بریده‌ کتاب‌های گلستان شیخ شیراز سعدی

توانگری به هنرست نه به مال و بزرگی به عقل نه به سال.

حاصل نشود رضای سلطان تا خاطر بندگان نجویی خواهی که خدای بر تو بخشد با خلق خدای کن نکویی

ای هنرها نهاده بر کف دست عیب‌ها برگرفته زیر بغل تا چه خواهی خریدن ای مغرور روز درماندگی به سیم دغل؟

با بدان یار گشت همسر لوط خاندان نبوتش گم شد سگ اصحاب کهف روزی چند پی نیکان گرفت و مردم شد

کوتاه خردمند به که نادان بلند؛ نه هرچه به قامت مهتر به قیمت بهتر.

اقلیم پارس را غم از آسیب دهر نیست تا بر سرش بود چوتویی سایه خدا امروز کس نشان ندهد در بسیط خاک مانند آستان درت مأمن رضا بر تست پاس خاطر بیچارگان و شکر بر ما و بر خدای جهان آفرین جزا یارب زباد فتنه نگهدار خاک پارس چندانکه خاک را بود و باد را بقا

اندک اندک خیلی شود و قطره قطره سیلی گردد؛ یعنی آنان که دست قُوَت ندارند، سنگ خُرده نگه دارند تا به وقت فرصت، دمار از دماغ ظالم برآرند.

طایفه‌ای از حکماء هندوستان در فضایل بزرجمهر سخن می‌گفتند. به آخر جز این عیبش ندانستند که در سخن گفتن بَطی است یعنی درنگ بسیار می‌کند و مستمع را بسی منتظر باید بودن تا تقریر سخنی کند. بزرجمهر بشنید گفت اندیشه کردن که چه گویم به از پشیمانی خوردن که چرا گفتم. سخندان پرورده پیر کهن بیندیشد آنگه بگوید سخن مزن تا توانی به گفتاردم نکو گوی گر دیر گویی چه غم بیندیش وانگه برآور نفس وزان پیش بس کن که گویند بس به نطق آدمی بهتر است از دواب دواب از تو به گر نگویی صواب

وصف تو را گر کنند ور نکنند اهل فضل حاجت مشاطه نیست روی دلارام را

ده درویش در گلیمی بخسبند و دو پادشاه در اقلیمی نگنجند.

گفتم: حکایت آن روباه مناسب حال تست که دیدندش گریزان و بی‌خویشتن افتان و خیزان. کسی گفتش: چه آفت است که موجب مخافت است؟ گفتا: شنیده‌ام که شتر را به سخره می‌گیرند. گفت: ای سفیه شتر را با توچه مناسبت است و ترا بدو چه مشابهت؟ گفت: خاموش که اگر حسودان به غرض گویند شترست, و گرفتار آیم، كرا غم تخليص من دارد تا تفتيش حال من کند؟ و تا تریاق از عراق آورده شود مارگزیده مرده بُوَد.

بزرگی بایدت، بخشندگی کن که دانه تا نیفشانی نروید

همچنان در فکر آن بیتم که گفت پیل بانی بر لب دریای نیل زیر پایت گر بدانی حال مور همچو حال توست زیر پای پیل

گاوان و خران بار بردار به ز آدمیان مردم آزار

فرقست میان آن که یارش در بر تا آن که دو چشم انتظارش بر در

خیری کن ای فلان! و غنیمت شمار عمر! زان پیشتر که بانگ برآید فلان نمانْد!

هرچه زود برآید، دیر نپاید.

گر گزندت رسد ز خلق مرنج که نه راحت رسد ز خلق نه رنج از خدا دان خلاف دشمن و دوست کاین دلِ هر دو در تصرف اوست گرچه تیر از کمان همی گذرد از کماندار بیند اهل خرد