودیم. داشتیم خودمان را اثبات میکردیم و برای اثبات خود هر کاری میکردیم. اما نپرسیدیم خوب بعدش چه میشود؟

مردشور این حال آدم را ببرد که فقط وقتی به زبان مادری حرف میزند، همه ی هستی اش میآید بالا. آدم رو میشود. حرف که میزنی خودت را تعریف میکنی، همین که دهنت باز شود میفهمند کی هستی و چند مَرده حلاجی...

هر وقت گریه‌ام می‌گیرد،یاد لحظه‌ای می‌افتم که برای آخرین‌بار داشتم خانه را ترک می‌کردم.رفتم کنار جاکفشی،اشک امان نمی‌داد که کفشم را پیدا کنم.اصلاً چه رنگی بود؟شاید هم دلم نمی‌خواست پیدایش کنم،و به همه‌ی کفش‌ها دست می‌مالیدم.

هرکه موهاش ریخته، سیاسی است!

شاید همه چیز با انقلاب آغاز شد. اما هیچکس نمی‌داند انقلاب از کجا آغاز شد.

گیج و گل بودیم، بی هدف بودیم، از شکستن و آتش زدن کیف می‌کردیم و نمی‌دونستیم چه می‌خواهیم. دود چشم‌های ما را گرفته بود و هیچ وقت از خودمون نپرسیدیم چرا.

زندانی تو سپری شد، همراه خیلی از زندانی‌ها آزاد شدی، انقلاب کردیم ، پیروز شدیم، عکس گرفتیم اما بعد از انقلاب هم باز تو زندانی سیاسی بودی ایرج. جزو اولین گروه سیاسی مخالف رژیم دستگیر شدی...

اگر راست می‌گویید پس چرا آدم می‌کشید؟